OGRODZIŃSKI Wincenty Stefan

Urodzony 5 kwietnia 1884 w Nowej Wsi Narodowej pod Krakowem; syn Jana Ogrodzińskiego, rzemieślnika, i Anny z Terasów; ojciec Władysława Stefana Ogrodzińskiego ↑, prozaika. W 1904 ukończył IV Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie, a następnie do 1908 studiował filologię klasyczną i historię literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym czasie współpracował z tajnym Związkiem Młodzieży Polskiej „Zet”; brał udział w kolportażu nielegalnych wydawnictw na terenie zaboru rosyjskiego. Po zdaniu egzaminów nauczycielskich w 1908 pracował jako nauczyciel w Przemyślu, a od 1909 w Nowym Targu. Od 1908 był członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego. Podczas I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich na terenie Nowego Targu, po czym służył w II Brygadzie Legionów pod dowództwem Józefa Hallera; uczestniczył w kampanii karpackiej. W grudniu 1917 objął stanowisko dyrektora prywatnego gimnazjum polskiego w Dolinie pod Stanisławowem. W tymże roku ożenił się z Władysławą Lechowską. W 1918 został aresztowany przez władze ukraińskie i osadzony w więzieniu w Tarnopolu. Po wyjściu na wolność podjął pracę w gimnazjum w Nowym Targu. Brał udział w akcji polskiej na Spiszu i Orawie, związanej z ustanowieniem południowej granicy Polski. W 1924 zamieszkał w Katowicach i był wizytatorem szkół średnich w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Wyjeżdżał do Paryża, Hagi i Genewy jako reprezentant Polski w sprawach szkolnictwa mniejszości narodowych w Lidze Narodów i Trybunale Międzynarodowym. Odbywał podróże naukowe do Francji, Włoch, Grecji i Niemiec. W 1927 założył Śląskie Koło Filologiczne (oddział Polskiego Towarzystwa Filologicznego) i był jego wieloletnim prezesem. Od 1927 publikował liczne rozprawy i artykuły w „Kwartalniku Klasycznym” (do 1931) i „Eosie” (do 1936). W 1928 był współzałożycielem nauczycielskiego Koła Polonistów (śląski oddział Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza oraz Miłośników Języka Polskiego) i śląskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego, od 1930 brał aktywny udział w pracach Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku jako członek zarządu. W związku z zaangażowaniem w działalność polityczną w Narodowej Demokracji został w 1931 przeniesiony na wcześniejszą emeryturę. Zamieszkał w Krakowie (1932) i zajął się badaniami nad piśmiennictwem śląskim. Od 1935 był członkiem Komisji Filologicznej i Komisji Historii Literatury Polskiej Akademii Umiejętności, współpracownikiem Komitetu Wydawnictw Śląskich oraz Polskiego słownika biograficznego, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku oraz Instytutu Śląskiego. Należał do włoskiego towarzystwa filologicznego im. Dantego Alighieri. W 1936-39 był radnym miasta Krakowa z ramienia Narodowej Demokracji. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa, ale na początku 1940 powrócił do Krakowa, tu spędził okupację niemiecką. W 1940-43 pracował społecznie w Polskim Komitecie Opiekuńczym, a następnie w Radzie Głównej Opiekuńczej. Kontynuował prace badawcze nad dziejami piśmiennictwa śląskiego. W 1943-44 wykładał historię literatury polskiej na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim. Zmarł 20 września 1945 w Krakowie.