BIO

Urodzony 3 marca 1910 w Pyzdrach pod Kaliszem; syn Stanisława, farmaceuty, właściciela apteki, i Ludomiły z Królikowskich. Uczęszczał do Gimnazjum im. A. Asnyka w Kaliszu. W tym czasie rozpoczął twórczość literacką; w 1929 otrzymał przeznaczoną dla uczniów nagrodę im. J. Kasprowicza. Debiutował w 1931 w szkolnym miesięczniku „Sztubak”, wydawanym przez Koło Literacko-Naukowe „Kalina”, artykułem pt. Sport i literatura oraz wierszem pt. Suterena (nr 4; podpisany Stef). Po uzyskaniu matury w 1931 przez trzy lata studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Uczył się też tańca w Operze Warszawskiej. Występował jako aktor w kabaretach i teatrach rewiowych, m.in. w Teatrze 8:30. W 1934-35 należał do Klubu Artystycznego „S”. Debiutował w 1934 opowiadaniem pt. Świąteczny śnieg ogłoszonym na łamach katowickiej „Polonii” (nr 3665); w tymże piśmie publikował do 1935. W 1936 nawiązał stałą współpracę z „Czasem”, publikował też w „Kurierze Porannym” (1937-38). W 1937 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W tymże roku ożenił się z Ewą Zychówną, studentką dziennikarstwa. W 1938 otrzymał nagrodę literacką miasta Kalisza im. A. Asnyka. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Krótko był sprzedawcą książek w kawiarni „Pod kogutem”. Brał udział w konspiracyjnym życiu literackim. Pracował nad powieścią pt. Czas nieludzki. Po upadku powstania warszawskiego krótko przebywał w Zalesiu. Następnie zamieszkał na stałe w Krakowie. W sezonie 1946/47 był kierownikiem literackim Starego Teatru, w sezonie 1947/48 pełnił tę funkcję wspólnie z Ludwikiem Hieronimem Morstinem. Fragmenty prozy, artykuły, felietony i recenzje ogłaszał m.in. w „Odrodzeniu” (1945-47), „Twórczości” (1945-47), „Od A do Z” (1946, 1952-55) i „Kuźnicy” (1946-49; tu także stały felieton pt. W Krakowie (Listy)). Brał czynny udział w pracach ZZLP (od 1949 Związek Literatów Polskich (ZLP)); w 1947 i stale od 1951 (przez 25 lat) był prezesem Oddziału Krakowskiego ZLP i członkiem Zarządu Głównego. W 1949-50 należał do redakcji „Dziennika Literackiego”. W 1951 był współzałożycielem i od początku istnienia pisma (do 1976) redaktorem działu prozy w „Życiu Literackim”; ogłaszał tu m.in. cykle felietonów pt. Listy z Krakowa (1964) i Notes krakowski (od 1965). Jednocześnie w 1952-56 był kierownikiem literackim, aktorem i konferansjerem krakowskiego Teatru Satyryków. Od 1957 współpracował z „Dziennikiem Polskim”. Wiele wyjeżdżał za granicę, m.in. do Albanii i Bułgarii (1955), Włoch (1956), Finlandii i na Węgry (1964) oraz do Czechosłowacji i Niemiec (1966). W 1960 otrzymał nagrodę literacką miasta Krakowa, w 1965 Złotą Odznakę miasta Krakowa, w 1967 nagrodę Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie w dziedzinie upowszechniania kultury, w 1969 nagrodę literacką Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, a w 1976 nagrodę „Życia Literackiego”. Był wieloletnim członkiem Komisji Kultury Rady Narodowej miasta Krakowa. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1965), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1970), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Zmarł nagle 30 stycznia 1976 w Krakowie. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Twórczość

1. Życie trwa cztery dni. Powieść. Warszawa: F. Hoesick 1936, 212 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959, tamże: wyd. 3 1977, wyd. 4 1986.

