BIO

Urodzony 7 sierpnia 1934 w Poznaniu; syn Antoniego Nawrockiego, cywilnego pracownika technicznej obsługi lotnictwa wojskowego, i Wandy z Kandułów, urzędniczki. Do 1939 mieszkał w Poznaniu i we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo we Lwowie, włączonym do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a od końca 1940 w Poznaniu, wcielonym do Rzeszy Niemieckiej. Od 1945 mieszkał we Lwówku Wielkopolskim. Do szkoły średniej uczęszczał w Nowym Tomyślu, a następnie w Sulechowie. Od 1949 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. Po zdaniu w 1951 matury, pracował jako nauczyciel i kierownik referatu w Wydziale Oświaty w Sulechowie, a w 1954-59 był kierownikiem sekcji języka polskiego w Ośrodku Metodycznym Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego w Katowicach. Równocześnie studiował polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Katowicach; w 1958 uzyskał magisterium. Do 1962 pracował w WSP kolejno jako asystent i starszy asystent Katedry Literatury Polskiej. W 1959-63 wchodził w skład Podkomisji Śląskiej Polskiej Akademii Nauk (PAN), a w 1963-79 Komisji Historycznoliterackiej Śląskiego Instytutu Naukowego. W 1959 ożenił się z Marią Pajdówną, polonistką. W 1961 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Debiutował w tymże roku artykułem pt. Krytyka literacka w twórczości Gustawa Morcinka, opublikowanym w księdze jubileuszowej Gustaw Morcinek. W 70-lecie urodzin. Liczne recenzje i artykuły zamieszczał następnie w wielu czasopismach, m.in. w „Poglądach” (1962-70; tu recenzje literackie i teatralne oraz stały felieton pt. Ziemie Zachodnie i Północne; w 1962-63 m.in. pod pseudonimami: Antoni Oleg, Danuta Olszowska, Paweł Orczyk, Tomasz Lorentz; w 1962-67 członek zespołu redakcyjnego), „Trybunie Robotniczej” (1962-80; tu w 1978-80 stały felieton pt. Lektury), „Kulturze” (1963-66; etatowy publicysta), „Miesięczniku Literackim” (1966-80; też pod pseudonimem: Paweł Krzyżan; 1966-70 członek kolegium redakcyjnego), „Życiu Literackim” (1964-85; 1971-85 członek zespołu redakcyjnego), „Nowych Książkach” (1967-81), „Trybunie Ludu” (1969-80; etatowy recenzent i publicysta kulturalny), „Nowych Drogach” (1976-89), „Zaraniu Śląskim” (1976-82 członek kolegium redakcyjnego). Jednocześnie w 1962-72 pracował w Wydawnictwie Śląsk, początkowo jako kierownik redakcji literackiej, a od 1967 zastępca redaktora naczelnego. Stworzył w tej oficynie serię „Biblioteka Pisarzy Czeskich i Słowackich”. Zainteresował się wówczas tymi literaturami także jako historyk i krytyk literacki oraz tłumacz. W 1963 został członkiem Związku Literatów Polskich (w 1969-71 wiceprezes Oddziału Katowickiego). Pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej (1965-69) i Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach (1967-71, 1974-76). W 1971 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.) na podstawie rozprawy pt. Gustaw Morcinek. Zarys twórczości (promotor prof. Bogdan Zakrzewski). W 1972-81 pracował na Uniwersytecie Śląskim (UŚl.) w Katowicach; w 1973 został mianowany docentem UŚl. i kierownikiem Zakładu Teorii Kultury i Polityki Kulturalnej. W 1974-77 pełnił funkcję prodziekana, a w 1977-80 dziekana Wydziału Filologicznego UŚl. W latach siedemdziesiątych zainteresował się literaturą skandynawską; współpracował z Wydawnictwem Poznańskim przy opracowaniu Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich. W 1974 otrzymał nagrodę redakcji „Trybuny Ludu” za osiągnięcia w dziedzinie krytyki literackiej oraz nagrodę im. P. Orszagha Hviezdoslava, przyznaną przez słowackiego ministra kultury za przekłady literatury słowackiej, w 1975 nagrodę Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. W 1976 habilitował się na UWr. na podstawie rozprawy Klasa, ideologia, literatura. Z problematyki związków literatury z ideologią, za którą w 1977 otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W tymże roku został wyróżniony nagrodą Ministra Kultury i Sztuki II stopnia, a w 1979 nagrodą Plakieta „Poglądów” i nagrodą Czeskiego Funduszu Literatury. Wchodził w skład Komitetu Słowianoznawstwa i Komitetu Nauk o Literaturze PAN (1976-88). Należał do Komitetu Nagród Państwowych (do 1989). W 1972-89 należał do Rad Naukowych Instytutu Badań Literackich i Instytutu Językoznawstwa PAN. W 1977-80 był członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego PZPR w Sosnowcu, a w 1980-83 członkiem i w 1982-83 sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W 1978-90 wykładał w Akademii Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym (KC) PZPR, w 1979-80 był również konsultantem w Instytucie Badań Podstaw Marksizmu i Leninizmu przy KC PZPR. Ponownie otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1981 (III stopnia) i w 1984 (I stopnia). W 1983 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję kierownika Wydziału Kultury oraz wszedł w skład Komisji Kultury KC PZPR (do 1986). W 1983-89 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W 1984 został mianowany profesorem nadzwyczajnym; od listopada tego roku do 1988 sprawował funkcję dyrektora Instytutu Badań Literackich PAN. W 1984 otrzymał opolską nagrodę im. K. Miarki. W 1986-89 był redaktorem naczelnym tygodnika „Kultura”, w którym zamieszczał także liczne artykuły i recenzje (m.in. pod pseudonimem Łukasz Budny; tu także cykle pt. O czym myślą «niezależni»? w 1986 i Co widziałem w Chinach w 1987). W 1990 rozpoczął współpracę z miesięcznikiem „Dziś” (publikując tam m.in. pod pseudonimami: Marcin Chojan, Maria Olszowska, Andrzej Wolan). Od 1993 kierował Zakładem Literatury Wydziału Zamiejscowego kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (od 2000 Akademia Świętokrzyska) w Piotrkowie Trybunalskim. W 1994 został profesorem zwyczajnym. Był w 1994 redaktorem naukowym „Studiów i Materiałów Polonistycznych”. Kontynuował współpracę z miesięcznikiem „Dziś”. W 2004 przeszedł na emeryturę. Współpracował z Instytutem Filologii Polskiej Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach. Został dziekanem Wydziału Nauk Społeczno-Filologicznych WSP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie. W 1993 podjął pracę w Piotrkowie Trybunalskim na Wydziale Zamiejscowym WSP w Kielcach. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1969), Krzyżem Kawalerskim (1974) i Krzyżem Oficerskim (1984) Orderu Odrodzenia Polski, czechosłowackim medalem im. J. Haška (1985) i przyznanym przez Niemiecką Republikę Demokratyczną Banner der Arbeit-Stufe I (1985). Zmarł 19 października 2013 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Katowicach przy ulicy Murckowskiej.

