BIO

Born on 15 March 1934 in Warsaw; son of the engineer Stefan Sławiński, and Aniela née Trafisz. He remained in Warsaw during the German occupation. He joined the Society of Friends of Children Grammar School in Warsaw in 1948, completing his advanced secondary education there in 1951. He then studied Polish philology at the University of Warsaw (UW), graduating with a master's degree in 1955. Between 1953 and 1957, he worked as a sub-editor in the editorial office of "Sztandar Młodych". He made his debut in this daily in 1953 with the article Przegląd naszych sił przed sesją zimową (A review of our forces before the winter session; no. 3). Between 1956 and 1962, he was a regular contributor to the monthly "Twórczość", where he made his debut as a literary critic in 1956 with a review of Jacek Trznadel's book O poezji Mieczysława Jastruna (On Mieczysław Jastrun's poetry). His review was titled Grzechy główne krytyki (Criticism's gravest sins; "Twórczość", no. 2, 1956). In parallel, he started a career as a researcher and lecturer in 1956, taking up a post as an assistant at the Chair of Literary Theory at UW. In his research, he focused primarily on questions related to historical poetics and narrative forms, contributing to the emerging "Polish structuralism" strand of Polish literary studies. He also worked on developing a communicative theory of literary works, concepts of reception as an integral element of literary historical processes, as well as exploring the functions of literary criticism and conducting research on the interpretation and morphology of literary texts. From 1958, he also gave lectures and seminars on literary theory and poetics at the Training College for Secondary School Teachers in Warsaw, while also offering the same from 1960 at the Higher School of Education in Gdansk. Between 1960 and 1964, he was a lecturer on courses on literary interpretation that were offered by UW during summer schools for international Polish philology students. He married the literary historian and literary theorist Aleksandra Stawiarska (Okopień after her first husband) in 1961. In 1962, he took up a post as a senior assistant at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN). He continued to give lectures, seminars and practical courses on literary theory and poetics at UW until 1968. Between 1962 and 1986, he was a regular co-organizer of the annual conference on literary theory for Polish philologists, while continuing to offer conceptual input into the events to 2001. He was awarded a doctoral degree from UW in 1964 for his thesis Koncepcja języka poetyckiego awangardy (The Avant-garde's concepts of poetic language), which was supervised by Prof. Kazimierz Budzyk and then, following Budzyk's death, by Prof. Zdzisław Libera. That year he was appointed lecturer at IBL PAN and joined the editorial committee of the publication series Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej (The History of Artistic Forms in Polish Literature), serving as its editor-in-chief from 1969. He was involved in the research and administrative activities of IBL PAN; from 1967 he was head of the Department of Historical Poetics, while from 1968 he served on the Directorial College and then joined its Scientific Council in 1969. In 1967, he received the prize of Szczecin Cultural Society in recognition of his research on contemporary Polish poetry. He joined the Polish Writers' Union (ZLP) in 1967, remaining a member until its dissolution in 1983. From 1969 to 1998, he served on the Polish Academy of Sciences' Committee on Polish Literary Studies. He was awarded a habilitation from IBL in 1972 for his study Dzieło, język, tradycja (Text, language, tradition). He was also appointed head of the Centre for Systematics of Literary Forms at IBL, with the Department of Historical Poetics being incorporated into it in 1971. In 1972, he also joined the editorial college of the bimonthly "Teksty", where he was a regular contributor and also published the programme text Teksty i teksty (Texts and texts); from 1981 (vol. 3) he served as its editor-in-chief until the publication was suspending with the imposition of martial law on 13 December 1981. He was founder and then from 1974 editor of the publication series Vademecum Polonisty (The Polish Philologists' Handbook) that appeared with the publishing house of the Ossoliński National Institute. In 1980, he signed the Appeal of 64 intellectuals, writers and journalists that was addressed to the communist authorities, imploring them to enter into dialogue with the striking dockyard workers. In September 1980, he joined the Founding Committee of the IBL PAN branch of the Independent Self-governing Trade Union Solidarity In 1981, he co-founded the Society for the Support and Propagation of Science, where he served as a member of the Executive Board and in 1999 on its Council. Together with Alina Brodzka and Roman Zimand, he co-organized a symposium on Polish émigré literature and second-circulation literature that appeared outside the reach of state censorship. The event, Literatura źle obecna (Badly present literature), took place at the Institute of History of the Polish Academy of Sciences from 27-30 October 1981 (proceedings were published in London in 1984 and Krakow* in 1986). From 1982 to 1986, he gave a seminar at IBL titled Zaniedbania historyków literatury (Literary historians' omissions). In 1982, he joined the Polish Philosophical Society and the Adam Mickiewicz Literary Society. He was made an associate professor in 1983 and a full professor the following year. Between 1984 and 1990, he served on the editorial board of the monthly "Kultura Niezależna", which appeared outside the reach of state censorship. He published here using pseudonyms including Józef Drążek, K.N., and Zygmunt Rafalski. In 1984, he and R. Zimand founded and the co-edited to 1990 the second-circulation periodical "Almanach Humanistyczny" (he published using cryptonyms including: J.A.S., J.S.). He also published in other independent periodicals, including "Wezwanie" (1985) and émigré publications, including the London-based "Puls" (using the pseudonym Zygmunt Rafalski). In 1988, he received the prize of the New York-based A. Jurzykowski foundation. He joined the Polish Writers' Association (SPP) in 1989. In 1990, he became a regular contributor to the IBL bimonthly "Teksty Drugie" (with his contributions including in 1998-2001 and 2003 the regular short essay series, Bez przydziału [No allocation]). In 1991, he was appointed head of the Working Group on Publishing Policy of the Committee for Scientific Research, serving until 2004. In September 1991, he joined the recently established Board of the Foundation for Polish Science, initially serving as secretary and then from 1994 to 2004 as its chair. He was also a member of the Publishing Council of the series Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (Monographs of the Foundation for Polish Science) to December 2013. In 1995, he chaired the Organizing Committee of the Congress of Polish Philologists. In 2000, he was elected corresponding member of the Philological Section of the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU). He was awarded honorary doctorates from the Catholic University of Lublin (KUL) in 2006 and the University of Lodz in 2007. He was a recipient of the Honorary Medal of the Foundation for Polish Science. He died on 1 November 2014 in Warsaw, where he is buried at Wawrzyszew Cemetery.

