PAWLIKOWSKI Michał Kryspin

Urodzony 6 listopada 1893 w Mińsku Litewskim w rodzinie ziemiańskiej[P]; syn Kazimierza Pawlikowskiego, właściciela majątku Pućków pod Bobrujskiem, adwokata, i Tekli ze Świętorzeckich. Uczęszczał do państwowego gimnazjum w Mińsku Litewskim. W tym czasie opublikował kilka felietonów w wileńskim „Kurierze Krajowym” i opowiadań w „Tygodniku Wileńskim”. Po zdaniu matury w 1913, studiował do 1917 prawo na uniwersytecie w Piotrogrodzie. Ogłaszał wiersze i szkice w „Dzienniku Piotrogrodzkim” (1916) i „Dzienniku Mińskim” (1917-18). Po zajęciu Mińska przez władze polskie pełnił w 1919-20 funkcje sekretarza w Komendzie Miasta i urzędnika Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. W maju i czerwcu 1920 służył jako szeregowiec w 19. Myśliwskiej Eskadrze Lotniczej; urlopowany z wojska z powodu choroby, pracował od marca 1921 w Urzędzie Wojewódzkim w Brześciu Litewskim. Następnie ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim; w 1923 uzyskał magisterium. Od 1924 mieszkał w Wilnie i pracował w Urzędzie Wojewódzkim. Artykuły prawnicze ogłaszał w „Gazecie Administracji i Policji Państwowej” oraz w „Wileńskim Przeglądzie Prawniczym”. Równocześnie zajmował się twórczością publicystyczną. Był stałym współpracownikiem dziennika „Słowo” redagowanego przez Stanisława Cat-Mackiewicza, w którym to piśmie publikował od 1924 liczne felietony, artykuły i notatki (też pod pseudonimami: Dr Typs, Fin, Inż. L.M., M.K.P., M., Vieux Chasseur, W.L.F.). Jako zamiłowany myśliwy prowadził stałą rubrykę Piórka z kaczego ogona. W 1925-38 był sekretarzem, a potem wiceprezesem Towarzystwa Łowieckiego Ziem Wschodnich (później Towarzystwa Łowieckiego Województwa Wileńskiego); od 1926 redagował organ Towarzystwa pt. Gdzie to, gdzie zagrały trąbki myśliwskie?... wydawany jako dodatek „Słowa”. W 1934 wszedł w skład zarządu Polskiego Związku Stowarzyszeń Łowieckich. Publikował prace poświęcone łowiectwu m.in. w piśmie „Łowiec Polski”. Za działalność na polu łowiectwa otrzymał w 1930 Złoty Krzyż Zasługi. Pod koniec 1938 został kierownikiem oddziału w Urzędzie Wojewódzkim w Toruniu. W 1939 redagował dodatek wileńskiego „Słowa” pt. „Słowo Myśliwskie”. Był żonaty ze Stefanią Podhajską (zmarła ok. 1943). Po wybuchu II wojny światowej ewakuowany wraz z pracownikami Urzędu do Dubna, był krótko aresztowany przez władze sowieckie; po zwolnieniu dotarł do Wilna, gdzie w okresie Państwa Litewskiego pisywał do wydawanej przez Józefa Mackiewicza „Gazety Codziennej”. W maju 1940 przedostał się do Szwecji i w poselstwie polskim w Sztokholmie redagował pismo informacyjne „Wiadomości Polskie”. Od marca 1943 przebywał w Londynie i pracował w Ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej. Ożenił się z Liselotte Avellis, Austriaczką. W 1949 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie od 1951 pracował na wydziale slawistyki University of California w Berkeley jako lektor języka polskiego i rosyjskiego. Równocześnie zajmował się twórczością literacką i publicystyczną. Prozę, felietony, artykuły i recenzje publikował w wydawanych w Londynie czasopismach emigracyjnych „Lwów i Wilno, Wiadomości” (od 1949, tu m.in. 1958-72 cykl felietonów Okno na Rosję), „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (1961-72, tu m.in. 1964-69 cykl W oczach Ameryki), „Tydzień Polski” (1964-72) oraz w paryskiej „Kulturze” (1953, 1956-59, 1966-70). W 1962 otrzymał na uniwersytecie w Berkeley tytuł honorowego wykładowcy języka i literatur słowiańskich. W tymże roku przeszedł na emeryturę. W 1966 uzyskał nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Był członkiem korespondentem Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku. Zmarł nagle na atak serca 30 maja 1972 na wyspie Maui na Hawajach i tam został pochowany.