BIO
Urodzony 10 kwietnia 1922 w Warszawie; syn naturalny Meriana C. Coopera, amerykańskiego lotnika, producenta i reżysera filmowego, i Marjorie z domu Crosby, urzędniczki ambasady angielskiej, usynowiony przez jej męża Aleksandra Słomczyńskiego, inżyniera kolejowego. Uczył się w szkole powszechnej w Milanówku pod Warszawą, a w 1936-37 w Liceum ojców Pijarów w Krakowie. Maturę zdał w trybie eksternistycznym w 1939 w Wejherowie. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Milanówku i we Lwowie. Od 1941 należał do podziemnej organizacji Konfederacja Narodu, a od 1943 do Armii Krajowej. W 1943 ożenił się z Barbarą Targońską (rozwód 1948). Uczestniczył w akcji ratowania Żydów. 24 kwietnia 1944 został aresztowany i oskarżony o udział w zamachu na komisarza Elektrycznej Kolejki Dojazdowej (EKD); osadzony na Pawiaku, skąd zbiegł. Pod koniec 1944 zgłosił się na roboty do Niemiec i został wysłany do obozu pracy Kapfenberg w Austrii, skąd wkrótce uciekł i przez Szwajcarię przedostał się do Francji, gdzie w lutym 1945 zaciągnął się do 3. Armii Amerykańskiej generała George’a Smitha Pattona. Przydzielony do dowództwa czołówki pancernej, brał udział w walkach na terenie Niemiec i Czechosłowacji. Po zakończeniu II wojny światowej służył w żandarmerii amerykańskiej (Military Police) w Paryżu i krótko studiował historię sztuki na Sorbonie. Debiutował w 1946 wierszem pt. Ballada o kucharzu i literacie opublikowanym w łódzkim piśmie „Tydzień” (nr 18). W lipcu 1947 powrócił do kraju i zamieszkał w Łodzi. W tymże roku opublikował pierwszą powieść sensacyjną pt. Lądujemy 6 czerwca oraz bajki i wiersze dla dzieci. Od 1947 był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich; do rozwiązania Związku w 1983). Przebywał w Krakowie i w Gdańsku. W (1949 ożenił się z Lidią Zamkow, reżyserką teatralną (rozwód 1960). Opowiadania i wiersze publikował m.in. w „Życiu Literackim” (1951-55). W 1956 debiutował jako tłumacz przekładem pięciu sonetów Williama Shakespeare’a, włączonym do inscenizacji Romea i Julii w Teatrze Domu Wojska Polskiego w Warszawie (druk „Dialog” 1956 nr 1); w 1958 opublikował m.in. przekład pierwszego rozdziału Ulissesa Jamesa Joyce’a („Twórczość” nr 3). W 1958 przeniósł się na stałe do Krakowa. Należał do inicjatorów telewizyjnego Teatru Sensacji „Kobra”, w którym od 1959 wystawiał sztuki pod pseudonimami: Agnes Soerssen, Joe Alex, Male Turkey, Nashur Gath Singh, Sabine Sorrel, Sydney Stewart, Veronica O’Donnel, Monica Higgins i Barbara Snow. W 1961 ożenił się z Teresą Grzybowską, studentką polonistyki. W 1972 został członkiem honorowym ZAiKS-u. Był współzałożycielem i w 1973-77 wiceprezesem, a następnie do 1981 członkiem zarządu stowarzyszenia James Joyce Foundation, członkiem Irish Institute w Dublinie (od 1973), współzałożycielem Światowej Federacji Pisarzy Kryminalnych w Londynie, członkiem Rotary Club w Krakowie (1996-97 prezes). Za twórczość przekładową otrzymał nagrody ZAiKS-u (1960, 1973) oraz Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1977). W 1980 zdobył nagrodę miasta Krakowa. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Przyznano mu też nagrody „Literatury na Świecie” (1983) i Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury (1989), ale odmówił ich przyjęcia. W 1990 dołączył do Porozumienia Ponad Podziałami. Prowadził warsztaty prozatorskie w Szkole Pisania przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; wykładał tam także literaturę XX wieku. Należał do komitetu redakcyjnego pisma „Studium”. Odbywał liczne podróże zagraniczne, najczęściej odwiedzał Anglię i Irlandię. Otrzymał nagrodę Wojewody Krakowskiego (1996). Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997). Zmarł 21 marca 1998 w Krakowie; pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim w Alei Zasłużonych.