Twórczość

1. Wiadomości z teorii literatury. [Współautorzy:] M. Głowiński, A. Okopień. Red.: K. Budzyk. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1957, 311 s.

2. Ćwiczenia z poetyki opisowej. [Współautorka:] T. Kostkiewiczowa. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1961, 215 s.

Zawartość

Zadania i metoda ćwiczeń z poetyki w Studiach Nauczycielskich. – Cz. 1. Proza epicka. – Cz. 2. Gatunki poetyckie. – Cz. 3. Dramat.

3. Zarys teorii literatury. [Współautorzy:] M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962, 507 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione 1967, 543 s. Z prac Katedry Teorii i Historii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wyd. 3 1972; wyd. 4 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1975, tamże: wyd. 5 1986, wyd. 6 poprawione 1991.

Wyd. 2 zmienione i poszerzone o rozdział „Główne elementy struktury dzieła literackiego.

Przekłady

hiszpański

rozdziału Epika: El cuento: genero epico. [Przeł.] D. Navarro. La Habana 1978.

4. Wzorzec poetycki awangardy krakowskiej. [Referat]. [Warszawa: b.w. 1963], 16 s. powielone. Pół wieku poezji polskiej. Konferencja poświęcona poezji polskiej XX w. Warszawa 28-30 XI 1963 r.

5. Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 209 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Katedra Teorii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego. Przedruk zob. poz. (t. 1).

Rozprawa doktorska.

Nagrody

Nagroda Naukowa im. T. Mikulskiego za r. 1964, przyznana w 1965.

Zawartość

Wstęp; I. Poezja jako „język w języku” ; II. Słowo poetyckie naprzeciw rzeczy; III. Słowo poetyckie jako sposób komunikacji lirycznej; IV. Kategoria tradycji.

Przekłady

francuski

fragmentu pt. Zdanie metaforyczne u awangardzistów: La „phrase métaphorique” chez les avant-gardistes polonais. [Przeł.] H. Krzyżanowski. „Literary Studies in Poland,” Wrocław T. 21: 1989 s. 35-66.

niemiecki

rozdziału Poezja jako „język w języku: Die Auffassung der Krakauer Avantgarde von Poesie als „Sprache in der Sprache. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.

serbsko-chorwacki

rozdziału Poezja jako „język w języku: Poezija kao „jezik u jeziku. (Fragment). [Przeł.] B. Rajčić. Treći Program – Radio Beograd”, Belgrad 1984 nr 63 s. 234-250.

6. Synchronia i diachronia w procesie historycznoliterackim. [Warszawa:] Instytut Badań Literackich PAN 1965, 19 s. powielonych. Konferencja poświęcona teorii procesu historycznego w literaturze i sztuce, 24-26 maja 1965. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

niemiecki

Synchronie und Diachronie im literarhistorischen Prozess. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.

słowacki

Synchrónia a diachrónia v literárnohistorickom procese. [Przeł.] P. Winczer. Slavica Slovaca”, Bratysława 1966 nr 2 s. 128-141.

włoski

Sincronia e diacronia nel processo storico-letterario. [Przeł.] R. Faccani. W: La semiotica nei paesi slavi. [Red.:] C. Prevignano. Milano 1979.

7. Czytamy utwory współczesne. Analizy. [Autorzy:] T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967, 271 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

8. Dzieło, język, tradycja. [Szkice]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974, 266 s. Przedruk zob. poz. (t. 2).

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda naukowa im. A. Brücknera, przyznana przez Wydział I Polskiej Akademii Nauk w 1974.

Zawartość

Od autora. – I. Synchronia i diachronia w procesie literackim [poz. ]; Socjologia literatury i poetyka historyczna; O kategorii podmiotu lirycznego; Wokół teorii języka poetyckiego; Semantyka wypowiedzi narracyjnej; O problemach „sztuki interpretacji; Funkcje krytyki literackiej; Problemy literaturoznawczej terminologii. – II. Jan Mukařovský: program estetyki strukturalnej; Zainteresowania teoretycznoliterackie Kazimierza Budzyka.

