BIO

Urodzony 1 stycznia 1929 w Łodzi; syn Jana Nowickiego, urzędnika, i Cecylii Daneckiej, nauczycielki. Podczas okupacji niemieckiej, w 1940 został wraz z rodziną wysiedlony z Łodzi na teren Generalnej Guberni i przebywał na wsi, w Słupi Skierniewickiej. Po wojnie powrócił do Łodzi, gdzie uczęszczał do szkoły średniej. W 1945 wstąpił do Związku Walki Młodych i był jego aktywistą. Debiutował w 1946 powieścią pt. Związek poszukiwaczy skarbów, drukowaną w tygodniku „Przyjaciel” (podpisany: Zbigniew Nowicki). Po zdaniu matury w 1948, w celu zebrania materiałów do powieści o dzieciach, był przez trzy miesiące wychowawcą w Domu Dziecka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Szklarskiej Porębie. W tymże roku, zamierzając się zająć scenopisarstwem, podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej (PWSF) w Łodzi (1948/49), a następnie we Wszechzwiązkowym Państwowym Instytucie Kinematografii (Wsiesojuznyj Gosudarstwiennyj Institut Kiniematografii) w Moskwie, z czego po pół roku zrezygnował. Po powrocie do Łodzi, nie mogąc uzyskać zgody na kontynuowanie studiów w PWSF ani w żadnej innej uczelni, zajmował się twórczością literacką, pisał powieść Chłopcy (nie wydaną) i publikował liczne wiersze w tygodniku „Szpilki” (1950/51, podpisany Zbigniew Nowicki). Od 1951 pracował w dziale rolniczym gazety „Głos Robotniczy”. Ożenił się z Heleną Dąbską. W 1957 nabył posiadłość wiejską na Mazurach we wsi Jerzwałd pod Morągiem, gdzie następnie mieszkał stale od około 1969 i, mając ukończony kurs rolniczy, prowadził gospodarstwo rolne. Równocześnie kontynuował twórczość literacką, od 1957 publikował stale pod pseudonimem Zbigniew Nienacki. W 1958-63 należał do redakcji tygodnika „Odgłosy” (w piśmie tym kierował działem reportażu); na jego łamach ogłaszał liczne artykuły, recenzje, utwory prozą (1958, 1960-63, 1967-69; tu m.in. w 1969 cykl Z dzienników). W 1960 zaczął wydawać powieści dla młodzieży o przygodach Pana Samochodzika. W 1962 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1962-65 był ławnikiem w Wydziale Karnym łódzkiego Sądu Wojewódzkiego, a w 1965-74 radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi (jako członek jej Komisji Kultury i Sztuki). W 1964 zamieszczał liczne felietony w „Głosie Robotniczym”. Za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży otrzymał w 1979 nagrodę Prezesa Rady Ministrów. W 1982 został członkiem Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W 1983 został członkiem nowego ZLP i prezesem Oddziału Olsztyńskiego; od 1985 wchodził w skład Zarządu Głównego ZLP. Kontynuował twórczość literacką na łamach „Odgłosów” (1983-86), „Szpilek” (1983-86; tu m.in. cykl felietonów pt. Chata za wsią) oraz „Tygodnika Kulturalnego” (1984-86). Wyróżniony m.in. odznakami Zasłużony dla Warmii i Mazur (1974) i Zasłużony Działacz Kultury (1975) oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1975) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985). Zmarł 23 września 1994 w Jerzwałdzie.

Twórczość

1. Związek poszukiwaczy skarbów. [Powieść]. Przyjaciel 1946 nr 32/33, 1947 nr 14.

Autor podpisany: Zbigniew Nowicki.

2. Chłopcy. Powieść. Powst. 1951.

Powieść o domu dziecka. — Druk wstrzymano w ramach represji za przerwanie studiów w Moskwie (informacja autora w 1966).

3. Uroczysko. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 278 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1968, wyd. 3 tamże 1971; wyd. 4 Olsztyn: Zodiak 1989.

4. Olbracht Łaski wojewoda sieradzki. Według monografii A. Kraushara. Głos Robotniczy 1958 nr 256-306.

Popularny zarys historyczny.

