BIO

Urodzony 7 kwietnia 1903 we Lwowie; syn Włodzimierza Nadolskiego, nauczyciela, i Marii z Piotrowskich. W 1923 ukończył IX Państwowe Gimnazjum Klasyczne im. J. Kochanowskiego we Lwowie, następnie studiował filologię polską i klasyczną na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK). Przez dwa lata był młodszym asystentem Katedry Kultury Antycznej UJK. W 1928 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Nauczanie greczyzny w Polsce XVI wieku (promotor prof. Ryszard Ganszyniec), po czym podjął pracę nauczycielską w gimnazjach w Rohatynie (1928-29) i we Lwowie (1929-39). Debiutował w 1929 rozprawą pt. Rola Jana z Ludziska w polskim Odrodzeniu, zamieszczoną w „Pamiętniku Literackim” (z. 2). Prace poświęcone literaturze XVI w. publikował m.in. nadal w „Pamiętniku Literackim” oraz w „Ruchu Literackim” (1930-35), „Kurierze Literacko-Naukowym” (1934-39), „Przeglądzie Klasycznym” (1936). W 1934 został współpracownikiem Komisji Historii Literatury Polskiej Akademii Umiejętności, w 1937 członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie i sekretarzem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1935-37 nauczał języka polskiego i łacińskiego w Korpusie Kadetów nr 1 i redagował czasopismo kadetów „Orlęta”. Był ponadto sekretarzem lwowskiego Zarządu Okręgowego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich oraz przewodniczącym Oddziału Lwowskiego Towarzystwa Polonistów Rzeczypospolitej Polskiej. Po wybuchu II wojny światowej i włączeniu Lwowa do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, w 1940-41 był zatrudniony jako pracownik naukowy Instytutu Doskonalenia Nauczycieli. W czasie okupacji niemieckiej pracował fizycznie na kolei. Równocześnie prowadził studia nad czasopiśmiennictwem lwowskim w XIX w. i przedstawiał wyniki badań na tajnych zebraniach Towarzystwa Naukowego we Lwowie. W 1944 przeniósł się do wsi Handzlówka pod Łańcutem, gdzie podjął tajne nauczanie. Od 1 września 1944 był nauczycielem, a w 1947-50 dyrektorem Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza w Łańcucie. Prowadził przez kilka lat kursy gimnazjalne w Handzlówce. Założył w Łańcucie Towarzystwo Miłośników Twórczości Ludowej. Należał do Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). W 1949, na podstawie dorobku naukowego z zakresu studiów o literaturze polskiej okresu Odrodzenia, habilitował się na Uniwersytecie Łódzkim. W 1950 podjął pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu, pełnił funkcję prodziekana (1951-53), a następnie dziekana (1954-56) Wydziału Humanistycznego. Od 1951 był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu i przewodniczył przez wiele lat Komisji Filologicznej tegoż Towarzystwa. W 1952-69 kierował Zespołową Katedrą Literatury Polskiej UMK. W tym samym czasie wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1954 został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W pracy badawczej zajął się poza problemami poezji polsko-łacińskiej epoki Odrodzenia kulturą umysłową i literacką Pomorza XVI i XVII w. W 1957 został członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W 1957-77 redagował „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filologia Polska”. W 1963 został profesorem zwyczajnym. W 1966-69 pełnił obowiązki prorektora UMK, a następnie (do 1973) dyrektora Instytutu Filologii Polskiej UMK. Prowadził także wykłady z historii literatury polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. W 1966 założył i redagował przez trzy lata „Rocznik Toruński”. Współpracował z redakcją Polskiego słownika biograficznego. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Toruniu i przewodniczącym Komisji Kultury. W 1967 otrzymał nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego I stopnia. Był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Po przejściu na emeryturę w 1973, kontynuował pracę naukową. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1956) i Krzyżem Oficerskim (1966) Orderu Odrodzenia Polski, tytułem honorowym Zasłużony Nauczyciel PRL (1969), odznaką Zasłużony Ziemi Gdańskiej (1970), oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1976). Zmarł 29 grudnia 1986 w Toruniu.

Twórczość

1. Przegląd wydawnictw polonistycznych. Lwów: „Filomata” [1937], 32 s., dod. „Filomaty” nr 94.

2. Kierunki rozwojowe dziejopisarstwa staropolskiego. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych [1938], 70 s.

3. Rozkwit literatury narodowej w XVI wieku na tle życia umysłowego w Polsce. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1938, 143 s.

4. Literatura galicyjska w pierwszej połowie XIX w. wobec austriackiej cenzury (na podstawie pozostałości po Archiwum Cenzorskim). Powst. 1942. Rękopis.

Praca przedstawiona w czerwcu 1942 na tajnym zebraniu Towarzystwa Naukowego we Lwowie [Inf.: „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu1952 z. 1/4 s. 37].

5. Geografia życia literackiego za Renesansu w Polsce. Powst. 1944. Rękopis.

Praca przedstawiona w maju 1944 na tajnym zebraniu Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Informacja jak w poz. .

