BIO
Urodzony 7 sierpnia 1934 w Poznaniu; syn Antoniego Nawrockiego, cywilnego pracownika technicznej obsługi lotnictwa wojskowego, i Wandy z Kandułów, urzędniczki. Do 1939 mieszkał w Poznaniu i we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo we Lwowie, włączonym do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a od końca 1940 w Poznaniu, wcielonym do Rzeszy Niemieckiej. Od 1945 mieszkał we Lwówku Wielkopolskim. Do szkoły średniej uczęszczał w Nowym Tomyślu, a następnie w Sulechowie. Od 1949 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. Po zdaniu w 1951 matury, pracował jako nauczyciel i kierownik referatu w Wydziale Oświaty w Sulechowie, a w 1954-59 był kierownikiem sekcji języka polskiego w Ośrodku Metodycznym Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego w Katowicach. Równocześnie studiował polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Katowicach; w 1958 uzyskał magisterium. Do 1962 pracował w WSP kolejno jako asystent i starszy asystent Katedry Literatury Polskiej. W 1959-63 wchodził w skład Podkomisji Śląskiej Polskiej Akademii Nauk (PAN), a w 1963-79 Komisji Historycznoliterackiej Śląskiego Instytutu Naukowego. W 1959 ożenił się z Marią Pajdówną, polonistką. W 1961 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Debiutował w tymże roku artykułem pt. Krytyka literacka w twórczości Gustawa Morcinka, opublikowanym w księdze jubileuszowej Gustaw Morcinek. W 70-lecie urodzin. Liczne recenzje i artykuły zamieszczał następnie w wielu czasopismach, m.in. w „Poglądach” (1962-70; tu recenzje literackie i teatralne oraz stały felieton pt. Ziemie Zachodnie i Północne; w 1962-63 m.in. pod pseudonimami: Antoni Oleg, Danuta Olszowska, Paweł Orczyk, Tomasz Lorentz; w 1962-67 członek zespołu redakcyjnego), „Trybunie Robotniczej” (1962-80; tu w 1978-80 stały felieton pt. Lektury), „Kulturze” (1963-66; etatowy publicysta), „Miesięczniku Literackim” (1966-80; też pod pseudonimem: Paweł Krzyżan; 1966-70 członek kolegium redakcyjnego), „Życiu Literackim” (1964-85; 1971-85 członek zespołu redakcyjnego), „Nowych Książkach” (1967-81), „Trybunie Ludu” (1969-80; etatowy recenzent i publicysta kulturalny), „Nowych Drogach” (1976-89), „Zaraniu Śląskim” (1976-82 członek kolegium redakcyjnego). Jednocześnie w 1962-72 pracował w Wydawnictwie Śląsk, początkowo jako kierownik redakcji literackiej, a od 1967 zastępca redaktora naczelnego. Stworzył w tej oficynie serię „Biblioteka Pisarzy Czeskich i Słowackich”. Zainteresował się wówczas tymi literaturami także jako historyk i krytyk literacki oraz tłumacz. W 1963 został członkiem Związku Literatów Polskich (w 1969-71 wiceprezes Oddziału Katowickiego). Pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej (1965-69) i Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach (1967-71, 1974-76). W 1971 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.) na podstawie rozprawy pt. Gustaw Morcinek. Zarys twórczości (promotor prof. Bogdan Zakrzewski). W 1972-81 pracował na Uniwersytecie Śląskim (UŚl.) w Katowicach; w 1973 został mianowany docentem UŚl. i kierownikiem Zakładu Teorii Kultury i Polityki Kulturalnej. W 1974-77 pełnił funkcję prodziekana, a w 1977-80 dziekana Wydziału Filologicznego UŚl. W latach siedemdziesiątych zainteresował się literaturą skandynawską; współpracował z Wydawnictwem Poznańskim przy opracowaniu Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich. W 1974 otrzymał nagrodę redakcji „Trybuny Ludu” za osiągnięcia w dziedzinie krytyki literackiej oraz nagrodę im. P. Orszagha