5. Worek Judaszów. [Powieść]. Gazeta Pomorska 1958 nr 219-270; „Gazeta Toruńska” 1958 nr 219-270; „Odgłosy” 1961 nr 36-51/52, 1962 nr 1-2. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1961, 143 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1964; [wyd. 3] Olsztyn: Warmia 2004. Por. poz. .

Wariant tytułu: Kryptonim: kryształowe zwierciadło.

Przekłady

czeski

Pytel Jidášci. [Przeł.] E. Teigová. Praha 1963.

niemiecki

Der Kristallspiegel. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1967, wyd. nast. tamże: 1968, 1969, 1980.

ormiański

[Przeł. z rosyjskiego] V. Balajan. Erevan 1969.

ukraiński

Operacija „Krištaleve dzerkalo. [Przeł.] J. Litvinenko. Kiïv 1977.

6. Zabójstwo Herakliusza Pronobis. [Powieść]. Odgłosy 1958 nr 1-9, 11-22.

Przeróbka utworu na powieść dla młodzieży, wydaną pod nazwiskiem Z. Nienackiego pt. Testament rycerza Jędrzeja. Olsztyn: Warmia [1997], 190 s. (tytuł grzbietowy: Pan Samochodzik i testament rycerza Jędrzeja), jest autorstwa Jerzego Ignaciuka (podpisanego pseudonimem: Jerzy Szumski).

7. Skarb Atanaryka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 230 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989; Olsztyn: Warmia 1993; pt. Pan Samochodzik i skarb Atanaryka. Warszawa: Świat Książki 1997.

Cykl powieści dla młodzieży o przygodach Pana Samochodzika był kontynuowany przez innych autorów, m.in. Jerzego Ignaciuka (podpisanego pseudonimem: Jerzy Szumski) i Józefa Jacka Rojka (podpisanego pseudonimem: Jacek Mróz).
Cz. 1 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 2-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

8. Laseczka i tajemnica. [Powieść]. Głos Robotniczy 1961 nr 221-280; „Trybuna Opolska” 1961 nr 268-308, 1962 nr 1-21. Wyd. osobne pt. Laseczka i tajemnica. Warszawa: Czytelnik 1963, 238 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Łódź: Res Polona 1990, 207 s.; [wyd. 3] Olsztyn: Warmia 1998.

Przekłady

czeski

Lasička. [Przeł.] J. Dohnal. Praha 1965.

gruziński

Saidumlo selčosi. [Przeł.] M. Šamathava. Tbilisi 1970.

9. Pozwolenie na przywóz lwa. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 319 s. Wyd. 2 Warszawa: Res Polona 1990.

10. Termitiera. Sztuka w 3 aktach. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1961. Prapremiera: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1962. Druk zob. poz. .

Nagrody

Utwór wyróżniony w 1961 nagrodą Teatru Ateneum w Warszawie za debiut dramaturgiczny oraz nagrodą Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie w konkursie na utwór sceniczny o tematyce współczesnej.

11. Wąż morski. [Powieść]. Głos Robotniczy 1962 nr 161-213; „Głos Koszaliński” 1962 nr 269-312, 1963 nr 2-15, „Tygodnik Piotrkowski” 1986 nr 48-53, 1987 nr 1-41.

12. Golem. Sztuka w 3 aktach. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Łódź, Teatr Powszechny 1963. Druk zob. poz. .

13. Myszy. Sztuka w czterech aktach. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1963. Druk pt. Myszy króla Popiela zob. poz. .

Informacja: „Odgłosy1963 nr 20.

14. Podniesienie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1963, 145 s.

Przekłady

rosyjski

Probuždenie. [Przeł.] Z. Šatalova. W: Sovremennaja pol’skaja povest’. Moskva 1964.

Adaptacje

teatralne

pt. Opowieść o Bielinku. Widowisko w 10 scenach na podstawie powieści Z. Nienackiego. Adaptacja dramaturgiczna i uwagi inscenizacyjne: H. Okraskowa. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1966, 65 s., powielone.

radiowe

pt. Bielinek: Radio 1980.

15. Styks. Sztuka w 1 akcie. Telewizja Polska 1963. Druk łącznie z J. Wasylkowski: Węzeł rodzinny. W: Groteski sceniczne. Uwagi inscenizacyjne: J. Nowacki. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1966, 63 s., powielone. Druk zob. poz. .