Twórczość

1. Działalność oświatowa i literacka Juliusza Ligonia. Zarys naukowo-popularny. Katowice: Śląsk 1962, 68 s. Wojewódzki Ośrodek Kulturalno-Oświatowy.

2. Jan Kupiec – poeta z Łąki. [Szkic biograficzny]. Katowice: Śląsk 1963, 70 s.

3. Dokument a literatura. Obraz literacki a obraz pamiętnikarski Ziem Zachodnich i Północnych. [Bydgoszcz 1966], 20 s. XI Zjazd Pisarzy Ziem Zachodnich i Północnych, Bydgoszcz – Toruń 26-29 I 1966. Przedruk zob. poz. .

4. Katowickie środowisko literackie w latach 1945-1967. [Autorzy:] M. Fazan, W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1969, 304 s. Śląski Instytut Naukowy w Katowicach.

Tu szkic W. Nawrockiego: Katowickie środowisko literackie, s. 7-84.

5. Trwanie i powrót. Szkice o literaturze Ziem Zachodnich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, 391 s.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w dziedzinie krytyki literackiej w 1970.

Zawartość

Szkice do sytuacji: Trwanie i powrót; Dokument a literatura. (Obraz literacki a obraz pamiętnikarski Ziem Zachodnich i Północnych) [poz. ]; W stronę historyzmu, czyli glosa do pewnych nieporozumień; Przeszłość i teraźniejszość tematu. – Szkice do portretów: Dalekie i bliskie [dot. M. Dąbrowskiej]; O pisarstwie Gustawa Morcinka; Stanisław Wasylewski, czyli czterdzieści lat powodzenia; Ksawerego Pruszyńskiego spojrzenie na zachód i północ; Epik polskiego zachodu [dot. E. Paukszty]; Zaklęte rewiry codzienności [dot. H. Worcella]; Zwyczajność podniesiona do rangi historii [dot. I. Dowgielewicz]; Dramat nowego bohatera [dot. powieści B. Koguta]; Wyjście z kręgów mitów pokoleniowych [dot. twórczości T. Mikołajka]; Twórczość na skraju cienia [dot. W. Rogowskiego]; Zdzisław Hierowski. (1911-1967); Kaszubska sienkiewicziada [dot. twórczości A. Necela].

