BIO

Urodzony 8 lutego 1926 we wsi Łebno pod Wejherowem; syn Bazylego Piepki, rolnika, i Łucji Kreft, położnej. Od 1928 mieszkał z rodzicami we wsi Starzyn pod Puckiem, tu ukończył szkołę podstawową. Od 1939 pracował w tartaku w Starzynie. W 1942 został wcielony do batalionów roboczych Wehrmachtu i był przenoszony kolejno do Niemiec, Holandii, Belgii, Francji, Włoch oraz ponownie do Niemiec. Po zakończeniu II wojny światowej i ucieczce z obozu dla cudzoziemców pod Hamburgiem, przebywał w obozie dla przesiedleńców w Lubece. W grudniu 1945 powrócił do Starzyna. Ukończył dwuletni kurs nauczycielski w Liceum Pedagogicznym w Wejherowie i w 1948 podjął pracę nauczycielską w szkole podstawowej w Starzynie. W 1950-52 był kierownikiem szkoły w Gnieżdżewie pod Puckiem. W 1951 ożenił się z Teresą Kollek. Od 1950 należał do Koła Młodych przy Oddziale Gdańskim Związku Literatów Polskich (ZLP). Debiutował w 1952 wierszem pt. Powiostka – nie powiostka, drukowanym w „Rejsach” (nr z 21/22 IX); z pismem tym współpracował do 1958. Zwolniony z pracy w szkole, przeniósł się w 1953 do Sopotu i zatrudnił jako dziennikarz w tygodniku pracowników rybołówstwa „Rybak Morski” (do 1956, tu pod pseudonimami: Antón, Staszków Jan, Wanożków Antón, Wanóżków Anton, Wroszów Staszk.; m.in. publikował stale gawędy w gwarze kaszubskiej w rubryce pt. Z wędrówek Wanóżkowego Antóna). Od 1956 zajmował się wyłącznie pracą literacką, ogłaszając wiersze i powieści pisane zarówno gwarą (podpisywane Staszków Jan), jak i językiem literackim, m.in. na łamach „Dziennika Bałtyckiego” (1953-59, 1969-86; tu w 1969-70 cykl wierszy dla dzieci pt. Śmieszki-pocieszki oraz cykl felietonów Rozmowy z Cieszkiem), tygodnika „Kaszebe” (1957-61; tu także pod pseudonimem Macej Wanoga) oraz w gdańskim radiu. W 1956-66 był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. W 1957 współuczestniczył w zakładaniu Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (1970-73 członek Zarządu Głównego). W 1958 został członkiem ZLP (1960-63 i od 1972 pełnił różne funkcje w zarządzie Oddziału Gdańskiego ZLP). Wchodził w skład Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju (1962-66) i Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Od 1967 był członkiem Stowarzyszenia Marynistów Polskich ( 1970-77 członek zarządu oddziału). Współpracował m.in. z „Pomeranią” (1969-81; tu m.in. wiersze pod pseudonimem Staszków Jan), „Głosem Wybrzeża” (1976-86; tu m.in. cykl felietonów Listy z przydroża, Myśli z przydroża). Otrzymał nagrodę literacko-artystyczną miasta Gdańsk (1959), nagrodę Remus przyznaną przez Oddział Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w Wejherowie (1969), nagrodę Wojewody Gdańskiego (1973), nagrodę Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch” (1983). W 1983-86 wchodził w skład Narodowej Rady Kultury, a w 1985 Wojewódzkiej Rady Kultury. W 1987-88 pełnił funkcję prezesa Oddziału Gdańskiego nowego ZLP oraz zastępcy prezesa do spraw literackich Gdańskiej Oficyny Wydawniczej. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1973), odznakami „Zasłużony Działacz Kultury” (1974), „Zasłużony Pracownik Morza” (1975). Zamieszkał w Nowej Karczmie pod Kościerzyną, a następnie w Kościerzynie, gdzie zmarł 8 marca 2001; pochowany na cmentarzu parafialnym w Łebnie (gmina Szemud).

