BIO
Urodzony 21 listopada 1914 we wsi Naprawa pod Jordanowem w rodzinie chłopskiej; syn Augustyna Mirka i Agnieszki z Medesów. W 1933 ukończył Seminarium Nauczycielskie w Jordanowie. Około 1930 rozpoczął twórczość poetycką. W 1933 opublikował tom Spod strzechy. W tymże roku był wydawcą, a w 1934 także redaktorem odpowiedzialnym organu Związku Literatów Ludowych, miesięcznika „Wieś, Jej Pieśń” (tu w 1934 debiutował artykułem pt. Materializm czy idealizm, nr 3/4), następnie do 1936 redaktorem jego kontynuacji „Nowa Wieś”. W pismach tych, a także w „Po prostu” (1933-39) i „Lewarze” (1935-36) publikował utwory poetyckie, artykuły i reportaże. Od 1934 należał do Oddziału Wiejskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich, ZLP). Prowadził działalność kulturalno-oświatową na Podkarpaciu. Należał do Stronnictwa Ludowego. W 1936 wziął udział w Zjeździe Pracowników Kultury we Lwowie. W 1938-39 redagował (pod nazwiskiem Antoni Mirek) pismo Sekcji Wiejskiej Związku Młodej Polski pt. „Młoda Wieś”; publikował w nim także utwory prozą i artykuły. Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 służył ochotniczo w jednym z oddziałów frontowych. Następnie przebywał w Wilnie. Po włączeniu Republiki Litewskiej do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) pracował jako dziennikarz w „Prawdzie Wileńskiej”; w piśmie tym od stycznia do marca 1941 zamieścił kilka artykułów. Po wkroczeniu w czerwcu do Wilna wojsk niemieckich, poszukiwany przez gestapo, przedostał się do Warszawy, gdzie pracował jako ogrodnik i woźnica. Od 1943 ukrywał się na Podhalu. Po wyzwoleniu był organizatorem i kierownikiem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zakopanem. Uczestniczył w organizowaniu akcji przesiedleńczej małorolnych chłopów z Podhala na Ziemie Zachodnie, do wsi Nowa Naprawa, założonej w ramach tej akcji. Od 1946 przez cztery lata studiował na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. Kontynuował działalność publicystyczną; w 1945-50 należał do komitetu redakcyjnego tygodnika „Wieś” oraz był redaktorem naczelnym czasopism „Chłopi” (1945-47), „Rolnik Polski” (1947-49), „Praca Świetlicowa” (1952-57), „Orka” (1957-61), „Teatr Ludowy” (1962-65; z pismem tym współpracował do 1968). Został członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Od 1955 działał we władzach Polskiego PEN Clubu, do 1964 w komisji rewizyjnej, a w 1964-72 jako członek Zarządu. W 1957 został przewodniczącym Komisji Polonii Zagranicznej Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Wiersze, reportaże, artykuły i przekłady wierszy zamieszczał m.in. w „Orce” (1957-60; tu m.in. w 1957-58 cykl reportaży z podróży po Brazylii pt. Wrażenia i profile), „Zielonym Sztandarze” (1961-69) i „Tygodniku Kulturalnym” (1962-73). W 1960 wszedł w skład Zarządu Głównego ZLP. Był członkiem Société Européenne de Culture w Wenecji i członkiem korespondentem Academia das Letras w Kurytybie w Brazylii. W 1964 został prezesem Zarządu Głównego Związku Teatrów Amatorskich. Od 1965 był dyrektorem programowym w Komitecie do Spraw Radia i Telewizji, a w 1968-72 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu. W 1968 ukończył Wydział Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Po rozwodzie z Wiktorią Jasińską, w 1970 ożenił się z Zofią Morawską. Od tegoż roku był radcą kulturalnym Ambasady Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w Belgradzie. Ze względu na współpracę z ośrodkami polonijnymi wiele podróżował, m.in. w 1957-66 wyjeżdżał kilkakrotnie do Ameryki Południowej, także do Bułgarii (1963), Danii (1966), ZSRR (1969). W 1965, za upowszechnianie kultury otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Kawalerskim (1945), Krzyżem Oficerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim (1969) Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotą Odznaką Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (1967). Zmarł 24 listopada 1978 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Twórczość
