BIO
Born on 18 August 1937 in Charvieu-Chavagneux, Isère Department, France, into a family of Polish émigré workers; son of Stanisław Stachura and Jadwiga, née Stępkowska. He attended both a French and Polish school, the latter based at the consulate. In November 1948, he and his family came to Poland, settling in Łazieniec (his mother's home village), near Aleksandrów Kujawski. He was, in all likelihood, already using the nickname Sted by this point. He completed primary school in Aleksandrów in 1952, before joining the Stanisław Staszic Grammar School in Ciechocinek. In 1955, he joined the Comprehensive Primary and Secondary School of the Society of Friends of Children in Gdynia in 1955, where he completed his advanced secondary education the following year. He made his debut in 1956 with the poems Brudny pijak... (Dirty drunk...) and Tępymi nożami... (Using blunt knives...), which appeared in the biweekly "Kontrasty" (no. 5). That year he joined the Gdansk-based poetry group Kontrasty. Following an unsuccessful application to study painting at the State Higher School of Fine Arts in Sopot, he returned briefly to Aleksandrów Kujawski where he worked at a gardening cooperative and on his family's farm. He also participated as an extramural student in classes at the Faculty of Fine Arts at the Nicolaus Copernicus University (UMK) in Torun. In 1956/57, he was a member of the Young Artists' Club at UMK and of the Helikon poetry group. He also served on the editorial board of the one-off publication "Helikon" (December 1956). In 1957, he started a degree in Romance philology, which he abandoned after one semester, at the Catholic University of Lublin (KUL). In 1958, he retook the entrance exam in French philology at KUL, subsequently studying the subject for one year before being exmatriculated in 1959. He made his debut as a prose writer in 1958 with the short story Najlepszy człowiek świata (The Best Person in the World), which appeared in the Catholic weekly "Tygodnik Powszechny" (no. 3). He also made his debut that year as a translator, with Polish versions of Charles Baudelaire's short pieces Cudzoziemiec (The Foreigner) and Okna (Windows), which formed part of the cycle Paris Spleen (Paryski spleen). The translations appeared in the student periodical "Głos Uczelni" (no. 1). He published poems and prose excerpts in many periodicals including "Kultura i Życie" (1958-60 and 1964), "Odra" (1958-60 and 1965), "Współczesność" (intermittently 1958-67), "Nowa Kultura" (1959-63), "Kamena" (1959-65, 1968, and 1972), and "Twórczość" (1960-70 and 1973-79). In 1960, he moved to Warsaw where he continued his studies in Romance philology, graduating with a master's degree from the University of Warsaw (UW) in 1965. From 1960 to 1962, he was a member of the Hybrids (Hybrydy) Poets' Forum. He had a literary advice column in the periodical "Widzenia", which he occasionally published under the name Sted. In 1961, he received the Young Poetry Prize, which was awarded by the Hybrydy Club and the Warsaw Young Artists' Club. He married Zyta Bartkowska in 1962, who later became a novelist (publishing under the pseudonym Zyta Oryszyn); they divorced in 1972. In 1962, he published his first book, the short story collection Jeden dzień (One Day). In 1963, he joined the Polish Writers' Union (ZLP), while in 1978 he requested the cancellation of his membership (the decision was annulled). He remained active as a writer, publishing poem, prose excerpts, and translations of French- and Spanish-language literature in periodicals including "Kultura" (1963, 1968, 1974-75, and 1977), "Tygodnik Kulturalny" (intermittently 1965-75), "Nurt" (1966-68), "Za i przeciw" (intermittently 1967-79), and "Poezja" (1967, 1969, 1972, and 1979). He also wrote songs that he performed to a guitar accompaniment, recording them at home and during meetings with readers in Poland and abroad. He was involved in literary competitions. He visited France and Switzerland in 1964. In 1966, he received the prize of the Polish Booksellers' Association. From 1966 until 1979, he (intermittently) kept a diary. He participated in the 1967 Congress of Young Writers in Lublin. That year, he received an invitation from his friend, the poet Jan Czopik-Leżachowski↑, whom he visited in Kotla, near Głogów, subsequently working on woodcarvings there on several occasions, including in 1968. These experiences inspired the novel Siekierezada albo lato leśnych ludzi (Axiliad, Or the summer of forest folk). In 1968, he received a fellowship to visit France and also took a trip to Yugoslavia. He intended to develop his skills as a translator of Spanish-language literature. From May 1969 to March 1970, he received a grant from the government of Mexico to study Spanish, Mayan civilization, and the history of Latin American literature at Universidad Nacional Autónoma de México. His severe depression continued upon his return from Mexico. He continued to travel extensively, including visiting in 1971 Damascus and Beirut in the Middle East, stopping in Rome and Prague along the way. In 1972, he received the Kościelski Foundation Prize from the Geneva-based foundation. In late 1972 and early 1973, and again in May and June 1973, he spent time in Norway, while in the second half of 1973 he travelled around Switzerland and France. In August 1974, he took the passenger ferry Stefan Batory to North America, spending several months in the USA, Canada and Mexico. In 1978, he again spent a short period in Paris. The literary works (poems, prose pieces and translations) that he wrote during this period appeared in the literary periodicals including "Literatura na Świecie" (1971, 1973, and 1975), "Literatura" (1972-76), and "Miesięcznik Literacki" (1972-75 and 1978). During meetings with readers, he often performed his own songs. In 1979, he attempted to take his own life for the first time, throwing himself under a train. As a result, he lost his right hand. He received treatment at the Psychiatric and Nervous Illness Hospital in Drewnica, before spending time in Aleksandrów Kujawski. He died by suicide on 24 July 1979[P] in Warsaw, where he is buried at the Northern Communal Cemetery. Each year, various Polish towns and cities host "Stachuriada" festivals with the aim of promoting the poet's work.
