BIO

Urodzony 15 grudnia 1900 we Lwowie; syn Eugeniusza Piaseckiego, lekarza, nauczyciela wychowania fizycznego, i Gizeli z Szelińskich. Uczęszczał do Prywatnego Gimnazjum Realnego w Zakopanem. W 1912-16 należał do skautingu. Po zdaniu matury w 1917, studiował przez dwa lata architekturę na Politechnice Lwowskiej. W 1918 służył w Kompanii Wysokogórskiej. Debiutował w 1919 artykułem pt. Dlaczego bronimy Tatr, opublikowanym w czasopiśmie „Żołnierz Polski” (nr 25). W tymże roku, po objęciu przez ojca Katedry Wychowania Fizycznego i Higieny Szkolnej na Uniwersytecie Poznańskim, przeniósł się na Wydział Prawno-Ekonomiczny tegoż uniwersytetu. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a następnie w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku i w trzecim powstaniu śląskim. Od 1921 był działaczem organizacji Młodzież Wszechpolska, współredagował też miesięcznik młodzieży narodowej „Akademik”. W 1922 przebywał krótko w Wilnie i pracował w redakcji „Dziennika Wileńskiego”. Po uzyskaniu magisterium w 1925, przeniósł się w 1926 do Warszawy. Działał w Obozie Wielkiej Polski (OWP). Zajął się zawodowo pracą dziennikarską, publicystyką i krytyką literacką. W 1926 pracował krótko w „Gazecie Warszawskiej”, organie Związku Ludowo-Narodowego. W 1927 był redaktorem pisma „Wieś i Dwór”. W tymże roku został współpracownikiem dziennika „ABC”, w którym w 1930-35 prowadził stały dział recenzji teatralnych. W 1928 był współzałożycielem dziennika „Wieczór Warszawski”; w tymże roku rozpoczął współpracę z „Gazetą Krakowską”. W 1928 ożenił się z Ireną Religioni, śpiewaczką operową. Po rozwiązaniu w 1933 OWP, był związany ze środowiskiem Obozu Narodowo-Radykalnego. W 1929 powrócił do „ABC” i został sekretarzem redakcji. W 1932-34 prowadził stały dodatek dziennika „ABC” pt. „ABC Literacko-Artystyczne”, a w 1935 wraz z Wojciechem Wasiutyńskim założył własny tygodnik „Prosto z mostu”; po ustąpieniu z funkcji redaktorskich w „ABC” i „Wieczorze Warszawskim”, kierował pismem jako redaktor naczelny do 3 września 1939, jednocześnie prowadząc stały dział recenzji teatralnych. Był inicjatorem „Biblioteki Prosto z mostu”, w której wydawał też własne utwory. Artykuły, głównie polityczne, zamieszczał nadto w „Głosie Pracy Polskiej” i „Warszawskim Dzienniku Narodowym”. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Warszawie i podjął działalność konspiracyjną. W październiku 1939 powołany został w skład Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego i Komendy Głównej Organizacji Wojskowej stronnictwa (później Narodowej Organizacji Wojskowej); był też kierownikiem wydziału propagandy. Od grudnia 1939 redagował centralny organ stronnictwa, tygodnik „Walka.” Założył kawiarnię „ Arkadia”, w której zatrudniał literatów. Aresztowany przez gestapo 4 grudnia 1940 i osadzony na Pawiaku, z więzienia przesyłał w formie grypsów artykuły do „Walki”. Zginął 12 czerwca 1941 w zbiorowej egzekucji w Palmirach pod Warszawą .

Twórczość

1. Związek białej tarczy. T. 1. Na tropie knowań; T. 2. W potrzasku. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1929], 200 + 215 s.

2. Szerokie dusze. Powieść współczesna. ABC 1931 nr 257-380, 1932 nr 2, 4-15.

3. Prosto z Mostu. Warszawa: Rój 1934 [właśc. 1933], 222 s.

Artykuły literackie drukowane w 1929-1933, głównie w dzienniku „ABC”.

