PIESZCZACHOWICZ Jan

Urodzony 10 stycznia 1940 w Koprzywnicy pod Sandomierzem; syn Stanisława Pieszczachowicza, technika melioracji, i Genowefy z domu Kulig, nauczycielki. W 1954-58 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Sandomierzu, następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; w 1963 uzyskał magisterium. Uczęszczał też na zajęcia z historii i teorii filmu. Należał do Związku Młodzieży Polskiej (1954-56) i Związku Studentów Polskich (1958-63). Był wiceprezesem Koła Naukowego Polonistów UJ (1961-63). Podczas studiów rozpoczął twórczość poetycką i krytycznoliteracką. W 1962 opublikował na łamach „Tygodnika Powszechnego” pierwszy artykuł poświęcony Bolesławowi Prusowi pt. Klasyk współczesny (nr 21); drukował tu następnie do 1965 liczne recenzje pod pseudonimem Jan Kulig. W tymże roku otrzymał II nagrodę w konkursie „Współczesności” na debiut krytycznoliteracki za tekst Mit pokolenia dodanego krytykowi (nr 17). Współpracował z tygodnikiem „Życie Literackie” (1962-71, 1975-80 z przerwami). W 1963-64 był zatrudniony jako korektor w Wydawnictwie Literackim w Krakowie. W 1964-68 pracował jako asystent i uczęszczał na studium doktoranckie w Katedrze Literatury Polskiej UJ. W tym czasie był też kierownikiem literackim Teatru 38. Od 1965 zamieszczał stale recenzje teatralne w dzienniku „Echo Krakowa”. Artykuły, szkice krytycznoliterackie i recenzje ogłaszał na łamach „Kultury” (1966-70, 1975-81), „Miesięcznika Literackiego” (1967-90; tu m.in. w 1973-76 cykl szkiców pt. Modele i modyfikacje) i „Nowych Książek” (1967-92; tu m.in. w 1974-76 cykl recenzji pt. Starty i kontynuacje, w 1978-80 cykl Pegaz na rozdrożu). Był współzałożycielem, sekretarzem redakcji (1967-71), następnie zastępcą redaktora naczelnego (1972-74) i redaktorem naczelnym (1974-76) miesięcznika „Student”. W 1969-71 pracował w Redakcji Literatury i Dramatu Telewizji Polskiej w Krakowie, redagując programy o charakterze publicystyki kulturalnej, m.in. cykle Spotkania z poezją, W pracowniach krakowskich pisarzy. W 1970 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1971 ożenił się z Marią Prorok. Od 1971 publikował również w „Tygodniku Kulturalnym” (tu m.in. w 1985-86 cykl felietonów pt. Mediacje). Za krytykę literacką otrzymał nagrodę Pióra, przyznawaną przez gdański Klub Studentów Wybrzeża Żak (1971). W 1971 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1972-74 pracował jako wykładowca literatury współczesnej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Od 1974 należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP; od 1990 SD Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej). W 1976-80 pełnił obowiązki zastępcy redaktora naczelnego Wydawnictwa Literackiego, od 1981 był członkiem Rady Programowej Wydawnictwa. W 1976-83 sprawował funkcję prezesa zarządu Oddziału Krakowskiego ZLP. W 1978 otrzymał nagrodę „Życia Literackiego” w dziedzinie eseistyki, krytyki literackiej i reportażu. W 1978-96 publikował artykuły i recenzje w „Polityce”, a w 1980-86 ponownie artykuły i recenzje w „Echu Krakowa” (m.in. cykl felietonów Czytane na nowo). Był współzałożycielem (1981), a następnie do 1983 redaktorem naczelnym miesięcznika literackiego „Pismo”, rozwiązanego w stanie wojennym. W 1989 przebywał w Nowym Jorku na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej zajmując się badaniem literatury emigracyjnej i współpracując z nowojorskim „Nowym Dziennikiem” (liczne artykuły). Pracował w redakcjach czasopism „Literatura” (1983-90), „Kraków” (1984-91), „Przekrój” (1985-95; od 1991 na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego), w którym publikował felietony z cyklu Okolice literatury, kontynuowane w miesięczniku „Literatura” (od 1997). W 1984 został członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich. W 1984-90 należał do nowego ZLP. Artykuły, recenzje i felietony publikował w tygodniku „Tak i nie” (1987-90) oraz „Przeglądzie Tygodniowym” (1991-92). W 1995 został redaktorem naczelnym Oficyny Wydawniczej Fogra. W 2004 założył i od tegoż roku redagował miesięcznik społeczno-kulturalny „Kraków”. Po przejściu na emeryturę w 2005 kontynuował pracę redaktora naczelnego Oficyny Wydawniczej Fogra, w którym kierował m.in. edycją Wielkiej Historii Polski oraz Wielkiej historii świata. W 1996 otrzymał nagrodę im. K. Wyki przyznawaną przez wojewodę krakowskiego i prezydenta m. Krakowa za twórczość w zakresie eseistyki i krytyki literackiej. Wyróżniony m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1975), odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1980) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000). Mieszka w Krakowie.