2. Marionetki. Powieść. Warszawa: F. Hoesick 1938, 225 s. Wyd. nast. Warszawa: Czytelnik 1958.

3. Dziwacy. Powieść. „Czas1939 nr 47-113.

4. Odwiedziny. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1939. Druk aktu II z komentarzem E. Otwinowskiej. „Życie Literackie” 1981 nr 5 s. 9-10.

Maszynopis (podpisany: Władysław Podrobek) w czasie okupacji niemieckiej znajdował się w zbiorach Zbigniewa Mitznera, następnie w archiwum żony, Ewy Otwinowskiej.

5. Czas nieludzki. Powieść. Katowice: Oficyna Wydawnicza [1946], 130 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, tamże 1964.

6. Nagrobek. [Powieść]. [Łódź:] Książka 1946, 143 s.

7. Wielkanoc. Dramat w 3 aktach. Prapremiera: Łódź, Teatr im. Wojska Polskiego 1946. Wyd. z przedmową M.M. Borwicza Kraków: Centralny Komitet Żydów Polskich 1946, 91 s.

Nagrody

Nagroda literacka Funduszu Kultury Narodowej (Wojewódzka Nagroda Artystyczna Krakowa) w 1946.

8. Dobra wróżba. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Stary Teatr 1948. Druk fragmentów: „Dziennik Literacki” 1947 nr 26 s. 1-2; „Twórczość” 1947 nr 10 s. 17-26.

9. Srebrna podkowa. Nowela filmowa. [Współautor:] W. Mach. „Echo Tygodnia1949 nr 1-10.

10. Traktor i dziewczyna. Krotochwila ze śpiewami w 3 aktach. [Współautorzy:] T. Kwiatkowski, W. Mach. Prapremiera: Kraków, Stary Teatr 1949. Druk fragmentów pt. Miłość i pszczoły. „Dziennik Literacki” 1949 nr 31 s. 2.

Inna wersja tytułu: Motoryzacja w Strękocinie.
Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

11. Dni Krakowa. Rzecz sceniczna w 3 odsłonach. „Dziennik Literacki1950 nr 42 s. 1, 5, nr 43 s. 4.

12. Rapsod. [Libretto]. Muzyka: P. Perkowski. Wystawienie: Katowice, Opera Śląska 1950.

13. Spotkania z uśmiechem. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1952, 113 s.

Zawartość

Przedmowa. – W powiatowym mieście; Pierwsze dachy; Siłownia na widnokręgu; Świąteczny dzień; Inżynier butów; Gniew poety; Trudny uczeń; Wakacje; Sport na wsi; Spotkania z uśmiechem.

14. Moje okolice. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1954, 117 s.

Zawartość

Wiosna; Kuźnia; Pięćdziesiątka; Czerwony goździk; Romeo; Lampa naftowa; Wysoko; Franuś; Zaplecze.

15. Gwiazdy i ziemia. Sztuka w 4 aktach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 135 s.

16. Julia. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1957, 248 s. Wyd. 2 tamże 1959.

Przekłady

bułgarski

Juliâ. [Przeł.] M. Metodiev. Sofiâ 1962.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: S. Otwinowski. Polskie Radio 1960.

17. Niedyskrecje i wspomnienia. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 231 s.

Zawartość

Listy [do „Kuźnicy”]. – Próby do autobiografii: Nie, nie jest to w porządku..., czyli jak nie zostałem aktorem; Jak zostałem pisarzem?; Inna cyganeria; Literatura i życie (próba rachunku); W rocznicę Pruszkowa; Wspólny los; Ciemność trwa; Nadzieje i rozczarowania; Literaci zdrowi i chorzy. – Szkice do portretów: Warszawski początek; Antoni Fertner; Serdeczny człowiek; Zofia Nałkowska; Wielka strata [dot. A. Zelwerowicza]; Humor filozoficzny. – W Albanii i na morzach. – I bliższe podróże kształcą: „Ładujcie teatr na furgony” [dot. Teatru Satyryków w Krakowie]; Stara redakcja, hotel robotniczy, Maśliński i nocne życie Częstochowy; Repertuar i cukierki; Tematy zakopiańskie; Nowa miłość; Notatki z Zielonej Góry.

