BIO
Urodzony 27 maja 1876 w Lucynie pod Witebskiem (obecnie Białoruś); syn Marcina Ossendowskiego, lekarza, i Wiktorii z Bortkiewiczów. W dzieciństwie mieszkał kilka lat w miejscowości Załużje w guberni pskowskiej, a od 1884 w Kamieńcu Podolskim, gdzie rozpoczął naukę w rosyjskim gimnazjum klasycznym. Ukończył gimnazjum w Petersburgu, dokąd przeniosła się jego rodzina. W latach szkolnych był redaktorem uczniowskich pisemek i podjął pierwsze próby literackie. Po zdaniu matury w 1895, studiował chemię na wydziale matematyczno-przyrodniczym uniwersytetu w Petersburgu; w 1900 uzyskał dyplom. Brał udział w uniwersyteckich wyprawach naukowych w góry Ałtaju, na zachodni kraniec Kaukazu, nad limany Dniestru, Jenisej, w okolice Bajkału, na południe Rosji, do obwodu donieckiego; opisy tych podróży wydał w 1897 i 1899 w języku rosyjskim. Angażował się też w czasie wakacji jako pisarz okrętowy i w ten sposób opłynął prawie całą Azję. W tym okresie miał napisać powieść Chmura nad Gangesem, która otrzymała nagrodę petersburskiego Towarzystwa Literackiego. Od 1899 kontynuował studia w zakresie chemii i fizyki na Sorbonie w Paryżu. Odbył w tym czasie kilka podróży po zachodniej Europie. W 1901 powrócił do Rosji i wykładał jako docent w Instytucie Technicznym w Tomsku oraz pracował w probierni i poradni technicznej przy laboratorium przetopu złota, wykonywał również badania dla potrzeb kolejnictwa i armii. Rozprawy dotyczące wyników badań w tych dziedzinach publikował głównie w rosyjskich czasopismach fachowych. Po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej w 1904, otrzymał zadanie odszukania i przystosowania dla potrzeb armii surowców mineralnych i roślinnych, występujących na Dalekim Wschodzie. Zorganizował w Harbinie bazę poszukiwań terenowych i Centralne Laboratorium Techniczne. Odbywał wiele podróży. Był sekretarzem władywostockiej filii Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego. W 1905 zaangażował się w działalność rewolucyjną w Mandżurii i został wybrany na przewodniczącego Rewolucyjnego Komitetu Naczelnego. Aresztowany w Harbinie i skazany na półtora roku twierdzy, został zwolniony przed czasem w październiku 1907. Nie mógł początkowo znaleźć stałego zajęcia. W 1908 był przez kilka miesięcy dyrektorem fabryki asfaltu, brykietów i betonu. Około 1909 zamieszkał ponownie w Petersburgu. Zaczął zarobkować jako dziennikarz i literat, pisał do bulwarowych czasopism, wydał drukiem kilka powieści w języku rosyjskim. Współpracował z pismami rosyjskimi (podpisany też A. Mzura): „Petersburskij Listok”, „Večernyje Vremia”, „Birževyje Vedomosti” (współredaktor), oraz polskimi: „Słowo” (współredaktor), „Dziennik Petersburski” (w 1909-12 redaktor naczelny). Publikował też w pismach o charakterze przemysłowo-handlowym, ogłaszał broszury z tego zakresu. Pracował okresowo m.in. jako dyrektor Związku Przemysłowców Złota i Platyny w Petersburgu i redaktor organu prasowego Związku (do 1917). W 1916 był członkiem międzysojuszniczej konferencji ekonomicznej w Paryżu. W 1917 dzięki pomocy Likwidacyjnej Komisji do Spraw byłego Królestwa Polskiego, działającej w Piotrogrodzie, uzyskał wraz z żoną Anną (z pochodzenia Rosjanką; rozwód przed 1923) obywatelstwo polskie. Od maja 1918 przebywał na Syberii, do 1919 wykładał chemię oraz geografię ekonomiczną na Politechnice i w Akademii Rolniczej w Omsku. W tym też okresie miał być zastępcą dyrektora Kancelarii Kredytowej i redaktorem rządowych „Wiadomości Finansowych i Przemysłowo-Handlowych”. W 1918-19 brał udział w aferze szpiegowskiej związanej z ujawnieniem tzw. dokumentów Sissona, mających wskazywać na współpracę przedstawicieli bolszewików z wywiadem niemieckim. Pełnił funkcję doradcy technicznego w armii admirała Aleksandra Kołczaka, a po jej likwidacji wraz z kilkunastoosobowym oddziałem byłych oficerów tej armii przedostał się przez Azję Centralną do Mongolii, gdzie miał pełnić rolę emisariusza politycznego