BIO

Urodzony 14 listopada 1936 w Toruniu; syn Włodzimierza Łazoryka, oficera zawodowego, po wojnie przebywającego na emigracji, i Karoliny z Patkowskich, nauczycielki. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie i okolicy. W 1948 zamieszkał z matką we Wrocławiu, tu w 1954 zdał maturę w VI Liceum Ogólnokształcącym, a następnie podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Podczas studiów zajął się dziennikarstwem i twórczością literacką, nawiązał współpracę z prasą studencką. Był członkiem zarządu Koła Młodych przy Oddziale Wrocławskim Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1954 ogłosił list na temat młodzieży, biorąc udział w dyskusji na łamach tygodnika „Nowa Kultura” (pt. Młodzi o sobie, nr 15; podpisany Maciej Łazoryk). W 1956 był współzałożycielem tygodnika studentów „Poglądy”; w 1956-57 wchodził w skład redakcji oraz zamieszczał tam liczne artykuły, recenzje i prace literackie (podpisany Maciej Łazoryk, a od 1957 także Maciej Patkowski). Na łamach tego pisma opublikował też w 1957 teatralną farsę polityczną pt. Marks wraca jeszcze raz (nr 3), którą uważa za właściwy debiut literacki. Po uzyskaniu w 1960 magisterium, uczęszczał na studium doktoranckie z prawa międzynarodowego. Równocześnie kontynuował twórczość literacką. Od 1960 należał do ZLP. W 1963 przebywał przez kilka miesięcy w Stanach Zjednoczonych. W 1966 przeniósł się do Warszawy. W 1968 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1969 spędził kilka miesięcy w Paryżu; w 1969-72 kilkakrotnie wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych; okresowo mieszkał tam, pełniąc funkcję redaktora odpowiedzialnego tygodnika „Czas”, wydawanego przez Zjednoczenie Polsko-Narodowe. W 1970 ożenił się z Małgorzatą Szymczyk, wówczas asystentką na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1972 osiadł na stałe w Stanach Zjednoczonych. Początkowo pracował jako kierowca taksówki w Nowym Jorku, następnie współpracował z biurem podróży, w którym udzielał porad prawnych. Później zajmował się pośrednictwem w handlu nieruchomościami. Od 1978 prowadził (i był właścicielem) hospicjum w Lake Ronkonkoma. Od 1998 odwiedzał Polskę. Został członkiem Polskiego Instytutu Naukowego i Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, a także krajowego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1999). W 1999 rozpoczął współpracę z dodatkiem nowojorskiego „Dziennika Polskiego”, „Przegląd Polski”, w którym drukował felietony, recenzje i artykuły. W tymże roku był współzałożycielem Oficyny Wydawniczej „Piast” w Warszawie, której został redaktorem (działała do 2018). Od 2001 należał do Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). Zmarł 17 stycznia 2023 w Lake Ronkonkoma pod Nowym Jorkiem; pochowany na cmentarzu parafialnym w Cegłowie.

Twórczość

1. Harmonijka. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1959, 287 s. Por. poz. , .

2. Skorpiony. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 222 s. Wyd. 2 łącznie z poz. pt. Południe; Skorpiony. Warszawa: Iskry 1962, 273 s.

Przekłady

estoński

Skorpionid. [Przeł.] A. Kurtna. Tallinn 1963.

niemiecki

Skorpione. [Przeł.] H. Sauer. Bautzen 1961, wyd. 2 tamże 1962.

ormiański

[Przeł.] R. Ovsepjan. Erevan 1977.

rosyjski

Skorpiony. [Przeł.] I. Simanskaja. Moskva 1962.

ukraiński

Skorpiony. [Przeł.:] M. Pryhara, A. Dobrovol`skij. Kiiv 1961.

Adaptacje

radiowe

Skorpiony. Polskie Radio 1961.

3. Harmonijka. Scenariusz filmowy. [Współautor:] K. Kutz. Powst. ok. 1960. Por. poz. .

Scenariusz nie został zatwierdzony do produkcji (informacja autora).

4. Południe. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1960, 113 s. Wyd. 2 łącznie z poz. pt. Południe; Skorpiony. Warszawa: Iskry 1962, 273 s. Zob. poz. .

Nagrody

Nagroda „Nowej Kultury” w 1960.

Przekłady

rosyjski

Polden’. [Przeł.] Z. Satalova. W: Sovremennaja pol`skaja povest`. Moskva 1964.

5. Szklana góra: Scenariusz filmowy. [Współautor:] P. Komorowski. Ekranizacja 1960.

Adaptacje

Adaptacja powieści Południe por. poz. .

