BIO

Urodzony 28 września 1947 we wsi Źwiartów pod Zamościem w rodzinie chłopskiej; syn Tadeusza Oszajcy i Marianny z Wawrętych. Po zdaniu w 1965 matury w Liceum Ogólnokształcącym im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim studiował teologię w Lubelskim Seminarium Duchownym oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). Równocześnie po otrzymaniu w 1971 święceń kapłańskich pełnił funkcję wikariusza kolejno w Niedrzwicy Kościelnej, Lublinie (1974-77) i Lubartowie. W 1975 uzyskał na KUL licencjat z teologii pastoralnej. Prowadził ćwiczenia z homiletyki w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach. Debiutował w 1974 wierszem pt. Tęsknota opublikowanym w miesięczniku „Msza Święta” (nr 7/8; podpisany X.W.O.); numer ten zawierał również homilie i modlitwy jego autorstwa. Utwory poetyckie ogłaszał w następnych latach m.in. na łamach pism „W drodze” (1976-77, 1979, po 1985), „Kamena” (1976-77, 1980), „Literatura” (1978, 1980). W 1978-81 pełnił obowiązki dyrektora Domu Rekolekcyjnego w Łabuniach pod Zamościem. W 1978-83 był członkiem Grupy Literackiej „Zamoście”, działającej w ramach Zamojskiego Ośrodka Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy przy Zarządzie Wojewódzkim Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, a od 1979 należał do grupy poetów katolickich Signum. Otrzymał I nagrodę w Konkursie Młodego Twórcy organizowanym w 1979 w Zamościu. W 1981 powrócił do Lublina i do 1986 był duszpasterzem środowisk akademickich. Odbył wiele podróży, m.in. do Ziemi Świętej, Bułgarii, Grecji, Związku Radzieckiego, Włoch, Francji. W 1981 został kapelanem Niezależnego Zrzeszenia Studentów, pełnił też funkcję duszpasterską w czasie strajków organizowanych w 1981 na Politechnice, na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz w Międzywydziałowym Instytucie Nauk Społeczno-Politycznych. Po wprowadzeniu w grudniu 1981 stanu wojennego, zajmował się jako Przewodniczący Lubelskiego Komitetu Pomocy Internowanym i Represjonowanym organizacją akcji pomocy. Współpracował z prasą niezależną (pod pseudonimem JaNad, a także w 1988 pod pseudonimem Tadeusz Cieśla cykl artykułów pt. Uwaga słowo w „Solidarności Leszczyńskiej”). Liczne wiersze ogłaszał nadto w miesięczniku „Akcent” (1981-82, 1984-86, 1988, 1990-91), „Małym Gościu Niedzielnym” (1982-86) i „Gościu Niedzielnym” (1983-86). W 1987 wstąpił do zakonu Towarzystwa Jezusowego i odbył nowicjat w Kaliszu i Gdyni. W 1988-92 pełnił obowiązki duszpasterza w Jezuickim Ośrodku Kultury Chrześcijańskiej w Poznaniu. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1990 otrzymał Nagrodę Kultury Niezależnej im. 3 Maja, a w 1991 nagrodę poetycką im. J. Czechowicza. W 1991-92 pracował w poznańskiej rozgłośni Radia „Merkury”, prowadząc niedzielne audycje kulturalno-religijne. W 1992-94 mieszkał w domu zakonnym w Toruniu i prowadził nocną audycję w prywatnym radiu „Gra”. W 1993 otrzymał nagrodę lokalnego dodatku „Gazety Wyborczej”, Feliks, a w 1994 nagrodę literacką im. S. Piętaka. W 1994-95 przebywał w Jastrzębiej Górze i pracował w gdańskim katolickim radiu „Plus”. Następnie przeniesiony do Warszawy został redaktorem naczelnym miesięcznika „Przegląd Powszechny” wydawanego przez Prowincję Wielkopolsko-Mazowiecką Towarzystwa Jezusowego, gdzie publikował artykuły i recenzje, drukował nadto wiersze i recenzje w „Gazecie Polskiej”. Współpracował z Polskim Radiem i Telewizją oraz Sekcją Radia Watykańskiego. Od 2001 prowadził w Warszawie wykłady z homiletyki na Papieskim Wydziale Teologicznym „Bobolanum” oraz wykłady i seminaria w Instytucie Dziennikarstwa UW (do 2003). W 2003-05 był członkiem jury Nagrody Literackiej Nike. W 2004 otrzymał nagrodę Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” oraz medal Prezydenta Miasta Lublina. Mieszka w Warszawie.

