SMOLIK Przecław

Urodzony 22 maja 1877 w Bochni; syn Karola Smolika, urzędnika pocztowego, i Barbary z Grocholskich. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie w 1896 zdał maturę. Następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; nie przystąpił do złożenia ostatniego egzaminu i nie uzyskał dyplomu. Równocześnie uczęszczał na wykłady z zakresu nauk humanistycznych. Należał do stowarzyszenia młodzieży akademickiej Zjednoczenie. Od 1901 pracował w szpitalu a w 1904-12 w klinice psychiatrycznej w Krakowie. Debiutował w 1904 wierszem Sonet, zamieszczonym w krakowskim piśmie satyrycznym „Liberum Veto” (nr 8; podpisany: Prz. Sm.); w piśmie tym ogłosił nadto w tymże roku inne wiersze (podpisany: Niby Rey, ps, Sowizdrzał, Sowiżrał). W następnych latach publikował utwory poetyckie (często stylizowane na utwory z XIV – XVI wieku) oraz prozę w pismach satyrycznych: „Hrabia Wojtek” (1905/06; podpisany: P.S., ps, Dyl, Niby Rej), „Kropidło” (1906; podpisany: Imć Pan Niby-Rey). Był członkiem Kółka Literackiego, do którego należeli m.in. Władysław Orkan, Adolf Nowaczyński i Ludwik Puget. W 1905-09 redagował wspólnie z Franciszkiem Pikiem (Mirandolą) i Władysławem Teodorczukiem czasopismo „Poradnik Graficzny”. Brał czynny udział w pracach Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza. Był związany z Polską Partią Socjalno-Demokratyczną Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Współpracował z dziennikiem „Naprzód”, w którym publikował liczne artykuły, felietony i recenzje (1908-12; podpisany: Cz.Wr., Czesław Wrocki, Imć Pan Niby-Rej). Zmobilizowany w 1914 do armii austro-węgierskiej, dostał się do niewoli rosyjskiej. Pracował jako lekarz w obozie jeńców w Berezówce, a następnie jako ordynariusz szpitala rosyjskiego Czerwonego Krzyża w Wierchnieudinsku. Podróżował po wschodniej Rosji, dotarł do Mongolii. W 1918 w czasie pobytu w Omsku ożenił się z Anną Nikicką z domu Gruzincew. Przebywał pod Ałtajem. Był lekarzem 2. Pułku Strzelców 5. Dywizji Wojska Polskiego we wschodniej Syberii. W 1920 powrócił do kraju drogą morską przez Daleki Wschód i zamieszkał w Krakowie. Pracował jako nauczyciel polonista w V Gimnazjum Państwowym. Równocześnie wznowił współpracę z „Naprzodem” (1920-27). Rozwijał twórczość literacką, ogłaszając wspomnienia i szkice dotyczące ludów mongolskich i tybetańskich (głównie pod pseudonimem Czesław Wrocki). Od 1922 współorganizował Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie. Ogłaszał liczne prace z zakresu bibliofilstwa, zwłaszcza dotyczące estetyki druku m.in. w pismach: „Przemysł, Rzemiosło, Sztuka, Sztuki Piękne” (1925-27, 1930), „Silva Rerum” (1925, 1930-31, 1939). W 1926 przeniósł się do Łodzi, gdzie kontynuował pracę pedagogiczną w Męskim Gimnazjum Społecznym, a także brał czynny udział w życiu kulturalnym. W 1927 należał do założycieli, a następnie był prezesem Towarzystwa Bibliofilów w Łodzi, wydawał publikacje bibliofilskie, organizował wystawy książki. W 1928-33 był przewodniczącym Wydziału Oświaty i Kultury w Zarządzie miasta Łodzi. Przyczynił się do powstania Muzeum Sztuki im. J.,K. Bartoszewiczów, Muzeum Etnograficznego i Muzeum Przyrodniczego. W 1929 otrzymał nagrodę miasta Łodzi. Po rozwiązaniu socjalistycznego zarządu miasta został w 1933 przeniesiony na wcześniejszą emeryturę. W 1935 zamieszkał w Warszawie i zajął się pracą krytyczną i naukową. Publikował prace z zakresu historii kultury i sztuki m.in. w czasopismach „Arkady” (1936-39) i „Grafika” (1938-39). Pracował nad Historią ilustracji w Polsce. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie i brał udział w konspiracyjnej pracy kulturalnej. W czasie powstania warszawskiego stracił cały warsztat naukowy, rękopisy gotowych prac i bibliotekę. Po upadku powstania przeszedł przez obóz w Pruszkowie i po tułaczce osiedlił się w marcu 1945 w Łodzi. Ukończył prace nad Historią ilustracji w Polsce i uczestniczył w przygotowaniu dzieła do druku w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Zmarł nagle na atak serca 15 lutego 1947 w Łodzi.