6. Harmonijka. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Jelenia Góra, Teatr Dolnośląski 1962. Por. poz. .

7. Jutro wyrok. Sztuka w 4 obrazach. Prapremiera: Zielona Góra, Teatr Ziemi Lubuskiej 1962. Wyd.: Oprac. dramaturgiczne i uwagi inscenizacyjne: T. Łepkowska. Warszawa: CPARA [Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego] 1964, 80 s.

8. Sobótki. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1963, 264 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1965. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda w konkursie literackim Ossolineum i Oddziału Wrocławskiego Związku Literatów Polskich z okazji 15-lecia Ziem Zachodnich w 1961 oraz nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za twórczość artystyczną w 1963.

Adaptacje

teatralne

A jednak dom ... Sztuka w 3 aktach, 6 obrazach oparta na wątkach powieści M. Patkowskiego pt. Sobótki. Dramatyzacja [i uwagi inscenizacyjne]: T. Łepkowska. Warszawa : CPARA [Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego] 1967 , 88 s.

9. Dworzanin. Brulion Henryka Pattee. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1964, 156 s.

10. Sobótki. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1966.

Adaptacje

Adaptacja powieści Sobótki zob. poz. .

11. Człowiek w tajnej misji. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1967, 229 s.

12. Podchorążacka miłość. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 156 s.

13. Wyroku nie będzie. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1967.

14. Autobus do Radości. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1968, 211 s.

15. Grający pomnik. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: teatralna: Bydgoszcz, Teatr Polski 1968; telewizyjna: Telewizja Polska 1969.

Wyróżnienie w konkursie Telewizji Polskiej na widowisko o tematyce współczesnej w 1968.

16. We dwoje nad rzeką. Sztuka współczesna w 4 obrazach. Uwagi inscenizacyjne: J. Bratkowski. Warszawa: CPARA 1968, 40 s.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Białek. Polskie Radio 1968.

17. Drewniany most. (Sztuka w 3 aktach). „Materiały Repertuarowe1969 nr 2 s. 7-51.

18. Strzały w schronisku. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1969, 156 s. [Wyd. 2] Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita” S.A. 2005, 188 s. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda w konkursie Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej i Wydawnictwa Iskry w 1967.

Przekłady

czeski

Výstřely v horské chatě. [Przeł.] K. Malek. Praha 1973.

19. Polowanie na kozła. [Opowiadanie]. Warszawa: Iskry 1970, 38 s.

20. Kocie ślady. Scenariusz filmowy. [Współautor:] P. Komorowski. Ekranizacja 1971.

Adaptacje

Adaptacja powieści Strzały w schronisku por. poz. .

21. Tajemniczy gość. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Ruch 1971, 62 s.

22. Mały diabeł z Batignolles. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 134 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa; Nowy Jork: Piast 1999.

23. ...czemu mnie nie było... [Mikropowieści]. Warszawa: Piast 1999, 261 s.

Zawartość

Opowieść z mottem; Opowieść banalna, czyli „Bzy z Pensylwanii„.

24. Stefan Wyszyński – Prymas Kampinosu. Zbeletryzowana kronika wydarzeń. Warszawa: Piast; Rytm 2001, 236 s.

25. Koncert polski. Powieść w pięciu częściach. Warszawa: Piast; Rytm 2004, 281 s.

26. Czarny wtorek. [Powieść]. Warszawa: Oficyna Wydawnicza PIAST, Oficyna Wydawnicza RYTM 2007, 293 s.

Utwór osnuty wokół ataku terrorystycznego na budynki World Trade Center w Nowym Jorku 9 września 2001.

27. Kryptonim „Paderewski. Tajemnice ostatnich lat Mistrza. [Opowieść dokumentalno-literacka]. Łomianki: LTW 2013, 269 s.

Nagrody

W 2014 Nagroda im. Włady Majewskiej Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn) za najlepszą książkę roku 2013.

Adaptacje

teatralne

Wersal musi być zniszczony! Adaptacja i reżyseria: Janusz Guttner. Prapremiera: Londyn, Ognisko Polskie 2015.