białych. W tym okresie poznał barona Romana Ungerna von Sternberga, oficera rosyjskiego, który z dowodzonymi przez siebie oddziałami tzw. białej gwardii wkroczył w 1921 do Mongolii i ogłosił się chanem (w związku z tą znajomością powstały pewne legendy wokół życia i śmierci pisarza). Po krótkim pobycie we Władywostoku, gdzie w czerwcu 1921 został ponownie wybrany na sekretarza Oddziału Wschodniego Towarzystwa Geograficznego, udał się do Japonii, współpracował tu z misją amerykańską, studiującą rynek azjatycki. Następnie podróżował po Stanach Zjednoczonych. Kontynuował twórczość literacką (kilka opowiadań i szkiców pisanych w tym okresie ukazało się w nowojorskim dzienniku „Nowy Świat” w 1923-24). W czerwcu 1922 powrócił do Polski. Zamieszkał w Warszawie i do 1924 był profesorem Polskiej Wolnej Wszechnicy i Szkoły Sztabu Generalnego, wykładał geografię ekonomiczną i polityczną w Wyższej Szkole Handlowej oraz w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Ponadto był w tym okresie konsultantem w sprawach przemysłu wojennego przy Ministerstwie Spraw Wojskowych oraz w sprawach azjatyckich w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. W 1923 poślubił Zofię Iwanowską-Płoszko, skrzypaczkę, profesora Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. W tymże roku odbył wraz z nią podróż do Hiszpanii i do Afryki Północnej, a w 1925-26, wraz z zaproszonym jako preparator pisarzem Kamilem Giżyckim, podróż do Afryki Zachodniej. Z tej podróży wysyłał reportaże do pism zagranicznych. Rozwijał intensywnie pracę literacką jako autor prozy podróżniczej, a potem też historycznej, głównie dla młodzieży. Współpracował z wieloma czasopismami, w których ogłaszał utwory prozą, artykuły, relacje z podróży, felietony, m.in. z „Kurierem Warszawskim” (1923-39), „Rzecząpospolitą” (1923-25), „Światem” (1923-25), „Słowem Polskim” (w 1926 Listy z podróży), „ABC” (1927-30; tu rubryka Na widnokręgu podpisany także Feranto), „Ilustrowanym Kurierem Codziennym” (1929-36; w 1929 cykl artykułów Tu i ówdzie), „Płomykiem” (1934/35-1937/38), „Echami Leśnymi” (1935), „Obroną Kultury” (1939). W 1926 został członkiem komitetu redakcyjnego przy Polskim Klubie Turystycznym, a w 1928 jego wiceprezesem. W 1929 podróżował po Bliskim Wschodzie (Syria, Mezopotamia, Palestyna). W 1932-33 wykładał w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. W 1933 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy, w tymże roku otrzymał nagrodę Towarzystwa. Należał do Polskiego PEN Clubu. Odbywał wędrówki połączone z polowaniami na Podkarpaciu, Huculszczyźnie, Podolu i Polesiu. Był członkiem komitetu redakcyjnego pisma „Łowiec Polski”. Należał m.in. do Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich, Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny oraz do Towarzystwa Polsko-Francuskiego. W 1936 otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za zasługi na polu literatury podróżniczej. W 1937 redagował „Wiadomości Warszawskie”, a w 1938 „Film – Romans” (publikował tu pod pseudonimem Feranto). Był prezesem wydawnictwa Znicz. Należał do międzynarodowej organizacji o charakterze pacyfistycznym All People's Association. Podczas okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Utrzymywał się z handlu i zarządzania kilkunastoma domami pożydowskimi na Pradze. Kontynuował twórczość literacką, pisał powieści (tylko jedna z nich została po wojnie wydana). Od 1943 brał udział w działalności konspiracyjnej jako członek Stronnictwa Narodowego; kierował Kołem Pedagogicznym Wydziału Wychowania i Propagandy, później zaczął organizować Koło Literackie. Od połowy 1944 mieszkał w Żółwinie pod Warszawą. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1935) oraz odznaczeniami francuskimi: Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej (1927) i Palmami Akademickimi. Zmarł 3 stycznia 1945 w szpitalu w Grodzisku Mazowieckim; pochowany na cmentarzu w Milanówku.