Zawartość

Dzisiejszość literacka: Narodziny nowego stylu; Wielka krzywda. „Tak się mówi, ale tak się nie pisze” [dot. W. Perzyńskiego]; O roku ów... [dot.: J. Wołoszynowski: Rok 1863]; Teraźniejszość w historii [dot.: S. Szpotański: Wróżka]; Mocny człowiek [dot.: T. Dołęga-Mostowicz: Kariera Nikodema Dyzmy]; Epopeja rodziny Niechciców [M. Dąbrowska: Noce i dnie]; O „Zazdrości i medycynie” [M. Choromańskiego]; Ikkos i Sotion; Goetel o Indiach [F. Goetel: Przez płonący Wschód]; Powrót do rzeczywistości [dot. m.in.: H. Boguszewska: Ci ludzie; P. Gojawiczyńska: Powszedni dzień]; Bonzownictwo [dot. W. Berenta]; Poezja marki: Staff. – Pion: Mecenas Skiwski; Zuzie maszerują [dot. literatury feministycznej]; Szpila w zielony balonik [dot.: K. Irzykowski: Beniaminek]; Nowy, wspaniały świat [A. Huxleya]; Wiemy, że nic nie wiemy; Od Acharda do S. Piasecki. Hitlera [dot.: M. Achard: Mistigri]; Od uniwersalizmu do imperializmu [dot.: J.N. Miller: Na gruzach Grenady]; Na chłopski rozum. – Walki: Dziadowanie. Dołoj uczonyje [dot. Instytutu Popierania Twórczości Literackiej]; Bój o Styków; Inflacja książki; Tajemnica śmierci Mickiewicza. Sensacja trucicielska. Ochotnik Levy; Martwa nagroda [dot.: W. Berent: Wywłaszczenie muz]; Sprawy przyziemne [zagadnienia bytowe literatów].

4. Prawo do twórczości. Szkice społeczno-literackie. Warszawa: Prosto z Mostu 1936, 300 s.

Artykuły publicystyczne drukowane w 1934-1936 w dodatku literackim do „ABC” i w „Prosto z Mostu”.

Zawartość

Od autora. – I. Prawo do twórczości; Produkcjonizm, styl i moda; Tajemnica 48 chromosomów [dot.: J. Frostig: Psychiatria]; Pogrzeb Newtona; Z pieca na łeb; Latający dywan; Imperializm idei; Cenzus wieku; Myśli o prawie; Podróż międzyplanetarna; Słowo i treść; Sprawa najważniejsza z ważnych; Odzew; W młodych oczach [dot. publicystyki W. Wasiutyńskiego]; Jesteśmy polonofilami; Mocarstwowość i cudzofilstwo; Czytając list pasterski. – II. Podróż bez hamulców [dot.: L.F. Céline: Podróż do kresów nocy]; Chłopy idą [dot.: S. Młodożeniec: Gamy i pejzaże]; Literatura chłopska rozwija się [dot. pisma „Wieś, Jej Pieśń]”; Kawiarniane cenzurki; Wsi spokojna, wsi wesoła S. Piasecki. [dot.: W. Burek: Droga przez wieś]; Bezsporne i sporne [dot.: L. Kruczkowski: Pawie pióra]; Ofensywa jednolitego frontu [dot. Zjazdu Pracowników Kultury we Lwowie w 1936]; Front sowiecki i front polski; Dwie prawdy [dot.: M. Wańkowicz: Szczenięce lata]; Taka sobie czytanka [dot. podręcznika szkolnego J. Balickiego i S. Maykowskiego]; Wawrzyn akademicki przedstawia się; Cook, Pontus de la Gardie i „Było tak” [dot.: J. Wołoszynowski: Było tak]; Ofensywa dłubaczy [dot.: A. Świętochowski: Genealogia teraźniejszości].

5. Prosto z mostu. Wybór publicystyki literackiej. Wybór i oprac.: M. Urbanowski. Kraków: Arcana 2003, 347 s.

Zawartość

Zawiera teksty z tomów „Prosto z mostu” [poz. ], „Prawo do twórczości” [poz. ] oraz: Z tekstów rozproszonych [z czasopism „ABC”, „Prosto z mostu”].

