PIEKARSKI Kazimierz

Urodzony 30 marca 1893 w Tirgu-Jiu w Rumunii; syn Witolda Roli-Piekarskiego, publicysty, tłumacza dzieł K. Marksa, działacza Wielkiego Proletariatu, i Klotyldy z Wróblewskich. Uczył się w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, następnie w gimnazjach we Lwowie i Stanisławowie. W 1911 przerwał naukę. Brał udział w konspiracyjnych pracach młodzieżowych organizacji niepodległościowo-socjalistycznych. Będąc członkiem tajnego Związku Młodzieży Socjalistycznej (1913-14), a następnie Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, działał do 1914 w zawodowych związkach robotniczych. W 1915 jako ekstern zdał maturę w Gimnazjum św. Anny w Krakowie i wstąpił na Uniwersytet Jagielloński (UJ). Studiował filologię słowiańską; w 1921 uzyskał absolutorium. Przygotowywał pod kierunkiem prof. Jana Łosia rozprawę doktorską o nosówkach w języku polskim (praca nie została ukończona). Równocześnie w 1917-20 pracował jako asystent w Bibliotece Akademii Umiejętności (później Polska Akademia Umiejętności; PAU), porządkując rękopisy i stare druki. W 1919 opublikował na łamach „Prac Komisji Językowej Akademii Umiejętności” (nr 4) pierwszą rozprawę pt. Przegląd wydawnictw średniowiecznych zapisek i rot przysiąg sądowych z ksiąg grodzkich i ziemskich. W tymże roku podjął w ramach prac krakowskiego koła Związku Bibliotekarzy Polskich poszukiwania inkunabułów, starych druków i opraw. W 1920 ożenił się z Marią z Horodyskich. W lipcu 1920 wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zwolnieniu pracował od grudnia 1920 do czerwca 1921 na stanowisku asystenta w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Następnie do czerwca 1922 przebywał w Moskwie jako ekspert delegacji polskiej w Mieszanej Komisji Specjalnej dla rewindykacji zbiorów bibliotecznych i archiwalnych. Po powrocie do Krakowa rozwijał pracę badawczą i organizacyjną w zakresie bibliofilstwa i bibliotekoznawstwa. Działał w wielu stowarzyszeniach, m.in. w Towarzystwie Miłośników Książki (członek Zarządu), Towarzystwie Miłośników Języka Polskiego (1920-22 sekretarz), Towarzystwie Miłośników Opraw (1926). Współorganizował I Zjazd Bibliofilów Polskich (1925); pisał i redagował żartobliwe wydawnictwa bibliofilskie (w tym w 1925, pod pseudonimem Szymon Starowolski 13 numer „Przewodnika Bibliograficznego”). W 1924-29 wraz z Aleksandrem Birkenmajerem redagował pismo Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie, „Exlibris”. W 1925 został zatrudniony na stanowisku bibliotekarza w Dziale Starych Druków Biblioteki Jagiellońskiej, gdzie utworzył dział cymeliów. Zainicjował zestawianie centralnych katalogów znajdujących się w Polsce druków XV i XVI w., zbierał materiały dokumentacyjne w zakresie proweniencji i opraw. Publikował prace z zakresu historii drukarstwa, starych opraw, dziejów introligatorstwa i drzeworytu książkowego. W 1927-28 redagował pismo „Silva Rerum” (tu w 1925-30 zamieszczał liczne artykuły w cyklu pt. Marginalia). W 1927 uzyskał na UJ stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy pt. Pierwsza drukarnia Floriana Unglera 1510-1516. W tym czasie został powołany w skład Komisji Historii Literatury Polskiej PAU (1925), Komisji Językoznawstwa PAU (1928), Komisji dla Dziejów Oświaty i Szkolnictwa w Polsce PAU (1930). W 1930 za zasługi na polu księgoznawstwa, czytelnictwa i bibliofilstwa został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Białego Kruka. W tymże roku jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej przebywał w Pradze, prowadząc poszukiwania poloników w tamtejszych bibliotekach. W 1931 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko kustosza Działu Starych Druków w Bibliotece Narodowej. W 1935 został przewodniczącym Państwowej Komisji dla Centralnego Katalogu Inkunabułów w Polsce oraz członkiem Państwowej Rady Muzealnej, w 1936 członkiem korespondentem Wydziału I (Językoznawstwa i Historii Literatury) Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1937 habilitował się w zakresie bibliologii i bibliografii na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W tymże roku otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (PAL) za krzewienie czytelnictwa. W 1937-39 prowadził na UW wykłady z bibliografii i bibliologii. Zajmował się także opracowaniem układu graficznego książek. W 1939 został członkiem korespondentem Wydziału Filologicznego PAU. W okresie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie i pracował jako kustosz Biblioteki Narodowej. W 1939 zdołał potajemnie umieścić w Bibliotece Narodowej księgozbiór Biblioteki PAL. Od 1941 do przejścia na emeryturę w 1943 kierował III Oddziałem Staatsbibliothek Warschau, obejmującym zbiory specjalne w gmachu Biblioteki Krasińskich na Okólniku. Równocześnie brał udział w działalności konspiracyjnej, gromadząc tajne druki i materiały dla przyszłej rewindykacji zbiorów, oraz uczestnicząc w naradach komisji powołanej do opiniowania w sprawach bibliotecznych, archiwalnych i muzealnych. W związku z postępującą chorobą przebywał w 1942 w Osieku pod Łowiczem. Po krótkim pobycie w szpitalu w Warszawie od wiosny 1943 ponownie mieszkał w Łowickiem, gdzie pracował m.in. nad rejestrowaniem starych druków biblioteki kolegiackiej w Łowiczu oraz inwentaryzacją archiwum Kapituły Łowickiej. Kartoteki i prace powstałe w czasie wojny, a także te powstałe wcześniej spłonęły wraz ze zbiorami Biblioteki Krasińskich i Biblioteki Narodowej w czasie powstania warszawskiego w 1944. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1936). Zmarł 7 lutego 1944 w Łowiczu; w marcu 1948 zwłoki zostały ekshumowane i złożone na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.