Przekłady

francuski

szkicu Socjologia literatury i poetyka historyczna: Sociologie de la littérature et poétique historique. [Przeł.] L. Grobelak. W: Sociology of literature in Poland. Wrocław 1978. „Literary Studies in Poland”, 2 s. 79-91.

hiszpański

szkicu O problemach „sztuki interpretacji: Sobre los problemas de'arte de la interpretación. [Przeł.] D. Navarro. Criterios”, Hawana 1985/1986 nr 13-20 s. 139-147.
szkicu Funkcje krytyki literackiej: Las funcionen de la crítica literaria. [Przeł.] D. Navarro. Criterios”, Hawana 1992 nr 32 s. 233-253.

niemiecki

szkicu Funkcje krytyki literackiej: Funktionen der Literaturkritik. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.
szkicu Jan Mukařovský: program estetyki strukturalnej: Jan Mukařovský – Programm einer strukturalen Ästhetik. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.
szkicu Problemy literaturoznawczej terminologii: Probleme der literaturwissenschaftlichen Terminologie. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.
szkicu Semantyka wypowiedzi narracyjnej: Die Semantik der narrativen Äusserung. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.
szkicu Socjologia literatury i poetyka historyczna: Literatursoziologie und historische Poetik. W: J. Sławiński: Literatur als System und Prozess. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München 1975.
szkicu O kategorii podmiotu lirycznego: [Przeł.] R. Fieguth. „Russian Literature”, Amsterdam [z.] XIII: 1985.

rosyjski

szkicu Wokół teorii języka poetyckiego: K teorii poétičeskogo jazyka. [Przeł]. A.K. Žolkovskij. W: Strukturalizm „za” i „protiv. Moskva 1975.

serbsko-chorwacki

szkicu Socjologia literatury i poetyka historyczna: [Przeł.] T. Marčetić. Umjetnost Riječi”, Zagrzeb 1974 nr 2/4.
szkicu Semantyka wypowiedzi narracyjnej: [Przeł.] G. Chamot-Ćulig. Umjetnost Riječi”, Zagrzeb 1974 nr 2/4.
szkicu Funkcje krytyki literackiej: [Przeł]. P. Vujičić. Radio Sarajevo-Treći Program”, Sarajewo 1975 nr 8.
szkicu O kategorii podmiotu lirycznego: [Przeł]. B. Rajčić. Kniževna Reč”, Zagrzeb 1981 nr 178.

słowacki

szkicu Funkcje krytyki literackiej: Funkcie literárnej kritiky. [Przeł.] P. Winczer. Romboid”, Bratysława 1968 nr 5-6 s. 120-129.
szkicu Problemy literaturoznawczej terminologii: Problemy literárnovednej terminológie. [Przeł]. P. Winczer. Romboid”, Bratysława 1970 nr 4.
szkicu Socjologia literatury i poetyka historyczna: Literárna sociológia a historicka poetika. [Przeł.] P. Winczer. W: Literárna komunikácia. Martin 1973.

9. Słownik terminów literackich. [Autorzy:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Pod redakcją J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 577 s. Opracowano w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Vademecum Polonisty. Wyd. nast. poprawiane i rozszerzane tamże: wyd. 2 1989, 656 s., wyd. 3 1998, wyd. 4 2002, 706 s., wyd. 4 bez zmian dodruk 2007.

Nagrody

Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk w 1977.

10. Teksty i teksty. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwo PEN 1990, 239 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Małe wyznanie autora. – I. Gorzkie żale; I cóż dalej szary człowieku? Trzy postrachy; Wzmianka o eklektyzmie; Zwłoki metodologiczne; Teksty i teksty; Jedno z poruszeń w przedmiocie; Historio literatury – badaj się sama; Literatura w szkole: dziś i jutro; Z poradnika dla doktorantów. – II. Próba porządkowania doświadczeń; Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956-1980; Zaproszenie do tematu; Krytyka nowego typu [pierwodruk „Wezwanie”* 1985 nr 8]; Martwa pogoda; Sprawa Gombrowicza; Za co powinniśmy kochać Jana Błońskiego?; Kronika KOR-u; Ośmiotekst eseistyczny; Jeszcze jeden ukąszony, choć poranek świta [dot.: A. Walicki: Spotkania z Miłoszem]. – III. Rozszerzone pomyślenie jubileuszowe [dot. 30-lecia Instytutu Badań Literackich]; IBL od przedwczoraj do jutra.

Przekłady

angielski

szkicu Próba porządkowania doświadczeń: New trends in Polish poetry (1945-1965).[Przeł]. A. Kukulska. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 7: 1981s. 47-62.
szkicu Sprawa Gombrowicza: The Gombrowicz case. [Przeł.] A. Kukulska. W: Gombrowicz. „Literary Studies in Poland”. Wrocław T. 10: 1983.
szkicu Krytyka nowego typu: A „new type” of literary criticism in the Stalinist period. [Przeł.] K. Iwanek. W: Studies on socialist realism. Frankfurt am Main 2016 s. 77-100 [wyd. też jako e-book].

serbsko-chorwacki

szkicu Jedno z poruszeń w przedmiocie. [Przeł]. D. Blažin. Časopis za Komparativnu Književnost”, Belgrad 1978 nr 3.

11. Próby teoretycznoliterackie. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwo PEN 1992, 254 s. Przedruk zob. poz. (t. 4).

