BIO
Urodzona 28 października 1890 w Zaliskach pod Lwowem; córka Józefa Fischa i Klary z Mannów. Ukończyła studia historyczne na Uniwersytecie Lwowskim, następnie pracowała jako nauczycielka historii w szkołach średnich. Debiutowała w 1912 opowiadaniem pt. Cień, ogłoszonym w „Słowie Polskim” (nr 33; podpisana Herminia Fiszówna). W 1915 w czasie przejściowego pobytu w Wiedniu, spowodowanego wydarzeniami wojennymi, publikowała swoje utwory w „Wiedeńskim Kurierze Polskim”. Od 1918 ogłaszała liczne artykuły literackie i publicystyczne w lwowskich pismach „Gazeta Poranna i Wieczorna” oraz „Gazeta Lwowska”. Wyszła za mąż za Leona Naglera, prawnika w stopniu podpułkownika, później kierownika Inspekcji Komendy Głównej Policji Państwowej (zaginął w 1939). W 1919 doktoryzowała się na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie rozprawy pt. Wyprawa Zaliwskiego 1833. W tym samym roku przeniosła się do Warszawy. Kontynuowała współpracę z „Gazetą Poranną i Wieczorną” (tu w 1919-20 i 1922 stały cykl artykułów o tematyce teatralnej pt. Teatralia warszawskie podpisany J. Stycz) oraz „Gazetą Lwowską” (tu w 1919-20 stała rubryka pt. Teatry warszawskie, a w 1923 stały cykl pt. List z Warszawy podpisany J. Stycz). W 1924 nawiązała stałą współpracę z „Echem Warszawskim” (1924-26; tu w 1924-25 recenzje w cyklu pt. Wśród książek i czasopism, w 1924-26 rubryka Na pół serio, w 1925-26 Notatki literackie podpisane J. Stycz), a następnie z „Bluszczem” (1924, 1927-35, 1938; w 1927-30 stała rubryka recenzji pt. Z teatrów podpisana J. Stycz), „Kobietą Współczesną” (1927-28, 1933-34), „Gazetą Polską” (1930-34), „Kurierem Porannym” (1932-35; tu w 1934 cykl recenzji pt. Książki, które warto przeczytać). Równocześnie rozwinęła szeroką działalność społeczno-organizacyjną. W 1927-30 wchodziła w skład Zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich. Była członkiem zarządu, wiceprezesem i kierowniczką wydziału prasowego Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. W 1933 redagowała informacyjno-propagandowy „Almanach Spraw Kobiecych”, a w 1934-36 „Pracę Obywatelską”, organ Związku. Brała czynny udział w pracach Polskiego PEN Clubu. Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 udała się do Lwowa, zajętego wkrótce przez armię radziecką. Aresztowana przez Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD) w nocy z 23 na 24 stycznia 1940, spędziła szesnaście miesięcy w więzieniach: na Zamarstynowie (do lipca 1940) i w Horodni na Ukrainie (do marca 1941). Skazana na osiem lat łagru, przebywała kolejno w więzieniach: Kremieńczug, Syzran, Charków, Pietropawłowsk, Karabas, a następnie do czerwca 1941 w łagrze Burma w obwodzie karagandzkim w Kazachstanie. Na mocy amnestii w wyniku układu Sikorski-Majski została zwolniona z obozu i odesłana do Moskwy. Na początku 1942 wstąpiła do Pomocniczej Służby Kobiet przy Armii Polskiej; pracowała w dziale propagandy i prasy. Ewakuowała się wraz z wojskiem na Bliski Wschód; przeszła szlak bojowy 2. Korpusu Polskiego. W Egipcie ukończyła kurs oficerski i otrzymała stopień porucznika, a następnie kapitana. Kontynuując twórczość literacką, publikowała reportaże, wspomnienia i artykuły w czasopismach „Orzeł Biały” (Iran, Irak, Palestyna, Włochy, 1942-43, 1945), „Zew” (Iran, 1942), „W Drodze” (Jerozolima, 1943). Redagowała „Poradnik dla Świetlic i Świetliczanek” (Irak, 1943) oraz miesięcznik Pomocniczej Służby Kobiet „Ochotniczka” (Palestyna, Egipt, Włochy, 1943-46). W 1945-46 współpracowała z wydawanym w języku włoskim w Rzymie kwartalnikiem „Iridion”, poświęconym kulturze polskiej i jej kontaktom z Włochami. W 1945 została odznaczona Krzyżem Zasługi z Mieczami. Od 1946 przebywała w Anglii. W 1947 zamieszkała w Londynie, gdzie prowadziła aktywną działalność organizacyjną i literacką. Pełniła funkcję wiceprezesa Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (ZPPnO). Była inicjatorką serii wydawniczej pt. „Pisarze Żywi” oraz jednym z inicjatorów Domu Pisarza w Londynie. W 1950 otrzymała nagrodę Komitetu Obywatelskiego Pomocy Uchodźcom Polskim w Wielkiej Brytanii, a w 1951 nagrodę ZPPnO za całokształt twórczości. Publikowała artykuły literackie i publicystyczne, recenzje literackie i wspomnienia w wydawanych w Londynie czasopismach „Wiadomości” (1947-57), „Nowa Książka” (1952), „Życie” (1952-53), „Orzeł Biały” (1954-56) oraz w „Dodatku Tygodniowym” „Ostatnich Wiadomości” (Mannheim, 1955). Zmarła 9 października 1957 w szpitalu St. Mary Abbots w Londynie; pochowana na Fulham Nort Sheen Cementary w Richmond.