18. Cicha leśniczówka. Opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 125 s. Wyd. 2 tamże 1965.

Zawartość

Lampa naftowa [poz. ]; Wakacje [poz. ]; Odwiedziny [poz. ]; Pan Ambroży; Cicha leśniczówka; Dalekie lądy; Pięćdziesiątka [poz. ]; Dickens; Renifery; Delfiny; Uzdrowisko.

19. Samosąd. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 163 s. Wyd. 2 łączne z Okoliczności łagodzące [poz. ], Świadek nieoczekiwany [poz. ] pod wspólnym tytułem: Własna wina. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 335 s.

Cz. 1 cyklu; cz. 2, 3 zob. poz. , .

20. Pacjent z parasolem. [Słuchowisko]. Polskie Radio 1967. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1968 nr 2 s. 9-26. Por. poz. .

21. Okoliczności łagodzące. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 208 s. Wyd. 2 łączne z Samosąd [poz. ]; Świadek nieoczekiwany [poz. ] pod wspólnym tytułem: Własna wina . Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 335 s.

Cz. 2 cyklu; cz. 1,3 zob. poz. , .

22. Pamiątki i herezje. [Felietony literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 225 s.

Zawartość

Listy do Wilka [W. Macha]: Rok 1964; Rok 1965; Myśli o nieobecnym. Po zgonie Wilhelma Macha. – Notes krakowski: Lata 1965-1966 [druk uprzednio w „Życiu Literackim”].

23. Pacjent. Sztuka w 4 aktach. „Dialog1969 nr 10 s. 5-30. Prapremiera: Warszawa, Teatr Kameralny 1970. Por. poz. .

Adaptacje

telewizyjne

Telewizja Polska 1980.

24. Opowiadania wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1970, 159 s.

Zawartość

Z poz. 14: Romeo; Pięćdziesiątka, – z poz. : Pan Ambroży; Dalekie lądy; Renifery; Delfiny; Dickens; Cicha leśniczówka, – oraz: Mój kawiarniany pies; Sarna w miasteczku.

25. Świadek nieoczekiwany. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 193 s. Wyd. 2 łączne z: Samosąd [poz. ]; Okoliczności łagodzące [poz. ] pod wspólnym tytułem: Własna wina. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 335 s.

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. , .

26. Szansa. Sztuka w 3 aktach. „Dialog1972 nr 1 s. 5-30. Prapremiera: Łódź, Teatr Nowy 1980.

27. Notes krakowski. [Felietony]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 354 s.

Zawiera teksty drukowane w 1967-1972 w „Życiu Literackim”.

28. Stworzeni dla siebie. Opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 151 s.

Zawartość

Nic więcej nie udało się ustalić; Miłosierdzie; Płakać ze szczęścia; Wywoływanie duchów; Spaść z drzewa; Stworzeni dla siebie.

29. Nic więcej nie udało się ustalić i inne opowiadania. Wybór: J. Kajtoch. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 267 s.

Zawartość

Z poz. : Wakacje, – z poz. : Pięćdziesiątka; Romeo; Lampa naftowa, – z poz. : Nie, nie jest to w porządku..., czyli jak nie zostałem aktorem?; Jak zostałem pisarzem?, – z poz. : Cicha leśniczówka; Dalekie lądy; Renifery; Uzdrowisko; Odwiedziny; Pan Ambroży, – z poz. : Nic więcej nie udało się ustalić; Miłosierdzie; Wywoływanie duchów; Spaść z drzewa; Stworzeni dla siebie, – oraz: Wczoraj; Naukowy traktat o szczęściu; Jadran; Spotkania.

