BIO
Urodzony 19 września 1925 w Warszawie; syn Mariana Osęki, inżyniera budowlanego, i Janiny z Iwańskich. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie i kontynuował naukę na tajnych kompletach; w 1944 zdał maturę. Po wojnie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim; w 1949 uzyskał magisterium i do 1951 odbywał aplikanturę. Równocześnie w 1948-53 pracował jako dziennikarz. W 1950 został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP). Debiutował w 1951 reportażem pt. Wołga-Don to serce Kanału, opublikowanym w piśmie „Świat Młodych” (nr 45) oraz jako satyryk w 1953 opowiadaniem pt. Niezwykły murzyn, zamieszczonym w „Szpilkach” (nr 8). W tymże roku podjął pracę etatową w redakcji „Szpilek” (do 1955). W 1954 otrzymał nagrodę im. J. Bruna dla młodych dziennikarzy przyznaną przez SDP. Liczne opowiadania satyryczne, reportaże i felietony publikował m.in. w czasopismach „Przyjaźń” (1952-55), „Po prostu” (1953-54), „Szpilki”(1953-86; podpisany też: Dominik Bellergal, Jan Ochota), „Świat” (1954-68, z przerwami; tu w 1967-68 stała rubryka satyryczna pt. Kronika kulturalna), „Trybuna Robotnicza” (1957, 1959-70), „Trybuna Ludu” (1958-59; tu m.in. rubryka Mikrotrybunka ludu), „Przekrój” (1958-59; tu stałe rubryki humorystyczne w 1958 pt. Moda z bąbelkami, w 1959 pt. Nasz stały korespondent z Marsa Janusz Osęka donosi...), „Kurier Polski” (1961-67, z przerwami; podpisany też: J.O., (J.O.), (O); tu w 1961 rubryka Korniszon polski, w 1961-62, 1965-67 stała rubryka satyryczna pt. Kronika kulturalna), „Światowid” (1963-70). W 1959 ożenił się z Joanną Płońską. Współpracował z Polskim Radiem w programie Radiowa Spółdzielnia Satyryków. W 1955 występował w kabarecie Szpak w hotelu Bristol, następnie w teatrach Buffo i Syrena, a w 1956-59 czytał swoje teksty w objazdowym teatrze Wagabunda, z którym jeździł również po Czechosłowacji, USA, Kanadzie i Izraelu. Od 1957 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983). W 1965 ożenił się z Marią Magdaleną Krasicką, technikiem poligrafem. W 1969 otrzymał nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. W 1971-77 publikował skecze i teksty utworów dramatycznych w miesięczniku „Scena”. W 1980 wznowił współpracę z Polskim Radiem, występując w Podwieczorku przy mikrofonie. W 1983-90 należał do nowego ZLP. W 1985 otrzymał nagrodę im. J. Bruna. W 1996 zamieszczał opowiadania satyryczne w „Sztandarze Młodych”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1985) oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1985). Zmarł 6 listopada 2014 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Bródnowskim.
Twórczość
1. Przełom w Bulwie. [Opowiadania i humoreski]. Warszawa: Czytelnik 1955, 134 s.
Zawartość
2. Cyrk pcheł. [Humoreski i skecze]. Warszawa: Czytelnik 1957, 153 s.
Zawartość
3. Ucho żyrafy. Wybór utworów satyrycznych. Warszawa: Iskry 1958 [właśc. 1959], 156 s.
Zawartość
4. Moje bardzo dziwne przygody. Spisał własnoręcznie J. Osęka. Warszawa: Iskry 1960, 109 s.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
5. Kpiny zza kurtyny. [Wybór skeczów i monologów]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 122 s.
Zawartość
6. Kronika pewnej planety. [Humoreski i satyry]. Warszawa: Iskry 1966, 142 s.
Zawartość
7. Teatrzyk Janusza Osęki. Tekst: J. Osęka. Scenariusz: S. Grodzieńska. Telewizja Polska 1967.
8. Głos ze studni. [Satyry]. Warszawa: Iskry 1968, 127 s.
Zawartość
9. Dramaty na raty. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 121 s.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
10. Kantmaszynka. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1971.
11. Człowiek w ścianie. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1972. Druk zob. poz. ↑.
12. Hipis w ortalionie. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 147 s. Wyd. 2 tamże 1974.
Zawartość
13. Wilkołak. [Widowisko dla dzieci]. Telewizja Polska 1972.
14. Kto ma oczy z korka. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Iskry 1973, 167 s.
Zawartość
15. Łapa niedźwiedzia. [Utwór dramatyczny]. Polskie Radio 1973. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 2 s. 69-82. Przedruk w: Teatr wyobraźni. Warszawa 1977; Teatr satyry. Sztuki komediowe współczesne dla teatrów żywego planu. Radom 1983 oraz w poz. ↑, ↑.
16. Śmierć w Żlebie Kirkora. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1973, 46 s.
17. Człowiek w ścianie. [Utwory dramatyczne]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, 111 s.
Zawartość
18. Pod oknem. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1974. Druk zob. poz. ↑.
19. Echo w remoncie. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Iskry 1976, 149 s.
Zawartość
20. Uśmiechnij się. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977, [6] k.
21. Tramwaj w oku. [Humoreski i opowiadania satyryczne]. Warszawa: Iskry 1978, 217 s.
Zawartość
22. Milionowe słowo. [Felietony i utwory satyryczne]. Warszawa: Iskry 1983, 256 s.
Zawartość
23. Tego nie było w TV. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: Iskry 1987, 243 s.
Zawartość
Słuchowiska radiowe, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
niemiecki
rosyjski
słowacki
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1974, 1997.
