BIO

Urodzony 9 stycznia 1943 w Nowicy pod Kałuszem; syn Michała Nyczaja, nauczyciela, i Kazimiery z domu Machnik. Uczęszczał do szkoły muzycznej, skończył siedem klas fortepianu, a od 1957 do Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej w Opolu. Po zdaniu matury w 1961, studiował filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Debiutował w 1964 wierszami pt. Dorośli i Z podróży, opublikowanymi w piśmie studenckim „Nasze Sprawy” (nr 2). Od tegoż roku ogłaszał wiersze także na łamach „Trybuny Opolskiej” (do 1967). W 1965 ożenił się z Reną Marciniak, poetką (rozwód 1977). Uczestniczył aktywnie w działalności Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy (1964-77). W 1966 uzyskał magisterium i do 1970 był nauczycielem języka polskiego w Zespole Szkół Przemysłu Skórzanego Otmęt w Krapkowicach. W 1967-72 otrzymał wiele nagród w konkursach literackich. Wiersze, artykuły i recenzje publikował w „Głosie Nauczycielskim” (1969-74, z przerwami), „Tygodniku Kulturalnym” (1969-75, z przerwami), „Przemianach” (1971-87, z przerwami; podpisany też S.N.). Był redaktorem miesięcznika „Opole” (1970, tu też liczne utwory do 1977) oraz sekretarzem redakcji „Kwartalnika Nauczyciela Opolskiego” (1970-72). W tym czasie (1970-72) pełnił też funkcję sekretarza Zarządu Okręgu Ligi Ochrony Przyrody w Opolu. W 1972 przeniósł się do Kielc, gdzie podjął pracę na Politechnice Świętokrzyskiej, początkowo jako redaktor i kierownik Działu Wydawnictw, następnie wykładowca filozofii (1975-79 i 1981-85). W 1973-76 był członkiem kolegium wydawniczego „Literackiej Biblioteki «Przemian»”, a w 1979-81 redaktorem miesięcznika „Przemiany.” Brał aktywny udział w pracach Związku Nauczycielstwa Polskiego (od 1961 członek); w 1973 został prezesem Kielecko-Radomskiego Nauczycielskiego Klubu Literackiego. W 1978 ożenił się z Ireną Ciak, nauczycielką. W 1979 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Za działalność literacko-publicystyczną otrzymał w 1982 nagrodę Funduszu Nauki i Kultury im. S. Staszica. W 1983 został redaktorem w Oddziale Wydawnictwa Łódzkiego w Kielcach, a w 1985 redaktorem i konsultantem w Ośrodku Kultury Literackiej. Jako redaktor brał udział w przygotowywaniu m.in. serii Biblioteka Świętokrzyska, Biblioteka Poetycka Wydawnictwa Łódzkiego, serii Arkusze Poetyckie, serii almanachów pt. Bazar (od 1974) oraz pt. Słowo (1994). W 1983 i w 1988 otrzymał nagrodę Wojewody Kieleckiego. W 1984-86 prowadził zajęcia i seminaria z zakresu kultury współczesnej na Politechnice Świętokrzyskiej. Wiersze, opowiadania, artykuły i recenzje zamieszczał w „Literackim Głosie Nauczycielskim” (1983-88) oraz w miesięczniku „Okolice” (1986-87); w 1988 został członkiem rady redakcyjnej tego pisma. W 1989 przeszedł na rentę. W 1990-93 był prezesem Oficyny Wydawniczej Ston w Radomiu, prowadzonej wraz z Teresą Opoką. Od 1994 prowadził wraz z żoną, Ireną Nyczaj, Oficynę Wydawniczą Ston 2 w Kielcach. W wydawnictwie tym redagował serie: Biblioteka Nauczycielskiego Ruchu Literackiego, Biblioteka Satyry, Twórczość Młodych; nadto, jako redaktor prowadzący uczestniczył w pracach kolegium wydawniczego serii literackiej, któremu przewodniczy Piotr Kuncewicz. W 1995 podjął współpracę z miesięcznikiem „Ikar”. W listopadzie 1996 został prezesem Oddziału Kieleckiego nowego ZLP. W 1997-2002 był redaktorem naczelnym „Świętokrzyskiego Kwartalnika Literackiego” ZLP, w 2007 ponownie objął tę funkcję. Za całokształt twórczości i działalności literackiej otrzymał w 2000 nagrodę miasta Kielc. W 2005 został członkiem i edytorem wydawnictw książkowych Polskiej Sekcji Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). Wyróżniony m.in. odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1973), Złotym Krzyżem Zasługi (1987) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999). Zmarł 1 kwietnia 2022 w Kielcach; pochowany tamże na Cmentarzu Nowym .