30. Wywoływanie duchów. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, 141 s.

Zawartość

Cicha leśniczówka [poz. ], – z poz. : Nic więcej nie udało się ustalić; Wywoływanie duchów; Stworzeni dla siebie, – z poz. : Naukowy traktat o szczęściu; Jadran.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966.

Wywiady

Rozmowa ze Stefanem Otwinowskim. Rozm. J. Śpiewak. „Czas1938 nr 284.
Rozmowa ze Stefanem Otwinowskim. Rozm. T. Chrzanowski. „Stolica1957 nr 25.
Nie potrzebuję poznawać, co to prowincja. Rozm. J. Marx. „Kierunki1973 nr 17.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski Słownik Biograficzny. T. 24. Cz.4. Wrocław 1979 (W. Maciąg).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (W. Maciąg).

Ogólne

Książki

Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Wstęp i wybór: E. Otwinowska. Oprac. i noty biograficzne: W. Maciąg. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 426 s. [zawiera: K. Nowicki: Czas ludzki. (O twórczości Stefana Otwinowskiego); J. Andrzejewski: Stefan oraz wybór listów; W. Maciąg: Wtajemniczenia; R. Matuszewski: Od Klubu „S” do „Listów z Kuźnicy”; E. Lipiński: Ucieczka i wojna. (Wspomnienie o Stefanie Otwinowskim); W. Zechenter: Kolega prezes; W. Gombrowicz: Wchłaniamy życie tylko przez nieliczne dni. Interesujący debiut beletrystyczny [dot.: Życie trwa cztery dni]; T. Breza: Druga powieść Otwinowskiego [dot.: Marionetki]; W. Gombrowicz: Kompleks aktorstwa u pisarza [dot.: Marionetki]; W. Mach: Człowiek w czasie nieludzkim [dot.: Czas nieludzki]; W. Mach: Baśń, realizm i morał [dot.: Julia]; W.P. Szymański: Lampa naftowa i młodość [dot.: Cicha leśniczówka]; S. Zieliński: Bukiecik na urodziny [dot.: Cicha leśniczówka]; Z. Żabicki: Samosąd i samourzeczenie [dot.: Samosąd]; M. Sprusiński: Przygody człowieka eleganckiego [dot.: Samosąd, wyd. 2 łącznie z Okoliczności łagodzące; Świadek nieoczekiwany pod wspólnym tytułem: Własna wina]; S. Melkowski: Życia drobiazgi [dot.: Pamiątki i herezje]; J. Iwaszkiewicz: Epitafium [dot.: Stworzeni dla siebie]; – oraz wybór listów do I. Bielińskiej z lat 1964-1976].
J. Smulski: Twórczość narracyjna Stefana Otwinowskiego. Toruń: Towarzystwo Naukowe 1993, 167 s.