Zawartość

Od autora. – I. Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego; Uwagi o interpretacji (literaturoznawczej); Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna: trzy kwestie i jedna ponadto. – II. Odbiór i odbiorca w procesie historycznoliterackim; O dzisiejszych normach czytania (znawców); Krytyka literacka jako przedmiot badań historycznoliterackich; Myśli na temat: biografia pisarza jako jednostka procesu historycznoliterackiego; Czas wspomnień. – III. Przestrzeń w literaturze: elementarne rozumienia i wstępne czynności; O opisie; Opis w dziewiętnastowiecznej literaturze polskiej: ujęcie encyklopedyczne. – IV. Wprowadzenie do badań nad konferencjami teoretycznoliterackimi.

Przekłady

angielski

szkicu Odbiór i odbiorca w procesie historycznoliterackim: Reading and reader in the literary historical process. [Przeł.]. N. Taylor. „New literary history”, Charlottesville 1988 Vol. 19 nr 3 s. 521-539.

czeski

szkicu Przestrzeń w literaturze: elementarne rozumienia i wstępne czynności: Prostor v literature: základní rozdĕlaní a úrodní samozrejmosti. [Przeł.] P. Vidlák. W: Od poetiky k dyskursu. Brno 2002 s. 116-129.
szkicu Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna: trzy kwestie i jedna ponadto: Trojitá hra interpretace. [Przeł.] M. Havránková. W: Od poetiky k dyskursu. Brno 2002 s. 257-268.

francuski

szkicu Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego: Le chercheur face à l’oeuvre: analyse — interprétation — évaluation. [Przeł.] L. Grobelak. W: Theory of literature in Poland. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 1: 1978.
szkicu O dzisiejszych normach czytania (znawców): Les normes actuelles de la lecture (des connaisseurs). [Przeł.] J. Grobelak. W: The reception of literary works. „Literary Studies in Poland”. Wrocław T. 9: 1983.
szkicu Krytyka literacka jako przedmiot badań historycznoliterackich: La Critique littéraire considérée comme un objet d’étude d’histoire littéraire. [Przeł.] E. Destrée-Van Wilder. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 20: 1988.

serbsko-chorwacki

szkicu O opisie. [Przeł.] J. Sychowska. Republika”, Zagrzeb 1984 nr 6.

słowacki

szkicu Krytyka literacka jako przedmiot badań historycznoliterackich: Literárna kritika ako predmet literárnohistorickýh vied. [Przeł.] P. Winczer. W: O interpretácii umeleckého textu. 5. Bratislava 1976 s. 85-115.

węgierski

szkicu O opisie: [Przeł]. N. Kertész. Helikon”, Budapeszt 1994 nr 4.

12. Podręczny słownik terminów literackich. [Autorzy:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Pod red. J. Sławińskiego. Warszawa: Open 1993, 285 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-9 1994-1996, wyd. 10 zmienione 1997, wyd. 11 zmienione 1998, wyd. 12 zmienione 1999; wyd. 13 Warszawa: Open 2000, tamże: wyd. 14 poprawione 2001, wyd. 15 2005.

13. Prace wybrane. Pod red. i ze wstępem W. Boleckiego. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 1998-2001. Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej.

T. 1. Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej. 1998, 293 s. Zob. poz. .

T. 2. Dzieło, język, tradycja. 1998, 241 s. Zob. poz. .

T. 3. Teksty i teksty. 2000, 378 s. Zob. poz. .

T. 4. Próby teoretycznoliterackie. 2000, 290 s. Zob. poz. .

T. 5. Przypadki poezji. 2001, 345 s.

Zawartość

W. Bolecki: Wstęp. – I: Semantyka poetycka Leśmiana [dot. reguł językowych, fabuł poetyckich i metafizyki]; Leśmianowa teoria poezji; O poezji Antoniego Słonimskiego; Słonimskiego liryka lat ostatnich; Poezje [S.] Młodożeńca; O poezji Jana Brzękowskiego; Awangardowe opiewanie nogi (Tadeusz Peiper Noga"). Józef Czechowicz: poetyka snu [dot. wiersza Sen"]; Liryka Anny Świrszczyńskiej; O liryce Mariana Jachimowicza; Marian Jachimowicz W czas chłodu"; Krzysztof Kamil Baczyński "Historia"; Tadeusz Różewicz: obsesja Formy [dot. tomu Formy"]; Zbigniew Bieńkowski: myśl pulsująca wszystkimi źródłosłowami ["Wstęp do poetyki" (IV)]; Miron Białoszewski: Być sobie jednym; Miron BiałoszewskiL "Ballada od rymu"; Miron Białoszewski: epigramaty na leżąco ["Leżenia"]; Zbigniew Herbert: mowa upośredniona ["Tren Fortynbrasa"]; Poetyka pastiszu [dot. zwłaszcza cyklu autorstwa Kazimierza Wyki]. – II: Próba porządkowania doświadczeń. Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956-1980. – Zamiast posłowia: zanik centrali.

14. Miejsce interpretacji. [Studia]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2006, 126 s. Studia Literackie i Artystyczne.