Twórczość

1. Przerwany sen. Wiersze. [Warszawa:] Korespondencyjny Klub Młodych Pisarzy przy Zarządzie Głównym Związku Młodzieży Wiejskiej, Ludowej Spółdzielni Wydawniczej [1968], 33 s.

2. Gry z naturą. [Wiersze]. Kielce: Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej, Wydział Oświaty, Wychowania i Kultury Urzędu Miejskiego, Klub Literacki 1975, 55 s.

3. Najcichsza odwaga. [Wiersze]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1977, 46 s.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Przemiany”.

4. Głos w dyskusji. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1978, 62 s.

Zawartość

Cykle: Uczucia rozumne; Antrakt; Krok w krok za sobą.

5. Pisarze Kielecczyzny. Informator. [Współautor:] S. Rogala. Kielce: Ośrodek Kulturalno-Literacki 1981, 123 s.

6. Tęsknota za nadzieją. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983, 56 s.

Zawartość

Cykle: Tęsknota za nadzieją; Groteski liryczne; W nadziei — bezradnej.

7. Globus — łobuz. [Wiersz dla dzieci]. Kielce: Wydawnictwo Łódzkie 1985, 16 s.

8. Puls. Poemat dramatyczny. Kielce: Ośrodek Kulturalno-Literacki 1988, 55 s.

Nagrody

I nagroda w ogólnopolskim konkursie literackim Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego w 1988.

9. Cudowny śnieg. [Opowiadanie dla dzieci]. Kielce: Dom Książki 1989, [24] s. Wyd. 2 Radom: Oficyna Wydawnicza Ston 1990.

10. Pierwsza dziecięca wyprawa w Kosmos. [Opowiadanie dla dzieci]. Radom: Oficyna Wydawnicza Ston 1990, [16] s.

11. Wiersze dla ciebie. Kraków: Miniatura 1990, 64 s.

12. Morski wiatr. [Wiersze dla dzieci]. Radom: Oficyna Wydawnicza Ston 1991, [16] s.

13. Mówiąc do siebie. Groteski liryczne, aforyzmy, fraszki, wiersze biesiadne. Kielce: DCF 1994, 68 s.

14. Tęczowy świat. [Wiersze dla dzieci]. [Zagnańsk:] Bogart 1994, 46 s. Wyd. nast.: wyd. zmienione z podtytułem Wiersze i opowiadania. Kajetanów 1994; wyd. 2 [!] Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1996.

15. Wiersze wybrane. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1994, 172 s.

Nagrody

Nagroda Świętokrzyska Premiera Literacka w 1995 (za 1994).

16. Przygody kucyka. [Opowiadanie dla dzieci]. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, [24] s.

17. Psia rodzinka. [Opowiadanie dla dzieci]. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, [20] s.

18. Żarty na stół. Wiersze biesiadne, fraszki, aforyzmy, groteski liryczne. Z kolażami I. Nyczaj i posłowie: T. Szweja. Wyd. 2 [!] Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, 98 s.

19. W zawikłanym krajobrazie świata. Laureaci „Świętokrzyskiej Premiery Literackiej” 1993-1995. [Autorzy:] B. Garboś, S. Nyczaj, S. Rogala. Wybór poezji w oprac. S. Żaka. Kielce: Marka 1997, 152 s.

20. Najmniej słów. Aforyzmy na różne tematy. Posłowie: J. Glensk. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1999, 73 s.

21. Poezie = Poezje. [Przeł.:] L. Martinek, W. Przeczek, E. Sojka. Opava: Open Education & Sciences 1999, 123 s.

Tekst w języku polskim i czeskim.

22. O dzielnym kucyku i wesołych pieskach. [Dla dzieci]. Kielce: Ston 2 2002, 48 s.

23. Płonący wodospad. [Wiersze]. Posłowie: S. Melkowski. Kielce: Ston 2 2003, 155 s.

24. Album liryki miłosnej. Z malarstwem R. Kowala. Kielce: Ston 2 2004, 71 s.

25. Aforyzmy i fraszki. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2006, 151 s.

Adaptacje

Gimnazjalista. (Na motywach „Dzienników” S. Żeromskiego). Wystawienie: Kielce, Estrada 1984.
Wigilie. Scenariusz S. Nyczaj. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1984.
Spektakl oparty na tekstach poetów kieleckich.