Artykuły

J. Broszkiewicz: Pożegnanie z egzystencjalizmem. „Dziennik Polski1946 nr 216.
J.A. Szczepański: Uwagi o niektórych współczesnych dramaturgach polskich. „Teatr1949 nr 9.
S. Stanuch: Humanista na wygnaniu. „Życie Literackie1959 nr 24.
S.W. Balicki: Ludzie „Dziennika Polskiego” zapamiętani wczoraj i widziani dziś. „Zeszyty Prasoznawcze1964 nr 3.
A. Hamerliński: Stefan Otwinowski. „Tygodnik Kulturalny1964 nr 13.
W. Maciąg: Powaby samotności. (O prozie Stefana Otwinowskiego). „Życie Literackie1965 nr 6, przedruk w tegoż: Nasz chleb powszedni. Kraków 1966.
W. Sadkowski: Powieści i nowele Otwinowskiego. „Nowa Szkoła1965 nr 3.
Z. Greń: Otwinowski. W tegoż: Książka nienapisana. Kraków 1966.
T. Lewandowski: Śladami współżycia czasów. „Nurt1968 nr 12.
W. Wyganowski: O Stefanie Otwinowskim. „Życie Literackie1968 nr 5.
W. Maciąg: Być innym, szukać z życiem zgody. „Życie Literackie1969 nr 29.
K. Nowicki: Czas ludzki. (O twórczości Stefana Otwinowskiego). „Współczesność1969 nr 16, przedruk w tegoż: Pertraktacje. Warszawa 1971 oraz w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
W. Łojek: Autotematyzm w powieściach Stefana Otwinowskiego. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego1970 nr 71.
Z. Dolecki: Topografia i etyka. „Kierunki1974 nr 49.
J. Andrzejewski: Stefan. „Tygodnik Powszechny1976 nr 44, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
W. Maciąg: Wtajemniczenia. „Życie Literackie1976 nr 13, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
R. Matuszewski: Od Klubu „S” do „Listów z Kuźnicy. „Życie Literackie1976 nr 13, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
J. Zagórski: Wspomnienie o Stefanie Otwinowskim. „Tygodnik Powszechny1976 nr 15.
E. Lipiński: Ucieczka i wojna. (Wspomnienie o Stefanie Otwinowskim). „Życie Literackie1977 nr 36, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979; polemika: E. Otwinowska: Komentarz do „Ucieczki i wojny”. „Życie Literackie” 1977 nr 38.
S. Stanuch: Stefana Otwinowskiego teoria i praktyka samosądu. „Miesięcznik Literacki1977 nr 6.
W. Zechenter: Kolega prezes. „Życie Literackie1977 nr 5, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
J.B. Ożóg: Jak świętych obcowanie. Warszawa 1978, passim.
W. Wyganowski: O Stefanie Otwinowskim. „Życie Literackie1978 nr 5.
H. Sutarzewicz: Spróbujmy jeszcze coś ustalić. (1-4). „Południowa Wielkopolska1982 nr 2-5.
H. Danilczyk: Raz jeszcze zaznać siebie. (O twórczości Stefana Otwinowskiego). „Tygodnik Kulturalny1985 nr 23.
W. Machejek, H. Vogler: Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. „Życie Literackie1986 nr 5.
E. Otwinowska: Z kręgu Stefana. „Dekada Literacka1991 nr 22.
J. Smulski: Powieść o lęku. („Czas nieludzki” Stefana Otwinowskiego wobec prozy o „powszednim dniu okupacji”). „Acta Universitatis Nicolai Copernici (Filologia Polska)1991 nr 33.
S. Stanuch: Lekcja pamięci. (Rzecz o Stefanie Otwinowskim). „Wiadomości Kulturalne1995 nr 5.
J. Tomkowski: Pokolenie Gombrowicza. Warszawa 2001, passim.

Życie trwa cztery dni

J. Andrzejewski. „Prosto z Mostu1936 nr 28.
W. Gombrowicz: Wchłaniamy życie tylko przez nieliczne dni. Interesujący debiut beletrystyczny. „Kurier Poranny1936 nr 195, przedruk w tegoż: Dzieła zebrane. T. 10. Paryż 1973; w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979; w tegoż: Dzieła. T. 12. Kraków 1995 oraz w tegoż: Varia. T. 1. Kraków 2004.
J. Lorentowicz. „Nowa Książka1936 nr 10.
A. Łaszowski: Debiut pod znakiem śmierci. „Czas1936 nr 196.
K. Wyka: Powieść o śmierci. „Gazeta Polska1936 nr 278, przedruk w tegoż: Stara szuflada. Kraków 1967.
K. Irzykowski: Przekładaniec, kupa czy kompozycja? (Z powodu powieści Otwinowskiego i Buczkowskiego). „Pion1937 nr 7.
J.J. Lipski: Obiecujący debiut sprzed dwudziestu czterech lat. „Nowe Książki1960 nr 4.