16. Pan Samochodzik i Wyspa Złoczyńców. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 289 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1970, wyd. 3 1979; wyd. 4 Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1980; wyd. 5 Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983; wyd. 5 [właśc. 6] Olsztyn: Pojezierze 1988, tamże 1990; Olsztyn: Warmia 1993; Wrocław: Siedmioróg 1998; [wyd. 10] Warszawa: Świat Książki 1998. Zob. poz. .

Cz. 2 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 1, 3-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

ukraiński

Ostriv zločynciv. [Przeł.] K. Glovac’ka. Kiïv 1967.

17. Z głębokości. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1964, 170 s.

18. Sumienie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1965, 186 s. Wyd. 2 Olsztyn: Zodiak 1989.

19. Wyspa Złoczyńców. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1965. Por. poz. .

20. Pan Samochodzik i templariusze. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 323 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1974; wyd. 4 Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1980, tamże: wyd. 5 1988, wyd. 6 1990; pt. Templariusze. Olsztyn: Warmia 1993; Wrocław: Siedmioróg 1998; [wyd. 9] Warszawa: Świat Książki 1998. Por. poz. .

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2, 4-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

czeski

Pan Aut’ák a templáři. [Przeł.] K. Bártů. Praha 1978.

słowacki

Pán Tragáčik a templari. [Przeł.] P. Čačko. Wyd. łącznie z przekł. poz. pt. Záhadné prihody Pána Tragáčika. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1982. Wyd. nast. tamże 1989.

21. Z przygodą na ty. Scenariusz serialu telewizyjnego w 7 odcinkach. Telewizja Polska 1966-1967.

Odcinki: Nauczka; W potrzasku; Potwór z Czarnego Jeziora; Biwak; Monety; Wyprawa odważnych; Czarny rycerz.

22. Krwawa ręka. [Widowisko telewizyjne]. Powst. ok. 1967.

Nagrody

II nagroda w konkursie Naczelnego Redakcji Programów Dziecięcych i Młodzieżowych Telewizji Polskiej na widowisko dla młodzieży w 1967.

23. Księga strachów. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 278 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1973, wyd. 4 1975; wyd. 5 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976; wyd. 5 [właśc. 6] Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1981; Warszawa: Nasza Księgarnia 1987; Warszawa: Alfa 1987; Olsztyn: Pojezierze 1989; Warszawa: Nasza Księgarnia 1989; Olsztyn: Euro 1990; [wyd. 13] pt. Pan Samochodzik i dziwne szachownice. Olsztyn: Warmia 1994; Wrocław: Siedmioróg 1997; [wyd. 14] Warszawa: Świat Książki 2000; [wyd. 15] Łódź: Literatura 2000.

Cz. 4 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 1-3, 5-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

ormiański

[Przeł.] M. Grochol’skaja. Erevan 1971.

Adaptacje

radiowe

Radio 1973.

24. Liście dębu. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1967, 1969, 308 + 341 s. Wyd. 2 popraw i uzupełnione Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990, 207 + 230 s.

Nagrody

T. 1 zatytułowany pierwotnie: Święta miłość, wyróżniony w 1966 II nagrodą Ziemi Łódzkiej w konkursie na powieść związaną tematem z walką partyzancką.

25. Dziewięć złotych naczyń. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1968.

26. Nekropolis. Sztuka w 3 aktach. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji Polskiej Sztuki Współczesnej 1968. Druk zob. poz. .

27. Pan Samochodzik i Niesamowity dwór. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1969, 290 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1974, wyd. 4 1977; wyd. 3 [!] Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1981, tamże wyd. 4 1990; Olsztyn: Warmia 1993; [wyd. 8] Warszawa: Świat Książki 1999; [wyd. 9] Wrocław: Siedmioróg 2000; [wyd. 10] Łódź: Literatura 2001. Por. poz. .

Cz. 5 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 1-4, 6-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Strašidelny kaštiel. [Przeł.] P. Čačko. Wyd. łącznie z przekł. Pan Samochodzik i templariusze zob. poz. .