Twórczość
1. Jeden dzień. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1962, 121 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑.
Zawartość
2. Dużo ognia. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1963, 59 s.
3. Falując na wietrze. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1966, 178 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑.
Nagrody
Zawartość
Przekłady
hiszpański
4. Po ogrodzie niech hula szarańcza. [Poemat]. „Twórczość” 1966 nr 2 s. 44-54, 1967 nr 3 s. 5-13. Wyd. osobne: Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 41 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
Nagrody
5. Przystępuję do ciebie. [Poemat]. Warszawa: Czytelnik 1968, 46 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
6. Cała jaskrawość. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1969, 247 s. Wyd. nast.: wyd. 2 [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974; Warszawa: Wydawnictwo Ewa Korczewska L.C. 1995, tamże 1999; Toruń: Wydawnictwo C&T Crime and Thriller, Paweł Marszałek 2000. Utwory wybrane; Warszawa: Czytelnik 2006; Warszawa: Agora 2007. Biblioteka Gazety Wyborczej. Mistrzowie Słowa, 20 Przedruk zob. poz. ↑.
Inne formy wydań
Adaptacje
radiowe
7. Siekierezada albo Zima leśnych ludzi. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 234 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; Wrocław: Siedmioróg 1995; Toruń: C&T 2002. Przedruk zob. poz. ↑.
Inne formy wydań
Nagrody
Przekłady
bułgarski
czeski
słowacki
węgierski
Adaptacje
radiowe
filmowe
8. Wesele. [Słuchowisko radiowe]. Reżyseria: Z. Rakowiecka. Polskie Radio 1972. Por. poz. ↑.
9. Dzienniki: zeszyty podróżne.1- 2. [1956-1973]. Wybór, przygotowanie z rękopisu do druku, przypisy i posłowie: D. Pachocki. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2010-2011, 327 + 407 s.
Inne formy wydań
10. Piosenki. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 70 s. Wyd. nast.: Olsztyn: Pojezierze 1980, wyd. 3 tamże 1986.
11. Edward Stachura. 27 VII 1974 – 1 XII 1974. [Dziennik]. Powst. 1974. Warszawa: Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza 1987, [88] s.
12. Wszystko jest poezja. Opowieść – rzeka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 291 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
teatralne
telewizyjne
13. Stachura. [Proza i wiersze]. Olsztyn: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie i redakcja „Warmii i Mazur” 1976, 16 s.
14. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 278 s.
Zawartość
15. Się. [Opowiadania]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 197 s. Wyd. nast.: [wyd. 4 właśc. 2] tamże 1988; Warszawa: Wydawnictwo E. Korczewska 1998. Proza/Edward Stachura; Zakrzewo: Wydawnictwo Replika 2010; Wydawnictwo C&T Crime and Thriller, Paweł Marszałek 2019. Przedruk zob. poz. ↑.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
radiowe
16. Dużo ognia i tak dalej. [Poematy]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1978, 114 s.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
17. Fabula rasa. Rzecz o egoizmie. Olsztyn: Pojezierze 1979, 175 s. Wyd. nast.: [wyd. 3 właśc. 2] tamże 1985; z posłowiem J. Markiewicza. Warszawa: Wydawnictwo E. Korczewska 1996; [wyd. 5] Toruń: C&T 2000. Utwory wybrane/Edward Stachura; Warszawa: Czytelnik 2006. Seria Kieszonkowa. Przedruk zob. poz. ↑.
Przekłady
niemiecki
Adaptacje
teatralne
radiowe
18. Poezje wybrane. Wybór, oprac. i wstęp: K. Rutkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1980, 148 s.
Zawartość
Przekłady
francuski
Adaptacje
teatralne
19. Jesteś bestią. [Wiersze]. Kraków: Niezależny Związek Studentów Akademii Rolniczej* 1981, 24 s.
20. Poezja i proza. Komitet redakcyjny: H. Bereza, Z. Fedecki, K. Rutkowski. Wstęp: K. Rutkowski. Posłowie: H. Bereza. T. 1-5. Warszawa: Czytelnik 1982. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1984, wyd. 3 1987.