Marionetki

T. Breza: Druga powieść Otwinowskiego. „Ateneum1938 nr 4/5, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
W. Gombrowicz: Kompleks aktorstwa u pisarza. „Kurier Poranny1938 nr 204, przedruk w tegoż: Dzieła zebrane. T. 10. Paryż 1973; w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979, w tegoż: Dzieła. T. 12. Kraków 1995 oraz w tegoż: Varia. T. 1. Kraków 2004.
A. Łaszowski: Powstanie człowieka. „Prosto z Mostu1938 nr 27.
S. Napierski: Młoda proza. „Ateneum1938 nr 6.
H. Bereza: Marionetki przeciw sobie. „Twórczość1958 nr 12.
J.J. Lipski: Za kulisami. „Nowe Książki1958 nr 23.

Czas nieludzki

T. Breza: A jeżeli nie powieść, to co?Kuźnica1946 nr 44, polemika: [K. Brandys] K.B.: Powieść – rzeka. Tamże nr 45, [K. Brandys] kb. Tamże nr 48.
M. Jarczyńska: Humanizm defensywny. „Tygodnik Powszechny1946 nr 36.
W. Mach: Człowiek w czasie nieludzkim. „Twórczość1946 nr 12, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
K. Wyka: Lęki, gesty, miejsca, czasy... „Odrodzenie1946 nr 39, przedruk pt. Fizjologia strachu w tegoż: Pogranicze powieści. Kraków 1948, wyd. 2 Warszawa 1974, wyd. 3 Warszawa 1989 oraz w: Szkice literackie i artystyczne. Kraków 1956.
S. Wygodzki. „Orka1961 nr 18.

Nagrobek

L. Budrecki. „Kuźnica1947 nr 41.
M. Jarczyńska: O „Nagrobku” Otwinowskiego. „Twórczość1947 nr 3.
K. Kuliczkowska: Nagrobek czasom minionym. „Odrodzenie1947 nr 7.
J. Smulski: Nagrobek” Stefana Otwinowskiego wobec prozy powojennego psychologizmu. „Acta Universitatis Nicolai Copernici (Filologia Polska)1989 nr 32.

Wielkanoc

M.M. Borwicz: Tło historyczne. „Łódź Teatralna1946/1947 nr 1.
E. Csató. „Teatr1946 nr 5.
R. Matuszewski. „Wiedza i Życie1946 nr 8.
W. Natanson: Nowoczesny teatr poetycki. „Kamena1946 nr 6/7.
H. Wielowieyska. „Listy z Teatru1946/1947 nr 7.
A. Kuligowska-Korzeniewska: Między zagładą a pogromem. „Wielkanoc” Stefana Otwinowskiego w reżyserii Leona Schillera. W: Żydzi w lustrze dramatu, teatru i krytyki teatralnej. Katowice 2004, przedruk „Kwartalnik Historii Żydów” 2005 nr 1.

Dobra wróżba

A.M. Swinarski. „Odrodzenie1948 nr 18.
H. Wielowieyska. „Listy z Teatru1948 nr 21.
E. Witkowska: Dobra wróżba” nie jest zła. „Listy z Teatru1948 nr 23.

Spotkania z uśmiechem

A. Kijowski. „Życie Literackie1952 nr 24.
W. Sadkowski: Notatki z wypraw w „teren. „Nowa Kultura1952 nr 47.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Techniką pointylistyczną. „Tygodnik Powszechny1953 nr 2.

Moje okolice

W. Sadkowski: Pisarz i jego okolice. „Życie Literackie1954 nr 49.
W. Mach: Po próbie milczenia. „Nowa Kultura1955 nr 18.

Gwiazdy i ziemia

L. Herdegen. „Życie Literackie1955 nr 20.

Julia

L. Elektorowicz: Pastelowa Julia. „Życie Literackie1958 nr 9.
W. Mach: Baśń, realizm i morał. „Nowa Kultura1958 nr 5, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
W. Maciąg: Rozmowy o życiu. „Twórczość1958 nr 4.
W. Sadkowski: Książka niespodzianek. „Nowe Książki1958 nr 5.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Między powieścią a reportażem. „Tygodnik Powszechny1958 nr 15.
D. Danek. „Twórczość1959 nr 10.
W. Maciąg: W kręgu młodzieńczych fascynacji. „Życie Literackie1959 nr 49.
J.B. Ożóg: Powieść z prowincji. „Orka1959 nr 44.