6. Życie i działalność naukowa uczonego gdańskiego Bartłomieja Keckermanna. Studium z dziejów Odrodzenia na Pomorzu. Toruń, Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961, 160 s. Towarzystwo Naukowe w Toruniu. Prace Wydziału Filologiczno-Filozoficznego, 1.

7. Ze studiów nad życiem literackim i kulturą umysłową na Pomorzu w XVI i XVII wieku. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, 239 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Walka o szkołę humanistyczną na Pomorzu Gdańskim w dobie Odrodzenia; Nauka i literatura na Pomorzu w dobie Odrodzenia; Problemy kultury umysłowej doby Odrodzenia na Pomorzu Gdańskim; Gdańsk literacki i naukowy za Odrodzenia; Walka o myśl Kopernika; Henryk Moller; Michał Retell – profesor gimnazjum gdańskiego; Bartłomiej Keckermann; Mochinger i Titius – profesorowie retoryki w Gdańsku; Wincenty Fabricius; Początki Odrodzenia w Toruniu; Pierwsi luterańscy polemiści w Toruniu; Jan Krakowczyk – tłumacz Lutra; Henryk Stroband – protektor Odrodzenia w Toruniu; Introdukcja rektora Friesego; Wydawnictwo pedagogiczne „Institutio Literata”; Ulryk Schober, poeta-konrektor; Jan Rybiński; Bartłomiej Wilhelmi; Ruch wydawniczy w Toruniu.

8. Jan z Ludziska, pionier Odrodzenia w Polsce. Strzelno 1977, 16 s. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Nauczanie greczyzny w Polsce XVI wieku. Minerwa Polska 1929 z. 2 s. 9-30 [fragment rozprawy doktorskiej].
Rola Jana z Ludziska w polskim Odrodzeniu. Pamiętnik Literacki 1929 z. 2 s. 198-211.
Pokłosie lektury poezji Jana Kochanowskiego u Adama Mickiewicza. Pamiętnik Literacki 1930 z. 2 s. 315-331.
Ze studiów nad twórczością Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Pamiętnik Literacki 1930 z. 1 s. 1-25.
Humanistyczne mowy lekarza Piotra Gaszowica. Pamiętnik Literacki 1931 z. 3 s. 454-472.
Demostenesowe natchnienie w „Turcykach” Orzechowskiego. Pamiętnik Literacki 1932 z. 2 s. 162-178.
Sprawa motywów i kompozycji w „Trenach” Jana Kochanowskiego. Pamiętnik Literacki 1933 z. 2 s. 185-204.
Epoka stanisławowska wobec polskiego renesansu; Lwowskie czasopiśmiennictwo literackie w XIX wieku. W: Księga referatów [Zjazdu Naukowego im. I. Krasickiego we Lwowie]. Lwów 1936 z. 2 s. 443-452; z. 3. s. 453-460.
Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Zarys historii (1886-1936). Pamiętnik Literacki 1936 z. 4 s. 687-728.
O nową syntezę literatury polskiej XVI wieku. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterdziestolecia pracy naukowej prof. dra Juliusza Kleinera. [Łódź 1949] s. 177-194.
Dokoła prac przekładowych w XVI wieku. Pamiętnik Literacki 1952 z. 1/2 s. 475-487.
Poezja polsko-łacińska w dobie Odrodzenia. Odrodzenie w Polsce 1956 t. 4 s. 154-227.
Studia uniwersyteckie w Lejdzie Jana Nixdorffa. Rocznik Gdański 1960/1961 s. 437-450.
Nauczanie filozofii w gdańskim Gimnazjum Akademickim za profesury Bartłomieja Keckermanna. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 1962 s. 321-331.
Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza w latach 1886-1944. Pamiętnik Literacki 1962 z. 3 s. 3-25.
Kultura umysłowa w Prusach Królewskich w XVI i XVII wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filologia Polska 1965 nr 12 s. 81-113.
Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII w. Rocznik Gdański 1965 t. 24 s. 173-217.
Karty z dziejów Odrodzenia w Toruniu; Rozwój kultury w Toruniu. (Stan obecny i postulaty). Rocznik Toruński 1966 t. 1 s. 7-36; 221-239.
Teatr szkolny gimnazjum toruńskiego w XVII i XVIII wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filologia Polska 1966 nr 17 s. 117-158.
Działalność literacka Ulryka Schobera. Rocznik Toruński 1967 s. 175-192.
Samorodna literatura chłopska w Ziemi Łańcuckiej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filologia Polska 1967 nr 25 s. 131-177.
W siedemdziesięciolecie profesora Konrada Górskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filologia Polska 1967 nr 25 s. 180-196.
Humanizm w murach Gimnazjum Toruńskiego. Rocznik Toruński 1969 s. 29-53.
Stan badań nad życiem kulturalnym na Pomorzu w dobie Odrodzenia. „Rocznik Kulturalny Kujaw i Pomorza1970 s. 51-66.
Geografia życia literackiego w Polsce za Renesansu. Próba wprowadzenia do problematyki. W: Problemy literatury staropolskiej. Seria 2. Wrocław 1973 s. 237-269.
Rola Gimnazjum Toruńskiego w dziejach kultury umysłowej na Pomorzu Gdańskim w dobie Odrodzenia. W: Księga Pamiątkowa Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego. T. 3. Toruń 1974 s. 197-217.
Triumphus Eloquentiae. Renesansowe trionfo Wilhelma Gnaphiusa w Elblągu w r. 1540. Rocznik Gdański 1974 t. 33 s. 5-20.
Roman Pollak badacz literatury staropolskiej. Acta Universitatis Nicolai Copernici 1975 nr 66 s. 157-171.
Achacy Curaeus poeta gdański z czasów Zygmunta Augusta. Acta Universitatis Nicolai Copernici 1977 nr 1 s. 1-19.
Polska a Prusy. Kontakty literackie i kulturowe do połowy XVIII wieku. W: Literatura staropolska w kontekście europejskim. Wrocław 1977 s. 279-292.