Twórczość

1. Zamysł. [Wiersze]. Lublin: Związek Literatów Polskich, Oddział w Lublinie, Koło Młodych Pisarzy 1979, 46 s.

2. Z głębi cienia. [Wiersze]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1981, 86 s.

Nagrody

Nagroda im. J. Czechowicza przyznana przez Oddział Lubelski Związku Literatów Polskich w 1984.

3. Listy ze strajku. [Wiersze]. Warszawa: Warszawska Niezależna Oficyna Poetów i Malarzy*; Przedświt* 1983, 15 s.

Autor podpisany: Jakub Nadbystrzycki.

4. Łagodność domu. [Wiersze]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1984, 102 s.

Zawartość

M.in. cykle: Franciszek z Asyżu; W pracowni Mariana Malarza; Traktaty.

5. Naszyjnik umiłowanego. [Wiersze]. Wrocław: OTO [Ośrodek Teatru Otwartego] „Kalambur 1984, 18 s. Przedruk zob. poz. , , .

Tomik w tece pt. Wiersze zawierającej tomiki innych autorów.

6. ...Ty za blisko, my za daleko... Wybór wierszy. Lublin: Duszpasterstwo Akademickie* 1985, 160 s.

Zawartość

M.in. cykle: W pracowni Mariana Malarza [poz. ]; Franciszek z Asyżu [poz. ] – oraz poemat Maria.

Adaptacje

teatralne

pt. Ty za blisko... Adaptacja: M. Pasieczny. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1999.

7. Po pięćdziesięciu latach Edyta Picht-Axenfeld w Polsce. Podróż muzyczna. Edith Picht-Axenfeld in Polen nach fünfzig Jahren. Musikalische Reise. [Poemat]. Tłum. M. Zähres. Freiburg: GFPS 1988, 16 s. Wyd. nast zmienione tamże 1988.

Tekst w języku niemieckim i polskim.

8. Die Erde über dem Kopf, den Himmel unter den Füssen. Gedichte. [Przeł.] M. Zähres. Köln: Treff-Punkt, Ost-West-Verl. 1989, 86 s.

Tekst w języku niemieckim i polskim.

Zawartość

Cykle: uśmiechnął się Bóg; ty za blisko my za daleko; zakwitły mlecze; cierpliwie szczęśliwa kobieta; kasztany dzieciństwa koniki; kopytami wydarzeń.

9. Mnie się nie lękaj. [Wiersze]. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1989, 99 s.

Zawartość

M.in. cykl: Naszyjnik umiłowanego [poz. ].

10. Biblia na każdy dzień. [Biblia dla dzieci]. Lublin: Epideixis 1991, [194] s. Wyd nast. tamże 1992.

11. Rozmyślajmy dziś... [Rozmyślania religijne]. Poznań: Pallotinum 1991, 187 s.

12. Śladami Nieznanego. Rozmowy o Jezusie. Warszawa: Oficyna „Przeglądu Powszechnego 1991, 94 s.

13. Juda przyjdzie ostatni i inne wiersze. Z rysunkami J. Marciniaka. Poznań: Kanwa, Ośrodek Kultury Chrześcijańskiej przy Kościele Księży Jezuitów, Związek Polskich Plastyków w Poznaniu 1992, 27 s.