Zawartość

Zawiera z poz. : O problemach „sztuki interpretacji”, – z poz. : Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego; Uwagi o interpretacji (literaturoznawczej), – nadto: Miejsce interpretacji; Wszystko od początku.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

O poezji Antoniego Słonimskiego. Twórczość 1957 nr 8 s. 79-106.
Poetyka i poezja Tadeusza Peipera. Twórczość 1958 nr 6 s. 54-77.
Hasła z dziedziny poetyki, teorii literatury i historii literatury polskiej w wydawnictwach encyklopedycznych, m.in. w „Małej encyklopedii PWN” (ok. 100 haseł; wyd. 1959), „Wielkiej encyklopedii powszechnej PWN” (ok. 350 haseł; t. 1-13 wyd. 1962-70), „Filozofii w Polsce” (hasła: K. Budzyk, P. Chmielowski, W. Feldman, K. Irzykowski, J. Kleiner, S. Kołaczkowski, M. Kridl; wyd. 1971), „Literaturze polskiej. Przewodniku encyklopedycznym” (64 hasła; t. 1-2 wyd. 1984-1985), „Słowniku realizmu socjalistycznego (hasło: Instytut Badań Literackich; wyd. 2004).
O Franciszku Siedleckim i „polskim formalizmie”… [Współautorka:] A. Okopień. Twórczość 1960 nr 10 s. 92-106.
O poezji Jana Brzękowskiego. Twórczość 1961 nr 9 s. 82-101.
Awangardowe rozumienie poezji jako „języka w języku. W: Z teorii i historii literatury. Wrocław 1963, przedruk pt. Poezja jako „język w językuzob. Twórczość poz. 5.
Pozycja narratora w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej. W: Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej. Warszawa 1963 s. 82-99.
Myśl pulsująca wszystkimi źródłosłowami. Poezja 1967 nr 3 s. 45-55 [dot. Z. Bieńkowskiego].
Semantyka poetycka Leśmiana. W: Studia o Leśmianie. Warszawa 1971 s. 92-123.
Teksty i teksty. „Teksty1972 nr 1 s. 1-7.
Martwa pogoda. (Maria Dąbrowska). Teksty 1973 nr 4 s. 16-26.
Tadeusz Dąbrowski. W: Oficyna Literacka. Seria 5 t. 4. Kraków 1977 s. 657-681.
Maria Renata Mayenowa. Teksty 1980 nr 2 s. 1-11.
Potrzeba księgi czynów. Kultura Niezależna* 1985 nr 13 s. 18-27 [podpisany pseudonimem: Z. Rafalski; dot. oficjalnych ceremoniałów życia naukowego w PRL, m.in. o „Księdze Czynów Nauki Polskiej” na II Kongres Nauki Polskiej].
Teoria literatury. W: Język polski. (Vedemecum maturzysty). [Współautorka:] A. Okopień-Sławińska. Warszawa 1992 s. 330-376, przedruk w wyd. nast. poprawionym i rozszerzonym Warszawa 1996.
Jakiej historii IBL-u nam potrzeba?Teksty Drugie1994 nr 4 s. 137-154.
Bez przydziału. [Cykl szkiców o charakterze dziennika]. „Teksty Drugie”: [Cz.] (I). 1998 nr 6 s. 5-21 [dot. interdyscyplinarności]; [Cz.] (IV). 2000 nr 5 s. 9-16 [dot. teorii literatury jako dyscypliny], przekł. angielski: No assignment. (IV). W: From modern theory to a poetics of experience. Frankfurt am Main 2014 s. 331-339 [wyd. też jako e-book]; [Cz.] (VII). 1999 nr 1/2 s. 151-163 [dot. intertekstualności], przekł. angielski: No assignment. (VII). W: From modern theory to a poetics of experience. Frankfurt am Main 2014 s. 341-354 [wyd. też jako e-book];[Cz.] (VIII). 2003 nr 2/3 s. 181-191 [dot. komunikacji werbalnej]; [Cz.] (XV). 2001 nr 6 s. 9-23 [dot. poezji stanu wojennego].
Co nam zostało ze strukturalizmu?. Teksty Drugie 2001 nr 5 s. 15-19, przekł. angielski: What remains of structuralism? W: From modern theory to a poetics of experience. Frankfurt am Main 2014 s. 19-23 [wyd. też jako e-book].
Historia „Tekstów” (krótki kurs). Odcinek pierwszy (fragment). W: Zbigniew Goliński. Portret badacza. Warszawa 2016 s. 231-234.
Prywatna semantyzacja przestrzeni. Zapiski. W: Projekt na daleką metę. Warszawa 2016 s. 59-86.

Wybory tekstów w przekładach

niemiecki

Literatur als System und Prozess. Strukturalistische Aufsätze zur semantischen, kommunikativen, sozialen und historischen Dimension der Literatur. [Wybór, tłum., komentarz i wstęp:] R. Fieguth. München1975.

