BIO
Urodzony 26 marca 1920 w Czersku (powiat Chojnice); syn Antoniego Pertka, handlowca, działacza społecznego i niepodległościowego, i Marii z Niedźwiedzińskich. Uczęszczał do Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Poznaniu; w 1937 zdał maturę. Następnie rozpoczął studia w Akademii Handlowej, przerwane w 1939 wybuchem wojny. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, Radomiu i Łowiczu, pracował jako robotnik, urzędnik, księgowy. W tym czasie zaczął kompletować zbiór wycinków z prasy niemieckiej oraz z tajnie publikowanych polskich źródeł i prasy podziemnej o tematyce morskiej. W marcu 1945 powrócił na stałe do Poznania, gdzie rozpoczął pracę w Zachodniej Agencji Prasowej (ZAP), jako kierownik archiwum wycinków. Debiutował w listopadzie 1945 w „Biuletynie Zachodniej Agencji Prasowej”. W 1946 opublikował pierwszą książkę pt. Wielkie dni małej floty. Od tegoż roku po zrobieniu aplikantury dziennikarskiej pracował w ZAP jako publicysta (do 1949; podpisywał się też Ryszard Prochoń). W 1947 ożenił się z Heleną Balwierczak. Pracował jako redaktor w Wydawnictwie Zachodnim i Morskim (1946), w Wydawnictwie Ligi Morskiej (1950), w Wydawnictwach Komunikacyjnych (1952) i w Wydawnictwie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1954-58) oraz w redakcji „Rocznika Gdańskiego” (1955). Kontynuując pracę publicystyczną i literacką, zwłaszcza o tematyce morskiej i dziejach polskiej floty, publikował artykuły i szkice m.in. w Morzu” (1952-79; podpisywane też: Stefan Lefort, Kazimierz Czerski), „Rejsach” (1952-54), „Biuletynach Prasowych Polskiej Agencji Interpress” (1957-67; podpisywał się też: Antoni Proch, Jerzy Kaper), „Głosie Wybrzeża” (1966-78, z przerwami), „Tygodniku Morskim” (1966-74; tu w 1966-69 cykl Słowniczek polskich ludzi morza), „Wrocławskim Tygodniku Katolickim” (1966-78), „Trybunie Robotniczej” (1968-74, z przerwami), „Głosie Szczecińskim” (1969-73), „Pobrzeżu” (1969-74). Za publikacje z dziedziny marynistyki otrzymał w 1959 Gdańską Nagrodę Marynistyczną. W 1965 został członkiem Związku Literatów Polskich. W tymże roku za cykl Polacy na morzu w latach II wojny światowej oraz za książkę Polacy na szlakach morskich świata otrzymał nagrodę marynistyczną im. M. Zaruskiego. W 1968 otrzymał nagrodę Ministra Obrony Narodowej II stopnia za twórczość w zakresie historii polskiej marynarki wojennej oraz nagrodę m. Poznania i województwa poznańskiego za upowszechnianie kultury. Od 1969 opracowywał do Polskiego słownika biograficznego życiorysy ludzi morza, zwłaszcza oficerów Marynarki Wojennej. Kontynuował twórczość literacką ogłaszając artykuły, wspomnienia, reportaże historyczne na łamach „Tygodnia” (1973-75), „Związkowca” (Toronto, 1973-75) oraz pisma „Wprost” (1983-84). Za twórczość literacką i dziennikarską o tematyce morskiej otrzymał w 1974 nagrodę literacką im. J. Conrada. Był członkiem Stowarzyszenia Marynistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Instytutu Zachodniego w Poznaniu, członkiem założycielem Międzynarodowego Instytutu Kultury Morskiej (ICMAR), członkiem honorowym Ligi Morskiej (1982). Odznaczony m.in. Złotą Odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1961), Krzyżem Kawalerskim (1971), Krzyżem Oficerskim (1978) i Krzyżem Komandorskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, medalem „W obronie morskich granic Polski Ludowej” (1985). Zmarł 8 lipca 1989 w Poznaniu.
W 1992 powstała Izba Pamięci Jerzego Pertka w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu.
Twórczość
1. Pod polską banderą wojenną. Rysunki w tekście: T. Eichler, Cz. Borowczyk. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1946, 45 s.
2. Wielkie dni małej floty. Przedmowa: W. Steyer. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1946, 190 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 rozszerzone 1947; wyd. 3 nowo oprac. Mapki i szkice: M. Neumann. Sylwetki okrętów: S. Woźniak. Dane techniczne: J. Miciński. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 510 s., tamże: wyd. 4 1959, wyd. nowe t. 1-2 1962, 217 + 221 s., wyd. 2 masowe 1967, wyd. 7 1972, wyd. 8 1976, wyd. 9 1981, wyd. 10 1987, wyd. 11 1990. Wyd. w nowej wersji zob. poz. ↑.
