BIO
Urodzony 7 stycznia 1929 w Lubawie na Pomorzu; syn Jana Pasierba, filologa klasycznego, nauczyciela gimnazjalnego, i Janiny z Tomaszewskich, nauczycielki. Od 1934 mieszkał w Tczewie. Po wybuchu II wojny światowej, został wraz z rodziną wysiedlony z Tczewa i zamieszkał w domu dziadków w Żabnie pod Tarnowem. Uczęszczał do szkoły handlowej w Tarnowie; jednocześnie uczył się na tajnych kompletach. W 1945 kontynuował naukę początkowo przez parę miesięcy w I Gimnazjum im K. Brodzińskiego w Tarnowie, a następnie po powrocie do Tczewa, w tamtejszym liceum ogólnokształcącym. Debiutował w 1946 artykułem pt. Jedność narodowa, opublikowanym na łamach pisma młodzieży szkół średnich „Młode Życie” (nr 2). Po zdaniu matury w 1947, rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Chełmińskiej w Pelplinie. Należał do drużyny harcerskiej Milites Christi (drużynowy) przy Komendzie Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Pelplinie. Od 1950 (z przerwą w 1953-58) współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym”, ogłaszając liczne artykuły, recenzje i felietony. W 1952 otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę jako wikariusz początkowo w parafii św. Mikołaja w Grudziądzu, a następnie do 1954 w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Redzie; był prefektem w szkole podstawowej w Ciechocinie. Równocześnie od 1954 studiował zaocznie historię sztuki i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a od 1955 historię sztuki w Akademii Teologii Katolickiej (ATK) w Warszawie; w 1956 uzyskał magisterium. W tymże roku został członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Następnie odbywał na ATK studia doktoranckie. W 1957 uzyskał doktorat z teologii (z historii sztuki kościelnej) na podstawie rozprawy Życie i twórczość Hermana Hana (promotor ksiądz prof. Antoni Kwieciński). W 1958-60 studiował w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie, w 1959 uzyskał licencjat z archeologii. W 1961-63 kontynuował studia na Uniwersytecie Kantonalnym we Fryburgu w Szwajcarii. W 1963 w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Das private Studengebet der ersten christlichen Jahrhunderte (promotor prof. Leo C. Mohlberg). W tymże roku powrócił do Polski; został mianowany profesorem historii sztuki w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie oraz adiunktem w ATK w Warszawie. W 1964 habilitował się na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie rozprawy pt. Problemy ideowe i formalne pomorskich i wielkopolskich przedstawień Koronacji Madonny w XVII w.. W 1965 został mianowany docentem i kierownikiem Katedry Historii Sztuki Kościelnej w ATK oraz profesorem homiletyki w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. W tymże roku został redaktorem naczelnym działu pt. Archeologia chrześcijańska w Encyklopedii katolickiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Był autorem wielu prac i artykułów z zakresu historii sztuki i teologii drukowanych w czasopismach polskich (m.in. w „Więzi” i „Znaku”) oraz zagranicznych. W 1966 objął funkcję prodziekana Wydziału Teologicznego ATK. W tymże roku został członkiem Komisji Episkopatu Polski do Spraw Sztuki Kościelnej, której w 1970-89 był sekretarzem, a od 1989 wiceprzewodniczącym, wchodził też w skład Komisji do Spraw Wydawnictw. Od 1968 był członkiem zespołu redakcyjnego „Studiów Pelplińskich”. W 1970 rozpoczął współpracę z Biurem Badań i Dokumentacji Zabytków w Gdańsku (od 1975 Ośrodek Odnowy Dóbr Kultury, od 1981 Gdański Ośrodek Dokumentacji Zabytków). W 1971 zaczął ogłaszać utwory poetyckie, debiutował wierszem pt. Notatka o powrocie jesienią, opublikowanym na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 18). W następnych latach publikował wiersze m.in. nadal w „Tygodniku Powszechnym”, „W drodze” (1973, 1983-85), „Twórczości” (1974, 1982, 1984, 1987) i „Naszej Rodzinie” (Paryż; 1979, 1980-83; tu w 1982-83 cykl pt. Kartki