Prace redakcyjne

1. K. Budzyk: Stylistyka, poetyka, teoria literatury. [Wybór prac]. Oprac.: H. Budzykowa i J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1966, 222 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Katedra Teorii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego.
2. Liryka polska. Interpretacje. Pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 435 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1971; [wyd. 3] Gdańsk: slowo/obraz terytoria 2001, 608 s.
3. W kręgu zagadnień teorii powieści. Red.: J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1967, 156 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Katedra Teorii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego.
4. Prace z poetyki poświęcone VI Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów. Pod red. M.R. Mayenowej i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1968, 223 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Katedra Teorii Literatury Uniwersytet Warszawski.
5. J. Mukařovský: Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców. Wybór, red. i słowo wstępne: J. Sławiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 391 s.
6. Problemy odbioru i odbiorcy. Studia pod red. T. Bujnickiego i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 274 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
7. Problemy socjologii literatury. Red.: J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 502 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
8. Studia o Leśmianie. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 425 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
9. Studia o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, 320 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
10. Badania nad krytyką literacką. Red.: J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 219 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
11. Biografia – geografia – kultura literacka. Red.: J. Ziomek, J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 256 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
12. Literatura wobec wojny i okupacji. Studia pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 312 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
13. Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa. Pod red. H. Markiewicza i J. Sławińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 547 s.
14. Wspomnienia o Julianie Przybosiu. Oprac. i wstęp: J. Sławiński. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976, 554 s.
15. Dzieło literackie jako źródło historyczne. Pod red. Z. Stefanowskiej i J. Sławińskiego. Warszawa: Czytelnik 1978, 386 s. Z prac Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
16. Tekst i fabuła. Studia pod red. C. Niedzielskiego i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1979, 234 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
17. Zagadnienia literaturoznawczej interpretacji. Studia pod red. J. Sławińskiego i J. Święcha. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1979, 264 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
18. Pogranicza i korespondencje sztuk. Studia pod red. T. Cieślikowskiej i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1980, 295 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
19. Autor, podmiot literacki, bohater. Studia pod red. A. Martuszewskiej i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 252 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
20. Studia o narracji. Referaty na XVIII konferencję teoretycznoliteracką. Baranów Sandomierski. 2-7 lutego 1979. Pod red. J. Błońskiego, S. Jaworskiego, J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 312 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
21. Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna. Studia. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 234 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
22. Teoretycznoliterackie tematy i problemy. Referaty na XX konferencję teoretycznoliteracką. Rynia, 6-11 kwietnia 1981. Pod red. J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1986, 275 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
23. Poezja polska okresu międzywojennego. Antologia. Wybór i wstęp: M. Głowiński i J. Sławiński. Cz. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1987, CIX, 702 s. Biblioteka Narodowa. I, 253. Wyd. 2 przejrzane tamże 1997.
24. Literatura polska po 1939 roku. Przewodnik encyklopedyczny pod red. [M. Drabikowskiego] M. Witkowicza. Współpraca red.: [T. Burek] TB, [I. Jarosińska] IJ, [J. Sławiński] JS, [J. Wojnowski] JW. T. 1. Warszawa: PEN* 1989, XIII, 378 s.
25. Między tekstami. Red.: W. Bolecki, J. Sławiński, J. Ziomek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1991, 406 s.
26. Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa. Pod red. H. Markiewicza i J. Sławińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1992, 364 s.

Zob. też Twórczość poz. , .

Hasła z dziedziny poetyki, teorii literatury i historii literatury polskiej w wydawnictwach encyklopedycznych, m.in.

• „Mała encyklopedia PWN” (ok. 100 haseł; wyd. 1959), – „Wielka encyklopedia powszechna PWN” (ok. 350 haseł; t. 1-13 wyd. 1962-70), – „Filozofia w Polsce” (hasła: K. Budzyk, P. Chmielowski, W. Feldman, K. Irzykowski, J. Kleiner, S. Kołaczkowski, M. Kridl; wyd. 1971), – „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny” (64 hasła; t. 1-2 wyd. 1984-1985), – „Słownik realizmu socjalistycznego” (hasło: Instytut Badań Literackich; wyd. 2004).

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2000.

Wywiady

IBL od przedwczoraj do jutra. Kultura Niezależna”* 1988 nr 43 [autowywiad].
Dziurawy świat wartości. Rozmowa z udziałem J. Sławińskiego, R. Zimanda, Cz. Bieleckiego. Rozm. K. Wyszkowski. Tygodnik Solidarność 1990 nr 4.
Trzeba grać w nowej sztuce. Rozmowa z Januszem Sławińskim. [Rozm. Redakcji]. Teksty Drugie 1990 nr 1, przedruk w J. Sławiński: Teksty i teksty. Kraków 2000 (Prace wybrane. T. 3).
Odpowiedzialność podszyta nieodpowiedzialnością. Rozm. A. Koss. Kresy 1994 nr 4, przedruk w J. Sławiński: Teksty i teksty. Kraków 2000 (Prace wybrane. T. 3).
Humanistyka jest jednym światem. Rozm. K. Masłoń. Rzeczpospolita 1998 nr 47 dod. [dot. serii: Monografie humanistyczne, wyd. przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej].
Inicjacje literackie. Rozm. H. Karolak. Nowe Książki 1999 nr 1.
Epoka „Parnasów Bis. Rozm. M. Nowicki. Życie 2000 nr 37, 43.
U progu nowego 10-lecia. Rozm. J. Filocha. „Sprawy Nauki2001 nr 9.
Potrzebujemy nowej zasadniczości. Rozm. M. Nowicki. „Europa2005 nr 44.
Z Aleksandrą Okopień-Sławińską i Januszem Sławińskim rozmawia Włodzimierz Bolecki. W: Zbigniew Goliński. Portret badacza. Warszawa 2016.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Książki

Janusz Sławiński. Doktor honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. [Oprac.] I. Pachcińska. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 2007, 24 s.
E. Januszek: Dyskurs teoretycznoliteracki Janusza Sławińskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2012, 234 s.