Hviezdoslava, przyznaną przez słowackiego ministra kultury za przekłady literatury słowackiej, w 1975 nagrodę Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. W 1976 habilitował się na UWr. na podstawie rozprawy Klasa, ideologia, literatura. Z problematyki związków literatury z ideologią, za którą w 1977 otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W tymże roku został wyróżniony nagrodą Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, a w 1979 nagrodą Plakieta „Poglądów” i nagrodą Czeskiego Funduszu Literatury. Wchodził w skład Komitetu Słowianoznawstwa i Komitetu Nauk o Literaturze PAN (1976-88). Należał do Komitetu Nagród Państwowych (do 1989). W 1972-89 należał do Rad Naukowych Instytutu Badań Literackich i Instytutu Językoznawstwa PAN. W 1977-80 był członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego PZPR w Sosnowcu, a w 1980-83 członkiem i w 1982-83 sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W 1978-90 wykładał w Akademii Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym (KC) PZPR, w 1979-80 był również konsultantem w Instytucie Badań Podstaw Marksizmu i Leninizmu przy KC PZPR. Ponownie otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1981 (III stopnia) i w 1984 (I stopnia). W 1983 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję kierownika Wydziału Kultury oraz wszedł w skład Komisji Kultury KC PZPR (do 1986). W 1983-89 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W 1984 został mianowany profesorem nadzwyczajnym; od listopada tego roku do 1988 sprawował funkcję dyrektora Instytutu Badań Literackich PAN. W 1984 otrzymał opolską nagrodę im. K. Miarki. W 1986-89 był redaktorem naczelnym tygodnika „Kultura”, w którym zamieszczał także liczne artykuły i recenzje (m.in. pod pseudonimem Łukasz Budny; tu także cykle pt. O czym myślą «niezależni»? w 1986 i Co widziałem w Chinach w 1987). W 1990 rozpoczął współpracę z miesięcznikiem „Dziś” (publikując tam m.in. pod pseudonimami: Marcin Chojan, Maria Olszowska, Andrzej Wolan). Od 1993 kierował Zakładem Literatury Wydziału Zamiejscowego kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (od 2000 Akademia Świętokrzyska) w Piotrkowie Trybunalskim. W 1994 został profesorem zwyczajnym. Był w 1994 redaktorem naukowym „Studiów i Materiałów Polonistycznych”. Kontynuował współpracę z miesięcznikiem „Dziś”. W 2004 przeszedł na emeryturę. Współpracował z Instytutem Filologii Polskiej Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach. Został dziekanem Wydziału Nauk Społeczno-Filologicznych WSP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie. W 1993 podjął pracę w Piotrkowie Trybunalskim na Wydziale Zamiejscowym WSP w Kielcach. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1969), Krzyżem Kawalerskim (1974) i Krzyżem Oficerskim (1984) Orderu Odrodzenia Polski, czechosłowackim medalem im. J. Haška (1985) i przyznanym przez Niemiecką Republikę Demokratyczną Banner der Arbeit-Stufe I (1985). Zmarł 19 października 2013 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Katowicach przy ulicy Murckowskiej.
Twórczość
1. Działalność oświatowa i literacka Juliusza Ligonia. Zarys naukowo-popularny. Katowice: Śląsk 1962, 68 s. Wojewódzki Ośrodek Kulturalno-Oświatowy.
2. Jan Kupiec – poeta z Łąki. [Szkic biograficzny]. Katowice: Śląsk 1963, 70 s.
3. Dokument a literatura. Obraz literacki a obraz pamiętnikarski Ziem Zachodnich i Północnych. [Bydgoszcz 1966], 20 s. XI Zjazd Pisarzy Ziem Zachodnich i Północnych, Bydgoszcz – Toruń 26-29 I 1966. Przedruk zob. poz. ↑.
