BIO

Urodzony 28 listopada 1920 w Białymstoku; syn Stanisława Nagrabieckiego, oficera, po przejściu do rezerwy właściciela piekarni i cukierni, i Marii z Halcewicz-Pleskaczewskich. Wkrótce przeniósł się wraz z rodzicami do miejscowości Kraśne nad Uszą, następnie do Mołodeczna, potem do Żardela, a w końcu, około 1907, zamieszkał w Wilnie. Tu uczęszczał kolejno do Gimnazjum oo. Jezuitów, Gimnazjum im. P. Skargi i eksperymentalnego Liceum i Gimnazjum im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, w którym w 1939 zdał maturę. Po wybuchu II wojny światowej nadal przebywał w Wilnie. W okresie istnienia Republiki Litewskiej rozpoczął studia polonistyczne na tajnych kompletach Uniwersytetu Stefana Batorego (USB). Po włączeniu Litwy do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, studiował polonistykę na Litewskim Uniwersytecie Wileńskim. W czasie okupacji niemieckiej powrócił na tajne studia USB. Równocześnie brał udział w działalności konspiracyjnej na terenie Wilna i Wileńszczyzny, jako żołnierz Służby Zwycięstwu Polski, następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Ukończył Konspiracyjną Szkołę Podchorążych w Dzielnicy „B” Garnizonu Wileńskiego i walczył w oddziałach partyzanckich na Wileńszczyźnie, najpierw w 1943 w oddziale „Kmicica” (porucznika Antoniego Burzyńskiego), a od września 1943 do stycznia 1944 w 3. Brygadzie Partyzantów Wileńskich „Szczerbca” (kapitana Gracjana Fróga). Odkomenderowany następnie do zadań specjalnych w Kierownictwie Dywersji na terenie Wilna, w kwietniu został aresztowany przez gestapo. Po ucieczce z więzienia, w lipcu 1944 brał udział w walkach o Wilno (operacja „Ostra Brama”). W tymże roku zawarł związek małżeński z Wandą Dukalską, pianistką i malarką. Wkrótce potem wyjechał w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Lublina. W 1945 podjął studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). W tymże roku był współzałożycielem dwutygodnika „Zdrój” i następnie do 1947 członkiem jego redakcji; na łamach tego pisma debiutował w 1945 wierszem pt. Witraż (nr 3). W 1945 został też członkiem Klubu Literackiego, którego do 1946 był sekretarzem. W 1947 uzyskał magisterium na KUL i przeniósł się na stałe do Warszawy. Od tegoż roku był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich; członek do rozwiązania Związku w 1983). Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego (od 1949 Zjednoczone Stronnictwo Ludowe; do 1981). W 1947-48 był pracownikiem naukowym w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego oraz nauczycielem w II Państwowym Liceum Ogólnokształcącym. W 1948-50 pracował w redakcjach dodatków kulturalnych „Dziennika Ludowego”: „Niedziela na Wsi” (członek redakcji) oraz „Literacki Dziennik Ludowy” (redaktor naczelny). W 1950-52 redagował w Centralnej Rozgłośni Polskiego Radia audycje o tematyce kulturalnej dla wsi. W tym okresie był także kierownikiem literackim teatru rapsodycznego Nasz Teatr. Publikował wiersze, a także recenzje i artykuły na łamach m.in. czasopism „Wieś” (1947-51, 1953), „Kamena” (1956-61, 1964-65) i „Orka” (1957-60). W 1952-53 pracował jako starszy radca w Departamencie Polityki Kulturalnej Ministerstwa Kultury i Sztuki. Równocześnie do 1954 był kierownikiem literackim w Wydziale Programowym Dyrekcji Naczelnej Przedsiębiorstwa Organizacji Imprez Artystycznych „Artos”, a w 1955-56 etatowym konsultantem literackim w Centralnym Zarządzie Imprez Estradowych. W 1956-80, pisał (m.in. pod pseudonimem Stefan Wandana) teksty piosenek, w tychże latach redagował również czasopismo Towarzystwa Przyjaciół Dzieci „Przyjaciel Dziecka”. W 1960-81 pracował ponownie w Ministerstwie Kultury i Sztuki, m.in. do 1966 jako starszy inspektor w Zespole do Spraw Teatru, a od 1973 jako starszy specjalista w Departamencie Teatru Muzyki i Estrady. Był członkiem Prezydium Zarządu Głównego Związku Teatrów Amatorskich (1960-66). Równocześnie pełnił w 1964-66 funkcję redaktora naczelnego pisma „Teatr Ludowy”. W 1970 został członkiem Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). Kontynuował twórczość literacką. Około 1977 wstąpił do Grupy Poetów i Malarzy „Łazienki”. Odbył wiele podróży zagranicznych po Europie, kilkakrotnie był we Francji. W 1988 został członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich, a w 1989 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1944, 1966), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1964), Krzyżem Armii Krajowej (1970), Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Partyzanckim (1976), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1976), Krzyżem Kawalerskim (1979) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), tytułem „Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” (2001). Zmarł 30 stycznia 2011 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Works