Twórczość
1. Fabryka śmierci. [Powieść]. „Kurier Popularny” 1947 nr 184-260.
2. Lądujemy 6 czerwca. [Powieść]. Łódź: Księgarnia Naukowa 1947, 276 s. Wyd. 2 ze wstępem M. Słomczyńskiego. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Informacyjna Iwar 1994.
3. Ulewa. [Opowiadanie dla młodzieży]. Łódź: Poligrafika 1947 [inf. rodziny]. Wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 57 s. Wyd. 2 [!] poprawione tamże 1962, 105 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Przekłady
niemiecki
4. Zadanie porucznika Kenta. [Powieść]. Łódź: Księgarnia Naukowa 1947, 224 s.
5. Szary cień. [Powieść]. Łódź: Księgarnia Naukowa 1948, 196 s.
6. Rycerz szalony. Komedia muzyczna w 3 aktach. Prapremiera: Łódź, Teatr Osa 1949.
7. Nasze dziewczęta. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr Młodego Widza 1951.
8. Hallo, Freddie. Komedia w 3 aktach. Powst. przed 1952.
Przekłady
czeski
niemiecki
9. Opowiadania o sprawach osobistych. Warszawa: Iskry 1953, 139 s.
Zawartość
10. Opowiadania o dalekich drogach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 133 s.
Zawartość
Wyd. osobne opowiadania: Opowiadanie o dalekiej drodze. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 67 s.
11. Mały olbrzym. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, [16] s.
12. Opowiadania. Warszawa: Iskry 1956, 292 s.
Zawartość
13. Samotność. [Utwór dramatyczny w 3 aktach]. „Dialog” 1956 nr 3 s. 69-102. Prapremiera: Warszawa, Teatr Domu Wojska Polskiego 1956.
Przekłady
czeski
rosyjski
14. Agato strzelaj. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1959.
15. Każę aktorom powtórzyć morderstwo. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1959. Por. poz. ↑.
16. Powiem wam, jak zginął. [Powieść]. „Żołnierz Wolności” 1959 nr 74-158. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1959, 236 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1961, wyd. 3 1973; wyd. 4 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, wyd. 5 tamże 1989; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1995; Kraków: Zielona Sowa 1999. Por. poz. ↑.
Przekłady
białoruski
czeski
słowacki
węgierski
17. Powiem wam, jak zginął. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1959. Por. poz. ↑.
18. Różowa Guadelupa. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1959.
19. Śmierć mówi w moim imieniu. [Powieść]. „Express Wieczorny” 1959 nr 66-123. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1960, 219 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, tamże 1980, 1989; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1996; [wyd. 6] Kraków: Zielona Sowa 2001.
Przekłady
czeski
niemiecki
rosyjski
słowacki
węgierski
Adaptacje
telewizyjne
Wyd. 2 łączne z poz. ↑ pt. Śmierć mówi w moim imieniu; Cichym ścigałam go lotem. Warszawa: Iskry 1966, 300 s.
20. Hyx i Pindico. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1960.
21. Imię twoje jest moim wrogiem. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1960.
22. Jesteś tylko diabłem. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960, 382 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1970, wyd. 3 1973, wyd. 4 1977, wyd. 5 1990; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1995; Kraków: Zielona Sowa 1999. Por. poz. ↑.