Twórczość
1. Ljudskaja pyl'. [Powieść]. [Sankt Peterburg] 1909. Wyd. nast. pt. V ljudskoj pyli. Sankt Peterburg 1911, 191 s.
2. Mirnyje zavojevateli. Povest iz žizni i dejatelnosti nemeckich špionov v Rossii. Petrograd 1915.
3. Ženščiny, vostavšija i pobeždennyja. Fantastičeskaja povest. Moskva: Naši Dni 1915, 153 s.
wersja polska: Zbuntowane i zwyciężone. Powieść fantastyczna. Warszawa: Instytut Wydawniczy Inwalidów Wojennych i Byłych Wojskowych [1925], 151 s. Wyd. nast. Rzeszów: Resovia 1990.
4. Cień ponurego wschodu. (Za kulisami życia rosyjskiego). Warszawa: Książki Ciekawe [1923], 153 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Biblioteka Dzieł Wyborowych [1927]; Warszawa: Wrota 1990.
Zawartość
Przekłady
angielski
duński
francuski
hiszpański
niemiecki
węgierski
włoski
5. Najwyższy lot. Z niedawnych czasów wielkiego porywu. [Opowiadania]. Warszawa: Książki Ciekawe [1923], 246 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1929], wyd. 3 tamże 1935.
Zawartość
6. Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów. (Konno przez Azję Centralną). Warszawa: Gebethner i Wolff [1923], 345 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [ok. 1924], tamże 1925; wyd. pt. Ludzie, zwierzęta, bogowie. [T.] 1. Męczeńska włóczęga. [T.] 2. Przez kraj szatana; [T.] 3. Krwawy generał. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1929], tamże [1930]; pt. Zwierzęta, ludzie, bogowie. Posłowie: K. Tur. Białystok: Łuk 1991.
Przekłady
angielski
bułgarski
czeski
duński
fiński
francuski
hiszpański
łotewski
niderlandzki
niemiecki
portugalski
rosyjski
rumuński
serbski
słowacki
słoweński
szwedzki
węgierski
włoski
Wyd. osobne [Cz.] 1. Warszawa: Wydawnictwo Słowo* 1986, 183 s.
7. W ludzkiej i leśnej kniei. Warszawa: Gebethner i Wolff [1923], 392 s.
Przekłady
angielski
czeski
duński
fiński
francuski
hiszpański
niderlandzki
niemiecki
szwedzki
węgierski
włoski
8. Cud bogini Kwan-Non. Z życia Japonii. [Opowiadania]. Poznań: K. Rzepecki. 1924, 198 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
9. Nieznanym szlakiem. Nowele. Poznań: K. Rzepecki 1924, 121 s. Wyd. nast. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera 1930.
Zawartość
10. Za chińskim murem. Romans. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [1924], 262 s.
Przekłady
czeski
francuski
hiszpański
niemiecki
węgierski
11. Żywy Buddha. Dramat w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1924.
12. Od szczytu do otchłani. Wspomnienia i szkice. Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 364 s. Wyd. 2 pt. Dzieje burzliwego okresu. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1934].
Zawartość
Przekłady
angielski
duński
francuski
hiszpański
niderlandzki
niemiecki
szwedzki
węgierski
13. Orlica. Powieść z życia górali wysokiego Atlasu. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [1925], 184 s. Wyd. nast. z podtytułem Powieść marokańska: wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1928], wyd. 3 tamże [ok. 1930]; [Niemcy:] Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1948]; z podtytułem jak w wyd. 1 Warszawa: Iskry 1957.