Adaptacje

radiowe

Radio 1970.

28. Akcja Brutus. [Scenariusz filmowy]. Ekranizacja 1970.

Adaptacje

powieści Worek Judaszów zob. poz. .

29. Nowe przygody Pana Samochodzika. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 299 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Olsztyn: Pojezierze 1974; wyd. 3 tamże 1982; wyd. 4 Warszawa: Nasza Księgarnia 1983; wyd. 4 [!] Olsztyn: Pojezierze 1990.

Cz. 6 cyklu; cz. 1-5, 7-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

ukraiński

Novi prigodi Samochodika. [Przeł.] O. Ljenik. Kiïv 1979.

30. Mężczyzna czterdziestoletni. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 244 s. Wyd. 2 Olsztyn: Warmia 1998.

31. Pan Samochodzik i templariusze. [Scenariusz filmowy]. Ekranizacja 1971. Por. poz. .

32. Pan Samochodzik i zagadki Fromborka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 278 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1977; wyd. 3 Olsztyn: Pojezierze 1982; wyd. 4 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1983; wyd. 4 Olsztyn: Pojezierze 1990; Olsztyn: Warmia 1994; [wyd. 7] Warszawa: Świat Książki 2000.

Cz. 7 cyklu; cz. 1-6, 8-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

bułgarski

Gospodin avtomobil i zagadkite na Frombork. [Przeł.] E. Pelovska. Sofiâ 1980.

słowacki

Pán Tragáčik a záhady Fromborku. [Przeł.] P. Čačko. Wyd. łącznie z przekł. poz. pt. Pán Tragáčik a záhady Fromborku. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1983.

33. Pan Samochodzik i Fantomas. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1973, 334 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1978; wyd. 4 Olsztyn: Pojezierze 1982, wyd. 5 tamże 1990; Olsztyn: Warmia 1993; [wyd. 7] Warszawa: Świat Książki 2000.

Cz. 8 cyklu; cz. 1-7, 9-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Pán Tragáčik a Fantomas. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1986.

34. Pan Samochodzik i tajemnica tajemnic. [Powieść dla młodzieży]. Świat Młodych 1974 nr 4-43, 45-48. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1975, 275 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1977; wyd. 3 Olsztyn: Pojezierze 1983; wyd. 4 Olsztyn: Euro 1992; Olsztyn: Warmia 1995; [wyd. 6] Warszawa: Świat Książki 2000.

Cz. 9 cyklu; cz. 1-8, 10-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

czeski

Pan Aut’ák a pražské tajemsti. [Przeł.] K. Bártů. Praha 1982.

słowacki

Pán Tragáčik a tajomstvo nad tajomstvami. [Przeł.] P. Čačko. Wyd. łącznie z przekł. Pan Samochodzik i zagadki Fromborka zob. poz. .

węgierski

Autócska ùr és a titkok titka. [Przeł.] G. Hárs. Budapest 1984.

Adaptacje

telewizyjne

pt. Pan Samochodzik i praskie tajemnice. Telewizja Polska 1988.

35. Pan Samochodzik i Winnetou. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Horyzonty 1976, 367 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Olsztyn: Pojezierze 1978, wyd. 3 tamże 1984; wyd. 4 Olsztyn: Euro 1992; [wyd. 5] Warszawa: Świat Książki 2001; [wyd. 6] Kraków: Zielona Sowa 2001, [wyd. 7] tamże 2004.

Cz. 10 cyklu; cz. 1-9, 11-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

czeski

Pan Aut'ák a Vinnetou. [Przeł.] K. Bártů. Praha 1987.

36. Pan Samochodzik i Niewidzialni. [Powieść dla młodzieży]. Olsztyn: Pojezierze 1977, 321 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1986; wyd. 4[!] Olsztyn: Euro 1992; [wyd. 4] Warszawa: Świat Książki 2001.

Cz. 11 cyklu; cz. 1-10, 12-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Pán Tragáčik a Neviditel'ni. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1988.

37. Pan Samochodzik i złota rękawica. [Powieść dla młodzieży]. Świat Młodych 1978 nr 39-104. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1979, 320 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1981; wyd. 3 Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1986; wyd. 4 Olsztyn: Euro 1992; [wyd. 5] Warszawa: Świat Książki 2001; [wyd. 6] Łódź: Literatura 2004.