28. Kołomyjka. [Powieść]. Łomianki: LTW 2016, 318 s.

29. Z Kresów na orbitę. [Wspomnienia; proza autobiograficzna]. Łomianki: LTW 2016, 253 s.

30. Ostatni walc. [Powieść]. Łomianki: LTW 2019, 226 s.

31. Chopin i Majorka. Gawędy, listy, wspomnienia. Łomianki: LTW 2022, 197 s.

Zawartość

Cz. 1: Dyliżansem i parowcem, a dziś odrzutowcem: Pielgrzymka do Valldemosy; „Wszystko zaczyna się dobrze”; W drodze do klasztoru; Czeszka; Historia dwóch pierścionków; Niespełnione nadzieje; Od niechęci do euforii; Mieszkając w celi; Duchy i straszydła; Okiem scenarzysty; Afrykańska koza; Menu Chopina; Geniusz – też człowiek; Spór bez rozstrzygnięcia; Trumienny sufit; A tu pada, leje i jest zimno; Palmy nad Utratą; Świnie, czyli dźwięk złotych monet; Spotkanie z konsulem; Ten cholerny Paryż. – Cz. 2: „Zakręcony” na punkcie Chopina: Obrazki z pamięci; Chopin utracony; Warto czytać listy; Czy Chopin był antysemitą?; Podróż bez końca; Skandal, a może nawet przestępstwo. – Cz. 3: Historia o dwóch pannach: Arcyksiążę i córka stolarza; W prawdziwym świecie biedy; Wyspa we krwi; Kto chce, niech czyta; Wielki Inkwizytor; Miasteczko wśród gór. – Korespondencja Fryderyka Chopina. Listy z okresu od listopada 1838 r. do maja 1839 r. [wybór].

Słuchowiska radiowe, m.in.

We dwoje nad rzeką. Polskie Radio 1968.
Szlakiem m/s „Batory. Cz. 1-6. Polskie Radio 1972.

Prace redakcyjne

1. Lechoń nowojorski. W setną rocznicę urodzin poety. Wiersze wybrał i ułożył M. Patkowski. Teksty inne wybrała i oprac. oraz przedmową, uwagami edytorskimi i dokumentacją fotograficzną opatrzyła B. Dorosz. New York; Warszawa: Piast 1999, 119 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1998.

Wywiady

Wczoraj, dziś i jutro. Z Maciejem Patkowskim, prozaikiem, scenarzystą filmowym, autorem sztuk teatralnych i redaktorem, założycielem oficyny wydawniczej „Piast” – o literaturze, filmie i planach pisarskich rozmawia R. Nowotarska. „Dziennik Związkowy” dod. „Kultura i Rozrywka”, Chicago 2003 nr 2.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).

Ogólne

Artykuły

H. Kirchner: Maciej Patkowski. „Współczesność1964 nr 3.
T. Burek: Maciej Patkowski. „Tygodnik Kulturalny1966 nr 43.
T. Burek: Maciej Patkowski. Pisarz punktualny. W tegoż: Zamiast powieści. Warszawa 1971.

Harmonijka

B. Bąk: Apokalipsa, czyli o „Harmonijce. „Odra1960 nr 6.
J. Dziuba: Losy ludzi prawdziwych. „Kierunki1960 nr 27 [dot. też: Skorpiony].
A. Klimowicz: Koncert na „Harmonijce. „Nowe Książki1960 nr 4 [dot. też: Skorpiony].
G. Lasota: Propozycja Patkowskiego. „Polityka1960 nr 13.
T. Łubieński: Dwa razy Patkowski. „Twórczość1960 nr 5 [dot. też: Skorpiony]; polemika: J. Wilhelmi: Wycieczki w niedawną przeszłość. „Trybuna Ludu” 1960 nr 155.
W. Mach: Patkowski – obiecująca znajomość. „Orka1960 nr 16.
Z. Pędziński: Patkowski bardziej autentyczny?Współczesność1960 nr 7.
J. Preger: Zmęczeni młodzi ludzie. „Nowa Kultura1960 nr 23.
J. Wilhelmi: Czy tylko kwestia gustu?Trybuna Ludu1960 nr 101.
E.M. Zaworski: Odnalezienie rzeczywistości. „Nowa Kultura1960 nr 16 [dot. też: Skorpiony].

Skorpiony

W. Leopold: Uwaga! Nowy pisarz! „Polityka1959 nr 46.
T. Lutogniewski: Nowe nazwisko. „Odra1959 nr 48.
J. Dziuba: Losy ludzi prawdziwych. „Kierunki1960 nr 27 [dot. też: Harmonijka].
A. Kijowski: Bohaterowie i ofiary. „Przegląd Kulturalny1960 nr 1.
A. Klimowicz: Koncert na „Harmonijce. „Nowe Książki1960 nr 4 [dot. też: Harmonijka].
T. Łubieński: Dwa razy Patkowski. „Twórczość1960 nr 5 [dot. też: Harmonijka]; polemika: J. Wilhelmi: Wycieczki w niedawną przeszłość. „Trybuna Ludu” 1960 nr 155.
R. Matuszewski: Tragedia pilota „wysokiego napięcia. „Nowa Kultura1960 nr 3.
Z. Pędziński: Ze słownika literackiego epoki. „Współczesność1960 nr 2, przedruk w tegoż: Z notatnika szeregowego recenzenta. Poznań 1971.
E.M. Zaworski: Odnalezienie rzeczywistości. „Nowa Kultura1960 nr 16 [dot. też: Harmonijka].