6. Bratny. [Szkic]. Warszawa: Agencja Autorska i Zjednoczenie Księgarzy 1972, 52 s.

Przekłady

francuski

[Przeł.] B. Grzegorzewska. Varsovie 1973.

7. O pisarstwie Gustawa Morcinka. Katowice: Śląsk 1972, 247 s.

Rozprawa doktorska.

8. Nauki humanistyczne a środowisko twórcze. Cele, formy i warunki zintegrowanego działania kulturalnego w środowisku wielkoprzemysłowym. Katowice: Uniwersytet Śląski 1973, 6 s. Uniwersytet Śląski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach.

Referat na sympozjum naukowe „Rola nauk społecznych w humanizacji środowiska wielkoprzemysłowego”.

9. Klasa, ideologia, literatura. Z problematyki związków literatury z ideologią. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976, 344 s.

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w dziedzinie krytyki literackiej w 1977, nagroda Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w 1978.

Zawartość

Słowo wstępne. – Klasa i kultura: Klasa robotnicza i kultura; Polska pieśń rewolucyjna: poetyka i ideologia. – Ideologia a literatura: Inteligencja – ideologia – literatura; Perypetie ideowe prozy polskiej [po II wojnie światowej]; O przeszłości tematu pracy; Czy powieść o temacie pracy jest możliwa?; Klasyk prozy produkcyjnej [J. Wilczek: Nr 16 produkuje]; Pamiątka po czasach, które przeminęły [I. Newerly: Pamiątka z Celulozy]; Epika chłopskiej rewolucji [dot. twórczości W. Machejka]; Bołdyn [J. Putramenta], czyli rozpad osobowości; Powieść produkcyjna i powieść o pracy. – Realizm socjalistyczny i awangarda: Realizm socjalistyczny. Problemy genezy, rozwoju i przemian w kontekście literatury czeskiej i słowackiej; Główne problemy współczesnych dyskusji o realizmie socjalistycznym; Otwarta koncepcja kultury socjalistycznej [L. Novomeský]; Uwagi o prozie: u nas i gdzie indziej. – Glosa końcowa.

10. Paukszta. [Szkic]. Wstęp: F. Fornalczyk. Nota biograficzna i bibliografia: S. Drozdowski. Warszawa: Agencja Autorska, Czytelnik 1976, 93 s.

11. Klasycy i współcześni. Szkice o prozie skandynawskiej XIX i XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 386 s. Wyd. 2 zmienione i uzupełnione tamże 1985.

Zawartość

Przedmowa. – I. Zagadnienia i tematy: Literatury krajów skandynawskich w Polsce; Literatury krajów skandynawskich na drodze do współczesności; Literatura islandzka; Nowsza literatura norweska; Sumienie narodów nieujarzmionych: norweska i duńska literatura czasu okupacji oraz obrachunki powojenne. – II. Czytając klasyków: Henrik Ibsen; Bjørnstjern Bjørnson; Jens Peter Jacobsen; Alexander Lange Kielland; Jonas Lie; Gustaw Wied; Selma Lagerlöf; Knut Hamsun; Henrik Pontoppidan. – III. Wśród współczesnych: Johan Bojer; Johan Falkberget; Olav Duun; Tom Kristensen; Sigrid Undset; Gunnar Gunnarsson; Halldór Laxness; Jacob Paludan; Eyvind Johnson; Toivo Pekkanen; Lars Ahlin; Kåre Holt; Jóhannes Helgi; Albert Dam; Nowele i opowiadania fińskie; Väinö Linna; W kręgu tradycji i nowatorstwa.

12. Kulturotwórcza rola „Trybuny Robotniczej. [B.m.w.] 1980, 8 s.

13. Walka ideologiczna w sferze kultury po sierpniu 1980 roku. Materiał pomocniczy na zebrania ideologiczne POP [Podstawowej Organizacji Partyjnej]. Powst. 1980. Wyd. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 35 s. Redakcja Publikacji Wydziału Ideologicznego KC [Komitetu Centralnego] Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Przekłady

słowacki

Ideologický boj v oblasti kultúry po auguste 1980. Bratislava 1980 (informacja autora).