Cz. 12 cyklu; cz. 1-11, 13-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Nagrody

Harcerska Nagroda Literacka w 1980.

38. Uwodziciel. [Powieść]. Olsztyn: Pojezierze 1978, 424 s. Wyd. nast. tamże: 1979, 1980, 1988, 1991; [wyd. 6] Olsztyn: Warmia 2000.

Przekłady

rosyjski

Soblaznitel'. [Przeł.] E. Nevjakina. Sankt-Peterburg 2007.

39. Raz w roku w Skiroławkach. [Powieść]. T. 1-2. Olsztyn: Pojezierze 1983, 352 + 371 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1984, wyd. 3 1987, wyd. 5 [!] 1990, 493 s.

Nagrody

Nagroda Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w 1985 (za 1984).

40. Pan Samochodzik i człowiek z UFO. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1985, 282 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Olsztyn: Pojezierze 1987; wyd. 3 Olsztyn: Euro 1991; [wyd. 4] pt. Pan Samochodzik i Nieśmiertelny. Warszawa: Świat Książki 2002.

Cz. 13 cyklu; cz. 1-12, 14-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Pán Tragáčik a človek z UFO. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 1990.

41. Pan Samochodzik i niesamowity dwór. [Scenariusz filmowy]. Ekranizacja 1986. Por. poz. .

42. Wielki las. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 415 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988; wyd. 3 Olsztyn: Euro 1990.

43. Dagome Iudex. [Powieść]. T. 1-3. Olsztyn: Pojezierze 1989-1990, 235 + 296 + 267 s. Wyd. 2 pt. Historia sekretna. Łódź: Domina 1994.

Zawartość

T. 1. Ja, Dago; t. 2. Ja, Dago Piastun; t. 3. Ja, Dago Władca.

44. Pan Samochodzik i kapitan Nemo. [Powieść dla młodzieży]. Olsztyn: Warmia 1993, 211 s. [Wyd. 2] Warszawa: Świat Książki 2000.

Cz. 14 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 1-13, 15-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Pan Tragáčik a kapitán Nemo. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 2007.

45. Święty relikwiarz. [Powieść dla młodzieży]. Olsztyn: Warmia 1993, 220 s. Wyd. nast. Warszawa: Świat Książki 1997.

Cz. 15 cyklu o przygodach Pana Samochodzika; cz. 1-14, 16-18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

46. Na Kasjopei zaraza. Sztuka w 3 aktach. Powst. przed 1994. Druk w: Sztuki teatralne zob. poz. .

47. Opowieść o Bielinku. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1994.

Informacja: „Gazeta Łódzka2001 nr 208.

48. Pierwsza przygoda Pana Samochodzika. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Świat Książki 1996, 270 s.

Cz. 17 cyklu; cz. 1-16, 18 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , .

Przekłady

słowacki

Prvy pribeh pána Tragáčika. [Przeł.] P. Čačko. Bratislava 2005.

49. Nieuchwytny kolekcjoner. [Powieść dla młodzieży]. [Autorzy: Z. Nienacki, J. Szumski]. Olsztyn: Warmia 1997, 191 s.

Autorstwa Z. Nienackiego ok. 90 s.; po jego śmierci powieść dokończył Jerzy Ignaciuk (podpisany pseudonimem: Jerzy Szumski (tytuł grzbietowy: Pan Samochodzik i nieuchwytny kolekcjoner). Cz. 18 cyklu; cz. 1-17 zob. poz. , , , , , , , , , , , , , , , , ).
Kontynuacja cyklu przez Jerzego Igaciuka (podpisanego pseudonimem: Jerzy Szumski) pt. Testament rycerza Jędrzeja (przeróbka poz. ) oraz Kindżał Hasan-beja. Olsztyn: Warmia [1997], 193 s. (tytuł grzbietowy: Pan Samochodzik i kindżał Hasan-beja).

50. Sztuki teatralne. Wrocław: Rzecz kultowa 2004, 312 s.

Zawartość

Nekropolis [poz. ]; Styks [poz. ]; Na Kasjopei zaraza. [poz. ]; Termitiera [poz. ]; Golem [poz. ]; Myszy króla Popiela [poz. ].