4. Katowickie środowisko literackie w latach 1945-1967. [Autorzy:] M. Fazan, W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1969, 304 s. Śląski Instytut Naukowy w Katowicach.
5. Trwanie i powrót. Szkice o literaturze Ziem Zachodnich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, 391 s.
Nagrody
Zawartość
6. Bratny. [Szkic]. Warszawa: Agencja Autorska i Zjednoczenie Księgarzy 1972, 52 s.
Przekłady
francuski
8. Nauki humanistyczne a środowisko twórcze. Cele, formy i warunki zintegrowanego działania kulturalnego w środowisku wielkoprzemysłowym. Katowice: Uniwersytet Śląski 1973, 6 s. Uniwersytet Śląski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach.
9. Klasa, ideologia, literatura. Z problematyki związków literatury z ideologią. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976, 344 s.
Nagrody
Zawartość
10. Paukszta. [Szkic]. Wstęp: F. Fornalczyk. Nota biograficzna i bibliografia: S. Drozdowski. Warszawa: Agencja Autorska, Czytelnik 1976, 93 s.
11. Klasycy i współcześni. Szkice o prozie skandynawskiej XIX i XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 386 s. Wyd. 2 zmienione i uzupełnione tamże 1985.
Zawartość
12. Kulturotwórcza rola „Trybuny Robotniczej”. [B.m.w.] 1980, 8 s.
13. Walka ideologiczna w sferze kultury po sierpniu 1980 roku. Materiał pomocniczy na zebrania ideologiczne POP [Podstawowej Organizacji Partyjnej]. Powst. 1980. Wyd. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 35 s. Redakcja Publikacji Wydziału Ideologicznego KC [Komitetu Centralnego] Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Przekłady
słowacki
14. Współczesność i historia. Z problematyki współczesnej literatury czeskiej i słowackiej. Katowice: Śląsk 1982, 439 s.
Zawartość
15. Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce w latach 1945-1980. Dzieje recepcji i bibliografia. [Autorzy:] W. Nawrocki, T. Sierny. Katowice: Śląsk [1983], 303 s.
16. Krajobraz literatury w czterdziestoleciu. Warszawa: Książka i Wiedza 1985, 38 s. Wydział Kultury KC [Komitetu Centralnego] Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
17. Szkice czeskie i słowackie. Z problematyki współczesnej literatury czeskiej i słowackiej oraz jej recepcji w Polsce w latach 1944-1984. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 317 s.
Zawartość
18. Polskie życie literackie w latach 1944-1959: postawy i wybory. Zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo ANS [Akademia Nauk Społecznych] 1989, 204 s. Akademia Nauk Społecznych, Instytut Teorii Kultury i Polityki Kulturalnej.
19. Wykłady o literaturze na Zachodzie i w Polsce. [Cz. 1-4]. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1998.
[Cz. 1]. Antyk i Biblia, 216 s.
[Cz. 2]. Średniowiecze, 128 s. Wyd. 2 poprawione, rozszerzone i uzupełnione z podtytułem Wykłady o literaturze i kulturze europejskiej Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie F[ilii] AŚ [Akademii Świętokrzyskiej] 2004, 437 s.
[Cz. 3]. Renesans, 196 s.
[Cz. 4]. Barok, 128 s.
[Cz. 5]. Oświecenie.
20. „Kwestia czeska”: tożsamość narodowa, literatura i polityka. Szkice i uwagi. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 2000, 678 s.
Zawartość
21. Patrioci i wrogowie. Stereotypy Polaków i Niemców w literaturze polskiej XIX i początków XX wieku. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2002, 335 s. Akademia Świętokrzyska (Kielce), Filia (Piotrków Trybunalski).
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Wybory tekstów w przekładach
rosyjski
słowacki
Przekłady
Zob. też Prace edytorskie i redakcyjne poz. ↑, ↑.
Prace edytorskie i redakcyjne
Zob. też Przekłady poz. ↑, ↑, ↑.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN ok. 1985, 1998, 2006.