14. Współczesność i historia. Z problematyki współczesnej literatury czeskiej i słowackiej. Katowice: Śląsk 1982, 439 s.

Zawartość

I. Literatura i świadomość narodowa: Stan i potrzeby badań nad literaturami krajów socjalistycznych; „We własnych oczach”; Ludovít Štúr: słowacki mąż opatrznościowy. (Na marginesie książki H. Janaszek-Ivaničkovej pt.Kochanek Sławy”). – II. O kształt i postawę literatury: Jaroslav Hašek; Stanisław Kostka Neumann; Juliusz Fučik; Milo Urban; Ján Červeň. – III. Współczesność i historia: Komentarze do rozwoju czeskiej powieści historycznej; Proza o „słowackiej drodze do wolności”; Bohumil Hrabal; Pavol Horov; Andrej Plávka; Miroslav Válek; Vladimír Páral.

15. Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce w latach 1945-1980. Dzieje recepcji i bibliografia. [Autorzy:] W. Nawrocki, T. Sierny. Katowice: Śląsk [1983], 303 s.

Tu W. Nawrocki: Cz. I. Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce w latach 1945-1980. (Dzieje recepcji), s. 7-70.

16. Krajobraz literatury w czterdziestoleciu. Warszawa: Książka i Wiedza 1985, 38 s. Wydział Kultury KC [Komitetu Centralnego] Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

17. Szkice czeskie i słowackie. Z problematyki współczesnej literatury czeskiej i słowackiej oraz jej recepcji w Polsce w latach 1944-1984. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 317 s.

Zawartość

I. Szkice z dziejów procesu literackiego w Czechach i na Słowacji: Komentarze do rozwoju czeskiej powieści historycznej; Młoda proza słowacka. – II. Szkice do portretów literackich: Glosy do twórczości Jaroslava Haška; Jaroslav Havlíček; Fráňa Šrámek; František Švantner; Bohuslav Březovský; Karel Ptáčník; Ivan Horváth; Ivan Habaj; Peter Jaroš. – Szkice do dziejów recepcji: Przekład i polityka kulturalna; Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce w latach 1945-1980. Dzieje recepcji; Poezja polska w czeskich oczach; Czeskie motywy w prozie klasyka wiedeńskiego realizmu fantastycznego [dot. F. Rittera von Herzmanovskiego-Orlanda]; Polskie motywy w powieści historycznej Aleny Vrbovej; Twórczość Zdzisława Hierowskiego.

18. Polskie życie literackie w latach 1944-1959: postawy i wybory. Zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo ANS [Akademia Nauk Społecznych] 1989, 204 s. Akademia Nauk Społecznych, Instytut Teorii Kultury i Polityki Kulturalnej.

19. Wykłady o literaturze na Zachodzie i w Polsce. [Cz. 1-4]. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1998.

Na okładce tytuł: Wykłady o europejskiej literaturze na Zachodzie i w Polsce.

[Cz. 1]. Antyk i Biblia, 216 s.

[Cz. 2]. Średniowiecze, 128 s. Wyd. 2 poprawione, rozszerzone i uzupełnione z podtytułem Wykłady o literaturze i kulturze europejskiej Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie F[ilii] AŚ [Akademii Świętokrzyskiej] 2004, 437 s.

[Cz. 3]. Renesans, 196 s.

[Cz. 4]. Barok, 128 s.

[Cz. 5]. Oświecenie.

20. Kwestia czeska”: tożsamość narodowa, literatura i polityka. Szkice i uwagi. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 2000, 678 s.

Zawartość

Zawiera szkice w działach: I. Czesi i czeska ćkwestia. – II. Czesi i katolicyzm. – III. Czesi i kwestia niemiecka. – IV. Literatura jako środek samopoznania i samooceny [tu m.in.:] W Polsce o Szwejku i Szwejkizmie; Uwagi o Józefa Waczkowa przekładzie „Przygód dobrego wojaka Szwejka”; Obraz etniczny Słowaka w kulturze polskiej a polityka zbliżenia i współpracy. – V. Czesi i polityka dzisiejsza.

21. Patrioci i wrogowie. Stereotypy Polaków i Niemców w literaturze polskiej XIX i początków XX wieku. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2002, 335 s. Akademia Świętokrzyska (Kielce), Filia (Piotrków Trybunalski).