Prace redakcyjne

1. Człowiek i środowisko. Materiały z sesji naukowej Instytutu Śląskiego. Red. S. Nyczaj. Opole: Instytut Śląski 1973, 245 s.
2. Bazar. [Almanach literacki]. Kielce 1981-1995.

[T.3]. Almanach Kieleckiego Klubu Literackiego Związku Nauczycielstwa Polskiego. Red. S. Nyczaj. Wyd. Zarząd Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych w Kielcach 1981, 145 s.

[T.4]. [Almanach literacki]. Wyboru dokonali: S. Nyczaj — poezja, S. Rogala — proza i dramat. Łódź, Kielce: Wydawnictwo Łódzkie 1988, 189 s.

[T.5]. Almanach literacki nauczycieli. Wyboru dokonali: S. Nyczaj, T. Opoka. Radom, Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 1993, 407 s.

[T.6]. Almanach literacki. Wyboru dokonali: K. Cel, S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, 281 s.

[T. 7]. Almanach literacki. Wyboru dokonali: K. Cel, S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1998, 179 s.

3. Politechnika Świętokrzyska. Osiągnięcia i możliwości naukowo-badawcze. Oprac. S. Nyczaj. Kielce: Politechnika Świętokrzyska 1983, 76 s.
4. H. Morawski: Światłocienie. [Wiersze]. Wybór: S. Nyczaj. Radom: WDK [Wojewódzki Dom Kultury] przy współudziale Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego [1984], [16] s.
5. S. Piętak: Pisma. Oprac. i słowo wstępne: S. Nyczaj. Red. i przedmowa: S. Lichański. T. 1-2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 604 + 348 s.
[T.] 1. Poezje zebrane, aneks, przypisy; [T.] 2. Utwory rozproszone, inedita, przypisy.
6. W ogrodach ognia. Almanach Nauczycielskiego Klubu Literackiego im. J. Czechowicza. Cz. 1. Poezja. Wstęp: S. Nyczaj. Lublin: Nauczycielski Klub Literacki 1990, 158 s.
7. Mała księga przysłów polskich. Red. i wstęp: S. Nyczaj. Radom: Oficyna Wydawnicza Ston 1993, 272 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1994; [wyd. 3] Radom: Ston I 1996, 272 s.
8. Księga powiedzeń i powiedzonek polskich. W wyborze i układzie S. Nyczaj. Wstęp: S. Nyczaj. Kielce: DCF 1994, 238 s.
9. W. Malicki: Bez mitu. [Wywiad; rozm.:] S. Nyczaj. Kolaże: I. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, 86 s.
10. A.A. Zych: Psalmy emigracyjne. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1995, 55 s.
11. H. Makarski: Za siódmą skórą. (Wiersze 1965-1995). Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1996, 120 s.
12. J. Stokłosa: Dziwny. Opowiadania, miniatury, wspomnienia. [Red.] i posłowie: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1996, 126 s.
13. E. Szulborski: Krawędzią urwiska. Kolaże: I. Nyczaj. Wybór i posłowie: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1996, 107 s.
14. J. Fillman-Zwierska: Mój teatr. Wiersze. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1997, 121 s.
15. H. Jachimowski: Nostalgia” i inne utwory sceniczne. Oprac. suplementu i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1997, 207 s.
16. Z. Leoniak: Pazurki. [Powieść]. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1997, 283 s.
17. J. Krzysztofczyk: Święcone na pół” i inne utwory sceniczne. Oprac. suplementu i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1999, 234 s.
18. J. Lechicki: Pojedynek z sobą. [Wiersze]. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1999, 123 s.
19. W. Sobecki: A niech mnie zdradza. [Wiersze]. Wstęp i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1999, 128 s.
20. J. Stokłosa: A było tak... Historyjki lwowskie. Opowiadania i miniatury. [Red.] i posłowie: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 1999, 104 s.
21. Współcześni pisarze Kielecczyzny. Antologia. Wyboru dokonali: K. Cel, S. Nyczaj, I. Żukowska-Rumin. Słowo wstępne, noty o autorach i red. S. Nyczaj. Kielce: Związek Literatów Polskich; Oficyna Wydawnicza Ston 2 2000, 559 s.
22. J. Lechicki: Myśli o zdrowiu, chorych i lekarzach. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2001, 87 s.
23. J. Wawroń: Czar jesiennej jarzębiny. Wybór wierszy i red:. M. Kozłowski, S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2001, 69 s.
24. R. Biełenda: Włóczęga z Orfeuszem. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2002, 68 s.
25. I. Hryniewicz-Chlebna: Ślady niezapomnienia. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2004, 98 s.
26. Z. Krzyżanowski: Niemożliwe do przewidzenia; Mai mała menśe. [Opowiadania]. Tłumaczenie: W. Mikołajczyk-Trzcińska. Red. i posłowie: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2; Warszawa: Instytut A. Mickiewicza 2004, 134 s.
Miniatury z cyklu: „Małe, mniejsze, malutkie”. — Tekst w języku polskim i rosyjskim.
27. J. Krzysztofczyk: Kłopot Pana Boga. Powieść. Red., oprac. suplementu i posłowie: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2006, 180 s.
28. Świat moich marzeń. Integracje’06. [Wiersze]. Wyboru dokonał S. Nyczaj. Warszawa: Europejskie Stowarzyszenie Sztuki i Mody „Artmode 2006, 56 s.
29. M. Wawrzkiewicz: Ostateczność. [Wiersze]. Posłowie i red.: S. Nyczaj. Kielce: Oficyna Wydawnicza Ston 2 2006, 58 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988, 1997, 1998, 2007.

