BIO

Urodzony 7 maja 1900 w Łodzi; syn Aleksandra Pańskiego, lekarza, i Róży z Seidemannów; brat Antoniego Pańskiego, filozofa, tłumacza Bertranda Russella, oraz Wacława Pańskiego, znanego jako Wacław Solski, prozaika, poety. W 1914 zamieszkał w Mińsku, skąd w 1918 powrócił do Łodzi. W 1921 zdał jako ekstern maturę w Warszawie. Następnie rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, po dwu latach przeniósł się na polonistykę (studiów nie ukończył). Równocześnie w 1921-24 pracował jako statystyk ekonomista w Głównym Urzędzie Statystycznym i w Instytucie Gospodarstwa Społecznego. W 1925-31 był zatrudniony w prywatnym przedsiębiorstwie handlowym. Twórczość krytycznoliteracką rozpoczął w 1926, debiutując recenzją powieści Ilji Erenburga pt. Miłość Joanny Ney, zamieszczoną w „Gazecie Literackiej” (nr 17); na łamach tego pisma publikował do 1927 (m.in. cykle pt. Dookoła teatrów warszawskich, Z teatrów warszawskich). Równocześnie od 1926 (do 1939) był współpracownikiem wydawnictwa Rój jako tłumacz, redaktor działu literatury francuskiej i recenzent współczesnej prozy polskiej. W 1930 był redaktorem czasopisma „Przekrój”, a w 1931-32 współpracownikiem redakcji „Przeglądu Socjalistycznego” (tu w 1932 felietony podpisywane Jerzy Stefanowski). W 1932-36 pracował ponownie w Głównym Urzędzie Statystycznym; prowadził prace badawcze w dziedzinie statystyki, pracując jednocześnie jako lektor i tłumacz w wydawnictwie Rój. Recenzje i artykuły ogłaszał w piśmie „Czarno na białem” (1937-39; też pod pseudonimem Stefan Dmowski; tu m.in. cykl recenzji pt. Tydzień teatralny) oraz w lwowskich „Sygnałach” (1938-39; tu recenzje w dziale Teatry warszawskie). Podczas II wojny światowej przebywał w Związku Radzieckim, pracował początkowo jako buchalter, a następnie w 1942-43 jako redaktor polskich audycji radiowych. W maju 1943 zamieszkał w Moskwie, był członkiem redakcji, a później redaktorem dwutygodnika „Nowe Widnokręgi” (1942-45; tu artykuły, recenzje podpisywane m.in.: J.S., J. Stefanowski, Spectator, Stephen). Od 1945 był też redaktorem tygodnika „Wolna Polska” (1943-44; tu artykuły podpisywane m.in.: J.P., P., Stephen). Należał do Związku Patriotów Polskich i od 1944 (również w Moskwie) do Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). W 1944 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). W 1946 powrócił do Warszawy i objął stanowisko zastępcy dyrektora naczelnego Polskiego Radia (do 1952). Ożenił się z Romaną Halberstat. W 1947-48 publikował korespondencje w „Odrodzeniu” (pod pseudonimami: Dr J.P. Zajączkowski, J.P. Zajączkowski). W 1948-50 był prezesem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, a w 1951-53 dyrektorem Centralnego Zarządu Teatrów. W 1954-56 pełnił funkcję radcy Ministra Kultury i Sztuki. W 1956 został sekretarzem generalnym Komitetu do Spraw Radiofonii. W 1957-62 był dyrektorem programowym Telewizji Polskiej. Kontynuował twórczość przekładową z języka rosyjskiego i francuskiego. W 1963 współpracował z „Życiem Warszawy” (tu cykl felietonów Z notatek tetryka). Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1946) i Krzyżem Oficerskim (1955) Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1952). Zmarł 22 czerwca 1979 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Sprawa Dreyfusa. Warszawa: Rój 1931, 95 s.

Autor podpisany: Jerzy Stefanowski.
Szkic dot. historii procesu Alfreda Dreyfusa.

2. Bezrobocie wśród chłopów. [Współautorzy:] L. Landau, E. Strzelecki. Przedmowa: L. Krzywicki. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego 1939, 262 s.

3. Telewizja i muzy. [Eseje]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1964, 176 s.

Zawartość

Radio z lufcikiem; Kino w domu; Być przy tym; W służbie mas i businessu; Kuszenie muzy; Drogowskaz czy zwierciadło?; Guma do żucia; Amerykańska kultura masowa; Czy grozi nam kulturalna zagłada?; Problemy kultury masowej w Polsce; Czy telewizja jest sztuką?; Bajki teoretyków; Telewizja a film; Czas telewizyjny; Słowo i obraz; Życie na gorąco.