Południe

A. Klimowicz: Patkowski contra Patkowski. „Nowe Książki1960 nr 23.
T. Lutogniewski: Próba współczesności. „Odra1960 nr 50.
T. Burek: Porażony umysł. „Twórczość1961 nr 4.
P. Kajewski: Od „Południa” do „Szklanej góry. „Odra1961 nr 1.
A. Lisiecka: Kryteria i realizacje. (Nagrody i wyróżnienia „Nowej Kultury” w 1960 r.). W tejże: W krainie czarów. Warszawa 1961.
A. Wasilewski: Czy może istnieć socjalistyczna Courths-Mahlerowa?Przegląd Kulturalny1961 nr 17, przedruk w tegoż: Cywilizacja i literatura. Kraków 1969.
A. Wilkoń: Z powieści popularnej. „Życie Literackie1961 nr 4.

Szklana góra

P. Kajewski: Od „Południa” do „Szklanej góry. „Odra1961 nr 1.
[J.J. Szczepański] JJS: Szklana góra. „Tygodnik Powszechny1961 nr 4.

Sobótki

W. Wystup: Zamiast epopei?Odra1963 nr 6.
A. Werner: Laureat. „Twórczość1964 nr 2.

Dworzanin

J. Bajdor: Honorowa porażka. „Odra1964 nr 10.
R. Marszałek: Patkowskiego kolekcja problemów. „Współczesność1964 nr 165.
A. Werner: W kierunku perpetuum mobile. „Nowe Książki1964 nr 14.

Człowiek w tajnej misji

R. Sulima: Nowa powieść Patkowskiego. „Nowe Książki1967 nr 19.
D. Knysz-Rudzka: Opowieść w technikolorze. „Współczesność1968 nr 1.

Autobus do Radości

A. Łaszowski: Wielki temat współczesny. „Kierunki1968 nr 38.
R. Marszałek: Czyn rozsądny, sen spokojny. „Nowe Książki1968 nr 16.

Mały diabeł z Batignolles

E. Zaleska: Francuskie ścieżki Polaków. „Nowe Książki1972 nr 23 [dot. m.in.: Mały diabeł z Batignolles].

...czemu mnie nie było...

R. Nowotarska: Z mojego pieca. „Nowy Dziennik” , Nowy Jork 2003 nr z 24 III dod. „Przegląd Polski”.

Stefan Wyszyński – Prymas Kampinosu

R. Nowotarska: Kronika wydarzeń z Prymasem w tle. „Dziennik Związkowy”, Chicago 2002 nr 2 dod. „Kultura i Rozrywka”.

Koncert polski

R. Nowotarska: Architektura i miłość. „Dziennik Polski”, Nowy Jork 2005 nr z 28 I dod. „Przegląd Polski”.

Czarny wtorek

J.M. Szlechta: Sobota, bynajmniej nie czarna, z Maciejem Patkowskim. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2008 nr z 12 lutego [relacja ze spotkania literackiego na temat książki w Nowym Jorku 9 lI 2008].

Kryptonim „Paderewski”

B. Miązek: Kronika ostatnich lat życia Paderewskiego. „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2013 t. XLV-XLVI.
E. Kabatc: Portret artysty z czasów starości [on-line] „Pisarze.pl 2014 nr 14/24. Dostępny Internecie: Zob. link [dostęp 19 lipca 2024].
K. Bzowska: Gdyby nie pies... „Dziennik Polski”, Londyn 2015 nr 61 [w cyklu: Prasowite zdziwienia].
P. Gulbicki: Wersal musi być zniszczony!, „Dziennik Polski”, Londyn 2015 nr 76 [dotyczy 10. Salonu Literackiego w Londynie, na którym odbyło się spotkania z M. Patkowskim, m.in. na temat wystawienia adaptacji teatralnej utworu].
K. Majewicz: W Salonie z Paderewskim. „Goniec Polski – The Polish Times”, Londyn 2015 nr 14 [dotyczy 10. Salonu Literackiego w Londynie, na którym odbyło się spotkania z M. Patkowskim, m.in. na temat wystawienia adaptacji teatralnej utworu].

Chopin i Majorka

K. Bzowska: Gawęda o Chopinie i nie tylko, „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2023 t. LXV.