Przekłady
bułgarski
czeski
litewski
niemiecki
rosyjski
słowacki
słoweński
węgierski
23. Jesteś tylko diabłem. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1960. Por. poz. ↑.
24. Mord w samolocie. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1960.
25. „Niechaj odnajdą swoich wrogów”. [Powieść]. „Echo Krakowa” 1960 nr 277-306, 1961 nr 2-8. Przedruk w: Pod Szlachetnym Koniem. [Powieści i opowiadania]. [Autorzy:] M. Słomczyński, M.S. Andrews [A. Szczypiorski], N. Randon, W. Randoński [T. Kwiatkowski]. Warszawa: Iskry 1963 s. 5-88. Wyd. osobne zmienione pt. Piekło jest we mnie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 141 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1979; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1997; Kraków: Zielona Sowa 1998; przedruk w: Pod Szlachetnym Koniem. Wyd. 2. Warszawa: Iskry 2000.
Przekłady
białoruski
węgierski
26. Portret samotnego człowieka. Sztuka w 1 odsłonie. Uwagi inscenizacyjne: J. Nowacki. Projekty dekoracji i kostiumów oraz uwagi o scenografii: J. Gorazdowski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1960, 29 s.
Nagrody
27. Tu spoczywa Henry O’Rourke. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1960.
28. Cichym ścigałam go lotem. [Powieść]. „Express Wieczorny” 1961 nr 268-282. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1962, 187 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, tamże wyd. [!] 1977, wyd. 12 1990; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1996; Kraków: Zielona Sowa 2001. Wyd. 2 łącznie z Śmierć mówi w moim imieniu zob. poz. ↑.
Przekłady
bułgarski
czeski
łotewski
rosyjski
słowacki
węgierski
29. Ćma – trupia główka. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
30. Hotel pod Spokojnym Słońcem. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
31. Mały skórzany woreczek. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
32. Pokój bez okien. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
33. Puszka pomarańczowego soku. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
34. Sam przeciw Tebom. [Opowiadanie]. „Twórczość” 1961 nr 5 s. 8-40. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1961, 66 s.
35. Samolot do Londynu. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
36. Skarb pirata. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
37. Śmierć i Kowalski. [Powieść]. „Express Wieczorny” 1961 nr 181-225. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1962, 140 s. Por. poz. ↑.
Przekłady
słowacki
38. Węże Persabadu. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra” 1961.
39. Każę aktorom powtórzyć morderstwo. [Powieść]. „Express Wieczorny” 1963 nr 215-245. Wyd. łącznie z Zbrodniarz i panna zob. poz. ↑. Por. poz. ↑.
Przekłady
niemiecki
rumuński
40. Ostatni kurs. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1963.
Adaptacje
filmowe
41. Zbrodniarz i panna. [Powieść]. „Dziennik Łódzki” 1963 nr 123-181; „Express Wieczorny” 1963 nr 85-141. Por. poz. ↑. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Zbrodniarz i panna; Każę aktorom powtórzyć morderstwo. Warszawa: Iskry 1965, 296 s.
Przekłady
niemiecki
42. Zbrodniarz i panna. Scenariusz i dialogi: M. Słomczyński. Ekranizacja 1963. Por. poz. ↑.
43. Zmącony spokój Pani Labiryntu. [Powieść]. „Wieści” 1964 nr 45-52, 1965 nr 1-19; „Trybuna Robotnicza” 1965 nr 99-142. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1965, 166 s. Wyd. nast.: wyd. 3 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, wyd. 4 1980, wyd. 5 1990; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1995; Kraków: Zielona Sowa 2001.
Przekłady
rosyjski
słowacki
węgierski
44. Czarny Kwiat. [Powieść]. „Echo Krakowa” 1965 nr 286-305, 1966 nr 2-58; „Dziennik Zachodni” 1966 nr 102-158; „Słowo Polskie” 1966 nr 159-230.
45. Marsz ołowianych żołnierzy. [Opowiadania dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 221 s. Wyd. 2 Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975.