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1974, 1978.

Autor o sobie

Z. Nienacki: Sam na sam ze sobą. W: Zbigniew Nienacki. Olsztyn 1978.
Z. Nienacki: Jestem twórcą „odrzuconym. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 3.

Wywiady

Literackie konfrontacje, czyli rozmowa ze Zbigniewem Nienackim. Rozm. A. Borowicz. Warmia i Mazury 1976 nr 12.
Liczą się tylko książki i czytelnicy. Rozm. A. Borowicz. Tygodnik Kulturalny 1977 nr 7.
Nie zamierzam schlebiać gustom czytelników... Rozm. S. Bubin. Dziennik Zachodni 1985 nr 276.
Zajrzeć do wnętrza. Rozm. J. Cechowski. Odgłosy 1988 nr 25.
Nie lubię pruderii. Rozm. M. Załuski. Nowości 1993 nr 30.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (R. Loth).

Ogólne

Artykuły

E. Kruk: Tęsknota do nieskłamanej baśni. Gazeta Olsztyńska 1972 nr 227.
E. Kruk: Tak samo lecz ciekawiej. Gazeta Olsztyńska 1975 nr 184.
H. Kurowska: Poletko „Pana Samochodzika. Panorama Północy 1977 nr 51/52.
P. Czapliński: Młodzieżowy kryminał patriotyczny. Res Publica 1989 nr 9/12 [dot. cyklu o Panu Samochodziku].
E. Nowacka: Zbigniew Nienacki. Guliwer 1995 nr 1.
M. Piątkowska: Nowy autor pisze nowe przygody. „Gazeta Wyborcza1998 nr 14 dod. „Magazyn”.
Z. Ziątek: Erotyka i lokalność. (O prozie Zbigniewa Nienackiego). W: Krytyka feministyczna. Wrocław 2000.
P. Janowski: Gry intertekstualne w tryptyku Zbigniewa Nienackiego: „Uwodziciel”, „Raz w roku w Skiroławkach”, „Wielki las. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Historia Literatury 2002 z. 1.

Uroczysko

H. Rudnicki: Diabeł Kuwasa i S-ka. Głos Robotniczy 1957 nr 304.

Worek Judaszów

W. Jażdżyński. Odgłosy 1962 nr 4.
A. Werner. Twórczość 1962 nr 12.

Skarb Atanaryka

T. Papier: Wiecież co więcej? Odgłosy 1960 nr 23.

Pozwolenie na przywóz lwa

H. Skrobiszewska: Sybir Polaków — inaczej. Odgłosy 1961 nr 37.

Termitiera

L. Beck. Odgłosy 1962 nr 13.
K. Siemiatycka: Ukłon w stronę nowoczesności. Gazeta Białostocka 1962 nr 111.

Golem

R. Łoboda: Golem i glina. Odgłosy 1963 nr 47.

Podniesienie

T. Papier: Legenda o roku 45. Odgłosy 1963 nr 20.
J.Z. Brudnicki: W poszukiwaniu perspektywy. Twórczość 1964 nr 9.

Styks

J. Panasewicz. Odgłosy 1963 nr 8.

Wyspa Złoczyńców

K. Kuliczkowska: Pouczająca włóczęga. Odgłosy 1964 nr 38.

Z głębokości

B. Kogut: Nowości prozy. Z dna. Życie Literackie 1964 nr 46.
P. Kuncewicz: Wołanie w nocy. Odgłosy 1964 nr 31.

Sumienie

[J.B. Maj] Jamb: Wyrok śmierci. Gromada – Rolnik Polski 1966 nr 68.
W. Szwedowicz: Średnia powieść o średnim sumieniu. Kultura 1966 nr 11.
S. Świontek: Dwuznaczność sumienia narratora. Odgłosy 1966 nr 9.
H. Zaworska: Łatwość pisania. Nowe Książki 1966 nr 7.

Liście dębu

J. Koprowski: Pierwszy tom trylogii Zbigniewa Nienackiego. Odgłosy 1967 nr 47.
Cz. Dziekanowski: W pościgu za racją. Nowe Książki 1968 nr 3.
J. Kwieciński: Czy powieść polityczna? Odgłosy 1969 nr 12.
A. Pałłasz: Liści dębu ciąg dalszy. Nowe Książki 1970 nr 5.