14. Powrót Uriasza i inne wiersze. Wybór i wstęp: P. Urbański, P. Cieślak. Szczecin: Wydawnictwo Barbara 1992, 70 s.

Zawartość

M.in. cykle: Traktaty [poz. ]; Święty Franciszek z Asyżu; Powrót Uriasza; Naszyjnik umiłowanego [poz. ]; Jak milczałeś, tak mów.

15. Droga Krzyżowa. [Rozważania]. Wrocław: ANKO 1993, 14 s.

16. Nie chowa się światła. Myśli na rok liturgiczny ABC. Kraków: Wydawnictwo WAM 1994, 234 s.

17. Z dnia na dzień. [Wiersze]. Toruń: Wydział Kultury, Turystyki i Sportu Urzędu Miejskiego 1994, 31 s. Przedruk zob. poz. .

18. Przy świecy i ogarku. (Rozmowy, eseje, szkice). Wstępem poprzedził S. Sterna-Wachowiak. Poznań: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich 1995, 204 s.

Zawartość

S. Sterna-Wachowiak: Pukanie do Bożych drzwi. (Wstęp). – [Wywiady z W. Oszajcą]: „Przychodzi czas świadków”. Rozmowa J. Grzegorczyka; Przy świecy i ogarku. Rozmowy J. Kubla; Ze Źwartowa, ze Wschowy, między Wschodem i Zachodem. Rozmowa S. Sterny-Wachowiaka. – Szkice: Mistyka ciała [dot.: Pieśń nad Pieśniami]; Słowo, jego hipostaza i sakramentalność; Kultura jest wcieleniem Królestwa Bożego; Źródła poezji; Nouwen [dot. H.J.M. Nouwena]. – Nadto teksty radiowych audycji poetyckich oraz wiersze.

19. Zebrane po drodze. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo WAM 1998, 72 s.

20. Rok u boku św. Andrzeja Boboli. Nabożeństwa, nowenna, modlitwy. [Współautor:] J. Bolewski. Kraków: Wydawnictwo WAM 1999, 160 s.

21. Msza w kolorach tęczy. Myśli nie za bardzo teologiczne. Warszawa: Rhetos 2003, 121 s.

22. Reszta większa od całości. Wiersze 1974-2003. Wybór, oprac. i nota wydawnicza B. Wróblewski. Warszawa: Iskry 2003, 210 s.

Zawartość

Cykle: Naszyjnik umiłowanego [poz. ]; Biały walc; Jak milczałeś, tak mów; Ignacjańskie ćwiczenia duchowne; Z dnia na dzień [poz. ].

23. Trochę zostawić Bogu. Z Wacławem Oszajcą rozmawia Jarosław Makowski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2004, 173 s.

24. Żeby nie spłoszyć. [Wiersze]. Warszawa: Rhetos 2004, 157 s.

Libretta kantat

Wyjście z mroku. [Na sopran i kwartet smyczkowy]. [Muzyka:] R. Bukowski. Prawykonanie 1983.
Na 50-lecie kanonizacji św. A[ndrzeja] Boboli. [Muzyka:] Z. Bernat. Prawykonanie 1988.

Wybory utworów literackich w przekładach

niemiecki

• Die Erde über dem Kopf, den Himmel unter den Füssen. Gedichte. [Przeł.] M. Zähres. Köln 1989.

rosyjski

K ziemle obetovannoj. [Przeł.] V. Basyrov. Hmelnic'kij 1992.

Przekłady

1. A.L. Lönnqvist: Jedną drogą. [Wiersze]. Przekł. ze szwedzkiego: A. Kołaczkowski, W. Oszajca. Lublin: Kerygma 1992, 164 s.
Tekst w języku szwedzkim i polskim. Por. Przekłady poz. .
2. A.L. Lönnqvist: Smala stigar. Wąskie ścieżki. Przekł.: A. Kołaczkowski, I. Policastro. Parafraza poetycka cz. I-IV cz. V-VIII T. Polanowski. Wstęp, wybór i oprac.: R. Montusiewicz. Lublin: Norbertinum 1995, 169 s.
Tekst w języku szwedzkim i polskim.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1997.

