Print

BIO

Urodzona 26 czerwca 1908 w Warszawie; córka Zygmunta Pauszera, urzędnika, i Bronisławy z domu Galis. Uczęszczała na prywatną pensję Wiktorii Jędryszkowskiej; w 1926 zdała maturę. Następnie studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała w 1925 recenzją książki Feliksa Araszkiewicza pt. Bolesław Prus i jego ideały, ogłoszoną w „Wiadomościach Literackich” (nr 92; podpisana gp.); za właściwy debiut uważała artykuł pt. Dlaczego Prus, opublikowany w tymże piśmie w 1932 (nr 1). W 1930 uzyskała magisterium i do 1937 pracowała jako nauczycielka w Gimnazjum Zofii Kaleckiej w Warszawie. Równocześnie współpracowała z Polskim Radiem jako autorka słuchowisk biograficznych dla młodzieży (1930-39). W 1932 wyszła za mąż za Stefana Klonowskiego, nauczyciela i tłumacza. Artykuły, prozę ogłaszała w tym okresie m.in. na łamach czasopism „Wiadomości Literackie” (1929-33, 1937), „Iskry” (1934/35-1935/36) i „Sygnały” (1938-39). W 1936 została członkinią Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). We wrześniu 1939 wyjechała do Kowla, włączonego do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Pełniła tu w 1940-41 funkcję sędziego ludowego. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w czerwcu 1941 ewakuowała się do Baszkirii i tam w tatarskiej wsi pod Ufą była nauczycielką języka rosyjskiego. W 1944 została członkinią Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). Od tegoż roku pracowała w Moskwie jako redaktorka działu wydawniczego w Komitecie do Spraw Dzieci Polskich oraz jako tłumaczka w Wydawnictwie Literatury w Językach Obcych. W 1946 wróciła do Polski i zamieszkała na stałe w Warszawie. Nadal była członkinią ZZLP (od 1949 Związek Literatów Polskich [ZLP]). Kontynuowała twórczość prozatorską i przekładową z języka rosyjskiego na łamach czasopism, m.in. „Płomyka” (1949, 1958-59, 1965-68, 1977), „Życia Literackiego” (1963, 1966, 1975-76, 1980-81, 1985) i „Stolicy” (1967, 1974-76). W 1950-76 należała do Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W 1958-62 była redaktorką działu dla dzieci w tygodniku „Kraj Rad”. W 1961-71 pracowała jako tłumaczka i redaktorka w Studiu Napisów Filmowych. Była członkinią wielu towarzystw: Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (1958-76), Stołecznego Komitetu Frontu Jedności Narodu i Społecznego Funduszu Budowy Szkół (1959-62), Towarzystwa Przyjaciół Warszawy (1960-76), Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. K. Jeżewskiego (od 1961), Towarzystwa Polsko-Włoskiego (1970-76). W 1967-69 wchodziła w skład zarządu Koła Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy ZLP. W 1985 otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla młodych czytelników. Odbyła wiele podróży zagranicznych, m.in. do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1957, 1959, 1964, 1976), na Węgry (1963), do Rumunii (1965), Francji i Szwajcarii (1967), Bułgarii (1968), do Włoch (1970, 1980), Niemieckiej Republiki Demokratycznej (1972), Republiki Federalnej Niemiec (1973) i Kanady (1985). Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim (1969) i Krzyżem Oficerskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1974), odznaką „Przyjaciel Dziecka” (1978), złotą odznaką „Za Zasługi dla Warszawy” (1984). Zmarła 30 września 1996 w Warszawie.

Twórczość

1. Gandhi, prorok Indyj. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Universum [1933], 63 s.

Autorka podpisana: G. Klaner.

2. Tomasz Alva Edison, król wynalazców. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Universum [1933], 63 s.

Autorka podpisana: O. Łaniewska.

3. Roosevelt, dyktator Ameryki. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Universum [1934], 63 s.

Autorka podpisana: G. Klaner.
Dotyczy F.D. Roosevelta.

