BIO

Urodzony 30 lipca 1891 w Kielcach; syn Józefa Noyszewskiego, właściciela nieruchomości, i Kazimiery z Saskich, ciotecznej siostry Stefana Żeromskiego. Od 1902 uczęszczał do państwowego gimnazjum w Kielcach. W 1905 uczestniczył w strajku szkolnym, po czym przeniósł się do polskiej szkoły handlowej pod dyrekcją Albina Kowalczewskiego, którą ukończył w 1910. Następnie wyjechał do Wiednia i podjął studia ekonomiczne w tamtejszej Akademii Handlowej. Debiutował w 1911 nowelą pt. Pour passé le temps opublikowaną na łamach „Gazety Kieleckiej” (podpisany Brodzic). Po powrocie do kraju, w 1912 pracował w cukrowni w Lublinie. W 1913-14 należał do zespołu redakcyjnego „Gazety Lubelskiej”. W 1914 przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował w Centrali Cukrowniczej. W czasie I wojny światowej współpracował z „Gazetą Poranną 2 grosze”, publikując artykuły polityczne oraz wiersze i recenzje teatralne (1915-19; m.in. w 1916-18 cykl recenzji pt. Teatr i muzyka). Po odzyskaniu niepodległości, w 1919-28 był referentem prasy zagranicznej w Prezydium Rady Ministrów. W 1928 został przeniesiony na emeryturę i zajął się pracą publicystyczną i literacką oraz gromadzeniem materiałów do biografii S. Żeromskiego. Pod koniec lat dwudziestych był administratorem literackim „Gazety Warszawskiej”; w dzienniku tym publikował następnie artykuły, nowele i recenzje teatralne (1931-34). W 1935-39 był stałym współpracownikiem „Warszawskiego Dziennika Narodowego”, w którym m.in. prowadził dział krytyki teatralnej. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Pracował w biurze Rady Głównej Opiekuńczej, kierując sekcją pomocy dla literatów. Brał udział w tajnej działalności Stronnictwa Narodowego. Aresztowany przez gestapo 17 maja 1941 i więziony na Pawiaku, 23 lipca został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie 21 grudnia 1941 zmarł.

Twórczość

1. Akordy. Poezje. Warszawa: [Drukarnia] L. Bruś 1916, 152 s.

2. Powstańcy. Powieść. Warszawa: Kasa Przezorności i Pomocy Warszawskich Pomocników Księgowych, Gebethner i Wolff 1916, 260 s.

3. Henryk Sienkiewicz, wielki powieściopisarz i obywatel. Warszawa: Wydawnictwo im. M. Brzezińskiego 1917, 41 s. Wyd. 2 tamże 1924.

4. Dziennik człowieka niepotrzebnego. Powieść. Warszawa: Kasa Przezorności i Pomocy Warszawskich Pomocników Księgowych 1918, 179 s.

5. Upadek Janki Brzeskiej. Powieść. Lublin: Nakład K. Kotlarskiego 1923, 176 s.

6. Baronowa Inborn. Powieść: Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1925, 246 s. Wyd. 2 Warszawa: Nakład Biblioteki „Nasza Książka 1926.

7. Stefan Żeromski. Dom, dzieciństwo i młodość. Warszawa: J. Mortkowicz 1928, 374 s.

8. Trzy panny z Kurzelowa. Opowieści świętokrzyskie. Warszawa: Drukarnia F. Wyszyński i S-ka 1934, 310 s.

Zawartość

Trzy panny z Kurzelowa; Stary szambelan; Infułat i woźnica; Święcone w Krzywosękach; Złe oczy.

9. Brewerie. [Opowiadania]. Warszawa: Drukarnia F. Wyszyński i S-ka 1935 [antydatowane 1934], 246 s.

Zawartość

Turkus; Pogrzeb dziadunia; Pelargonie; Stryj Teodor; Transakcja; Jedenasta szynka; Nad Weretyją; Panna Idalia; Kontredans; Łajdak; Z Szydłowa do Końskich.

10. Żeromski a marksiści. Zarys ewolucji społeczno-politycznej. „Warszawski Dziennik Narodowy1936 nr 317-320, 323-326, 330-335, 337, 339-342, 344-349. Wyd. osobne pt. Zarys myśli polityczno-społecznej Stefana Żeromskiego. Warszawa: Biblioteka Polska 1937, 94 s.

11. Saga rodu Niegolewskich. Powieść. Powst. przed 1939.

Rękopis spłonął we wrześniu 1939 w lokalu redakcji „Warszawskiego Dziennika Narodowego” [Inf.: Polski słownik biograficzny. T. 23. Cz. 2. Wrocław 1978].

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski Słownik Biograficzny. T. 23. Cz. 2. Wrocław 1978 (J. Kądziela).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

J. Krzyżanowski: Stanisław Piołun-Noyszewski. „Pamiętnik Literacki1946 z. 3/4.
Z.J. Adamczyk: Stanisław Piołun-Noyszewski jako komentator i biograf Stefana Żeromskiego. „Zeszyty Kieleckie1973.
S. Mijas: Kuzyn Żeromskiego (Stanisław Piołun-Noyszewski). W tegoż: Ojczyzna w ojczyźnie. Łódź 1976.

Powstańcy

[E. Czekalski] E.C.: Z literatury. „Romans i Powieść1916 nr 45.
A. Gołda: Powstańcy” Stanisława Piołuna-Noyszewskiego a „Wierna rzeka” Stefana Żeromskiego. „Studia Kieleckie1985 z. 4.

Baronowa Inborn

[H. Naglerowa] J. Stycz: Notatki literackie. „Echo Warszawskie1925 nr 345.

Stefan Żeromski

J. Birkenmajer. „Pamiętnik Literacki1928 z. 2.
R. Blüth. „Polska Zbrojna1928 nr 1.
J. Kallenbach: Młodość Żeromskiego. „Nowa Reforma1928 nr 47.
S. Kołaczkowski. „Wiadomości Literackie1928 nr 14.
[P. Hulka-Laskowski] phl. „Pologne Littéraire1928 nr 18.
J. Parandowski: Młodość Żeromskiego. „Słowo Polskie1928 nr 98.
L. Płoszewski. „Ruch Literacki1928 nr 4.
M. Kridl. „Przegląd Współczesny1929 t. 29.
J.E. Płomieński. „Slavische Rundschau”, Praga 1929 nr 5.
S. Eile: Błędy i nieścisłości w książce Piołuna-Noyszewskiego. „Pamiętnik Literacki1960 z. 1.

Trzy panny z Kurzelowa

A. Grzymała-Siedlecki: Z świętokrzyskich soków. „Kurier Warszawski1934 nr 99.
L. Piwiński. „Rocznik Literacki 1934” wyd. 1935 .

Brewerie

A. Grzymała-Siedlecki: Z recenzyjnego stołu. „Kurier Warszawski1934 nr 355.

Żeromski a marksiści

S. Cywiński: Żeromski jako polityk. „Słowo1937 nr 85 [dot. wyd. osobnego pt. Zarys myśli polityczno-społecznej Stefana Żeromskiego].
J. Krzyżanowski. „Rocznik Literacki 1937” [dot. wyd. osobnego pt. Zarys myśli polityczno-społecznej Stefana Żeromskiego].
E. Słucki: Endecy kradną Żeromskiego. „Dziennik Ludowy1937 nr 152 [dot. wyd. osobnego pt. Zarys myśli polityczno-społecznej Stefana Żeromskiego].
K. Wyka. „Nowa Książka1937 z. 10 [dot. wyd. osobnego pt. Zarys myśli polityczno-społecznej Stefana Żeromskiego].