Przekłady
angielski
czeski
francuski
hiszpański
niemiecki
włoski
14. Po szerokim świecie. Nowele, obrazki i szkice z podróży. Warszawa: Dom Polski 1925, 101 s.
Zawartość
15. Toreador w masce i inne opowieści. Poznań: [Drukarnia] Concordia [1925], 80 s.
16. Czarny czarownik. Krótka opowieść o długiej wyprawie do Afryki. „Kurier Czerwony” 1926 nr 148, 150-154, 156-166. Wyd. osobne z podtytułem Relacja z wyprawy do Afryki 1926 r. Warszawa: Rój [1926], 94 s.
17. Płomienna północ. Podróże po Afryce północnej. Marokko. Lwów; Poznań: Wydawnictwo Polskie 1926, 438 s. Wyd. 2 tamże 1927.
Przekłady
angielski
czeski
francuski
hiszpański
niderlandzki
niemiecki
węgierski
18. Pod smaganiem samumu. Podróż po Afryce Północnej. Algieria i Tunisja [!]. T. 1-3. Lwów, Poznań: Wydawnictwo Polskie 1926, 1-128 + 129-256 + 257-334 s. Wyd. 2 tamże 1927.
Przekłady
angielski
czeski
francuski
hiszpański
niemiecki
węgierski
19. Biały kapitan. Powieść. „Wielkopolska Ilustracja” 1927 nr 4-52, 1928 nr 1-20. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1928], 315 s. Wyd. nast.: tamże [1939]; Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958; Kraków: Oficyna Cracovia 1990.
Przekłady
czeski
francuski
hiszpański
włoski
20. Huragan. [Opowiadania]. Warszawa: Biblioteka Domu Polskiego [1927], 127 s. Wyd. nast. Poznań: Drukarnia „Dziennika Poznańskiego” 1933.
Zawartość
21. Niewolnicy słońca. Podróż przez zachodnią połać Afryki podzwrotnikowej w 1925/1926. T. 1-2. Poznań: Wydawnictwo Polskie [1927], 228 + 230-503 s.
Przekłady
angielski
chorwacki
francuski
hiszpański
niemiecki
węgierski
22. Wśród czarnych. [Szkice i notatki z Afryki]. Lwów; Warszawa; Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1927, 252 s.
23. Lenin. Powst. ok. 1928. Wyd. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1930, 471 s. Wyd. nast.: wyd. 2-3 tamże 1930; [b.m.w.* 1986]; Chicago, Warszawa: Andy Grafik 1990; Warszawa: Alfa 1990; Warszawa: Maj 1990; [wyd. 7] Chicago: Chemigraph [ok. 1990].
Przekłady
angielski
czeski
francuski
hiszpański
japoński
niemiecki
serbski
słoweński
węgierski
włoski
Lenin. Postscriptum. „Wiadomości Literackie” 1930 nr 14. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera 1930, 30 s.
24. Pięć minut do północy. Powieść. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1928], 284 s.
Przekłady
francuski
25. Pod polską banderą. Powieść. „Kurier Warszawski” 1928 nr 61-171. Wyd. osobne z podtytułem Powieść historyczna z czasów Króla Zygmunta III. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1929 [właśc. 1928], 295 s.
Przekłady
czeski
26. Sokół pustyni. Powieść. „Tęcza” 1928 nr 1-30. Wyd. osobne Poznań, Warszawa: Księgarnia i Drukarnia św. Wojciecha [1928], 221 s.
Przekłady
czeski
francuski
hiszpański
Adaptacje
filmowe
27. Szkarłatny kwiat kamelii. Opowieści z życia Japonii. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1928, 221 s.
Zawartość
Przekłady
hiszpański
28. Lisowczycy. Powieść historyczna. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1929], 277 s. Wyd. nast. Warszawa: Libra 1990.
29. Na skrzyżowaniu dróg. Nowele i szkice. Tczew: Instytut Wydawniczy Szkoły Morskiej 1929 [właśc. 1928], 158 s.
Zawartość
30. Wańko z Lisowa. Powieść historyczna z XIII w. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1929 [antydatowane 1928], 335 s.