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Twórczość poetycka Jana Kasprowicza w czasie pobytu na Śląsku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach. Prace Historyczno-literackie 1962 s. 85-111.
Życie kulturalne Katowic w latach międzywojennych i w okresie Polski Ludowej. W: Katowice 1922-1972. Katowice 1973 s. 73-88.
Współczesna proza polska. (Zagadnienia i tematy). W: Literatura Polski Ludowej. Katowice 1977 s. 7-45. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w Katowicach”, 159.
Literatura islandzka; Literatura norweska [rozdz. VI-VII]. W: Dzieje literatur europejskich. T. 2 cz. 2. Warszawa 1983 s. 37-61; 90-106.
Ideologia i literatura. Polonistyka 1985 nr 7 s. 519-529.
Niezależna literatura w politycznych służbach. Studia Społeczno-Polityczne 1987 nr 2 s. 233-249.
Polski dramat władzy w pismach Marii Dąbrowskiej. Nowe Drogi 1989 nr 6 s. 123-135.
Romans Teresy Hennert. „Stracone złudzenia” w świecie rozpadających się wartości. W: Zofe Nalkovskoj posvjaščaetsja... Materialy naucnoj konferencii 16 maja 1989 goda. Grodno 1991 s. 47-55.
Mity i stereotypy jako kulturowa motywacji agresji i odwetu. Serbski przypadek kulturowy. Studia i Materiały Polonistyczne 1996 t. 2 s. 9-20.
Romans Teresy Hennert” [Z. Nałkowskiej]. Próba innej lektury. Studia i Materiały Polonistyczne 1996 t. 2 s. 31-41.
Gdzie jest moja ojczyzna?”, czyli czy istnienie narodu czeskiego jest rzeczą oczywistą; „Geniusz sierocy” Marii Dąbrowskiej jako dramat dokumentarny; Marian Jurkowski – językoznawca, tłumacz i popularyzator. Studia i Materiały Polonistyczne 1997 t. 3 s. 57-84; 85-102; 285-295.
Z niemiecką pomocą Szwejk podbija świat. Cz. 1-2. Zbliżenia Polska-Niemcy 1998 nr 3 s. 26-35, 1999 nr 1 s. 25-31.
Dramat historyczny lat 1948-1956 jako dyskurs legitymizujący władzę; „...dopiero przekład Szwejka na niemiecki odsłonił wartość Haška również jego ziomkom. My i oni – dylematy polsko-rosyjskie. Studia i Materiały Polonistyczne 1999 t. 4 s. 57-76, 165-184.
Dąbrowska i „sprawa z Ukraińcami. Studia Słowianoznawcze 2000 t. 1 s. 7-28.
Słowacki wśród Czechów. W: W 150 rocznicę urodzin i 150 rocznicę śmierci Juliusza Słowackiego. Piotrków Trybunalski 2000.
Szwejk i szwejkizm. Uwarunkowania stereotypów kulturowych. W: Res Humana 2000 s. 69-85.
Wrzesień 1939 roku w literaturze polskiej. Studia i Materiały Polonistyczne 2000 t. 5 s. 77-96.
Antyromantyczna socjalizacja wielkopolskiego ziemianina: Paulina Wilkońska i Bibianna Moraczewska. W: Z badań nad historią, oświatą i kulturą. Piotrków Trybunalski 2001 s. 357-368.
Mity i stereotypy jako kulturowa legitymizacja uprzedzeń i agresji (przypadek serbski). W: Stereotypy i uprzedzenia. Warszawa 2001 s. 227-248.
Obraz Niemca w „Ziemi obiecanej” Władysława Stanisława Reymonta: idealizacja polskości, ambiwalentne ujęcie niemieckości i odrzucanie żydostwa. W: W 75. rocznicę śmierci Władysława Stanisława Reymonta. Piotrków Trybunalski 2001 s. 77-116.
Od złych sąsiad wszystko złe”: Polacy, Czesi i Słowacy we własnych oczach. W: Siedem granic, osiem kultur i Europa. Łomża 2001 s. 55-75.
Václav Černý o zwodniczych ułudach panslawizmu. Studia Słowianoznawcze 2001 t. 2 s. 7-45.
Glosy do dziejów życia literackiego w PRL. „Studia i Materiały Polonistyczne2002 t. 6 s. 143-164.
O szkodliwym szacunku dla autorytetów. W: Autorytety polskie. Łomża 2002 s. 257-265.
Panorama najnowszej historii czechosłowackiej polityki kulturalnej. Studia Słowianoznawcze 2002 t. 3 s. 85-111.
Zapomniany słowacki projekt sfederalizowania Europy Środkowej; Eva Kantůrková, czyli „stracone złudzenia” czeskich reformistów w perspektywie postmodernistycznej. Studia Słowianoznawcze 2003 t. 4 s. 21-39; 31-62.
Antyk i Biblia; Średniowiecze; Odrodzenie; Barok; Oświecenie; Pozytywizm; Młoda Polska. W: Vademecum maturzysty. Warszawa 2004 s. 136-261; 286-337.
Pochwala życia pracowitego. W: W kręgu literatury i języka. Piotrków Trybunalski 2005 s. 283-296.
Historia literatury światowej w dziesięciu tomach. T. 2 cz. 1 – t. 8. Bochnia; Kraków; Warszawa [2006] [w każdym tomie autorstwa W. Nawrockiego: Wprowadzenie. – Literatury słowiańskie (tylko w t. 2 cz. 2). – Literatury Europy Środkowej: Literatura czeska; Literatura słowacka. – Literatury skandynawskie].