4. Tajemnica śmierci Mickiewicza. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Universum [1934], 63 s.

Autorka podpisana: G. Klaner.

5. Ludwik Pasteur – pogromca śmierci. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Rój [1935], 63 s.

6. Budowali most. Sztuka w 3 aktach. [Dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Dzieci Warszawy 1948.

7. Zawierucha. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 57 s.

Zawartość

Rezeda; Zawierucha.

Przekłady

baszkirski

[Przeł.] S. Nasyrov. Wyd. w tomie pt. Möhäbbät zob. poz. ↑.

8. Pani Eliza. Opowieść o Elizie Orzeszkowej. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 213 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1960; wyd. 4 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973; wyd. 5 poprawione Warszawa: Czytelnik 1981, wyd. 6 tamże 1989.

Cz. 2 zob. poz. ↑.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Pani Eliza; Światło znad Niemna. Opowieść O Elizie Orzeszkowej. T. 1/2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 395 s. Wyd. nast. tamże 1967.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Światło znad Niemna. Opowieść o Elizie Orzeszkowej. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 230 s. Wyd. nast. wspólnie z Pani Eliza zob. poz. ↑.

Cz 1. zob. poz. ↑.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Śmierć w Agawie. [Powieść sensacyjna]. „Słowo Polskie” 1963 nr 104-137.

11. Trudne życie. Opowieść o Bolesławie Prusie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 425 s. Wyd. nast.: wyd. 2 zmienione i rozszerzone Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1969, 389 s., tamże: wyd. 3 1975, wyd. 5 1981.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

12. W cieniu nałęczowskich drzew. Opowieść o Bolesławie Prusie. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1964, 214 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1970, wyd. 3 1975.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

13. Historie nie wymyślone. [Opowieści]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 331 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1976, wyd. 4 1985.

Zawartość

Triumf Krzysztofa Kolumba; Metalowe skrzydła Leonarda da Vinci; Ruszył z posad ziemię [dot. M. Kopernika]; Za siódmą górą, za siódmą rzeką [dot. M. Łomonosowa]; „Locomotion” albo narodziny kolei [dot. J. Stephensona]; Ludwik Pasteur – pogromca śmierci [poz. ↑]; Światło z Menlo Parku [dot. T.A. Edisona]; Czarodziej sadów [dot. I. Miczurina]; Droga ku gwiazdom [dot. K. Ciołkowskiego]; Maria [Skłodowska] i Piotr [Curie]. – Życiorysy [przedstawionych postaci].

Przekłady

białoruski

Njavydumnyja gistoryi. [Przeł.] J. Bjaganskaja. Minsk 1975.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

14. Zwykłe sprawy niezwykłych ludzi. [Opowieści i wywiady]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1967, 290 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1978.

Zawartość

Od autora. – O Elizie Orzeszkowej: Szlakiem Orzeszkowej; Nieznane dzieje Florentego Orzeszki; Zwykła historia – rozwód; „Judenmutter”; Ponad rządami nienawiści...; Dzieje pewnego plagiatu [dot. M. Rodziewiczówny]; Portrety z portretem Orzeszkowej; Wspomnienia prof. Stanisława Kościałkowskiego. – O Bolesławie Prusie: Nad albumem starych fotografii; Pani Głowacka [Oktawia z domu Trembińska]; Nieudany pupil Bolesława Prusa albo domniemany prototyp Izabeli Łęckiej [W. Hulanicki i K. Hulanicka]; Ostatnia miłość [dot. A. Sacewiczowej i J. Bogusza „Pameczka”]; Ostatnie wakacje [w Milanówku 1911]; Śladami „Placówki”; Spór o pomnik Mickiewicza [w Krakowie i w Warszawie]; Wuj Oleś i ciocia Głowasia (Rozmowa z panią J. Juszkiewiczową); Nałęczowskie wspomnienia (Rozmowa z inż. Z. Puławskim); Wspomnienia Vladimirusa Sakas-Sackaviciusa (1893-1963); Silva rerum, czyli rzecz o notatkach Bolesława Prusa. – W wyd. 2 dodano do części „O Elizie”: „Król kirgiski” – czyli prototyp Andrzeja Korczyńskiego z „Nad Niemnem”; Nieznane listy Elizy Orzeszkowej do „Maniusi sybiraczki”, – do części „O Bolesławie Prusie”: W Raperswilu; Na marginesie filmowej wersji „Faraona”.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

15. Miłość. Opowiadania. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 104 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1977; wyd. 3 poprawione i rozszerzone Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1985 [właśc. 1986], 122 s.

