BIO
Urodzony 9 lipca 1916 w Krakowie; syn Juliana Pagaczewskiego, historyka sztuki, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), oraz Adolfiny z domu Till. Uczęszczał do Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie. Debiutował w 1933 wierszem pt. Wschód słońca, opublikowanym na łamach krakowskiego dziennika „Czas” (nr 1). Po zdaniu matury w 1934 rozpoczął studia polonistyczne na UJ; przez dwa lata studiował tam także historię sztuki. W czasie okupacji niemieckiej początkowo mieszkał w Ciężkowicach (Tarnowskie), gdzie zajmował się tajnym nauczaniem. W 1941 ożenił się z Janiną Olszowską. W tymże roku uzyskał magisterium w zakresie filologii polskiej na tajnym UJ. Zmuszony do ukrywania się przed gestapo, przeniósł się w 1943 do powiatu miechowskiego. W 1944 powrócił do Krakowa. Po zakończeniu wojny zajmował się pracą dziennikarską i literacką. W 1947 był członkiem zespołu redakcyjnego „Dziennika Polskiego” i tygodnika „Sport i Wczasy”, w 1948-50 sekretarzem odpowiedzialnym miesięcznika „Życie Nauki”, w 1950 kwartalnika „Ochrona Zabytków”, w 1954-56 pełnił funkcję kierownika działu reportażu „Tygodnika Powszechnego”. Równocześnie rozwijał od 1947 aktywną działalność w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym (później Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, PTTK). Od 1956 nie pracował etatowo, poświęcając się głównie twórczości dla dzieci i młodzieży. Prozę, artykuły, reportaże i wiersze drukował na łamach wielu czasopism, m.in. „Płomyczka” (1949-80), „Tygodnika Powszechnego” (1950-56), „Wieści” (1957, 1959, 1963, 1965-68; tu w 1965 cykl reportaży z Afryki), „Kierunków” (1959-62) i „Życia Literackiego” (1970-74). Współpracował także z Polskim Radiem jako autor słuchowisk, felietonów i reportaży oraz z Polską Telewizją jako autor programów o tematyce krajoznawczej (w 1963-66 cykl w 44 odcinkach pt. Piękno Polski Południowej). W 1959 został członkiem Związku Literatów Polskich (w 1972-75 członek zarządu Oddziału Krakowskiego, w 1975-78 przewodniczący Komisji Rewizyjnej Oddziału), a w 1970 członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1974 otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie w dziedzinie upowszechniania kultury. W 1974 wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego (SD; członek Komisji Kultury). Był współzałożycielem, a następnie członkiem Klubu Pisarzy SD im. B. Prusa. W 1978 otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży oraz przyznany mu przez dzieci Order Uśmiechu, a w 1979 nagrodę im. G. Morcinka za całokształt twórczości literackiej. Odbył wiele podróży po Europie, Afryce Północnej i Bliskim Wschodzie. Wyróżniony m.in. złotą odznaką PTTK (1956), odznakami „Zasłużony Działacz Kultury” (1975) i „Za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej” (1977) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978). Zmarł 7 czerwca 1984 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.
Twórczość
1. Zielona wędrówka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 186 s.
2. Czerwony dzień z kalendarza. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1959, 331 s.
Zawartość
3. Raj na kółkach. [Powieść dla młodzieży]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1959, 168 s.
4. Diabelski kamień. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1961, 129 s. Wyd. nast. tamże 1966; Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005.
Zawartość
5. Nocne Marki. [Opowiadania]. Łodź: Wydawnictwo Łódzkie 1962, 149 s.
Zawartość
6. Więźniowie Skalnego Grodu. Powieść dla starszych dzieci. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 154 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1986, [wyd. 4] 2003.
7. Dzień dobry Kaukazie. [Wrażenia z podróży]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1963, 202 s.
8. Opowieści znad granic. [Reportaże]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963, 178 s.
Zawartość
9. Tajemnicza recepta. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1964.
10. Krople głogu. [Wiersze i proza poetycka]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 65 s.
11. Porwanie Baltazara Gąbki. [Powieść dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 249 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972, wyd. 4 1975, wyd. 5 1983, wyd. 6 1989; wyd. 7 Warszawa: Sagittarius 1994; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 91 Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002.
Przekłady
francuski
japoński
słowacki
węgierski
Adaptacje
teatralne
telewizyjne
12. Wyprawa pod gęsią nóżką. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Adaptacja: M. Giliżanka. Prapremiera: Kraków, Teatr Rozmaitości. 1966.
13. Gospoda pod Upiorkiem. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Czytelnik 1968, 176 s. Wyd. 2 tamże 1981; wyd. 31 Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004. Por. poz. ↑ i Słuchowiska radiowe.
Adaptacje
teatralne
14. Anna z mórz południowych. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1969, 194 s. [Wyd. 2] Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004.
15. Bzdurki dla córki. [Dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 58 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1980, wyd. 3 1991.
16. Spotkajmy się u wód. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 262 s.
17. Księżniczka Soliny. [Powieść]. Warszawa: Horyzonty 1973, 263 s.
18. Szkoła bez dzwonka. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 211 s.
19. Misja profesora Gąbki. Opowieść o nowej wyprawie. [Dla młodzieży]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 225 s. Wyd. 2 tamże 1985, wyd. 31 tamże 2002.
Przekłady
japoński
20. Oddalenie. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 307 s.
Zawartość
21. Gąbka i latające talerze. [Powieść dla młodzieży]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 222 s. Wyd. nast. tamże: wyd. [2] 1986, wyd. 3 1989, [wyd. 4] 2002, 229 s.
Przekłady
japoński
22. Z tobołkiem za Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 164 s.
Zawartość
23. Znów idę na południe. Zdjęcia: H. Hermanowicz. Warszawa: Sport i Turystyka 1979, 142 s.
Zawartość
24. Przygoda na Rodos. [Powieść dla młodzieży]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 179 s. [Wyd. 2] tamże 2002.
25. Kochajmy straszydła. Scenariusz serialu filmu rysunkowego. [Współautor:] R. Słabczyński. Telewizja Polska 1984. Por. poz. ↑.
26. Straszydła. Scenariusz filmu rysunkowego. [Współautor:] R. Słabczyński. Ekranizacja 1984.
Słuchowiska radiowe, m.in.
Scenariusze filmów dokumentalnych
Przewodniki krajoznawcze
Przekłady
niemiecki
Przekłady
angielski
francuski
niemiecki
rosyjski
Prace edytorskie
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966, 1974, 1978.