Przekłady

1. S. Lévy: O mój goju. [Powieść]. Warszawa: Rój 1931, 219 s.
2. C. Aveline: Podwójna śmierć Fryderyka Belot. [Powieść]. Warszawa: Rój 1934, 192 s.
Tłumacz podpisany pseudonimem: Stefan Skarżyński.
3. A. Maurois: Instynkt szczęścia. [Powieść]. Warszawa: Rój 1935, 220 s.
Tłumacz podpisany pseudonimem: Stefan Skarżyński.
4. A. Maurois: Byron. Warszawa: Rój 1937, 397 s.
5. G. Duhamel: Pustelnia Bièvres. (Kronika rodu Pasquier. Cz. 5). [Powieść]. Warszawa: Rój 1938, 293 s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1958; Katowice: Książnica 1992.
6. J. Benoist-Méchin: Niemcy i armia niemiecka 1918-1938. [T.] 1-2. Warszawa: Rój 1939, 333 + 340 s.
Tłumacz podpisany pseudonimem: Stefan Skarżyński.
7. E. Hemingway: Biedni i bogaci. [Opowiadanie]. Morze 1955 nr 7-11.
8. S. Bagocki: Z Leninem w Krakowie. Wspomnienie. Wstęp i red.: A. Kozłowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1956, 71 s.
9. R. Sabatini: Kapitan Blood. Powieść o korsarzach siedemnastego wieku. Warszawa: Iskry 1956, 290 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1968; wyd. 4 Warszawa: Alfa 1986, tamże 1989; Warszawa: Da Capo 1994.
10. R. Gary: Obietnica poranka. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1964, 483 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1991; wyd. 4 Warszawa: Prószyński i S-ka 1998; [wyd.] Kraków: Medisat Poland [2004].
11. I. Erenburg: Trzynaście fajek. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1966, 240 s. Wyd. 2 tamże 1968.
12. Maksym Gorki. Materiały i wstęp: J. Lenarczyk. Tłum.: J. Pański, J. Pomianowski, W. Zawadzki. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1966, 399 s.
13. S. de Beauvoir: Siłą rzeczy. [Autobiografia]. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 332 + 436 s.
14. M. Cury: Krzesło w szczerym polu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1967, 226 s.
15. W. Krapiwin: Gwiazdy pod deszczem. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 50 s.
16. W. Krapiwin: Brat, co ma siedem lat. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 158 s.
17. W. Krapiwin: Zielona planeta. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 52 s.
18. J.L. Krelin: Siedem dni tygodnia. Notatki chirurga. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1968, 197 s.
19. M. Le Roy: Mówią wykopaliska. Życie starożytnego Rzymu. [Praca popularnonaukowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968, 177 s.
20. R. Escarpit: Rewolucja książki. [Praca popularnonaukowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969, 211 s.
21. H. Sziriajewa: Dziewczyna z legendy. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, 125. Wyd. 2 tamże 1976.
22. R. Gary: Zjadacze gwiazd. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1970, 364 s.
23. P. Grimal: Miasta rzymskie. [Praca popularnonaukowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970, 122 s.
24. R. Merle: Zwierzę obdarzone rozumem. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 601 s.
25. M. Feraoun: Syn biedaka. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 133 s.
26. F. Knorre: Jagódkowe Oczy. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 180 s.
27. M.M. Zoszczenko: Niebieska księga. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1972, 563 s.
28. J. Cayrol: Obce ciała. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 156 s.
29. K. Kovaldźi. Opowieści limańskie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1973, 370 s.
30. R. Merle: Za szybą. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1974, 461 s.
31. L. Andriejew: Śmierć Gulliwera. Nowele. Przeł. i posłowiem opatrzył J. Pański. Warszawa: Czytelnik 1975, 485 s.
32. Ch. Frank: Noc amerykańska. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1975, 401 s. Wyd. 2 Warszawa: Da Capo 1994.
33. A.S. Suworin: Dziennik. Przeł. z rosyjskiego oraz przedmową, notami i przypisami opatrzył J. Pański. Warszawa: Czytelnik 1975, 631 s.
34. R.V. Pilhes: Bazyliszek. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1977, 405 s.
35. V.G. Rasputin: Żyj i pamiętaj. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1977, 276 s. Wyd. 2 tamże 1979.
36. Baptiste: Wakacje we Francji. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, 174 s.

Prace redakcyjne

1. N. Czernyszewski: Wybór pism ekonomicznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1956, 663 s.
2. Kultura Polski Ludowej. Wybór fotografii z lat 1945-1955. [Album]. Układ treści: J. Pański. Układ graficzny: Cz. Wielhorski. Red.: O. Morawski, S. Neumark. Warszawa: Sztuka 1956, [264] s.
3. A. Czechow: Moje życie i inne opowiadania. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1979, 372 + 441 s.
4. A. Czechow: Wańka i inne opowiadania. Wybrał J. Pański. Warszawa: Nasza Księgarnia 1984, 133 s.

Zob. też Przekłady poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1966.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Rocznik Literacki 1979 wyd. 1983 (A. Biernacki).

Telewizja i muzy

A. Klimowicz: Telewróżby. Nowe Książki 1965 nr 3.
L. Pijanowski: Pierwsza, pionierska. Ekran 1965 nr 9.
T. Pszczołowski. „Radio i Telewizja1965 nr 23.
R. Marszałek: Lektury filmowe: Wizyta w fabryce. „Dialog1966 nr 6 [dot. też: J. Toeplitz: Film i telewizja w USA].