STALA Marian

Urodzony 13 września 1952 w Tarnobrzegu; syn Władysława Stali i Marii z domu Krzos, księgowych. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Tarnobrzegu. Po zdaniu matury w 1971, studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; w 1976 uzyskał magisterium i został asystentem w Instytucie Filologii Polskiej (IFP) UJ. Debiutował szkicem pt. „Estetyczne” i „etyczne”. Søeren Kierkegaard i przemiany wewnętrzne polskiego modernizmu, wygłoszonym w 1974, a opublikowanym w tomie zbiorowym Materiały Międzynarodowej Sesji Naukowej zorganizowanej przez Koło Polonistów Instytutu Filologii Polskiej UJ z okazji jubileuszu 75-lecia istnienia Koła w dniach 20-24 maja 1974 (Kraków 1976). Rozwijał twórczość krytycznoliteracką, publikując recenzje i artykuły w „Ruchu Literackim” (1977-80), „Studencie” (1978-81; podpisane też: Konrad Lichtenberg, Władysław Szreniawa-Rzecki; w 1981 należał do zespołu redakcyjnego dwutygodnika), „Tekstach” (1980-81). W 1982-85 był kierownikiem literackim Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie; zamieszczał też recenzje w „Programach Teatru” Kontynuował pracę naukową w IFP UJ, zajmując się zwłaszcza poezją Młodej Polski; w 1983 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Metaforyzacja w liryce Młodej Polski. Teoria i praktyka (promotor prof. Maria Podraza-Kwiatkowska). W 1983-89 współredagował mówione pismo „NaGłos”. Współpracował z miesięcznikiem „Znak” (1984-85) oraz pismami wydawanymi poza cenzurą: „Arką” (1984-89; podpisane też: Jacek Krzos), „Pulsem” (1986; podpisane też: Ryszard Nienaski), „Brulionem” (1987-90; podpisane też: Jacek Krzos; tu w 1989 cykl recenzji pt. Poezja i wierszomania). W 1987 został stałym współpracownikiem „Tygodnika Powszechnego”, w którym zaczął publikować liczne recenzje i artykuły; w 1998-2000 kierował działem kultury; w 2007 zaczął publikować stały felieton pt. Wyznania człowieka apolitycznego. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Należał do redakcji „Tygodnika Literackiego” (1990-91). Współredagował drukowaną kontynuację mówionego pisma „NaGłos” (drukowane 1990-98; tu też recenzje i artykuły). W 1995 uzyskał na UJ habilitację na podstawie rozprawy Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele. Za całokształt twórczości krytycznoliterackiej otrzymał w 1998 nagrodę im. K. Wyki. W 2002 otrzymał tytuł naukowy profesora. Kontynuował pracę naukową w Katedrze Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski na Wydziale Polonistyki UJ. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1998). Mieszka w Krakowie.