BIO

Urodzony 18 stycznia 1930 w Mechnicy pod Opolem; syn Ignacego Niedworoka, kolejarza, i Barbary z domu Knosata. Uczęszczał do niemieckiej szkoły powszechnej w Mechnicach. Przebywał tam nadal w czasie II wojny światowej. W 1942 podjął naukę w niemieckim gimnazjum (Burggymnasium) w Opolu. W marcu 1945 został ewakuowany w kierunku Austrii, skąd samodzielnie przedostał się na teren Niemiec. Przez kilka miesięcy pracował w ogrodnictwie przy jednym ze szpitali w Düsseldorfie. Związał się z miejscowym kołem niemieckich literatów i w 1947 debiutował na łamach tamtejszej prasy wierszem w języku niemieckim. W 1948 ze względów rodzinnych powrócił do Polski i rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum Repolonizacyjnym w Opolu (języka polskiego do tej pory nie znał). W 1949 próbował przedostać się z powrotem do Niemiec; aresztowany, spędził rok w więzieniu. Następnie po odbyciu służby wojskowej pracował w kopalni Thorez (Donieckie Zagłębie Węglowe), a w 1952-54 jako robotnik w Państwowej Fabryce Wagonów (Pafawag) we Wrocławiu oraz przy budowie Nowej Huty. W 1953 debiutował w języku polskim wierszem pt. Wieś opolska, opublikowanym na łamach tygodnika „Żołnierz Polski” (nr 10). W 1954-57 odbywał staż dziennikarski w „Trybunie Opolskiej”; następnie do 1967 był stałym współpracownikiem tego dziennika. Od 1955 należał do Związku Literatów Polskich; w 1959 objął funkcję prezesa Oddziału Opolskiego. W 1958 otrzymał literacką nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, a w 1959 nagrodę miasta Krakowa za upowszechnianie kultury i sztuki w Opolu i na ziemi opolskiej. Wiersze, prozę i tłumaczenia drukował m.in. na łamach „Kalendarza Opolskiego” (1959, 1961-62, 1964-84, z przerwami), czasopism „Warmia i Mazury” (1959, 1963, 1967-70, 1973), „Życie Literackie” (1959-60, 1964, 1972), „Tygodnik Kulturalny” (1962-63, 1965-66), „Poglądy” (1963-67, 1969-70, 1975-76), „Opole” (1970-77, 1980, 1985) i „Poezja” (1970-71, 1975-76, 1979). Od 1967 zajmował się wyłącznie pracą literacką. Okresowo pracował w Instytucie Śląskim. Odznaczony m.in. medalem Zasłużony dla m. Opola (1965). W latach dziewięćdziesiątych opuścił Polskę i wyjechał do Niemiec.

Twórczość

1. Opolskie słowa. [Wiersze]. Posłowie: W. Szewczyk. Katowice: Śląsk 1957, 48 s.

2. Przechodząca godzina. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1960, 79 s.

3. Marzenia na gościńcu. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1961, 169 s.

4. Promień i lęk. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1963, 59 s.

5. Pamiętnik Ryszarda. Powieść. Katowice: Śląsk 1965, 132 s.

6. Szare srebro dnia. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1968, 44 s.

7. Otwieranie wnętrza. [Wiersze i proza poetycka]. Katowice: Śląsk 1972, 37 s.

8. Magia rzeki. Wiersze. Katowice: Śląsk 1980, 46 s.

Zawiera m.in. cykle: Z liryką podróżowanie; Wejrzenie Chronosa.

Przekłady

1. J. Dopatka: U skraju lasu. [Wiersze; przeł. z niemieckiego:] M.J. Kononowicz, E. Martuszewski. Olsztyn: Pojezierze 1965, 29 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1968.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (B. Winklowa).

Ogólne

Artykuły

Z. Zielonka: Gorzka wędrówka do źródła. Śląski portret literacki. Poglądy 1965 nr 16.
B. Biernacka: Adolf Niedworok. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 38.
F. Fornalczyk: Tamto co było jest wszystkim do czego wracam. Warmia i Mazury 1968 nr 4, przedruk w tegoż: Z rodu poetów. Łódź 1969.
B. Biernacka: Zjawisko samorodnej poezji Niedworoka. W tejże: Style i postawy. Poznań 1969.
S. Nyczaj: Poetycka droga Adolfa Niedworoka. „Współczesność1970 nr 19.
S. Chaciński: Jego śląska piszczałka. Opole 1988 nr 3.

Opolskie słowa

B. Biernacka: Uwierzcie mi... Nowe Książki 1957 nr 7.
T. Chróścielewski: Droga do ojczyzny odzyskanej. Kronika 1957 nr 19.

Przechodząca godzina

R. Matuszewski: Za wierszami żywy człowiek. Przegląd Kulturalny 1961 nr 12.
T. Nowak: Adolf Niedworok poeta myślący. Odra 1961 nr 13.
J. Zacharski: Dlaczego Andaluzja?Odra1961 nr 2.
Z. Zielonka: Jeszcze jedno świadectwo. Twórczość 1961 nr 5.

Marzenia na gościńcu

J. Falkowski: Pamiętnik nieznanego pokolenia. Nowa Kultura 1961 nr 50.
Z. Kubikowski: Początek drogi. Odra 1961 nr 9.
Z. Zielonka: Jaskółczy niepokój. Twórczość 1961 nr 12.
J. Kajtoch: Trudne powroty. Życie Literackie 1962 nr 9.

Promień i lęk

A.K. Waśkiewicz: Dyskurs ze współczesnością. Tygodnik Kulturalny 1964 nr 19.

Pamiętnik Ryszarda

O. Jędrzejczyk: Między literaturą a autobiografią. Kultura 1966 nr 12.
B. Kogut. „Życie Literackie1966 nr 6.
B. Żurakowski: Szczera książka Niedworoka. „Odra1966 nr 4.

Otwieranie wnętrza

H. Jarzmański: Odcienie wyobraźni. Nowe Książki 1972 nr 18.
B. Żurakowski: Kłopot z „klasycznością. „Trybuna Opolska1972 nr 256.
E. Zyman. „Opole1973 nr 3.
J. Żernicki: Otwieranie wnętrza. Poezja 1974 nr 2.

Magia rzeki

J. Feusette: Różowym grafitem. Opole 1980 nr 12.
H. Kubicki: Między magią a maglem. Tryb. Odrzańska 1980 nr 157.
M. Pytasz: Czyhanie na wiersz. Poglądy 1980 nr 17.
T. Złotorzycki: Indywidualiści i cukiernicy. Nowe Książki 1981 nr 5.