Wywiady

• Zob. Twórczość poz. .
Przejrzysta barwność. [Rozm.] B. Chmiel. Przegląd Powszechny 1987 nr 3.
Nie wypaść z sensu. [Rozm.] W. Pankowski. „Gazeta Wyborcza1994 nr 101 dod. „Gazeta Regionalna”.
Musi być odpowiedź. [Rozm.] P. Szewc. „Rzeczpospolita1996 nr 243.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (P. Szewc).

Ogólne

Książki

Szkice o twórczości Wacława Oszajcy. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2006, 129 s. [zawartość: E. Kuźma: Rozterki bohatera lirycznego wierszy Wacława Oszajcy; R. Cieślak: Sztuka dzieje – przestrzeń świata, czyli Wacława Oszajcy próba Jedno(rodno)ści”; P. Michałowski: Oszajca, kapłan pośród poetów – poeta pośród kapłanów. Między romantyzmem a nowoczesnością; A. Jasiński: Wacław Oszajca – kapłan i poeta; J. Madejski: Trzy wiersze, trzy wzruszenia, trzy poetyki; A. Skrendo: Zbaraniały. O książce „Trochę zostawić Bogu”; K. Kowalczyk: Wizja Kościoła; P. Urbański: Msza poety; A. Sulikowski: Wacław Oszajca czytany w Lublinie; W. Oszajca: Zamiast posłowia. (Autokomentarz)].

Artykuły

J. Sochoń: Poezja wiary. Akcent 1982 nr 4 [m.in. o W. Oszajcy].
E. Isakiewicz: Poezja dopełnieniem kapłaństwa. Tygodnik Polski 1983 nr 49.
A. Mazierski: Z głębi cienia. (O poezji księdza Wacława Oszajcy). Ład 1983 nr 6.
W. Michalski: Niech powróci łagodność wspólnego domu. Tygodnik Polski 1985 nr 31, przedruk pt. Niech powróci łagodność wspólnego domu – o poezji Wacława Oszajcy w tegoż: Słowa i twarze. Lublin 2003.
M. Kania: Głos ukrytego w cieniu. Ład 1986 nr 4.
P. Matywiecki: Poezja wielkoduszności. Powściągliwość i Praca 1986 nr 2/3.
A. Staniszewski: Ojciec Wacław Oszajca. Gazeta Olsztyńska 1993 nr 27.
P. Urbański: Czy Judasz może być zbawiony? (Apokryf według Wacława Oszajcy). Akcent 1993 nr 1/2.
P. Urbański: Podmiot w spotkaniu. W: Z problemów podmiotowości w literaturze. Szczecin 1993.
A. Nieradko: W świetle miłości. O poezji Wacława Oszajcy. Akcent 1994 nr 3/4.
B. Chrząstowska: Wierzę wierszem. O poezji kapłańskiej. W: Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku. Lublin 1997.
T. Ferenc, Z. Jankowski: Ks. Wacław Oszajca. Topos 2001 nr 1.
D. Opacka-Walasek: Paradoksy egzystencji, paradoksy religii. Apokatastaza w poezji Wacława Oszajcy. W: Godność i styl. Katowice 2003.
A. Szymańska: Mieć wszystko naraz. Odra 2004 nr 9.
E. Kabatc: List otwarty do Wacława Oszajcy. Odra 2005 nr 7/8.
E. Jaskółowa: Wacława Oszajcy tryptyk z żoną Lota. W tejże: Kto to był? Żona Lota w poezji polskiej XX wieku, czyli rozbijanie stereotypu. Katowice 2006.

Zamysł

A.W. Pawluczuk: Zwątpienie i nadzieja. Akcent 1980 nr 2.
J. Twardowski: O wierszach ks[iędza] Wacława Oszajcy. Więź 1980 nr 6.