31. Wicher. Powieść. „Kurier Warszawski” 1929 nr 327-358.
32. Życie i przygody małpki. (Pamiętnik szympansiczki „Kaśki”). Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1929 [antydatowane 1928], 228 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1935]; wyd. 4 [!] Wrocław: Książnica-Atlas 1947; wyd. 2 [!] Warszawa: Spółka Wydawniczo-Księgarska 1990.
Przekłady
angielski
chorwacki
czeski
francuski
hiszpański
niemiecki
słowacki
słoweński
węgierski
33. Mali zwycięzcy. (Przygody dzieci w pustyni Szamo). Powieść. Lwów: Książnica-Atlas 1930 [antydatowane 1929], 187 s. Wyd. nast.: tamże 1938; Gdańsk: Kot 1990, tamże [1991]; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1991.
Przekłady
czeski
hebrajski
słowacki
34. Okręty zbłąkane. [Powieść]. „Wielkopolska Ilustracja” 1930 nr 50-52, 1931 nr 1-23. Wyd. osobne Kraków: Udziałowa Spółka Wydawnicza 1932, 324 s.
Przekłady
czeski
francuski
35. Czao-Ra. Opowieść północna. Warszawa: M. Arct 1931 [antydatowane 1930], 135 s.
Przekłady
czeski
36. Gasnące ognie. Podróż po Palestynie, Syrii, Mezopotamii. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1931], 357 s.
Przekłady
hiszpański
37. Iskry spod młota. Powieść współczesna. „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1931 nr 146-360, 1932 nr 1-21. Wyd. osobne T. 1-2. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1936], 316 + 332 s.
38. Syn Beliry. Powieść. „Kurier Warszawski” 1931 nr 94-182. Wyd. osobne Warszawa: Biblioteka Polska 1932, 240 s. Wyd. nast.: pt. Tajemnica płonącego samolotu tamże 1936; Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991.
Przekłady
czeski
francuski
39. Trębacz cesarski. Powieść z 1830-1831. Miejsce Piastowe: Wydawnictwo Towarzystwa św. Michała Archanioła 1931, 293 s.
40. Zagończyk. Powieść historyczna. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1931, 199 s.
41. Zwierzyniec. [Powieść dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1931], 213 s.
Przekłady
francuski
42. Brat Walenty. Powieść. „Przewodnik Katolicki” 1932 nr 39-52, 1933 nr 1-13.
43. Daleka podróż boćka. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Drukarnia Polska Zjednoczona [1932], 95 s.
44. Echo Sahary. Powieść filmowa. Powst. 1932. Por. poz. ↑.
Adaptacje
filmowe
45. Narodziny lalki. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Drukarnia Polska Zjednoczona [1932], 92 s.
46. Przygody Jurka w Afryce. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Drukarnia Polska Zjednoczona [1932], 81 s.
47. Słoń Birara. Powieść dla młodzieży. Kraków: Udziałowa Spółka Wydawnicza 1932, 280 s. Wyd. nast.: Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1938]; Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, wyd. 2 [!] tamże 1990.
Przekłady
czeski
48. Staś emigrant. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Drukarnia Polska Zjednoczona [1932], 96 s.
49. W krainie niedźwiedzi. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Drukarnia Polska Zjednoczona [1932], 93 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Dom Książki Polskiej 1936 [antydatowane 1935]; wyd. 4 [!] Warszawa: Biblioteka Polska 1938 [antydatowane 1937], tamże: wyd. 5 1939 [antydatowane 1938], wyd. 6 1939.
Przekłady
czeski
niemiecki
słowacki
50. Milioner „Y”. Powieść o dzielnym murzynku-sierocie. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas [1933], 207 s.
Przekłady
chorwacki
czeski
51. Słoneczny mit. [Powieść]. „Ilustracja Polska” 1933 nr 40-52, 1934 nr 1-10.
52. Afryka. Kraje i ludzie. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 71 s. Wyd. 2 tamże [1937].
53. Cadyk Ben Beroki. [Powieść]. Powst. 1934. Wyd. Białystok: Białowieża 1992, 227 s.
54. Nauczycielka. Powieść. „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1934 nr 33-116. Wyd. osobne Poznań: R. Wegner [1936], 283 s. Wyd. nast. Kraków: Cracovia 1991.