1. Hejnał. [Wiersze]. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki 1947, 15 s.

2. Rozważania wiosenne. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 62 s.

3. Strofy wiślane. (1945-1956). [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1957, 122 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze z oddalenia; Śpiew ziemi; Strofy wiślane; Pod drzewem.

4. Gasnące linie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 60 s.

5. Piąte imię wiatru. [Wiersze]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 88 s.

6. Rozmowy horyzontów. Dwa poematy. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1972, 87 s.

Zawartość

Zawiera poematy: Rwanie fal; Bo w te sosny wchodzę...

7. Anna German. [Sylwetka]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1974, 64 s.

8. Kamienne salta. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 138 s.

9. Chmura słoneczna. [Wiersze]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 159 s.

10. Drzwi do ogrodu. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 192 s.

Zawartość

Cykle: Drzwi do ogrodu; Portrety – ojciec z zeszytów szkolnych; Idę; Zarzecze; Bursztynową łzą (fragmenty); Bieg po trawie (miniatury poetyckie); Dedykacje, stylizacje, pastisze.

11. Bieg po trawie. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1989, 30 s. Zob. poz. .

12. Idąc na hasło. Zapiski partyzanta. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1989, 152 s. Wyd. 2 rozszerzone Warszawa: Antyk 1997.

Na karcie tytułowej również pseudonim konspiracyjny: „Wandal”.
Wspomnienia z lat 1939-1945.

13. Między nim a sobą. [Wiersze]. Warszawa: Latona 1992, 63 s.

Tu m.in. cykl: W warszawskim zoo.

14. To ciemniej, to jaśniej. Wybór wierszy. T. 1-4. Warszawa: Latona 1995-1997.

T. 1. Wertuję kwiaty jak książki. 1995, 144 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z poz. , , , , , – nadto cykl: Urodzaje Melpomeny.

T. 2. Godziny opisane skrzydłami ważek. 1995 [właśc. 1996], 122 s.

Zawartość

Cykle: Godziny opisane skrzydłami ważek; Cisza po dzwonach; Portrety i pejzaże; Ornitologia liryczna; Rozważania wiosenne; Chmura słoneczna.

T. 3. Radością są wydmy w smudze cienia. 1996, 151 s.

Zawartość

Cykle: Radością są wydmy w smudze cienia; Znicze polskiej obrony; Hejnał; Między Nim a sobą.

T. 4. Okolice rozpiętego marzenia. 1997, 133 s.

Zawartość

Cykle: Bieg po trawie; Wspinaczki wysokogórskie; Rwanie fal; Idę, jadę, płynę, lecę; Cieniem po ścianie ciszy; Elegie „Znikąd donikąd?”.

15. Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa. Wspomnieniowy esej o poecie wesołym, przekornym, sentymentalnym i paradoksalnym. Podkowa Leśna: Aula 2000, 73 s.

Dot. K.I. Gałczyńskiego.

16. Opowieści prawdziwe. [Opowiadania]. Podkowa Leśna: Aula 2000, 114 s.

17. Zatrzymane słowa. Przypomnienia i nowe olśnienia. [Wiersze]. Podkowa Leśna: Aula 2000, 291 s.

18. Dotyk światła (wiersze zebrane o igrzyskach i zawodach sportowych oraz miniatury z cyklu: Bieg po trawie; Rozważania wiosenne; Piąte imię wiatru; Las; Godziny opisane skrzydłami ważek). Podkowa Leśna: Aula 2004, 81 s.

19. Requiem po karnawale. Wiersze i poematy prawie zebrane. T. 1-2. Podkowa Leśna: Aula 2004, 314 + 370 s.

20. W krzywym świecidełku (sylwetki portretowe niektórych poetów) 1552-1987 (dedykacje – stylizacje – pastisze) 1978-1987. Zaproszenie do poetyckiej zabawy. Podkowa Leśna: Aula 2004, 100 s.

21. Magiczny kształt miłości. [Wiersze]. Podkowa Leśna: Aula 2007, 179 s.

Prace redakcyjne

1. Do matki. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 318 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2, 1980, wyd. 3 1997.
2. Dziecku. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 380 s.
3. Ojcu. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Przedmowa: Z. Bieńkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1995, 367 s.

Analyses and reviews

Questionnaire for IBL PAN 1966, 1973, 1978, 1988, 1997, 2005.

Wywiady

Niech Pan to zapisze! Rozm. J.Z. Brudnicki. Magazyn Literacki 1998 nr 2/3.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).

Hejnał

B. Ostromęcki: Nowości poetyckie. Nowiny Literackie 1948 nr 6.

Rozważania wiosenne

Z. Lichniak: Nieporozumienia poetyckie. Dziś i Jutro 1953 nr 9.

Strofy wiślane

A. Kamieńska: Jeden paradoks liryki. Twórczość 1957 nr 12.

Gasnące linie

A. Słucki: W kręgu Czechowicza. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 12.

Piąte imię wiatru

J. Zacharska. „Poezja1970 nr 9.

Rozmowy horyzontów

K. Grela: Miłość jak oś ziemska. Poezja 1973 nr 9.
W. Natanson: Morze i las. Nowe Książki 1973 nr 7.

Kamienne salta

J. Żernicki: Oswajanie kamienia. Poezja 1974 nr 10.

Chmura słoneczna

A. Szymanowska: Kto świeci oczami?Nowe Książki1979 nr 23.

Drzwi do ogrodu

W. Natanson: Sekrety i geneza wiersza. Słowo Powszechne 1987 nr 138.

To ciemniej, to jaśniej

J.Z. Brudnicki: Pejzaże, portrety i dedykacje. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 45.
J. Sokołowska: To ciemniej, to jaśniej” Jana Nagrabieckiego. Wileńskie Rozmaitości. 1997 nr 5.
M. Lalak: Ze słów dom układam. Nowe Książki 1998 nr 5.

Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Opowieści prawdziwe; Zatrzymane słowa].

Opowieści prawdziwe

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Zatrzymane słowa; Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa].

Zatrzymane słowa

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Opowieści prawdziwe; Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa].

Do matki

E. Biela: Ona była moim wszystkim. Kierunki 1977 nr 45.
W. Rustecki: Świąteczne bicie matek. Kultura i Ty 1977 nr 12.
E. Pindór: Ona mi pierwsza pokazała księżyc. Poglądy 1978 nr 3.

Dziecku

W. Próchnicki: Dziecku poświęcone. Życie Literackie 1979 nr 39.