Nagrody
3. Polska Marynarka Wojenna. Oprac. graficzne: Cz. Borowczyk, A. Krakowski. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1947, 21 k.
4. Władcy głębin. Historia rozwoju, opis budowy i działania okrętów podwodnych. Rysunek: E. Karłowski. Przekrój okrętu podwodnego: S. Woźniak. Warszawa: Wydawnictwo Ligi Morskiej 1951, 82 s.
5. Niewidzialne okręty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 54 s.
6. Pod polską banderą wojenną na Zachodzie 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 55 s.
7. Polacy na szlakach morskich świata. Gdańsk, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1957, 662 s. Gdańskie Towarzystwo Naukowe.
Przekłady
angielski
8. Druga mała flota. Dane techniczne statków Polskiej Marynarki Handlowej: J. Miciński. Sylwetki statków: S. Kolicki. Mapki i szkice: M. Neumann. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1959, 357 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone 1968, wyd. 3 rozszerzone 1973, wyd. 4 poprawione i uzupełnione 1983.
9. Wojna morska 1939-1945. [Monografia; autorzy:] J. Pertek, W. Supiński. Szkice i mapki: M. Neumann. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1959, 438 s. Wyd. 2 poprawione tamże 1961. Por. poz. ↑.
10. Dzieje ORP „Orzeł”. [Monografia]. Plany „Orła”: S. Woźniak. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1961, 150 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1966; wyd. 3 Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1972; wyd. 4 Gdańsk: Gdański Dom Wydawniczy 1998.
11. Od Wielkiej Karaweli do 19-tysięczników. Szkice z dziejów morskich Gdańska. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1963, 187 s.
12. Pod obcymi banderami. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1963, 233 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1984.
13. Tradycje Polski na morzu. [Odczyt]. Warszawa: Zachodnia Agencja Prasowa 1963, 31 s., powielone.
14. Zwycięstwo pod Oliwą. 1627. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1963, 50 s. Wyd. 2 tamże 1963.
15. „Burza” weteran atlantyckich szlaków. [Monografia]. Plany „Burzy”: S. Woźniak. Mapki: M. Trocha. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1965, 170 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1970; pt. ORP „Burza”. Warszawa: Bellona 1992.
16. Od Reichsmarine do Bundesmarine. 1918-1965. Mapki i szkice: M. Olejnik. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1966, 420 s.
17. Morze w ogniu. [Studium historyczne]. Cz. 1. 1939-1942. Na frontach i za kulisami wojny morskiej. Mapki: L. Fijał. Cz. 2. 1942-1945. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970-1971, 350 + 388 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; wyd. 2 [właśc. 3] poprawione i uzupełnione Warszawa: Lampart 1996, 565 s.
Nagrody
18. Zbrodnie hitlerowskiej Kriegsmarine w II wojnie światowej, ich ściganie oraz stan badań. [Szkic]. Warszawa: Główna Komenda Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce 1970, 39 s., powielone.
19. Korsarze wyruszają na morza i oceany. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, 152 s. Wyd. 2 tamże 1982.
20. Królewski statek „Batory”. [Monografia]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1975, 293 s. Wyd. 2 tamże 1979.
Nagrody
21. Napaść morska na Danię i Norwegię. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1975, 161 s. Wyd. 2 tamże 1986.
22. Od Dunkierki do Dakaru. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1978, 205 s. Wyd. 2 tamże 1987.
23. Rajdy niemieckich pancerników. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, 186 s. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione tamże 1989.
24. Polacy na morzach i oceanach. [Monografia]. T. 1. Do roku 1795. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 723 s.
25. Bitwy konwojowe na arktycznej trasie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1982, 197 s.
26. „Barbarossa” na morzu 1941-1942. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1983, 174 s.
27. Bitwa o Atlantyk. [Współautorzy:] P. Wieczorkiewicz, A. Broniarek. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 79 s. Por. poz. ↑.
28. Pacyfik w ogniu. [Szkic]. Wyd. łącznie z: A. Wolny, A. Broniarek: Działania wojenne na lądzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 79 s.
29. Zatopienie „Scharnhorsta” i „Firpitza”. [Szkic]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 178 s.
30. Marynarze generała Kleeberga. Warszawa: Książka i Wiedza 1986, 238 s.
31. Mała flota wielka duchem. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1989, 623 s.
32. Na Bałtyku, w Arktyce i na Morzu Czarnym. [Szkice]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1989, 226 s.
Nadto 26 broszur w cyklu „Miniatury Morskie” wyd. w 1958-1971 przez Wydawnictwo Morskie w Gdyni i w Gdańsku w seriach: Polskie Okręty Wojenne w Latach 1920-1945, Polskie Tradycje Morskie, Epizody z Dziejów Żeglugi.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966, 1975.