Prace redakcyjne

1. Literatura polska. Wypisy dla klasy 8 szkoły średniej. Pod red. J. Borejszy. Ułożyli: S. Kawyn, B. Nadolski, S. Wasylewski. Lwów, Kijów: Państwowe Wydawnictwo Mniejszości Narodowej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej 1940, 279 s.
2. Jan Kochanowski. Życie, twórczość, epoka. Materiały zebrał i wstępem opatrzył B. Nadolski. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960, 343 s. Biblioteka Polonistyki. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1966.
Tu wstęp pt. „Drogi życia i twórczości Jana Kochanowskiego”, s. 7-51.
3. Wybór mów staropolskich. Wybrał i oprac.: B. Nadolski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 362 s. Biblioteka Narodowa I, 175.
4. Studia nad Mikołajem Rejem. Twórczość i recepcja. W 400-lecie śmierci Mikołaja Reja 1569-1969. Praca zbiorowa pod red. B. Nadolskiego. Gdańsk, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 194 s. Gdańskie Towarzystwo Naukowe Wydziału I Nauk Społecznych i Humanistycznych Prace Komisji Filologicznej, 41.
5. Poezja renesansowa na Pomorzu. Wybór, wstęp i objaśnienia: B. Nadolski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1976, 278 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1957, 1979.

Autor o sobie

B. Nadolski: Bibliografia prac prof. dra Bronisława Nadolskiego. Acta Universitatis Nicolai Copernici 1979 nr 100.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Słownik badaczy literatury polskiej [T. 1]-10. Red.: J. Starnawski. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1994, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009.(A. Krzewińska) .
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (C. Hernas).

Ogólne

Artykuły

A. Krzewińska: Bronisław Nadolski. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1987 wyd. 1988 t. 22.
A. Krzewińska: Bronisław Nadolski. (7 kwietnia 1903 – 29 grudnia 1986). Pamiętnik Literacki 1987 z. 4.
A. Krzewińska: Bronisław Nadolski (1903–1986) – badacz literatury staropolskiej, jej popularyzator i nauczyciel. Polonistyka 1988 nr 10.
Z. Nowak: In memoriam Bronisław Nadolski (1903–1986). Rocznik Gdański 1988 z. 1.

Kierunki rozwojowe dziejopisarstwa staropolskiego

H. Barycz. „Wiadomości Historyczno-Dydaktyczne1939 z. 1.
S. Helsztyński. „Kultura1939 nr 23.
A. Skałkowski. „Nowa Książka1939 z. 2.

Ze studiów nad życiem literackim i kulturą umysłową na Pomorzu w XVI i XVII wieku

A. Borowski. „Ruch Literacki1969 nr 6.
E. Kotarski. „Rocznik Gdański1969 t. 28.
T. Bieńkowski. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce1970 t. 15.
Z. Nowak. „Zeszyty Historyczne1970 z. 3/4.

Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza

Z. Łempicki. „Nowa Książka1938 z. 6.

Teatr szkolny gimnazjum toruńskiego w XVII i XVIII wieku

T. Bieńkowski. „Pamiętnik Literacki1967 z. 4.

Samorodna literatura chłopska w Ziemi Łańcuckiej

A. Żyga. „Profile1969 nr 1.

Jan Kochanowski

C. Niedzielski. „Pomorze1960 nr 16.
J. Pelc. „Nowe Książki1960 nr 14.
M. Jastrun. „Nowa Kultura1961 nr 32.

Wybór mów staropolskich

Z. Nowak. „Pamiętnik Literacki1962 z. 4.
J. Rytlówna. „Przegląd Humanistyczny1962 nr 4.
S. Grygiel. „Ruch Literacki1963 nr 1.

Studia nad Mikołajem Rejem

Z. Nowak. „Rocznik Gdański1972 t. 32 z. 1.
L. Adler. „Anzeiger für Slavische Philologie”, Graz 1974 s. 182-184.

Poezja renesansowa na Pomorzu

J. Ślaski: Poezje dawne przypomniane. Nowe Książki 1977 nr 7.
Z. Nowak. „Rocznik Gdański1978 z. 2.
Z. Zielonka. „Przegląd Humanistyczny1978 nr 3.