Wybory tekstów w przekładach

rosyjski

Klass, ideologija, literatura. Sbornik statej. [Wybór i przekł.] V. Chorev. Moskva 1986.

słowacki

Literatura a spoločnost' [Wybór, przekł. i wstęp:] J. Hvišč. Bratislava 1989.

Przekłady

1. S. Lichý‛ Fanfan Tulipan. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: W. Szczepanowska, W. Nawrocki. Wystawienie: Katowice Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego, Teatr Rozmaitości 1971.
2. P. Koyš: Pieśń o Słowacji. Bratislava: Slovensky Spisovatel' 1973, Katowice: Śląsk 1975, [50] s.
Tu także szkic W. Nawrockiego: Słowacja.
3. J. Janáček: Śmierć Wallensteina. Tłumaczenie, wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1976, 327 s. Wyd. nast. tamże 1988.
4. D. Galský: Wielka gra Ferdynanda Lessepsa. Przeł. i przypisami opatrzył.: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1977, 225 s.
5. P. Horov: Podziemna rzeka. [Wiersze]. Przeł.: W. Nawrocki, A. Piotrowski, J. Waczków. Wybór i wstęp: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1978, 143 s.
6. M. Stingl: Indianie na wojennej ścieżce. [Praca popularnonaukowa dla młodzieży]. Katowice: Śląsk 1980, 229 s.
7. J. Hašek: Nieznane przygody dobrego wojaka Szwejka i inne opowiadania. Wybrał, przeł. i wstępem opatrzył: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1989, 306 s.
8. A. Kuba, J. Hausman: Dzieje samochodu. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989, 182 s.
9. J. Hašek: Dziwne i nieznane przygody dobrego wojaka Szwejka oraz inne opowiadania. Wybrał, przeł. z czeskiego i oprac.: W. Nawrocki. Warszawa: Verum 1995, 292 s.

Zob. też Prace edytorskie i redakcyjne poz. , .