z notatnika), „Poezji” (1981-87), „Kulturze” (Paryż; 1982-87). W 1972 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego oraz stanowisko profesora ATK. Był stałym przedstawicielem ATK w Conference of Cathohc Theological Institutions (COCTI) i w Fédération Internationale des Universités Catholique (FIUC). W 1972 wszedł w skład Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk (PAN; 1982-83 członek prezydium). Dwukrotnie otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki za szczególne osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych (w 1973 III stopnia i w 1975 II stopnia). W 1975 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Był koordynatorem działań Episkopatu i władz państwowych w dziedzinie ochrony zabytków. Należał do Komisji Ochrony Zabytków Zarządu Głównego Stowarzyszenia Historyków Sztuki (od 1977), Komisji do Spraw Opieki Konserwatorskiej nad Obrazem Jasnogórskim (od 1974), a w późniejszych latach także Papieskiej Ochrony Dziedzictwa Artystycznego i Historycznego Kościoła (od 1990) oraz Rady Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury i Sztuki. Wchodził w skład redakcji czasopisma „Teka” (od 1975) i „Studia Claromontana” (od 1981). W 1981 został członkiem Rady Programowej Instytutu Sztuki PAN. W 1982 objął funkcję Prałata Honorowego papieża Jana Pawła II. W tymże roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego i objął funkcję kierownika Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej ATK, a w 1987 kierownika Katedry Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej ATK (do 1992). W 1985 został członkiem korespondentem Papieskiej Międzynarodowej Akademii Maryjnej. W 1989 otrzymał doroczną nagrodę Funduszu Literatury za twórczość poetycką. W tymże roku został członkiem Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (SPP), a następnie członkiem SPP (od 1991 przewodniczący Głównego Sądu Koleżeńskiego). Należał do zespołów redakcyjnych pism „Nasza Przeszłość” (od 1984)i „Przegląd Katolicki” (od 1988). Wchodził do Rady Programowej Wydawnictwa Diecezjalnego w Pelplinie (od 1989; od 1992 przewodniczący Rady). W 1991 otrzymał tytuł honorowego obywatela m. Tczewa. W 1992 został członkiem Rady Kultury przy Prezydencie Rzeczpospolitej. Brał aktywny udział w życiu literackim i kulturalnym, m.in. wygłaszał odczyty naukowe i popularnonaukowe dotyczące problematyki sztuki, kultury i literatury, uczestniczył w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej w Warszawie oraz współpracował z Klubami Inteligencji Katolickiej. Wygłaszał także prelekcje i wykłady za granicą, m.in. na uniwersytetach w Waszyngtonie, Nowym Jorku, Montrealu, Ottawie, Rzymie, Mediolanie, Moguncji, Tybindze, Fryburgu, Paryżu. Nadto należał do wielu świeckich i kościelnych stowarzyszeń i organizacji polskich i międzynarodowych, m.in. do Warszawskiego Towarzystwa Naukowego, Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków (od 1991 członek honorowy) do Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki (ASAE), Europejskiego Centrum Kultury (CEC), Comissione Per Gli Scriti di Karol Wojtyła, Instituto des Sacro Romano Impero, Polskiego Komitetu Narodowego International Council on Monuments and Sites (ICOMOS). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974), złotą odznaką „Za Opiekę nad Zabytkami” (1974), tytułem honorowym Zasłużony dla Kultury Narodowej (1989), Medalem im. B. Chrzanowskiego przyznanym przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie (1989), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1990). Zmarł 15 grudnia 1993 w Warszawie; pochowany w Pelplinie.
W 1996 Klub Inteligencji Katolickiej w Grudziądzu ustanowił ogólnopolską nagrodę im. księdza J. Pasierba za wybitne osiągnięcia w dziedzinie literatury i sztuki. W 1999 powstała Fundacja im. ks. Janusza Pasierba, jako wspólna inicjatywa jego przyjaciół, Akademii Teologii Katolickiej i Seminarium Duchownego w Pelplinie.