Zawartość
46. Gdzie jest Trzeci Król? [Powieść]. Warszawa: Iskry 1966, 192 s. Por. poz. ↑.
Przekłady
czeski
słowacki
47. Ciemna jaskinia. [Powieść]. „Express Wieczorny” 1967 nr 55-108; „Sztandar Ludu” 1967 nr 161-198. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1968, 182 s.
Przekłady
słowacki
ukraiński
48. Gdzie jest Trzeci Król? Scenariusz filmowy na podstawie własnej powieści M. Słomczyńskiego. Ekranizacja 1967. Por. poz. ↑.
49. Gdzie przykazań brak dziesięciu. [Powieść]. „Gazeta Robotnicza” 1968 nr 53-148. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1968, 431 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Literackie 1979; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990; (Dzieła zebrane [poz. ↑]). Warszawa: Interart 1995; [wyd. 6] Kraków: Zielona Sowa 2001.
Przekłady
rosyjski
rumuński
słowacki
węgierski
50. Czarne okręty. [Powieść]. [T.] 1-11. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1972-1975.
Przekłady
czeski
słowacki
[T.] 1. Ofiarujemy bogom krew jego. 1972, 86 s.
[T.] 2. Oto zapada noc mroczna. 1972, 103 s.
[T.] 3. Abyś nie błądził w obcej ciemności. 1972, 99 s.
[T.] 4. A drogi tej nie zna nikt. 1974, 90 s.
[T.] 5. Cień nienawiści królewskiej. 1974, 95 s.
[T.] 6. Lew was rozszarpał płowy. 1974, 75 s.
[T.] 7. Ciemny pierścień zakrzepłej krwi. 1974, 54 s.
[T.] 8. Kraina umarłych liści. 1975, 103 s.
[T.] 9. Posejdon o białym obliczu. 1975, 84 s.
[T.] 10. Niechaj umrze o wschodzie słońca. 1975, 101 s.
[T.] 11. Sam bądź księciem. 1975, 123 s.
Wyd. 2 poprawione i zmienione. T. 1-4 tamże 1978, 228 + 220 + 249 + 244 s.; wyd. 3 zmienione: [T.] 1. Ofiarujemy bogom krew jego, [T.] 2. Płonie twój stos ofiarny. Kraków: Cassiopeia 1992, 191 + 133 s.; [wyd. 4] Kraków: Zielona Sowa 2003.
51. Panny z Acheronu. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 1980 nr 11 s. 5-39. Prapremiera: Wrocław, Teatr Współczesny 1985.
Przekłady
francuski
52. Cicha jak ostatnie tchnienie. [Powieść]. Warszawa: Epoka 1991, 181 s. Wyd. 2 Kraków: Zielona Sowa 1998. Wyd. nast. Kraków: Zielona Sowa 1998.
54. Limeryki plugawe. Posłowie: M. Słomczyński. Ilustracje: A. Mleczko. Kraków: Zielona Sowa [1999], 97 s.
55. Krajobraz ze skorpionem. [Opowiadania]. Kraków: Zielona Sowa 2002, 231 s.
Utwory dla dzieci i młodzieży
Drobne książeczki dla dzieci wydane w Łodzi przez wydawnictwo Poligrafika w 1947:.
Przekłady i adaptacje
Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Przygody Piotrusia Pana; Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1991, 273 s.
Adaptacje
teatralne
Adaptacje
teatralne
Nagrody
Adaptacje
Adaptacje
teatralne
Zawartość
Przedruk przekładów 25 sonetów w: Sonety Williama Szekspira. Warszawa: Prószyński i S-ka 2000.
Zawartość
Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Przygody Piotrusia Pana; Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich.
Zawartość
T. 1. Poezje. Słowo wstępne: M. Gibińska, 309 s.
T. 2-4. Komedie. [Vol.] 1-3, 597 + 701 + 604 s.
Zawartość
T. 5-6. Tragedie. [Vol.] 1-2, 645 + 684 s.
Zawartość
T. 7-8. Kroniki. [Vol.] 1-2, 636 + 627 s.
Zawartość
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1957.
• Informacje syna, W. Słomczyńskiego 2001.