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W. Szewczyk: Hanys; Noc. [Poematy]. Wyd. 2. Do druku przygotował [i posłowiem opatrzył] W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1963, 68 s.
2. Stefana Żeromskiego myśli o Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wybór: W. Nawrocki, S. Wilczek. Katowice: Śląsk 1964, 56 s.
3. G. Morcinek: Miód w sercu i inne nowele. Wybór: W. Nawrocki. T. 1-2. Katowice: Śląsk 1966, 332 + 242 s. Wyd. 2 [w 1 tomie] tamże 1971.
4. G. Morcinek: Pokład Joanny. Wyd. 8. Posłowie, przygotowanie do druku, przypisy, słowniczek terminów górniczych: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1966, 515 s. Wyd. 9-12 tamże 1969-1983.
5. Zachodem poszły dzieje. Antologia opowiadań o Ziemiach Zachodnich. Wybór: W. Nawrocki, A. Wasilewski. Wstęp i noty o autorach W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970, 728 s.
6. S. Wasylewski: Wspomnienia i szkice znad Warty. Przygotował z rękopisu do druku oraz opatrzył przedmową i przypisami W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, 259 s.
7. Dom z naszych rąk. Antologia opowiadań 1944-1974. Wybór i wstęp: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1974, 426 s.
8. M. Válek: Cztery księgi niepokoju. Wybór i przedmowa: W. Nawrocki. Przeł.: A. Brosz [i in.]. Katowice: Śląsk 1974, 140 s.
Tu także m.in. przekład W. Nawrockiego.
9. Z. Hierowski: Szkice krytyczne. Wstęp i wybór W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1975, 486 s.
10. A. Plávka: Winobranie. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył W. Nawrocki. Przeł.: J. Buras [i in.]. Katowice: Śląsk 1978, 150 s.
Tu także m.in. przekład W. Nawrockiego.
11. F. Švantner: Piargi. [Opowiadania]. Przeł.: D. Meyza-Marušiaková. Wybór i wstęp: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1980, 210 s.
12. Dzieło najżywsze z żywych. Antologia reportażu o Ziemiach Zachodnich i Północnych z lat 1919-1939. Wybrał teksty i napisał przedmowę W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 445 s.
13. Literatura popularna, folklor, język. Pod red. W. Nawrockiego i M. Walińskiego. T. 1-2. Katowice: Uniwersytet Śląski 1981, 145 + 221 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 434, 441.
14. Początek epopei. Antologia opowiadań o Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wyboru dokonali: W. Nawrocki, A. Wasilewski. Wstęp: W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 556 s.
15. G. Morcinek: Legendy i baśnie. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył: W. Nawrocki. (Dzieła wybrane). Katowice: Śląsk 1984, 308 s.
16. [B. Slenčíková] Timrava: Za kogo wyjść za mąż. [Opowiadania]. Przeł.: A. Czcibor-Piotrowski. Wybór: W. Nawrocki. Wstęp: H. Janaszek-Ivaničková. Katowice: Śląsk [1984], 261 s.
17. G. Morcinek: Opowiadania. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1985, 401 s.
18. J. Pilař: Eseje o poezji polskiej. Wyboru dokonał i przedmową opatrzył W. Nawrocki. Przeł. A. Czcibor-Piotrowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 319 s.
19. J.I. Kraszewski: Nad Sprewą. Obrazki współczesne. Tekst oprac. i przygotował do druku [W. Nawrocki]. Warszawa: Ryton 1992, 146 s.
Oprac. podpisane: Andrzej Wolan.
20. Amor dziś moim hetmanem. Erotyki wszeteczne i wstydliwe. Wybór i oprac.: W. Nawrocki. Warszawa: Verum 1995, 190 s.
21. Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu. W przekł. L. Staffa. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama 1995, 230 s. Wyd. 3 [!] tamże [1996].
22. Pieśń o Rolandzie; Dzieje Tristana i Izoldy. (Odtworzył J. Bédier); F. Villon: Wielki Testament. Przeł.: T. Boy-Żeleński. Wstęp i przypisy W. Nawrocki. Wyd. 2 [!]. Warszawa: Kama [1995], 357 s. Wyd. 3 tamże [1997].
23. H. Balzac: Ojciec Goriot. Przeł.: T. Boy-Żeleński. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kamena 1996, 254 s.
24. J. Bédier: Dzieje Tristana i Izoldy. W przekł. T. Boya-Żeleńskiego. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1996], 142 s.
25. Płodny jest świat w występki. Antologia polskiej libertyńskiej poezji erotycznej XVIII w. Wybrał i przygotował do druku oraz wstępem i notami o autorach i pochodzeniu tekstu opatrzył W. Nawrocki. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Wydziału Zamiejscowego Kieleckiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1996, 194 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Kochanowskiego w Kielcach Wydział Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim.
26. S. Żeromski: Opowiadania i nowele. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1996], 195 s.
27. P. Corneille: Cyd. Tragikomedia. Przeł.: J.A. Morsztyn. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1997], 126 s.
28. D. Diderot: Kubuś Fatalista i jego pan. Przeł.: T. Boy-Żeleński. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1997], 278 s.
29. J. Hašek: Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej. Przeł.: P. Hulka-Laskowski. Wybór dla szkół i oprac.: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1997], 484 s.
30. J. Kochanowski: Odprawa posłów greckich. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama 1997, 56 s.
31. J.U. Niemcewicz: Powrót posła. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1997], 101 s.
32. Wolter: Kandyd. W przekł. T. Boya-Żeleńskiego. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1997], 117 s.
33. M. de Cervantes: Don Kichot. Wybór dla szkół. Przeł.: E. Boyé. Wybór, streszczenie, wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama 1998, 251 s.
34. E. Orzeszkowa: Nad Niemnem. Wstęp i przypisy: W. Nawrocki. Warszawa: Kama [1998], 580 s.

Zob. też Przekłady poz. , , .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1985, 1998, 2006.

Wywiady

Humanistyczne pasje prof. Witolda Nawrockiego. Rozm. S. Frycie. W: W świecie humanistycznych wartości. Piotrków Trybunalski 2006.