Zawartość

Rezeda [poz. ↑]; Miłość; Mój przyjaciel – zwykły Małaj; Buran; Serce matki; Moje gospodarstwo; W Baszkirii po piętnastu latach.

Przekłady

baszkirski

[Przeł.] S. Nasyrov. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Möhäbbät. Ufa 1961.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

16. Polska, jego miłość. Opowieść o Julianie Ursynie Niemcewiczu. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1973, 529 s. Wyd. 2 tamże 1987.

W metryce wydania z 1973 mylnie wydanie 2.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

17. Pani na Puławach. Opowieść o Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej. Warszawa: Czytelnik 1978, 414 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1980, wyd. 3 1988.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

18. Moje miłe zwierzaki. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1983, 165 s.

Zawartość

Pierwsze radości i pierwsze smutki; Tytan; Ropsik i Kicia; Miła para kanarków; Mój przyjaciel Bijon; Diablik, syn Lucypera; Dżong – terrorysta; Smutek przemijania; Miłość zdradzona; Baran, kot i kura (wspomnienia z lat wojny); Gołąb Czaruś – skrzydlaty rodak warszawski; Słów kilka o grzechu nietolerancji; Carissima de Sica.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

19. Piękny Potocki. [Powieść o I. Potockim]. Warszawa: Czytelnik 1984, 360 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

20. Rapsodia warszawska. Opowieść o Ignacym Wyssogocie Zakrzewskim prezydencie Warszawy. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 253 s.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie „Życia Literackiego” na prozatorski utwór literacki o tematyce historycznej dla dzieci od 10 do 14 lat w 1984.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Słuchowiska radiowe, m.in.

Wg inf. autorki:.

• Mała Ziunia. Polskie Radio 1936 [dot. E. Orzeszkowej].
• Radio (Ryga) 1937 [łotewski].
• Kraj lat dziecinnych. Polskie Radio 1937 [dot. A. Mickiewicza].
• Ludwik Pasteur – dobroczyńca ludzkości. Polskie Radio 1937 [por. Twórczość poz. ↑]; przekł.: duński: Radio (Kopenhaga) 1937.
• Pan Majster. Polskie Radio 1937.
• Wielka uczona – Maria Skłodowska-Curie. Polskie Radio 1937.
• Pułaski w Ameryce. Polskie Radio 1938.
• Tomasz A. Edison. Polskie Radio 1938.
• Wielki samouk – Jerzy Stephenson. Polskie Radio 1938.
• Rycerz Panna. Polskie Radio 1939.
• Triumf Krzysztofa Kolumba. Polskie Radio 1939.
• Dwie przysięgi. Polskie Radio 1946.
• Bitwa o Grunwald. Polskie Radio 1948.
• Śpiączka – czarny sen Afryki. Polskie Radio 1948.
• Laska generała. Polskie Radio 1949.
• Premiera. Polskie Radio 1983.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Przekłady i adaptacje