Artykuły

W. Bolecki: Janusz Sławiński (15 III 1934 – 1 XI 2014). „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności” 2014/2015.
S. Szymutko: Bycie humanistą. O artykułach Janusza Sławińskiego w „Tekstach”. „Pamiętnik Literacki1990 z. 1.
Z. Łapiński: Postmodernizm – co to i po co. Teksty Drugie 1993 nr 1 [dot. m.in. J. Sławińskiego].
Teoria literatury – krytyka – interpretacja. Teksty Drugie 1994 nr 4 [nr poświęcony Januszowi Sławińskiemu; zawiera m.in.: R. Nycz: Sławiński: ironia i maieutyka; W. Bolecki: PPP (Pierwszy Polski Poststrukturalista); E. Balcerzan: Sześć początków; E. Kuźma: Metafora Janusza Sławińskiego; W. Głowala: „Być sobie jednym” – i być autorytetem [dot. figury autorytetu w tekstach J. Sławińskiego, przedruk w tegoż: Swego czasu. Wrocław 2014]; S. Szymutko: Ciało profesora Sławińskiego [dot.: Teksty i teksty; Próby teoretycznoliterackie]; J. Madeyski: Narracje teoretycznoliterackie Janusza Sławińskiego; S. Barańczak: Kim naprawdę byli „dwaj panowie stateczności”? albo: Z frontu walki o gdybizm, albo: Sławiński nareszcie uzupełniony [dot. interpretacji J. Sławińskiego wiersza M. Białoszewskiego pt. Ballada do rymu].
W. Bolecki: Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Kraków 1996, passim.
W. Bolecki: Janusz Sławiński – u źródeł polskiego poststrukturalizmu. Wstęp do: J. Sławiński: Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej. (Prace wybrane. T. 1). Kraków 1998 , przedruk w W. Bolecki: Polowanie na postmodernistów. Kraków 1999.
M. Zaleski: Przygoda drugiej awangardy. Wrocław 2000, passim.
A. Skrendo: Generał czytania” – Janusz Sławiński. W tegoż: Poezja modernizmu. Kraków 2005, przedruk w: Dzieła, języki, tradycje. Warszawa 2006.
J. Madejski: Biografia struktury – struktura biografii. Dopiski do teorii Janusza Sławińskiego. W: Dzieła, języki, tradycje. Warszawa 2006.
R. Nycz: O (nie) cytowaniu Janusza Sławińskiego. W: Dzieła, języki, tradycje. Warszawa 2006.
B. Ryż: Strategia dopełniających się przeciwieństw – o tekstowych wizerunkach Janusza Sławińskiego. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie 2006 nr 46.
J. Święch: Bronię strukturalizmu. W: Dzieła, języki, tradycje. Warszawa 2006.
A. Kaliszewski: Orientacja „apelu do tradycji” według Janusza Sławińskiego. W tegoż: Nostalgia stylu. Kraków 2007.
D. Skórczewski: Honorowy doktorat KUL dla profesora Janusza Sławińskiego. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2008 nr 1.
P. Sobolczyk: Sławiński, Białoszewski, interpretacja. Teksty Drugie 2011 nr 6 [dot. krytyki literackiej J. Sławińskiego].
M. Płachecki: Janusza Sławińskiego idea podmiotu (w szczególności lirycznego). W: Strukturalizm w Europie Środkowej i Wschodniej. Wizje i rewizje. Warszawa 2012.
E. Balcerzan: Zarysy nowej przyjaźni. W tegoż: Pochwała poezji. Mikołów 2013 [dot. M. Głowińskiego, A. Okopień-Sławińskiej, J. Sławińskiego, autorów „Zarysu teorii literatury”].
A. Całek: Biografia naukowa. Od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze. Kraków 2013, passim.
B. Ryż: Koncepcja języka teoretycznoliterackiego strukturalistów polskich [on-line] Wrocław 2013 [dostęp 15 lipca 2016]. Dostępny w Internecie plik w formacie PDF.
E. Balcerzan: Wspomnienie o Januszu Sławińskim (15 marca 1934 – 1 listopada 2014). Pamiętnik Literacki 2014 z. 4.
W. Bolecki: Profesor Janusz Sławiński (1934-2014); R. Nycz: Profesorowi Januszowi Sławińskiemu na pożegnanie. Teksty Drugie 2014 nr 6.
A. Skrendo: Janusz Sławiński (15 marca 1934 – 1 listopada 2014). „Obecność pozorowana nieobecnością”. Pamiętnik Literacki 2014 z. 4.
J. Łukasiewicz: Jak płynie czas. Notatki literackie. Odra 2015 nr 2 [dot. S. Barańczaka, J. Hałasa, J. Sławińskiego].
A. Skrendo: Janusz Sławiński. Naprawdę jestem gdzie indziej, ale nie powiem gdzie. Odra 2015 nr 2.
K. Uniłowski: Gościnność krytyki. W: Polytropos. Katowice 2016, przedruk w: Dyskursy gościnności. Warszawa 2018 [dot. J. Błońskiego i J. Sławińskiego].
J. Błażejowska: Opozycja antyreżimowa w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w latach 1956-1989. Warszawa 2018, passim.