Słowniki i bibliografie

S. Frycie: Bibliografia prac Witolda Nawrockiego. Studia i Materiały Polonistyczne 1996 t. 2.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).
Bibliografia prac Witolda Nawrockiego. W: W świecie humanistycznych wartości. Piotrków Trybunalski 2006.

Ogólne

Książki

W świecie humanistycznych wartości. Rozprawy i artykuły o języku, literaturze i humanistycznych pasjach historyka literatury i badacza kultury – profesora Witolda Nawrockiego. Prace dedykowane Profesorowi przez współpracowników, przyjaciół i uczniów z okazji 70. rocznicy urodzin i 40. rocznicy działalności naukowej i dydaktycznej pod red. S. Fryciego. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2006, 396 s. [tu m.in.: S. Dróżdż: Witold Nawrocki jako badacz literatury staropolskiej i oświeceniowej; M. Obrusznik-Partyka: My i oni o poszukiwaniu tożsamości narodowej. (Witold Nawrocki jako badacz literatury polskiej XIX w.); A. Skolasińska: Witold Nawrocki jako badacz literatury XX w. i krytyk literacki; B. Mucha: Witold Nawrocki – badacz literatury powszechnej; E. Larecka: Witold Nawrocki jako nauczyciel akademicki].

Artykuły

S. Frycie: Witold Nawrocki – historyk literatury i krytyk literacki. „Studia i Materiały Polonistyczne1996 t. 2.

Działalność oświatowa i literacka Juliusza Ligonia

Z. Hierowski. „Zaranie Śląskie1963 nr 2.

Jan Kupiec – poeta z Łąki

M. Fazan. „Zaranie Śląskie1964 nr 3.

Katowickie środowisko literackie

J. Kajtoch. „Zaranie Śląskie1970 nr 1.

Trwanie i powrót

B. Kledzik: Literatura Ziem Zachodnich. Nurt 1969 nr 12.
M. Misiorny. „Życie Literackie1969 nr 47.
J. Termer. „Współczesność1969 nr 25.
T.J. Żółciński: Literatura Ziem Zachodnich czy literatura regionu. „Litery1969 nr 11.
T. Błażejewski. „Osnowa1970 lato.
J. Jastrzębski: Zgoda Witolda Nawrockiego; M. Orski: Witold Nawrocki i sprzeciw. „Odra1970 nr 4.
Z. Macużanka: Ziemie Zachodnie – sprawą własną. Kultura 1970 nr 1.
K. Nowicki: Szkic do sytuacji. Miesięcznik Literacki 1970 nr 3.

O pisarstwie Gustawa Morcinka

L. Brożek: Książka o Morcinku. Poglądy 1973 nr 1.
F. Fornalczyk: Klucz do pisarstwa Morcinka. „Nowe Książki1973 nr 1, polemika: W. Nawrocki. Tamże 1973 nr 5.

Klasa, ideologia, literatura

T. Błażejewski: Społeczna służba literatury. Odgłosy 1976 nr 40.
T. Bujnicki: Między ideologią a literaturą. Zaranie Śląskie 1976 nr 3.
B. Gołębiowski: Proces dziejowy i tworzenie wartości. Literatura 1976 nr 26.
B.S. Kunda: Literatura w nowym społeczeństwie. Życie Literackie 1976 nr 47.
B. Owczarek: Marksizm, kultura, literatura. Miesięcznik Literacki 1976 nr 12.
S. Skierski: Ideologia i literatura. Nowe Książki 1976 nr 14.

Klasycy i współcześni

G. Szewczyk: Szkice o prozie skandynawskiej. Nowe Książki 1980 nr 20.
N. Honsza: Proza skandynawska. Życie Literackie 1981 nr 3.
A. Ogrodowczyk: Skandynawski rekonesans. Miesięcznik Literacki 1982 nr 8.
Z. Ciesielski. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Studia Scandoslavica1983 nr 5.
H. Czubała: Społeczna wrażliwość prozy skandynawskiej. Życie Literackie 1986 nr 17.
T. Wójcik: Klasyczny wymiar Północy. Miesięcznik Literacki 1986 nr 12.

Współczesność i historia

L. Hensel: W cieniu wielkich literatur. Nowe Książki 1983 nr 12.
H. Janaszek-Ivaničková: Literatura i polityka. Tu i Teraz 1983 nr 12.
B.S. Kunda: Panorama literatury czeskiej i słowackiej. Życie Literackie 1983 nr 19.

„Płodny jest świat w występki”

L. Żuliński: Między rozpustą a pokutą. Wiadomści Kulturalne 1997 nr 29.