1. L. Leonow: Najazd. Sztuka w 4 aktach. Moskwa: Wydawnictwo Literatury w Językach Obcych 1946, 117 s.
2. F. Panfiorow: Walka o pokój. Powieść. T. 1. Przekł. G. Pauszer-Klonowska, J. Fleszner. Moskwa: Wydawnictwo Literatury w Językach Obcych 1947, 333 s. Wyd. 2 pt. Oni walczyli o pokój. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 267 s.
3. Doktor Piotr. Sztuka w dwóch osłonach według S. Żeromskiego. Warszawa: Agtif [Agencja Teatralna i Filmowa Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”] 1949, powielone.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie na sztukę świetlicową Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1949 (informacja autorki).
4. M. Gorki: Foma Gordiejew. [Powieść]. Przekł. i posłowie G. Pauszer-Klonowska. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 294 s. Wyd. nast. w : M. Gorki: Pisma. T. 3 1955.
5. M. Garin-Michajłowski: Przypowieści koreańskie. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 69 s.
6. I. Erenburg: Dziewiąta fala. Powieść. Wiersze w przekł. L. Lewina i Z. Bieńkowskiego. Warszawa: Czytelnik 1953, 587 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 [T.] 1-3 1954; wyd. 3 w: M. Gorki: Dzieła wybrane t. 3. 1955.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
7. W. Katajew: Za władzę Rad. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1955, 541 s.
8. W. Kawierin: Otwarta księga. Powieść. T. 3. Poszukiwania i nadzieje. Warszawa: Czytelnik 1958, 353 s.
9. A. Bek: Kilka dni i odwód generała Panfiłowa. [Powieść] Przeł.: G. Pauszer-Klonowska, S. Klonowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 336 s.
10. A. Uptis: Liść na wietrze. [Powieść]. Przeł.: G. Pauszer-Klonowska, S. Klonowski. Warszawa: Czytelnik 1961, 304 s.
11. S. Biriuzow: W ogniu dział. [Powieść]. Przeł.: G. Pauszer-Klonowska, S. Klonowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 339 s.
12. K. Fiedin: Ognisko. [Powieść]. Przeł.: G. Pauszer-Klonowska, S. Klonowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 424 s.
13. I. Christenko: Nastusia. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1978, 213 s.

Prace redakcyjne

1. Wolna i sprawiedliwa. Wypisy na klasę V szkoły średniej. Moskwa: Komitet do Spraw Dzieci Polskich w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przy Ludowym Komisariacie Oświaty Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej 1945, 355 s.
2. Wolna i sprawiedliwa. Wypisy dla klasy VI szkoły podstawowej. Warszawa: Wiedza 1947, 334 s. Wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1949.
3. Jednością silni. Wypisy dla klasy VII szkoły podstawowej. Warszawa: Wiedza 1948, 424 s. Wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1949.
4. Dzień dzisiejszy. Wypisy dla klasy V szkoły podstawowej. Warszawa: Nasza Księgarnia 1949. Wyd. nast.: wyd. 2 zmienione i poprawione tamże 1950; wyd. przy współpracy K. Lausza. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1951, tamże: 1952, wyd. 3 [!] 1953, wyd. 4 1954, wyd. 5 poprawione 1955, wyd. 6 1956 [właśc. 1955].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
5. Z jednego strumienia. Nowele. Pod red. i z przedmową E. Orzeszkowej. [Wyd. 2]. Słowo wstępne i przypisy G. Pauszer-Klonowska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 385 s.
Wyd. 1 Warszawa 1905.
6. Ostatnia miłość w życiu Bolesława Prusa. Odnalezione listy oprac. i wstępem poprzedziła G. Pauszer-Klonowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 119 s.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
7. Wspomnienia o Lucjanie Szenwaldzie. Red. G. Pauszer-Klonowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 385 s.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 1966, 1978, 1988, 1989.

Wywiady

• Rozmowy z pisarzami. Gabriela Pauszer-Klonowska. Rozm. S. Stanik. „Kierunki” 1979 nr 18.
• Przeszłość nie umiera. Rozm. T. Zaniewska. „Kierunki” 1988 nr 32.
• Wierzę w lepsze czasy. Rozm. T. Zaniewska. „Kurier Poranny” 1992 nr 56.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

Pani Eliza

• K. Kuliczkowska: Życie jak powieść. „Nowe Książki” 1958 nr 11.
• S. Treugutt: Powieść o pani Elizie. „Przegląd Kulturalny” 1961 nr 49.
Go back to position Wróć do pozycji

Światło znad Niemna

• K. Kuliczkowska: Nad strumieniami życia. „Nowe Książki” 1961 nr 20.
Go back to position Wróć do pozycji