55. Polesie. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1934], 206 s. Cuda Polskie.
56. Pożółkły list. Powieść. Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Ilustrowanego” 1934, 252 s.
57. Złoto czerwonych skał. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Nowa Literatura 1934, 32 s.
58. Mocni ludzie. Powieść. Lwów: Książnica-Atlas [1935], 190 s. Wyd. nast.: tamże [1938]; Wrocław: Książnica-Atlas [1946].
59. Skarb wysp Andamańskich. Powieść dla młodzieży. Warszawa: Biblioteka Polska 1935, 229 s.
Przekłady
czeski
60. W polskiej dżungli. Powieść. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1935, 256 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1938, wyd. 3 1939.
61. Aldo. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: R. Wegner [1936], [16] s.
62. Bajeczki niebajeczki. Częstochowa: A. Gmachowski i S-ka 1936, 32 s.
63. Czarnoskórka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
64. Dimbo. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
65. Drobnoludki i inne dziwy. [Bajki]. Częstochowa: A. Gmachowski i S-ka [1936], 29 s.
66. Grzmot. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
67. Huculszczyzna. Gorgany i Czarnohora. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], 229 s. Cuda Polskie. Wyd. nast. z posłowiem R. Reinfussa Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1990.
68. Kosmacz. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polski R. Wegnera [1936], [16] s.
69. Kraczka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
70. Miś i Chocha. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
71. Na dalekich morzach. Powieść. Powst. 1936.
72. Na straży. Powieść. „Mały Dziennik” 1936 nr 259-321.
73. Popielatka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
74. Puszcze polskie. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], 234 s. Cuda Polski. Wyd. 2 z posłowiem Z. Kossak Londyn: Tern (Rybitwa) Book 1953.
75. Rudy zbój. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
76. Szympansiczka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1936], [16] s.
77. Biesy. Powieść. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [ok. 1937], 255 s.
78. Młode wino. Powieść współczesna. [Warszawa:] „Dziennik Poranny” [1937], 429 s.
79. Postrach gór. Powieść. Warszawa: „Wiarus” 1937, 292 s.
80. Szanchaj [!]. Powieść współczesna. T. 1-2. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1937], 347 + 356 s.
81. Carmelita. Film wytwórni Paramount Picture. Opowiedział F. Ossendowski. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1938, 14 s.
82. Gdy kwitną bzy. Film wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer. Opowiedział [F. Ossendowski]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1938, 14 s.
83. Orły podkarpackie. Powieść. Przemyśl: „Pobudka” 1938 [antydatowane 1937], 110 s.
84. Pierścień z krwawnikiem. Powieść. Kraków: Firma A. Piasecki, Fabryka Czekolady [1938], 255 s. Wyd. w adaptacji tekstu na podstawie wyd. z r. 1938 A. Nastulanki. Warszawa: Dom Wydawniczy S. Szymański 1993, 228 s.
85. Płynne złoto. Film wytwórni Paramount Picture. Opowiedział [F. Ossendowski]. Poznań: R. Wegner 1938, 14 s.
86. Pod sztandarami Sobieskiego. Powieść (historyczna). Warszawa: „Pobudka” 1938, 144 s.
87. Wisła. Warszawa: Vistula [1938], 14 s.
88. Zygzaki. [Powieść]. „Dziennik Poznański” 1938 nr 272-360, 1939 nr 1-48.
89. Cztery cuda Polski. [Warszawa:] Związek Rezerwistów [1939], 22 s.
90. Karpaty i Podkarpacie. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1939], 258 s. Cuda Polski.
91. Warszawa. Powieść. Powst. 1941.
92. Willa przy szosie. Powieść. Powst. 1942.
93. Azja. Monografia geograficzna. Powst. 1943.
94. Jasnooki łowca. Powieść dla młodzieży. Powst. przed 1945. Wyd. Kraków: T. Gieszczykiewicz 1946, 300 s.
95. Wacek i jego pies. Opowiadanie dla młodzieży z czasów ostatniej wojny. Powst. przed 1945. Wyd. Poznań: Seminarium Zagraniczne 1947, 288 s. Wyd. nast. Warszawa: Omega 1989.