Cicha leśniczówka

L.B. Grzeniewski. „Kultura1964 nr 13.
Z. Kozarynowa. „Wiadomości”, Londyn 1964 nr 28.
W.P. Szymański: Lampa naftowa i młodość. „Więź1964 nr 5, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
S. Zieliński: Bukiecik na urodziny. „Nowe Książki1964 nr 3, przedruk w tegoż: Wycieczki balonem. Nr 2. Warszawa 1964 oraz w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.

Samosąd

L. Elektorowicz: Samosąd – nad kim?Życie Literackie1966 nr 29.
A. Hamerliński: Próba życiorysu. „Tygodnik Kulturalny1966 nr 41.
W. Maciąg: Próba samosądu. „Twórczość1966 nr 10.
M. Sprusiński: Czas samosądu. „Odra1966 nr 10.
W.P. Szymański: Samosąd czy samoobrona?Miesięcznik Literacki1966 nr 3.
W. Wnuk: W klimacie łagodnego sceptycyzmu. „Kierunki1966 nr 38.
Z. Żabicki: Samosąd i samourzeczenie. „Nowe Książki1966 nr 15, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
M. Sprusiński: Przygody człowieka eleganckiego. „Literatura1976 nr 20, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979 [dot. wyd. 2 łącznie z Okoliczności łagodzące; Świadek nieoczekiwany pod wspólnym tytułem: Własna wina].

Okoliczności łagodzące

S. Balbus: Rzeczy duże i małe. „Życie Literackie1969 nr 27.
Z. Jarosiński: Zasady naczelne. „Miesięcznik Literacki1969 nr 11.
W. Maciąg: Życie jako okoliczność łagodząca. „Twórczość1969 nr 6.
K. Mętrak: Uzdrowisko wiary odwiecznej. „Kultura1969 nr 5.
S. Stanuch: W atmosferze ciszy. „Współczesność1969 nr 8.

Pamiątki i herezje

A. Boska: Felietonista dobrotliwy. „Nowe Książki1968 nr 23.
W. Zechenter: I znowu książka o Krakowie. „Życie Literackie1968 nr 41.
S. Melkowski: Życia drobiazgi. „Twórczość1969 nr 9, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.

Opowiadania wybrane

M. Sprusiński: Nostalgiczna wyspa ocalenia. „Życie Literackie1970 nr 44.
D. Knysz-Rudzka: O wolności, samotności i czasie. „Nowe Książki1971 nr 15 [dot. też: Świadek nieoczekiwany].
J. Termer: Samotność jako wartość. „Miesięcznik Literacki1971 nr 4.

Świadek nieoczekiwany

J. Gondowicz: Zmiękły szatan. „Kultura1971 nr 27.
D. Knysz-Rudzka: O wolności, samotności i czasie. „Nowe Książki1971 nr 15 [dot. też: Opowiadania wybrane].
W. Maciąg: Miłość jako gra psychologiczna. „Życie Literackie1971 nr 23.
L. Isakiewicz: Propozycja bestsellera. „Odra1972 nr 1.

Notes krakowski

J. Koprowski: Krakowskie kroniki Otwinowskiego. „Nowe Książki1975 nr 13.
J. Opolski: Kraków melancholijny. „Życie Literackie1975 nr 44.

Stworzeni dla siebie

J. Iwaszkiewicz: Epitafium. „Życie Warszawy1976 nr 235, przedruk w: Sceptyk pełen wiary. Wspomnienia o Stefanie Otwinowskim. Kraków 1979.
W. Maciąg: Wśród innych, wśród ludzi. „Życie Literackie1976 nr 45.

Wywoływanie duchów

M. Pieczara: Obiektywizm. „Nowe Książki1986 nr 7/8.