Wiadomości z teorii literatury

S. Makowski: Nowy podręcznik teorii literatury. Polonistyka 1958 nr 3 [dot. wyd. 1].

Zarys teorii literatury

T. Bujnicki, S. Jaworski. „Pamiętnik Literacki1964 z. 2.
J. Paluszkiewicz. „Polonistyka1968 nr 1 [dot. wyd. 2].

Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej

E. Balcerzan. „Współczesność1966 nr 8.
Z. Bieńkowski. „Kultura1966 nr 8.
A. Goreń. „Kultura i Społeczeństwo1966 nr 4.
S. Jaworski. „Ruch Literacki1966 nr 5.
R. Krynicki: Na marginesach doskonałej książki. Nurt 1966 nr 11.
Z. Łapiński. „Pamiętnik Literacki1966 z. 4.
W.P. Szymański. „Życie Literackie1966 nr 31.
E. Balcerzan: Koncepcja poetyki historycznej. Studia Estetyczne 1967 t. 4, przedruk w tegoż: Oprócz głosu. Warszawa 1971.
P. Winczer. „Slavica Slovaca”, Bratysława 1969 nr 4.
J. Vlášek. „Slavia”, Praga 1970 nr 3.
W.P. Szymański: Perfekcjonizm albo więzienie semantyki. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005.

Czytamy utwory współczesne

J. Baluch. „Życie Literackie1968 nr 8.
E. Szary. „Książka dla Ciebie1968 nr 2.

Dzieło, język, tradycja

H. Dziechcińska. „Studia Estetyczne1969 t. 6 [dot. artykułu Semantyka wypowiedzi narracyjnej].
W. Bolecki: Ruch, ciągłość, awangarda. Nowy Wyraz 1974 nr 11.
M. Krassowski: Kłopoty ze strukturalizmem. Nowe Książki 1974 nr 20.
M. Dąbrowski: Równoległość. Twórczość 1975 nr 6.
M. Gumkowski: Granice literatury i granice literaturoznawstwa. Kultura 1975 nr 1.
M. Płachecki: O kolonizacji i miłości podróży. Teksty 1975 nr 2.

Słownik terminów literackich

B. Pięczka, H. Pustkowski. „Zagadnienia Rodzajów Literackich1982 nr 1.
J. Wawrzyńczyk. „Opuscula Polonica et Russica1999 t. 6.
M. Adamski, M. Gorczyński. „Pamiętnik Literacki2000 z. 2.

Teksty i teksty

D. Bakalarczyk: Obrachunki tekstowe. Nowe Książki 1991 nr 10.
A. Czachowska: Powtórka ze strukturalizmu. Twórczość 1991 nr 8.
M. Stala: Myślenie poza rezerwatem. Tygodnik Powszechny 1991 nr 11.
S. Szymutko. „Ruch Literacki1991 nr 4.
A. Koss: Za co powinniśmy kochać Janusza Sławińskiego. „Kresy1992 nr 9-10.
M. Stała: Myślenie poza rezerwatem. Wokół „Tekstów i tekstów” Janusza Sławińskiego. W tegoż: Przeszukiwanie czasu. Kraków 2004.

Prace wybrane

D. Ulicka: Wspomnienie z przeszłości. Nowe Książki 1998 nr 11 [dot. t. 1-2; dot. też: A. Okopień-Sławińska: Semantyka wypowiedzi poetyckiej].
S. Szymutko: Po co literatura jeszcze jest? Na motywach książek Janusza Sławińskiego. „Przypadki poezji” i „Miejsce interpretacji”. Teksty Drugie 2007 nr 3.

Miejsce interpretacji

J. Beczek: Pożytki z interpretacji. „Tygodnik Powszechny2006 dod. „Książki w Tygodniku” nr 38.
W. Kaliszewski: Sztuka interpretacji. Więź 2006 nr 10.
T. Jamroziński: Nożyczki Profesora. Studium 2007 nr 2.
Ł. Janicki: Problemy z interpretacją. Akcent 2007 nr 1.
S. Szymutko: Po co literatura jeszcze jest? Na motywach książek Janusza Sławińskiego „Przypadki poezji” i „Miejsce interpretacji”. Teksty Drugie 2007 nr 3.
A. Szahaj: Sławiński o interpretacji. Analiza krytyczna. Teksty Drugie 2013 nr 5.

Literatur als System und Prozess

W. Wielopolski: Niech martwią się inni. Nurt 1976 nr 2.

Liryka polska

E. Balcerzan. „Pamiętnik Literacki1967 z. 1.
V. Contoski. „Books Abroad”, Oklahoma 1967 nr 3.
M. Czermińska. „Miesięcznik Literacki1967 nr 3.
S. Jaworski. „Ruch Literacki1967 nr 2.
J. Kmita. „Nurt1967 nr 2.
R. Krynicki. „Nurt1967 nr 4.

W kręgu zagadnień teorii powieści

J. Błoński. „Życie Literackie1967 nr 33.
A. Chojnacki. „Twórczość1968 nr 7.
B. Kledzik. „Nurt1968 nr 2.