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski słownik biograficzny. T. 25. Cz. 4 (z. 106). Wrocław 1980 (J.J. Terej).

Ogólne

Artykuły

J.E. Skiwski: Ideologia na wynos. Pion 1934 nr 6.
J.E. Skiwski: Na Berdyczów. Pion 1934 nr 9.
W. Raduski: Kim jest Piasecki. Lewar 1935 nr 13.
W. Wasiutyński: Ludzie nowego pokolenia: Stanisław Piasecki. Słowo 1938 nr 243.
K. Zbyszewski: Stanisław Piasecki. W: Straty kultury polskiej 1939-1944. T. 1. Glasgow 1945.
J. Dobraczyński: O Stanisławie Piaseckim. Dziś i Jutro 1946 nr 46.
J. Waldorff: Trudne bohaterstwo. Tygodnik Powszechny 1946 nr 41, polemika: I. Piasecka, W. Piasecki: W sprawie Stanisława Piaseckiego. „Tygodnik Powszechny1946 nr 45.
J. Waldorff: Był czy nie był?Tygodnik Powszechny1947 nr 1.
W. Wasiutyński: Stanisław Piasecki. Myśl Polska 1953 nr 222.
F. Goetel: Gra w nieznane. W tegoż: Czasy wojny. Londyn 1955.
J. Dobraczyński: Wspomnienie o Staszku. W tegoż: Gra w wybijanego. Warszawa 1962, przedruk w tegoż: Tylko w jednym życiu. Warszawa 1970.
P. Grzegorczyk: Stanisław Piasecki. Zeszyty Prasoznawcze 1966 nr 4.
[M. Grydzewski]: Bohaterski koniec Stanisława Piaseckiego. Wiadomości”, Londyn 1968 nr 19.
A. Grzymała-Siedlecki: Stanisław Piasecki. W tegoż: Nie pożegnani. Kraków 1972.
L. Wanat: Pisarze na Pawiaku. Kierunki 1973 nr 33.
K. Koźniewski: Intelektualista w amoku. W tegoż: Historia co tydzień. T. 1. Warszawa 1976.
P. Strzelecki: Literackie oblicze tygodnika „Prosto z mostu. „Prace Polonistyczne” Seria 36: 1980 [dot. redakcyjnej działalności S. Piaseckiego].
D. Grzegorek: Trybuna Teatralna” Stanisława Piaseckiego. W: Krytycy teatralni XX wieku. Wrocław 1992.
D. Fox: S. Piasecki. W: Słownik polskich krytyków teatralnych. T. 1. Warszawa 1994.
M. Urbanowski: Prawo do wielkości. Fronda 1996 nr 6.

Związek białej tarczy

[J. Rembieliński] R.Myśl Narodowa1929 nr 37.
M. Kowalski. „Politechnik1977 nr 15.

Prosto z mostu

B. Dudziński: Składanek literackich część druga. Robotnik 1934 nr 37.
A. Grzymała-Siedlecki: Z bojowego odcinka literatury. Kurier Warszawski 1934 nr 53.
M. Kridl. „Wiadomości Literackie1934 nr 40.
J.N. Miller: Bez antenatów i kontusza. Robotnik 1934 nr 325.
J.E. Skiwski: Fałszywy tupet i prawdziwa uległość. Gazeta Polska 1934 nr 14.
J. Birkenmajer. „Przegląd Powszechny1935 t. 206.
J. Kulczycka: Czekamy na nową literaturę. Ruch Literacki 1935 nr 4/5.

Prawo do twórczości

T. Makowiecki. „Rocznik Literacki 1936” wyd. 1937.
A. Jesionowski: Dookoła zagadnień polskiej współczesności literackiej. Kultura 1936 nr 23.
S. Rogoż: Radykalizm na rozdrożu. Wiadomości Literackie 1937 nr 6.