Wywiady

Uparcie szukał własnej drogi. Rozm. T. Olszewski. Okolice 1987 nr 5.
Bez fałszywej skromności. Rozm. J. Mołda. Literacki Głos Nauczycielski 1988 nr 1.
Impuls nie powinien przejść mimo. Rozm. L. Żuliński. W: L. Żuliński: Między wierszami. Kielce 1997.

Ogólne

Książki

B. Truchlińska: Na przekór wątpiącemu sobie. (O poezji Stanisława Nyczaja). Słowo. II Almanach Literacki. Łódź 1987, przedruk w tejże: Między afirmacją a sceptycyzmem. Kielce 1995.
K. Cel: Stanisław Nyczaj. Kielce: Gens 1999, 93 s.

Artykuły

E. Zyman: ... A nie wiersz liryczny. Przemiany 1980 nr 12.
M. Józefacka: Mowa zaklęć i obrazów. Literacki Głos Nauczycielski 1987 nr 2.
S. Melkowski: Pomiędzy. (O poezji Stanisława Nyczaja). Świętokrzyski Kwartalnik Literacki 2002 nr 3/4.
K. Cel: Ironia, kpina, żart w Nyczajowym wydaniu. Autograf 2006 nr 6.
J. Korey-Krzeczowski: Bym więcej nie garnął się do światła na oślep. Stanisława Nyczaja gry nie tylko z naturą. W tegoż: Powracam tutaj z własnej woli. Rzeszów 2006.

Przerwany sen

J. Nowakowski: Szachownice uczuć. Profile 1968 nr 4 [dot. też: J. Kubas: Podpromie].
M. Jodłowski: Budzony z jawy. Kontrasty 1969 nr 4.

Gry z naturą

M. Jodłowski: Pagórek możliwości. Opole 1975 nr 11.
A. Lenartowski: Depcząc uparcie w miejscu. Nowe Książki 1976 nr 8.
J.A. Grochowina. „Poezja1978 nr 3.

Najcichsza odwaga

Z. Mikołejko: Reguła — rzecz święta. Nowa Wieś 1979 nr 1.
M. Kucner: O potrzebie samostanowienia. Słowo 1984.

Głos w dyskusji

T. Błażejewski: Głos poety. Przemiany 1979 nr 3.
D. Chróścielewska: Aklamacja. Odgłosy 1979 nr 26.

Tęsknota za nadzieją

L. Żuliński: Wszechstrzeń. Przemiany 1983 nr 11.
H. Duda: Na wielu piętrach labiryntu. Kwartalnik Nauczycielstwa Polskiego 1984 nr 4.

Puls

J. Termer: Ćwiczenia dramatyczne. Przemiany 1988 nr 6.

Żarty na stół

J.Z. Brudnicki: Nyczaj biesiadny. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 14.

W zawikłanym krajobrazie Świata

J. Borzęcki: Krajobrazy gordyjskie; Z. Łączkowski: Ważny głos poetów. Świętokrzyski Kwartalnik Literacki 1997 nr 1.

Poezie; Poezje

Z. Kresowaty: Odwaga obejmowania przestrzeni. Świętokrzyski Kwartalnik Literacki 1999 nr 2.