BIO

Urodzony 28 listopada 1920 w Białymstoku; syn Stanisława Nagrabieckiego, oficera, po przejściu do rezerwy właściciela piekarni i cukierni, i Marii z Halcewicz-Pleskaczewskich. Wkrótce przeniósł się wraz z rodzicami do miejscowości Kraśne nad Uszą, następnie do Mołodeczna, potem do Żardela, a w końcu, około 1907, zamieszkał w Wilnie. Tu uczęszczał kolejno do Gimnazjum oo. Jezuitów, Gimnazjum im. P. Skargi i eksperymentalnego Liceum i Gimnazjum im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, w którym w 1939 zdał maturę. Po wybuchu II wojny światowej nadal przebywał w Wilnie. W okresie istnienia Republiki Litewskiej rozpoczął studia polonistyczne na tajnych kompletach Uniwersytetu Stefana Batorego (USB). Po włączeniu Litwy do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, studiował polonistykę na Litewskim Uniwersytecie Wileńskim. W czasie okupacji niemieckiej powrócił na tajne studia USB. Równocześnie brał udział w działalności konspiracyjnej na terenie Wilna i Wileńszczyzny, jako żołnierz Służby Zwycięstwu Polski, następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Ukończył Konspiracyjną Szkołę Podchorążych w Dzielnicy „B” Garnizonu Wileńskiego i walczył w oddziałach partyzanckich na Wileńszczyźnie, najpierw w 1943 w oddziale „Kmicica” (porucznika Antoniego Burzyńskiego), a od września 1943 do stycznia 1944 w 3. Brygadzie Partyzantów Wileńskich „Szczerbca” (kapitana Gracjana Fróga). Odkomenderowany następnie do zadań specjalnych w Kierownictwie Dywersji na terenie Wilna, w kwietniu został aresztowany przez gestapo. Po ucieczce z więzienia, w lipcu 1944 brał udział w walkach o Wilno (operacja „Ostra Brama”). W tymże roku zawarł związek małżeński z Wandą Dukalską, pianistką i malarką. Wkrótce potem wyjechał w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Lublina. W 1945 podjął studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). W tymże roku był współzałożycielem dwutygodnika „Zdrój” i następnie do 1947 członkiem jego redakcji; na łamach tego pisma debiutował w 1945 wierszem pt. Witraż (nr 3). W 1945 został też członkiem Klubu Literackiego, którego do 1946 był sekretarzem. W 1947 uzyskał magisterium na KUL i przeniósł się na stałe do Warszawy. Od tegoż roku był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich; członek do rozwiązania Związku w 1983). Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego (od 1949 Zjednoczone Stronnictwo Ludowe; do 1981). W 1947-48 był pracownikiem naukowym w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego oraz nauczycielem w II Państwowym Liceum Ogólnokształcącym. W 1948-50 pracował w redakcjach dodatków kulturalnych „Dziennika Ludowego”: „Niedziela na Wsi” (członek redakcji) oraz „Literacki Dziennik Ludowy” (redaktor naczelny). W 1950-52 redagował w Centralnej Rozgłośni Polskiego Radia audycje o tematyce kulturalnej dla wsi. W tym okresie był także kierownikiem literackim teatru rapsodycznego Nasz Teatr. Publikował wiersze, a także recenzje i artykuły na łamach m.in. czasopism „Wieś” (1947-51, 1953), „Kamena” (1956-61, 1964-65) i „Orka” (1957-60). W 1952-53 pracował jako starszy radca w Departamencie Polityki Kulturalnej Ministerstwa Kultury i Sztuki. Równocześnie do 1954 był kierownikiem literackim w Wydziale Programowym Dyrekcji Naczelnej Przedsiębiorstwa Organizacji Imprez Artystycznych „Artos”, a w 1955-56 etatowym konsultantem literackim w Centralnym Zarządzie Imprez Estradowych. W 1956-80, pisał (m.in. pod pseudonimem Stefan Wandana) teksty piosenek, w tychże latach redagował również czasopismo Towarzystwa Przyjaciół Dzieci „Przyjaciel Dziecka”. W 1960-81 pracował ponownie w Ministerstwie Kultury i Sztuki, m.in. do 1966 jako starszy inspektor w Zespole do Spraw Teatru, a od 1973 jako starszy specjalista w Departamencie Teatru Muzyki i Estrady. Był członkiem Prezydium Zarządu Głównego Związku Teatrów Amatorskich (1960-66). Równocześnie pełnił w 1964-66 funkcję redaktora naczelnego pisma „Teatr Ludowy”. W 1970 został członkiem Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). Kontynuował twórczość literacką. Około 1977 wstąpił do Grupy Poetów i Malarzy „Łazienki”. Odbył wiele podróży zagranicznych po Europie, kilkakrotnie był we Francji. W 1988 został członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich, a w 1989 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1944, 1966), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1964), Krzyżem Armii Krajowej (1970), Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Partyzanckim (1976), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1976), Krzyżem Kawalerskim (1979) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), tytułem „Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” (2001). Zmarł 30 stycznia 2011 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Hejnał. [Wiersze]. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki 1947, 15 s.