Twórczość
1. O Albercie Schweitzerze – człowieku i myślicielu. [Szkic]. Pelplin 1950, 52 s.
2. Człowiek i jego świat w sztuce religijnej renesansu. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1969, 126 s.
3. Czas otwarty. [Eseje]. Poznań: Pallotinum 1972, 305 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1974; wyd. 3 Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne 1992.
Zawartość
4. Miasto na górze. [Szkice literackie]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1973, 312 s. Wyd. 1 [właśc. 2] Pelplin: Bernardinum 2000, 339 s.
Zawartość
5. Malarz gdański Hermam Han. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974, 307 s.
6. Kategoria przestrzeni. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1978, 150 s.
Zawartość
7. Things Ultimate and other poems = Rzeczy ostatnie i inne wiersze. [Przeł.] Ch. Lambert. London: Poets' and Painters' Press 1980, 100 s. Wyd. [2] Pelplin: Bernardinum 2001, 101 s.
Zawartość
8. Szkice o kulturze. Pelplin: Zakład Małej Poligrafii 1982, 70 s.
9. Światło i sól. [Eseje]. Paryż: Editions du Dialogue 1982, 301 s. Wyd. nast. poprawione tamże 1983.
Zawartość
10. Zdejmowanie pieczęci. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1982, 123 s. Tzw. Seria poetycka. Wyd. nast. Pelplin: Bernardinum 2006.
Zawartość
11. Pionowy wymiar kultury. [Eseje]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1983, 151 s.
Zawartość
12. Wiersze religijne. Poznań: Pallotinum 1983, 118 s.
Wyd. osobne wiersza Noli me tangere. Warszawa: [b.w.] 1984, [4] s.
13. Od kaznodziejstwa do homilii. [Szkic]. Pelplin: Zakład Małej Poligrafii 1984, 50 s.
14. Czarna skrzynka. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1985, 166 s. Wyd. nast. Pelplin: Bernardinum 2006.
Zawartość
15. Gałęzie i liście. Poznań: Pallotinum 1985, 357 s. Wyd. nast. Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne 1993.
16. Koziorożec. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1988, 135 s.
17. Wiersze wybrane. Wybór i oprac.: J. Sochoń. Posłowie: R. Przybylski. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1988, 408 s.
Zawartość
18. Wnętrze dłoni. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1988, 160 s.
Zawartość
19. Doświadczenie ziemi. [Wiersze]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1989, 74 s.
20. Skrzyżowanie dróg. Poznań: Pallotinum 1989, 315 s. Wyd. nast. Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne 1994.
Zawartość
21. Morze, obłok i kamień. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1992, 70 s. [Wyd. 2] Pelplin: Bernardinum 2001, 72 s.
22. Butelka lejdejska. [Wiersze]. Powst. przed 1993. Warszawa: Czytelnik 1995, 55 s. [Wyd. 2] Posłowie: W. Kudyba. Pelplin: Bernardinum 2003.
23. Obrót rzeczy. Rok 1991. [Dziennik]. Poznań: Pallotinum 1993, 217 s. [Wyd. 2] tamże 2002.
24. Ten i tamten brzeg. [Wiersze]. Warszawa: Tikkum 1993, 96 s. [Wyd. 2] Pelplin: Bernardinum 2001, 83 s.
25. Puste łąki. [Wiersze]. Warszawa: Palabra 1994, 88 s. [Wyd. 2] Pelplin: Bernardinum 2001.
Nagrody
Zawartość
26. Po walce z aniołem. [Wiersze]. Posłowie i wybór: J. Sochoń. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1996, 176 s.
27. Poezje wybrane. Wybór, wstęp i oprac.: B. Kuczera-Chachulska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1998, 147 s.
28. Wierzę. [Wiersze]. Wybór i oprac.: M. Wilczek. Posłowie: J. Puzynina. Pelplin: Bernardinum 1998, 183 s.
29. Liturgia serca. [Wiersze]. Wybór, wstęp i oprac.: J. Sochoń. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2002, 499 s.
30. Haiku żarnowieckie. [Wiersze]. Wybór i oprac.: M. Wilczek. Pelplin: Bernardinum 2003, 95 s.
Prace z dziedziny historii sztuki oraz wydawnictwa albumowe
Przekłady
angielski
niemiecki
Przekłady
niemiecki
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1989.