[T.] 1. Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, 461 s.
Zawartość
[T.] 2. Opowiadania, 422 s.
Zawartość
[T.] 3. Powieści, 382 s.
Zawartość
[T.] 4. Wszystko jest poezja. Opowieść – rzeka, 269 s. Zob. poz. ↑.
[T.] 5. Fabula rasa; Z wypowiedzi rozproszonych, 468 s.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
21. Wybór wierszy. Wybór i wstęp: Z. Fedecki. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1982, 172 s. Wyd. 2 tamże 1983.
Zawartość
22. Taki wieczór choć rano. [Wiersze]. Wybór i wstęp: J. Koperski, J. Żernicki. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1987, 166 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Anagram 1991, tamże wyd. 2 [!] zmienione i poszerzone 1995, wyd. 3 [właśc. 4] uzupełnione pt. Życie to nie teatr. Warszawa: Anagram 2002, 222 s.
Zawartość
23. Missa Pagana. [Poemat]. Wybór, oprac. i wstęp: W. Fułek. Sopot: Dział Reklamy Bałtyckiej Agencji Artystycznej [1988?], [30] s. Zob. poz. ↑.
24. Piosenki. [Autorzy:] E. Stachura, W. Wysocki, L. Cohen. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1989, 173 s. Wyd. nast.: Warszawa: Anagram 1992.
25. Postscriptum. Wybór, wstęp i oprac.: W. Pogonowski. Warszawa: Kurpisz i Pogonowski Sp. z o.o. 1989, 76 s. Wyd. 2. Warszawa: W. Pogonowski 1990.
Zawartość
26. Piosenki, wiersze, poematy. Bielsko-Biała: Profile 1992, 111 s.
27. Wiersze. Toruń: „C&T Editions” 1994, 190 s. Legendy Poezji. Wyd. 2 tamże 2002. Utwory wybrane/Edward Stachura.
Zawartość
28. Dolina obiecana. Poematy, wiersze, piosenki. Wybór tekstów i nota: A. Bień. Lublin: El-Press 1995, 239 s.
Zawartość
29. Słysz wołanie! Wybór i posłowie: P. Zacharewicz. Toruń: Agencja Wydawniczo-Handlowa Brzesko 1995, 192 s.
Zawartość
30. Wiersze wybrane. Wyboru dokonał J. Drzewucki. Warszawa: Muza SA 1996, 156 s. Biblioteka Poezji/Muza.
Zawartość
31. Zobaczysz. [Wiersze]. Wybór i oprac.: L. Lachowiecki. Warszawa: Sternik 1997, 70 s.
Zawartość
32. Wiersze pozostałe. Toruń: „C & T” 2000, 150 s. Utwory wybrane/Edward Stachura.
Zawartość
33. Cudne manowce. Wiersze, piosenki, poematy, proza poetycka. Wybór i posłowie: Z. Fedecki. Warszawa: Libra 2001, 382 s. Seria Poetycka – Libros.
Zawartość
34. Opowiadania. Toruń: „C&T” 2001, 219 s. Utwory wybrane/Edward Stachura.
Zawartość
35. Piosenki. [Autorzy:] J. Kaczmarski, E. Stachura, L. Cohen. Warszawa: Anagram 2005, 172 s.
36. Gdziekolwiek jesteś = Gde by ty ni byl. [Wiersze i proza; wybór:] A. Bazilewskij. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek; Moskwa: Izdatel'stvo „Vahazar” 2007, 125 s. Polsko-Rosyjska Biblioteka Poetycka = Pol'sko-Russkaâ Poètičeskaâ Biblioteka, 6.
37. Moje wielkie świętowanie. Opowiadania rozproszone. Zebrał: J. Kukliński. Posłowie i przypisy: D. Pachocki. Warszawa: Czytelnik 2007, 80 s.
Zawartość
38. Poezje. Poznań: Wydawnictwo „Ibis” 2010, 169 s.
39. Biała lokomotywa. [Współautor: R. Satanowski]. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2011, 112 s. + 2 płyty CD.
40. Le point sur l'upsilon. [Przeł.:] D. Kraus, N.Cavaillès. Paris: Éditions Hochroth 2013, 58 s.
Listy
Zob. też Twórczość poz. ↑.
Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
czeski
francuski
serbsko-chorwacki
węgierski
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
albański
angielski
bułgarski
chorwacki
czeski
estoński
francuski
hindi
hiszpański
japoński
litewski
macedoński
mongolski
niderlandzki
niemiecki
rosyjski
serbski
słoweński
węgierski
włoski
Montaże utworów
Przekłady
Zawartość
Prace redakcyjne
Zob. też Przekłady poz. ↑.
Omówienia i recenzje
• Informacje od rodziny 1974.