NĘDZA-KUBINIEC Stanisław

Urodzony 2 kwietnia 1897 w Kościelisku pod Zakopanem (przysiółek Nędzówka) w rodzinie chłopskiej; syn Stanisława Nędzy i Zofii ze Szczepaniaków, wnuczki Jana Krzeptowskiego (Sabały). Ukończył cztery klasy szkoły ludowej Jadwigi Rajcher w Kościelisku. Debiutował w 1912 wierszem Niespokojne wesele w Czarnym Borze, ogłoszonym w dodatku czasopisma „Wieniec i Pszczółka” pt. „Cepy” (nr 9, pod nazwiskiem Nędza). Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 zgłosił się do Legionów Polskich; do wojska nie został przyjęty z powodu złego stanu zdrowia. W 1915 nawiązał współpracę z „Gazetą Podhalańską”, w której zaczął drukować wiersze i fragmenty poematów. W tymże roku jako poddany austriacki został powołany do wojska i jako żołnierz 32. Pułku Piechoty walczył na froncie włoskim nad rzeką Piawą. Po przerzuceniu pułku na front rosyjski walczył na Wołyniu, gdzie pod Beresteczkiem dostał się do niewoli. Jako jeniec został odesłany do pracy w majątku na Ukrainie. Po wybuchu rewolucji październikowej przedostał się do Polski. W 1918-19 zamieszczał wiersze w „Gazecie Podhalańskiej”. W 1919 wstąpił do Wojska Polskiego i służył jako kapral w 2. Pułku Strzelców Podhalańskich. Wzięty do niewoli pod Kijowem, zbiegł i tułał się po Związku Radzieckim (Kursk, Orle, Kaukaz, Kubań, Krasnojarsk na Syberii, Moskwa). Po powrocie do kraju w 1922 został aresztowany i przez sześć miesięcy był więziony w twierdzy wojskowej w Przemyślu. W tymże roku ożenił się z daleką kuzynką Zofią Krzeptowską, wnuczką Jana Krzeptowskiego (Sabały). Pracował jako rolnik i cieśla. Zajął się też twórczością literacką, drukując w pismach ludowych. Od lat trzydziestych podpisywał utwory nazwiskiem rodowym Nędza-Kubiniec. Ponowił współpracę z „Gazetą Podhalańską”, w której publikował do 1935. Utwory poetyckie zamieszczał w następnych latach w „Piaście” (1935-39), „Prosto z mostu” (1935-37), „Zielonym Sztandarze” (1936-39), „Ziemi Podhalańskiej” (1936-37) i „Gazecie Podhala” (1938-39). Jednocześnie pracował społecznie w Związku Podhalan jako prezes miejscowego „Ogniska”. Był inicjatorem założenia Spółdzielczej Kasy Stefczyka, miejscowego koła Stronnictwa Ludowego oraz Wysokogórskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W czasie okupacji niemieckiej przebywał na Podhalu; był związany ze strukturami podziemnymi, należał do Batalionów Chłopskich, za co otrzymał wyrok śmierci, wydany przez oddział „Ognia”. Po zakończeniu II wojny światowej mieszkał nadal w Kościelisku i kontynuował pracę społeczną i literacką. We współpracy z działaczami Polskiej Partii Robotniczej zorganizował Stronnictwo Ludowe „Wola Ludu”; był jego prezesem w nowotarskiem, wójtem i członkiem Rady Powiatowej. W 1945 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich). W 1944-50 należał do komitetu redakcyjnego tygodnika „Wieś” (publikował tu do 1952), a w 1946-51 do redakcji reaktywowanej „Gazety Podhalańskiej” (w 1946-47 redaktor naczelny). Współpracował też z pismami „Wici” (1945-48), „Dziennik Literacki” (1946-47), „Gazeta Podhalańska” (1946-50), „Chłopi i Państwo” (1947-48), „Zielony Sztandar” (1949, 1952-55, 1957-58, 1972-73), „Życie Literackie” (stale w 1951-55), „Dziennik Ludowy” (1957-59). Od 1957 współpracował stale z tygodnikiem „Wieści” (m.in. pod pseudonimem Sęcek), a w następnych latach także z „Tygodnikiem Kulturalnym” (stale od 1967), „Chłopską Drogą” (stale od 1968). W 1957-60 był posłem na Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W tymże roku został pierwszym prezesem reaktywowanego wówczas Związku Podhalan. Pod koniec życia, z powodu niemal całkowitej utraty wzroku, wycofał się z działalności społecznej. Otrzymał literacką nagrodę Zakopanego (1957) i nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie (1972). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957) i Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1973). Zmarł 7 listopada 1976 w Zakopanem; pochowany na Cmentarzu Zasłużonych (Starym).