Nowe przygody Pana Samochodzika

K. Kuliczkowska: Pan Samochodzik” i młodzież. Nowe Książki 1971 nr 2.

Pan Samochodzik i Fantomas

G. Skotnicka: Kryminał” i dydaktyka. Nowe Książki 1973 nr 11.

Pan Samochodzik i tajemnica tajemnic

T. Szyma: Współczesna przygoda. Nowe Książki 1975 nr 14.

Pan Samochodzik i Winnetou

P. Adamczewski: Blada twarz się śmiać. Kultura 1976 nr 41.

Pan Samochodzik i Niewidzialni

W.P. Kwiatek: James Bond na Mazurach. Nowe Książki 1977 nr 18.
H. Panas: Literatura mniej poważna. Gazeta Olsztyńska 1977 nr 171.

Pan Samochodzik i złota rękawica

J. Maruszewski: Schemat ciągle świeży. Nowe Książki 1979 nr 9.
A. Staniszewski: I znowu polski rycerz dumnie podejmie złotą rękawicę. Gazeta Olsztyńska 1979 nr 158.

Uwodziciel

T. Błażejewski: Miłość, seks i literatura. Odgłosy 1979 nr 40.
[E. Kruk] E.K.: Książka czytana z niechęcią. Gazeta Olsztyńska 1979 nr 105.
A. Staniszewski: Pisarz — prawda — zabawa — literatura. Warmia i Mazury 1979 nr 7.
W. Żukrowski: Ściąganie na ziemię. Nowe Książki 1979 nr 16.

Raz w roku w Skiroławkach

D. Passent: Głęboka jama. Polityka 1983 nr 47.
A. Budzyński: Nienacki wbija klin. Nowe Książki 1984 nr 8.
P. Glinkowski: Bliżej Skiroławek. Osnowa 1984 nr 9/10.
A. Godlewska: Skiroławki i recenzenci. Rzeczywistość 1984 nr 33.
T. Olszewski: Nowe „Zmory”?; M. Rudzińska: Wieś odcięta od świata? Tygodnik Kulturalny 1984 nr 32.
H. Weber: Raz w roku? Nie! Codziennie! Tu i Teraz 1984 nr 14.
T.J. Żółciński: W Skiroławkach straszy pozornie. Fakty 1984 nr 15.
K. Mętrak: Eros bez Psyche albo miała baba koguta. Literatura 1985 nr 4.
M. Bujnicka: Jak uwodzić, czyli „Skiroławki” dialogiem podszyte. Kultura 1988 nr 20.
M. Bujnicka: O tym, kto z kim rozmawia w Skiroławkach. Dialog i dialogiczność. W: Bohater w kulturze współczesnej. Katowice 1990.
M. Bujnicka: Przestrzeń realna i przywołana w „Skiroławkach. W poszukiwaniu formuły powieści popularnej. W: Czas i przestrzeń w prozie polskiej XIX i XX wieku. Toruń 1990.

Pan Samochodzik i człowiek z UFO

E. Nowacka: Metempsychoza na drugiej półkuli. Nowe Książki 1985 nr 9.

Wielki las

B. Klukowski: Wielki las skiroławski. Nowe Książki 1987 nr 10.
T. Olszewski: Tak wiwisekcja zła. Kultura 1987 nr 27.
E. Starosta: Naturalista z oślej ławki. Życie Literackie 1987 nr 30.
S. Tomala: Aromat wielkiego lasu. Miesięcznik Literacki 1987 nr 12.
K. Rzewuski: Drugie, trzecie dno „Wielkiego lasu. Księgarz 1988 nr 2.

Dagome Iudex

B. Walczak: Gdy w Kaliszu Ibraim panował. Życie i Myśl 1989 nr 11/12.
L. Peters: Wymyślanie historii. Gazeta Krakowska 1990 nr 239.
B. Walczak: Osobliwe nazewnictwo powieści Zbigniewa Nienackiego. „Dagome Iudex”. Poradnik Językowy 1990 z. 1.