W 1959 ustanowiono literacką nagrodę im. H. Naglerowej, przyznawaną przez ZPPnO od 1961.
Twórczość
1. Tajemnica. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Lwów, Teatr Miejski [?] 1917.
2. Wyprawa Zaliwskiego 1833. „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1919 z. 1 s. 30-47, z. 2 s. 127-143, z. 3 s. 218-231, z. 4 s. 322-344, z. 5 s. 430-448, z. 6 s. 516-538, z. 7 s. 620-637, z. 8 s. 709-726, z. 9 s. 797-818, z. 10 s. 902-922, z. 11 s. 1029-1045, z. 12 s. 1156-1172.
3. Otwarte oczy. [Wiersze]. Warszawa: Ignis [1921], 88 s.
Zawartość
4. Czarny pies. Powieść zaszczytnie wyróżniona [w konkursie im. G. Zapolskiej w 1924 we Lwowie]. Lwów: Lektor 1924, 240 s.
5. Szare godziny. [Wiersze]. Warszawa: Ignis [1924], 61 s.
6. Człowiek z więziennej wieży. [Opowiadanie]. „Kurier Warszawski” 1926 nr 344-358. Przedruk zob. poz. ↑. Wyd. osobne Rzym: Polski Dom Wydawniczy 1946, 83 s.
7. Motyw księżyca. [Opowiadania]. Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza 1928, 142 s.
Zawartość
8. Matowa kresa. [Opowiadania]. Warszawa: F. Hoesick 1929 [właśc. 1928], 259 s.
Zawartość
Przekłady
estoński
francuski
9. Zawalidroga. Powieść. „Bluszcz” 1929 nr 17-52, 1930 nr 1-14. Wyd. osobne Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza 1930, 360 s. Wyd. 2 Londyn: Gryf Publications 1957.
Przekłady
francuski
10. Ludzie prawdziwi. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 64 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1935, wyd. 3 [1936], wyd. 4 1937, wyd. 5 1938, wyd. 6 1939.
11. Obcy człowiek. Sztuka w 3 aktach. Powst. 1935/1936. Rękopis.
12. Krauzowie i inni. (Z cyklu: Kariery). Powieść. T. 1-3. Warszawa: J. Mortkowicz 1936, 320 + 275 + 278 s. Wyd. nast.: Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu AP [Armii Polskiej] 1946.
Przekłady
angielski
13. Tu jest Polska. [Utwór dramatyczny w 4 aktach]. „Polska Walcząca”, Londyn 1942 nr 52/53, 1943 nr 1-6. Prapremiera: Polski Zespół Dramatyczny w Bagdadzie 1943. Wyd. z podtytułem: Sztuka w 4 aktach. Oprac.: T. Terlecki. Londyn: Gryf Publications 1968, 90 s.
14. Il pane. A cura di A.B. Domenica. [Włochy: b.w.] 1945, 18 [s.].
15. List otwarty do członkiń Rządu W[ielkiej] Brytanii i posłanek w Izbie Gmin z Labour Party. Rzym: Wydz. Prasy i Propagandy 2. Korpusu 1945, 4 s.
Wersja angielska: An open letter to the women members of Parliament of Great Britain and representatives in the House of the Labour Party. [Rome:] Polish Public Relations [1945], 12 s.
16. Ludzie sponiewierani. Opowiadania z Rosji. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu 1945, 100 s.
Zawartość
17. [Wspomnienia z pobytu w więzieniu w 1940]. Druk fragmentów: „Wiadomości”, Londyn: „Rozmowy literackie” w śledztwie. 1947 nr 1 s. 1; Samopoczucie. 1947 nr 12 s. 1; Duch Borisa Pilniaka. 1947 nr 71 s. 2; Humor nie w porę. 1947 nr 80 s. 2; Kłamstwo. 1948 nr 11 s. 2; „Słone jezioro”. 1948 nr 41 s. 2; Przekroczone granice. 1948 nr 50 s. 1.
18. Za zamkniętymi drzwiami. [Cykl powieściowy]. 1953-1957.
[Cz. 1]. Sprawa Józefa Mosta. Londyn: Gryf Publications 1953, 301 s.
[Cz. 2]. Wierność życiu. Powst. 1957. Wyd.: Oprac. i wstępem opatrzył T. Terlecki. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1967, 237 s.
19. Kazachstańskie noce. [Opowiadania]. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1958, 223 s.
Zawartość
20. Wspomnienia o pisarzach. Przygotowała do druku: M. Danilewiczowa. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1960, 95 s.
Zawartość
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
Wywiady
Słowniki i bibliografie
Ogólne
Artykuły
Otwarte oczy
Motyw księżyca
Matowa kresa
Zawalidroga
Zob. też Wywiady.
