OLĘDZKA-FRYBESOWA Aleksandra

Urodzona 25 listopada 1923 w Kawęczynie (powiat Łuków); córka Romana Olędzkiego, inżyniera rolnika, i Krystyny z Ryxów, inżyniera ogrodnika. Od 1934 uczęszczała do Prywatnego Gimnazjum i Liceum im. C. Plater-Zyberkówny w Warszawie, w 1938 uzyskała małą maturę. W czasie okupacji niemieckiej mieszkając w Ołtarzewie pod Warszawą, zdała w 1941 maturę jako eksternistka na tajnych kompletach tejże szkoły. Od 1941 była łączniczką Armii Krajowej (AK). W 1941/42 uczyła się prywatnie języków obcych i stenografii oraz pracowała w gospodarstwie ogrodniczo-nasiennym swoich rodziców. W 1942/43 uczęszczała do Miejskiej Szkoły Handlowej Edwarda Lipińskiego w Warszawie, a następnie, mieszkając ponownie w Ołtarzewie, uczyła się języków obcych i udzielała korepetycji. Od kwietnia do czerwca 1944 studiowała polonistykę (I trymestr) na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich w Warszawie. Brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka z oddziałami AK w Puszczy Kampinoskiej. Po upadku powstania, zimą 1944/45 przebywała w Sielcu (powiat Grójec), gdzie udzielała prywatnych lekcji. W maju 1945 podjęła studia polonistyczne (II i III trymestr) na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jesienią 1945 powróciła do Warszawy i kontynuowała studia na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1949 uzyskała magisterium. W czasie studiów była członkiem Kręgu Starszoharcerskiego „Kuźnica” oraz należała do Sodalicji Mariańskiej. Debiutowała w 1947 wierszem pt. Narodziny, ogłoszonym w czasopiśmie „Warszawa” (nr 5). W 1948-50 pracowała jako redaktorka w Wydziale Audycji Wymiennych z Zagranicą Polskiego Radia. W 1949 została członkiem Sekcji Tłumaczy Polskiego PEN Clubu. W 1950 wyszła za mąż za Stanisława Frybesa, później historyka literatury. W 1950-52 pracowała jako redaktorka w Państwowym Instytucie Wydawniczym. Rozwijając twórczość literacką, publikowała wiersze, artykuły i recenzje literackie oraz przekłady z literatur obcych, m.in. w czasopismach „Warszawa” (1946-50), „Tygodnik Warszawski” (1947, 1949), „Głos Katolicki” (1948-49), „Tygodnik Powszechny” (1948-53, 1956-86, 1989, 1994) i „Więź” (1959-94, z przerwami). Od 1957 była członkinią Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie. W 1964-65 pracowała jako redaktorka w piśmie „Mozaika Angielsko-Rosyjska”. W 1965-70 przebywała w Paryżu w związku z pełnionymi przez męża funkcjami maître de conférences associé i dyrektora Ośrodka Kultury Polskiej na Sorbonie. W tym czasie odbyła podróże do Hiszpanii, Włoch, Grecji, Holandii i Belgii. Eseje o sztuce zachodniej Europy, recenzje z wystaw paryskich oraz wiersze i przekłady z literatury francuskiej ogłaszała głównie w „Przeglądzie Humanistycznym” (1963, 1967), „Poezji” (1966, 1968, 1971, 1974) i „Miesięczniku Literackim” (1969-80, z przerwami). W 1968 została członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1971-90 pracowała w redakcji miesięcznika „Literatura na Świecie”, początkowo jako redaktor, a następnie kierownik działu literatur romańskich; tu też ogłaszała liczne przekłady, głównie z literatury francuskiej, ale także hiszpańskiej i niemieckiej (1995-97, 1999). Od 1972 była członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Powstałe w tym czasie wiersze, eseje i przekłady publikowała w czasopismach „Znak” (1972-94, z przerwami), „Teksty” (1973, 1975, 1977), „W drodze” (1974-88, z przerwami), „Nurt” (1978, 1980-81) i „Rocznik Literacki” (tu w 1980-83 opracowanie działu Literatura francuska). W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1992 otrzymała nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie za dorobek przekładowy i rozpowszechnianie literatury francuskojęzycznej, a w 1993 nagrodę Pro Helvetia dla tłumaczy literatury szwajcarskiej. Wiersze, fragmenty prozy, artykuły i recenzje literackie oraz przekłady publikowała m.in. w „Przeglądzie Powszechnym” (1996-2005, z przerwami), „Res Publice Nowej” (1997-98, 2000), „Więzi” (1997-98, 2001, 2005), „Kwartalniku Artystycznym” (1999, 2001-02, 2005) i „Arkuszu” (2000-01). Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1986). Zmarła 23 października 2012 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Powązkowskim.