Z głębi cienia

J.B. Ożóg. „Życie Literackie1982 nr 11, toż w „Za i Przeciw” 1982 nr 15.
J. Stolarczyk: Zwykłe piękno. Odra 1982 nr 11.
W. Zieliński: Z głębi człowieka. Przegląd Tygodniowy 1982 nr 35.
P. Szewc. „Radar1983 nr 8.
B. Wróblewski: Moralne światło i cień. W tegoż: Wydziedziczenie i kompleksy. Lublin 1985.

Łagodność domu

A. Babuchowski. „Katolik1985 nr 43.
B. Eysymontt: Łagodność domu” Wacława Oszajcy. Za i Przeciw 1985 nr 36.
E. Kurzawa. „Nowe Książki1985 nr 9.
Z. Łączkowski: ...bo poezja jest wielką ciszą. Słowo Powszechne 1985 nr 116, przedruk w tegoż: Poezja nie zniewolona, czyli Spacerkiem przez sacrum i profanum. Warszawa 1997.
K. Pieńkosz: Poeta pielgrzymujący. Literatura 1985 nr 8.
P. Szewc: Poetycka pełnia. Tygodnik Powszechny 1985 nr 48.
S. Sterna-Wachowiak: Poezja słów pierwszych. Twórczość 1986 nr 9.

Naszyjnik umiłowanego

P. Szewc: Dźwigać grzech aż do nawrócenia. Przegląd Powszechny 1986 nr 7/8 [dot. też: ...Ty za blisko, my za daleko...].

...Ty za blisko, my za daleko...

E. Glumińska: Szept łagodny. Przewodnik Katolicki 1985 nr 51/52.
Z. Łączkowski: Księdza Wacława Oszajcy rozmowy z innymi... Słowo Polskie 1986 nr 7.
P. Szewc: Dźwigać grzech aż do nawrócenia. Przegląd Powszechny 1986 nr 7/8 [dot. też: Naszyjnik umiłowanego].

Mnie się nie lękaj

P. Urbański: Ignacjańskie ćwiczenia duchowne” Wacława Oszajcy. W: Dawność kulturowa w literaturach słowiańskich drugiej połowy XX wieku. Opole 1993.

Powrót Uriasza

S. Stanik: Poeta-ksiądz czy ksiądz-poeta?Nowe Książki1994 nr 2.

Z dnia na dzień

M. Cisło: Poezja jest dla mnie religią. Res Publica Nowa 1995 nr 7/8.
A. Szymańska: Bezpieczne związki. Odra 1996 nr 4.

Przy świecy i ogarku

K. Ćwikliński: Osobowość zwielokrotniona. Nowe Książki 1996 nr 7.
Z. Chojnowski: Kontemplacja i działanie. Borussia 1997 nr 14.

Zebrane po drodze

R. Cieślak, P. Urbański: W drodze – bez słów, bez kształtów?Akcent1998 nr 3.
S. Sterna-Wachowiak: Czy diabeł lubi pobocza?Nowe Książki1998 nr 12.
A. Szymańska: Zamiast teodycei. Kwartalnik Artystyczny 1999 nr 2.

Reszta większa od całości

Z. Chojnowski: Poezja przekory. Nowe Książki 2004 nr 4.
J. Drzewucki: Smak soli ponad słodycz ziemi. Rzeczpospolita 2004 nr 2.
J. Łukasiewicz: Od Źwiartowa do Jeruzalem, czyli „Reszta większa od całości. Akcent 2004 nr 1/2.

Trochę zostawić Bogu

M. Pasicka: Odważne chrześcijaństwo. Znak 2004 nr 12.

Żeby nie spłoszyć

[B.] Biela: Trzynasty tom wierszy Wacława Oszajcy. Akcent 2004 nr 3/4.
J. Biela: Reszta będzie milczeniem. Topos 2004 nr 5.
K. Lisowski: Zmysł udziału. Nowe Książki 2004 nr 10.