1. Spod strzechy. Chłopskie strofy. Jordanów: Związek Literatów Ludowych w Jordanowie 1933, 16 s.
2. Przed świtem. Poezje. Przedmowa: M. Czuchnowski. Naprawa: Związek Literatów Ludowych 1935, 31 s.
3. Nowa Naprawa. [Reportaże]. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 164 s.
4. Wieś pisząca. [Współautor:] M. Kafel. Kraków: Czytelnik 1946, 141 s.
Zawartość
5. Moje pole. Poemat. Fragmenty: „Wieś” 1945 nr 18; „Chłopi” 1947 nr 36/37; „Dziennik Ludowy” 1947 nr 228; „Kłosy” 1947 nr 6; Almanach Literacki Oddziału Wiejskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. Kraków 1948 s. 68-70; „Chłopska Droga” 1948 nr 18; „Dziennik Polski” 1948 nr 133; „Młoda Wieś” 1948 nr 8.
6. Most nad urwiskiem. Powieść. „Rolnik Polski” 1948 nr 151-152, 1949 nr 1-122. Wyd. osobne T. 1-2. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 218 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, tamże: wyd. 2 [!] 1954, wyd. 3 1973.
Przekłady
czeski
słowacki
7. Rad. Promienie na usługach ludzkości. Film i powieść z prawdziwych zdarzeń. Maria Curie-Skłodowska, jej życie i wiekopomne dzieło. Opowiedział na tle filmu i dokumentów A. Olcha. „Rolnik Polski” 1948 nr 1-29.
8. Zwierciadła. Wiersze. Warszawa: Czytelnik 1948, 28 s.
9. We wsi podźwigniętej z popiołów. [Reportaż]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 38 s.
10. Książka – twój przyjaciel. Wersja dla wsi. [Odczyt]. [Warszawa: 1954], 18 s., powielone.
11. Bażowski wśród swoich. Komedia w 3 aktach. [Współautorka:] A. Naborowska. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa” 1957, 68 s.
12. Rok 1329. Sztuka w jednym akcie z prologiem i epilogiem. Warszawa: „Praca Świetlicowa” 1959, 46 s. Polskie Radio 1960. Przedruk w: Na scenę. T. 1. Poznań 1960 s. 6-50.
Nagrody
13. Szumią dęby nad Iguassu. [Pamiętnik z podróży po Brazylii]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959, 247 s.
14. Wiosenna ziemia. Wybór wierszy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 82 s.
15. Różne strony czasu. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, 57 s.
16. Literatura piękna i Ziemie Zachodnie. [Szkic]. Warszawa: Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich 1965, 22 s.
17. Społeczny ruch artystyczny na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Warszawa: Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich 1965, 28 s.
18. Żywe ogniwa. Szkice i sylwetki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 252 s.
Zawartość
19. Kamień i skrzydło. Szkice. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 217 s.
Zawartość
20. Oko delfina. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968, 89 s.
Zawartość
21. Wiktor. [Sylwetka]. Warszawa: Agencja Autorska 1968, 66 s.
22. Brazylijskie profile. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 252 s.
23. Ozga Michalski. [Sylwetka]. Warszawa: Agencja Autorska 1971, 48 s.
24. Lustra potoku. Szkic do dziejów społecznego ruchu kulturalnego na wsi. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 220 s.
25. Niepokój wiosennej zieleni. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1972, 233 s.
26. Centkiewiczowie. [Sylwetki]. Warszawa: Agencja Autorska 1973, 35 s.
27. Szczerbce, flety i kołacze. Wybór wierszy z lat 1933-1968. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977, 63 s.
28. Antoni Olcha (1914-1978). [Wiersze]. Warszawa: „Kultura i Ty” 1980, 32 s.
29. Czas i słowo. [Wiersze]. Słowo wstępne: R. Marciniak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1981], 181 s.
Zawartość
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966.