Trudne życie

• S. Melkowski: Prus „sfabularyzowany”. „Kultura” 1964 nr 9.
• W. Nawrocki: Manowce prozy biograficznej. „Życie Literackie” 1964 nr 17.
• E. Pieścikowski: Życie prywatne Bolesława Prusa. „Nowe Książki” 1964 nr 8.
• M. Knothe: „Prus żywy”. (O książkach Gabrieli Pauszer-Klonowskiej) „Polonistyka” 1965 nr 2 [dot. też: W cieniu nałęczowskich drzew].
• T. Kłak: Opowieść o Prusie. „Kamena” 1969 nr 16.
Go back to position Wróć do pozycji

W cieniu nałęczowskich drzew

• J. Preger: Książka jak kwiaty. „Tygodnik Kulturalny” 1964 nr 52.
• J. Biernacki: Opowieść o Prusie. „Kultura” 1965 nr 1.
• W. Billip: O człowieku dobrym i mądrym. „Nowe Książki” 1965 nr 9.
• M. Knothe: „Prus żywy”. (O książkach Gabrieli Pauszer-Klonowskiej) „Polonistyka” 1965 nr 2 [dot. też: Trudne życie].
• W. Nawrocki: Nowości biografistyki. Ostatnie lata Bolesława Prusa. „Życie Literackie” 1965 nr 18, polemika: G. Pauszer-Klonowska; W. Nawrocki: Korespondencja. Prus prywatny czy nie, tamże nr 24.
• [J. Szczypka] Obserwator: Straszny tato Pameczka. „Kierunki” 1965 nr 26.
• J. Lis: Prusomania recidiva. „Kierunki” 1968 nr 3.
• M. Knorr. „Kultura i Życie” 1971 nr 4.
• [T. Kubicka] Salonowiec: Sam na sam z Prusem. „Nadodrze” 1976 nr 8.
Go back to position Wróć do pozycji

Historie nie wymyślone

• A. Jelicz: Biografie – powieść historyczna. „Nowe Książki” 1966 nr 13.
Go back to position Wróć do pozycji

Zwykłe sprawy niezwykłych ludzi

• Z.J. Adamczyk: Zwykłe sprawy Orzeszkowej i Prusa. „Polonistyka” 1968 nr 8.
• A. Dzieniszewska: O Prusie i Orzeszkowej. „Nowe Książki” 1968 nr 8.
Go back to position Wróć do pozycji

Miłość

• A. Sendeka: O wojnie i miłości. „Książka dla Ciebie” 1972 nr 5.
Go back to position Wróć do pozycji

Polska, jego miłość

• J. Łojek: Jedyna wielka miłość pana Juliana Ursyna. „Nowe Książki” 1974 nr 10.
• I. Krawczykowska: O Julianie Ursynie Niemcewiczu. „Słowo Powszechne” 1988 nr 25.
Go back to position Wróć do pozycji

Pani na Puławach

• J. Łojek: Spowiednik by nie uwierzył. „Nowe Książki” 1978 nr 24.
Go back to position Wróć do pozycji

Moje miłe zwierzaki

• G. Leszczyński: Zwierzęta wokół nas. „Nowe Książki” 1984 nr 1.
Go back to position Wróć do pozycji

Piękny Potocki

• M. Hryniewicz: I piękny i wielki? „Nowe Książki” 1985 nr 1.
• W. Kania: Piękni i szpetni Potoccy. „Opole” 1985 nr 9.
Go back to position Wróć do pozycji

Rapsodia warszawska

• E. Nowacka: „Nowe Książki” 1987 nr 9.
Go back to position Wróć do pozycji

Ostatnia miłość w życiu Bolesława Prusa

• J. Lis: Ostrożnie z pochopnymi wnioskami. „Kierunki” 1962 nr 24.
Go back to position Wróć do pozycji

Wspomnienia o Lucjanie Szenwaldzie

• Z. Macużanka: Na fali wspomnień. „Nowe Książki” 1963 nr 19.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO