OSIŃSKI Zbigniew

Urodzony 11 maja 1939 w Poznaniu; syn Kazimierza Osińskiego, inżyniera mechanika, i Kazimiery z domu Mikołajczak. Do szkół uczęszczał w Poznaniu; od 1953 uczył się w IX Liceum Ogólnokształcącym im. F. Płaskowickiej. Po zdaniu matury w 1957, studiował polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM). Był członkiem Koła Naukowego Polonistów. Debiutował w 1961 artykułem pt. Inscenizacje „Opery za trzy grosze” Bertolda Brechta w polskim teatrze dwudziestolecia, opublikowanym w „Przeglądzie Zachodnim” (nr 5). Od tegoż roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (do 1980). W 1962 uzyskał magisterium i rozpoczął pracę w Katedrze Teorii Literatury UAM, początkowo jako asystent (do 1964), następnie starszy asystent. Współpracował ze studenckim klubem Od Nowa, był też w zespole redakcyjnym czytanej gazety „Struktury”. Artykuły i recenzje teatralne zamieszczał m.in. w wydawanym przez Teatr Polski w Poznaniu czasopiśmie „Proscenium”, do którego zespołu redakcyjnego należał w 1963-67, miesięczniku „Nurt” (1965-70), „Miesięczniku Literackim” (1966-72) i „Odrze” (1968-70). W 1966 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Inscenizacje dramatów Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Lwowskim pod dyrekcją Wilama Horzycy (1932-1937) (promotor profesor Zygmunt Szweykowski) i otrzymał stanowisko adiunkta. Artykuły, studia, edycje listów oraz rozprawy z zakresu historii i teorii teatru ogłaszał m.in. w „Pamiętniku Teatralnym” (od 1965), „Zagadnieniach Rodzajów Literackich” (od 1966). W 1966-67 współpracował z Teatrem Ósmego Dnia w Poznaniu, w którym wyreżyserował Warszawiankę według Stanisława Wyspiańskiego. W 1968 otrzymał nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 1969-76 brał udział w pracach Sekcji Teatralnej przy Radzie Naczelnej Zrzeszenia Studentów Polskich i Radzie Głównej Socjalistycznego Związku Studentów Polskich. W 1970 przeniósł się do Warszawy i kontynuował pracę naukową w Zakładzie Teorii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego (UW). W 1970-71 wchodził w skład redakcji miesięcznika „Dialog”, tu też publikował artykuły. W 1973-77 był kierownikiem literackim Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. W 1974 został członkiem Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI); w 1975-82 przewodniczył Sekcji Nowego Teatru przy Polskim Ośrodku ITI. W 1975 został przeniesiony do nowo powstałej Katedry Kultury Polskiej UW. W 1977-84 towarzyszył działalności Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. W 1979 habilitował się na UW na podstawie rozprawy Teatr Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Historia i światopogląd. W 1980-90 pracował na stanowisku docenta, od 1991 profesora UW, a w 2000 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego na Wydziale Polonistyki UW. W 1984 został członkiem zespołu redakcyjnego miesięcznika „Le Théâtre en Pologne” (do 1989). W 1989 opracował koncepcję działającego od początku 1990 Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych we Wrocławiu, którego pracami kierował, od czerwca 1991 do przejścia na emeryturę w 2004, pełnił w nim funkcję dyrektora artystycznego i naukowego. W 1993-2003 kierował Zespołem Teatru i Widowisk (od 1997 Zespół Teatru) w Instytucie Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki UW. W 1996 otrzymał tytuł naukowy profesora. W 1997 wszedł w skład Rady Programowej „Przeglądu Artystyczno-Literackiego”. Wiele podróżował, m.in. z teatrami studenckimi na międzynarodowe festiwale teatralne, z Teatrem Laboratorium i z Ośrodkiem Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. Był konsultantem naukowym dokumentalnych filmów telewizyjnych o Teatrze Laboratorium (1980), Konradzie Swinarskim (1981) i Ryszardzie Cieślaku (1994). W 2003 przeniósł się z Instytutu Kultury Polskiej do Instytutu Literatury Polskiej UW. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN (2000-2006) oraz Instytutu Kultury Polskiej (do 2003) i Instytutu Literatury Polskiej (od 2004) Wydziału Polonistyki UW. Wyróżniony m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1970), Złotym Krzyżem Zasługi (1980) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2004). Zmarł 1 stycznia 2018 Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.