Twórczość

1. Naszë stronë. Wybór wierszy i opowiadań kaszubskich. [Autorzy: J. Piepka, L. Roppel] Piętów Tona. Wstęp: L. Bądkowski. Uwagi o dialekcie kaszubskim i pisowni kaszubskiej: L. Roppel. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 204 s.

Autor podpisany: Staszków Jan.
Autorstwa J. Piepki cykl wierszy pt. Serdeczné strófki oraz opowiadania: Chcemē le sę posmióc; Co sportówe – to sportówe; Dwa partë; Dziwne zastrzyki; Epidemijo; Porachunek; Serdeczny śmiech; W świąteczné dnie; Wēdarzenié, nadto obrazek sceniczny: Darenk.

2. Purtkowe stegny. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1956, 209 s.

Zawartość

Purtkowe stegny; Jaszkowiszcze; Vonburgamowa kaplica; Za wodę; Druga miłość Haneska; Gustkowa ucieczka; Cena jednej marki; Jak daleko Józefowe kule nosiły; Biało-czerwone flagi.

3. Hanesk. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1957, 371 s.

4. Nienawiść. (Powieść kryminalna). Kaszëbë 1959 nr 4-9.

5. Stojedna chwilka. [Wiersze, satyry, obrazek sceniczny]. Słowo wstępne i słowniczek: L. Roppel. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1961, 102 s.

Autor podpisany: Jan Piepka (Staszków Jan).

Zawartość

Zawiera cykle wierszy: Stojedna chwilka; Chojne smętnie szemią; Miłosne chwilci; Polne chwilci, – nadto: Za pół detka-smiechu szczepka. [Satyry]; Darenk [poz. ].

6. Ponjida. [Powieść]. Powst. ok. 1966.

Nagrody

III nagroda w konkursie Oddziału Szczecińskiego Związku Literatów Polskich oraz Wojewódzkich Wydziałów Kultury w Szczecinie i Koszalinie na utwór na temat morza i Pomorza Zachodniego w 1966.

7. Szumiące wrzosy. [Powieść]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1967, 251 s. Wyd. 2 Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1972.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie Gdańskiego Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich, Wydawnictwa Morskiego w 1966 oraz Medal Stolema przyznany przez Klub „Pomerania” przy Zrzeszeniu Kaszubsko-pomorskim w 1968.

8. Choróbsko. Komedia. Gdańsk: Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego 1968, 49 s. Dod.Biuletyn Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego”. Prapremiera: Ossowo, zespół amatorski przy Domu Kultury 1969.

Autor podpisany: Staszków Jan.

9. Dzierzby w głogach. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 222 s.

Nagrody

III nagroda w konkursie Wydawnictwa Ministerstwa Obrony Narodowej na powieść lub tom opowiadań na temat II wojny światowej i współczesnego życia wojska w 1967 oraz Order Stańczyka, honorowe wyróżnienie „Liter” w 1969.

10. Cisza. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 314 s.

Pierwotny tytuł: Droga przez ciszę.

11. Kaszëbë. Scenariusz: R. Ber. Dialogi: J. Piepka. Ekranizacja 1970.

Nagrody

J. Piepka występował w filmie jako aktor, za rolę otrzymał w 1970 nagrodę Remusa, przyznaną przez Oddział Gdańskiego Towarzystwo Przyjaciół Sztuki w Wejherowie.

12. Wieża z domem. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1974, 221 s.

13. Komu przypisano miłość... [Powieść]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1976, 181 s.

14. Torbus i reszta zgrai. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1978, 170 s.

15. Czułość słowa. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1980, 74 s.

Zawartość

Cykle: Wiem; Która jesteś.

16. Kamiszczi. [Wiersze]. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Oddział Miejski 1983, 66 s.

Autor podpisany: Staszków Jan.

17. Moja kotka, mój kot. [Wiersze dla dzieci]. Wybór: S. Pestka. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko–Pomorskie 1983, 48 s.

Autor podpisany: Staszków Jan (Jan Piepka).