2. Rozważania wiosenne. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 62 s.

3. Strofy wiślane. (1945-1956). [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1957, 122 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze z oddalenia; Śpiew ziemi; Strofy wiślane; Pod drzewem.

4. Gasnące linie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 60 s.

5. Piąte imię wiatru. [Wiersze]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 88 s.

6. Rozmowy horyzontów. Dwa poematy. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1972, 87 s.

Zawartość

Zawiera poematy: Rwanie fal; Bo w te sosny wchodzę...

7. Anna German. [Sylwetka]. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1974, 64 s.

8. Kamienne salta. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 138 s.

9. Chmura słoneczna. [Wiersze]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 159 s.

10. Drzwi do ogrodu. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 192 s.

Zawartość

Cykle: Drzwi do ogrodu; Portrety – ojciec z zeszytów szkolnych; Idę; Zarzecze; Bursztynową łzą (fragmenty); Bieg po trawie (miniatury poetyckie); Dedykacje, stylizacje, pastisze.

11. Bieg po trawie. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1989, 30 s. Zob. poz. .

12. Idąc na hasło. Zapiski partyzanta. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1989, 152 s. Wyd. 2 rozszerzone Warszawa: Antyk 1997.

Na karcie tytułowej również pseudonim konspiracyjny: „Wandal”.
Wspomnienia z lat 1939-1945.

13. Między nim a sobą. [Wiersze]. Warszawa: Latona 1992, 63 s.

Tu m.in. cykl: W warszawskim zoo.

14. To ciemniej, to jaśniej. Wybór wierszy. T. 1-4. Warszawa: Latona 1995-1997.

T. 1. Wertuję kwiaty jak książki. 1995, 144 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z poz. , , , , , – nadto cykl: Urodzaje Melpomeny.

T. 2. Godziny opisane skrzydłami ważek. 1995 [właśc. 1996], 122 s.

Zawartość

Cykle: Godziny opisane skrzydłami ważek; Cisza po dzwonach; Portrety i pejzaże; Ornitologia liryczna; Rozważania wiosenne; Chmura słoneczna.

T. 3. Radością są wydmy w smudze cienia. 1996, 151 s.

Zawartość

Cykle: Radością są wydmy w smudze cienia; Znicze polskiej obrony; Hejnał; Między Nim a sobą.

T. 4. Okolice rozpiętego marzenia. 1997, 133 s.

Zawartość

Cykle: Bieg po trawie; Wspinaczki wysokogórskie; Rwanie fal; Idę, jadę, płynę, lecę; Cieniem po ścianie ciszy; Elegie „Znikąd donikąd?”.

15. Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa. Wspomnieniowy esej o poecie wesołym, przekornym, sentymentalnym i paradoksalnym. Podkowa Leśna: Aula 2000, 73 s.

Dot. K.I. Gałczyńskiego.

16. Opowieści prawdziwe. [Opowiadania]. Podkowa Leśna: Aula 2000, 114 s.

17. Zatrzymane słowa. Przypomnienia i nowe olśnienia. [Wiersze]. Podkowa Leśna: Aula 2000, 291 s.

18. Dotyk światła (wiersze zebrane o igrzyskach i zawodach sportowych oraz miniatury z cyklu: Bieg po trawie; Rozważania wiosenne; Piąte imię wiatru; Las; Godziny opisane skrzydłami ważek). Podkowa Leśna: Aula 2004, 81 s.

19. Requiem po karnawale. Wiersze i poematy prawie zebrane. T. 1-2. Podkowa Leśna: Aula 2004, 314 + 370 s.

20. W krzywym świecidełku (sylwetki portretowe niektórych poetów) 1552-1987 (dedykacje – stylizacje – pastisze) 1978-1987. Zaproszenie do poetyckiej zabawy. Podkowa Leśna: Aula 2004, 100 s.

21. Magiczny kształt miłości. [Wiersze]. Podkowa Leśna: Aula 2007, 179 s.

Prace redakcyjne

1. Do matki. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 318 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2, 1980, wyd. 3 1997.
2. Dziecku. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 380 s.
3. Ojcu. [Antologia]. Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył J. Nagrabiecki. Przedmowa: Z. Bieńkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1995, 367 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973, 1978, 1988, 1997, 2005.

Wywiady

Niech Pan to zapisze! Rozm. J.Z. Brudnicki. Magazyn Literacki 1998 nr 2/3.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).

Hejnał

B. Ostromęcki: Nowości poetyckie. Nowiny Literackie 1948 nr 6.

Rozważania wiosenne

Z. Lichniak: Nieporozumienia poetyckie. Dziś i Jutro 1953 nr 9.

Strofy wiślane

A. Kamieńska: Jeden paradoks liryki. Twórczość 1957 nr 12.

Gasnące linie

A. Słucki: W kręgu Czechowicza. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 12.

Piąte imię wiatru

J. Zacharska. „Poezja1970 nr 9.

Rozmowy horyzontów

K. Grela: Miłość jak oś ziemska. Poezja 1973 nr 9.
W. Natanson: Morze i las. Nowe Książki 1973 nr 7.

Kamienne salta

J. Żernicki: Oswajanie kamienia. Poezja 1974 nr 10.

Chmura słoneczna

A. Szymanowska: Kto świeci oczami?Nowe Książki1979 nr 23.

Drzwi do ogrodu

W. Natanson: Sekrety i geneza wiersza. Słowo Powszechne 1987 nr 138.

To ciemniej, to jaśniej

J.Z. Brudnicki: Pejzaże, portrety i dedykacje. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 45.
J. Sokołowska: To ciemniej, to jaśniej” Jana Nagrabieckiego. Wileńskie Rozmaitości. 1997 nr 5.
M. Lalak: Ze słów dom układam. Nowe Książki 1998 nr 5.

Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Opowieści prawdziwe; Zatrzymane słowa].

Opowieści prawdziwe

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Zatrzymane słowa; Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa].

Zatrzymane słowa

W. Kaliszewski: Nadrealizm i rzeczywistość. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. także: Opowieści prawdziwe; Czary-mary sztukmistrza Ildefonsa].

Do matki

E. Biela: Ona była moim wszystkim. Kierunki 1977 nr 45.
W. Rustecki: Świąteczne bicie matek. Kultura i Ty 1977 nr 12.
E. Pindór: Ona mi pierwsza pokazała księżyc. Poglądy 1978 nr 3.

Dziecku

W. Próchnicki: Dziecku poświęcone. Życie Literackie 1979 nr 39.