18. Cień słońca. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1984, 231 s.

19. Krzyk ptaków. [Wiersze]. Gdańsk: Instytut Kaszubski 2000, 111 s.

20. Spiewa i lza. [Wiersze]. Gdańsk: Instytut Kaszubski 2002, 127 s.

21. W cieniu blizy. Wybór felietonów. Zebrał i oprac. R. Repeć. Gdynia: VAM 2004, 167 s.

22. Rozmowy z Cieszkiem. [Opowieści]. Gdynia: VAM R. Repeć 2006, 193 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1975, 1998.

Autor o sobie

J. Piepka: Moja Stegna do kaszubskiej liryki. Regiony 1985 nr 1/4.

Wywiady

Morskie wiatry gonić w głąb kraju. Rozm. S. Sierecki. Wieczór Wybrzeża 1975 nr 47.
Morskie dopływy mowy polskiej. Rozmowa z Janem Piepką. W: M.A. Kowalski: Poszukiwanie tożsamości. Warszawa 1976.
Wrócić do świata wyobraźni dziecka. Rozm. T. Zwierzchowska. Wieczór Wybrzeża 1979 nr 18.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (A. Bukowski).

Ogólne

Artykuły

S. Pestka: Poeta naszych stron. Kaszëbë 1959 nr 18.
J. Kiedrowski: Z kaszubskiej gleby. Głos Wybrzeża 1963 nr 76.
B. Kubicki: Droga między ludzi. (Portret pisarza). Litery 1969 nr 5.
I. Trojanowska: Jan Piepka – pisarz kaszubski. Chłopska Droga 1971 nr 95.
I. Trojanowska: Spłacanie długu. Głos Wybrzeża 1972 nr 6.
M. Woźniak: Między tradycją a nowoczesnością. Litery 1973 nr 9.
E. Puzdrowski: Malinczi swiat” Staszkowego Jana. Pomerania 1975 nr 4.
M. Boduszyńska-Borowikowa: Tryptyk kaszubski: Regionalizmy Jana Piepki. Pomerania 1978 nr 2.
R. Karwacki: Kaszubskie widzenie świata w utworach Jana Piepko. Pomerania 1978 nr 4, 5.
R. Karwacki: Opowieści Jana Piepki o niezłomnym Kaszubie. Pomerania 1978 nr 4.
A. Bukowski: Dwaj prozaicy kaszubscy Augustyn Necel i Jan Piepka. W: Literatura gdańska i Ziemi Gdańskiej w latach 1945-1975. T. 1. Gdańsk 1979.
J. Drzeżdżon: Gadki Jana Piepki. Pomerania 1981 nr 2.
M. Jentys: Jan Piepka. Zastygły krzyk ptaków. W tejże: Pomnożyć serca dostatek. Warszawa 2004.

Naszë stronë

Z. Polsakiewicz: O fałszywej ludowości. Nowy Tor 1956 nr 9.
J. Strumieński: Debiut – rzecz ludzka. Ziemia i Morze 1956 nr 18 [dot. też: Purtkowe stegny].

Purtkowe stegny

Z. Polsakiewicz: Jeszcze o ludowości. Nowy Tor 1956 nr 18.
J. Strumieński: Debiut – rzecz ludzka. Ziemia i Morze 1956 nr 18 [dot. też: Naszë stronë].

Hanesk

F. Fenikowski: Pod znakiem Smętka. Nowe Książki 1957 nr 19.
J. Stępowski: Kaszub o Kaszubach. Nowiny Literackie i Wydawnicze 1957 nr 15.

Dzierzby w głogach

J. Tepli: Dzierzby powrócą do gniazd. Nowe Książki 1968 nr 19.

Cisza

T. Worono. „Litery1971 nr 4.

Wieża z domem

J. Samp: Pieski świat i dziecięcy optymizm. Pomerania 1979 nr 3 [dot. też: Torbus i reszta zgrai].

Torbus i reszta zgrai

J. Samp: Pieski świat i dziecięcy optymizm. Pomerania 1979 nr 3 [dot. też: Wieża z domem].

Czułość słowa

J. Drzeżdżon: Która jesteś...” „Nurt 1981 nr 8.

Cień słońca

M. Sokołowska: Rozmaitych opowieści dalszy ciąg. Nowe Książki 1984 nr 12.

Krzyk ptaków

J. Tyborczyk: Zastygną w przestworzach. Akant 2002 nr 5.