SKIWSKI Jan Emil

Urodzony 13 lutego 1894 w Warszawie; syn Jana Kazimierza Skiwskiego, drukarza i wydawcy, oraz Zofii Wandy z Maleszewskich. Od 1906 uczęszczał do Szkoły Realnej Prywatnej Witolda Wróblewskiego. W 1909 wyjechał z rodziną do Moskwy i tam kontynuował naukę w gimnazjum filologicznym. Po wybuchu I wojny światowej powrócił do Warszawy i został wcielony do armii rosyjskiej. W 1918 podjął studia z zakresu historii filozofii w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Debiutował w 1919 opowiadaniem pt. Gorączka, opublikowanym w tygodniku „Świat” (nr 11, 12). W 1920, w czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył w 11. Pułku Ułanów. W 1921-23 studiował dalej filozofię w Wolnej Wszechnicy Polskiej, a w 1924-25 jako wolny słuchacz na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Równocześnie pracował od 1921 jako bibliotekarz, m.in. w 1924-27 w Bibliotece UW. Ogłosił w tym czasie artykuły m.in. w „Przeglądzie Filozoficznym” (1923) i „Pamiętniku Warszawskim” (1924). W 1922 ożenił się z Jadwigą Sabiną Kamińską, bibliotekarką (od 1933 w separacji; zmarła 1948). W 1926-30 współpracował z „Myślą Narodową”, na której łamach ogłaszał artykuły na tematy literackie i społeczne. W 1927 przeniósł się do Poznania, gdzie najpierw był krótki czas urzędnikiem państwowym, a następnie został sekretarzem redakcji tygodnika „Tęcza”, wydawanego przez Księgarnię św. Wojciecha; w piśmie tym zamieszczał także od 1928 liczne szkice literackie i recenzje. W 1929 na skutek konfliktu ideowego z wydawcą pisma zwłaszcza po opublikowaniu w „Wiadomościach Literackich” (nr 11) artykułu pt. Problemat Boya, opuścił redakcję. Brał udział w życiu literackim Poznania, m.in. działał w miejscowym Związku Zawodowym Literatów Polskich (ZZLP). Współpracował jako krytyk literacki i publicysta m.in. z „Wiadomościami Literackimi” (1929-33) i „Tygodnikiem Ilustrowanym” (1929-37; tu m.in. od 1933 w dziale Nowe wydawnictwa). W 1930 był przez cztery miesiące w Paryżu na stypendium rządu polskiego. Od 1932 ogłaszał przekłady z literatury francuskiej. W 1933 zamieszkał ponownie w Warszawie. Związał się z Genowefą Rogalską z domu Okonek. Publikował w „Gazecie Polskiej” (1933-38), „Pionie” (1933-39), „Kurierze Porannym” (więcej w 1936-37) i „Kronice Polski i Świata” (1938-39). Zainteresował się też twórczością radiową; pisał artykuły i recenzje radiowe (od 1935 w dziale Sztuka i antena „Pionu” oraz w 1935-38 w „Antenie”); wygłaszał odczyty literackie na antenie radiowej, pisał słuchowiska oraz adaptacje, a także reżyserował słuchowiska radiowe. Od 1936 był członkiem Komisji Literackiej Polskiego Radia. W 1937 zamieszczał liczne artykuły na łamach „Kuriera Porannego” (m.in. w cyklu O styl i ustrój życia polskiego), w których m.in. deklarował swoje poparcie dla sanacyjnej organizacji politycznej Obozu Zjednoczenia Narodowego i ustroju totalitarnego. W 1939 został wybrany na wiceprezesa ZZLP oraz na członka zarządu Polskiego PEN Clubu. Po wybuchu II wojny światowej mieszkał nadal w Warszawie i uczestniczył w konspiracyjnym życiu literackim. Prezentowane przez niego stanowisko proniemieckie i poparcie dla polityki hitlerowskiej sprawiło, iż zaczął być bojkotowany przez środowisko literackie. W 1941 zamierzał opublikować w niemieckiej oficynie Wydawnictwo Polskie, napisaną w tym czasie powieść pt. Czad; na skutek potępiającego orzeczenia wydanego przez sąd koleżeński wycofał książkę z tego wydawnictwa (pozostała niewydana). W kwietniu 1943 bez pozwolenia Delegatury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj uczestniczył w delegacji, która z inicjatywy władz niemieckich wyjechała do Katynia po odkryciu grobów polskich oficerów, następnie wbrew zakazowi udzielił wywiadu, ogłoszonego w wydawanej przez Niemców prasie polskojęzycznej. Wziął także udział w inspekcji niemieckich obozów jenieckich dla polskich oficerów. Od kwietnia 1944 do stycznia 1945 za zgodą władz okupacyjnych wydawał i redagował (początkowo w Bytomiu, gdzie też zamieszkał) wspólnie z Feliksem Burdeckim i Jerzym de Nisau dwutygodnik polityczny „Przełom” (nr 1-15), w którym publikował także artykuły, wzywające do zaprzestania walki z Niemcami. Wszedł do Polskiej Ligii Antybolszewickiej. 30 września 1944 złożył na ręce podsekretarza Generalnej Guberni, Josepha Bühlera, memoriał pt.Nowe aktualne zagadnienia propagandy. W prasie konspiracyjnej był surowo potępiany za kolaborację. We wrześniu 1944 przeniósł się z redakcją „Przełomu” do Krakowa, który opuścił w styczniu 1945 wraz z armią niemiecką. Przebywał początkowo w obozach dla uchodźców w południowych Niemczech i Austrii. Od lipca 1945 był poszukiwany listem gończym przez władze polskie. W 1946 dotarł do Włoch (używał nazwiska Jan Rogalski), gdzie zgłosił się do 2. Korpusu Polskiego. Po ujawnieniu prawdziwego nazwiska został przekazany władzom angielskim, które umieściły go w obozie dla jeńców niemieckich w pobliżu Rimini. Zwolniony po roku, przebywał w obozach dla uchodźców politycznych pod Neapolem. Wobec wystąpienia w lipcu 1947 władz polskich do rządu włoskiego o jego ekstradycję, wyemigrował w 1948 do Wenezueli. Zamieszkał w Caracas i pracował w tamtejszej Biblioteca Nacional. Pisał w tym okresie opowiadania, Pamiętnik literacki i artykuły polityczne, z których kilka w 1947-50 ukazało się w paryskiej „Kulturze” (pod pseudonimem: Karol Ignacy Hołobocki, Karol Rogaliński, Antoni Krystek). W 1949 podczas zaocznego procesu, który odbył się przed Sądem Okręgowym w Krakowie, został skazany za współpracę z okupacyjną prasą niemiecką na karę dożywotniego więzienia i utratę praw publicznych i obywatelskich. Na początku lat pięćdziesiątych uczestniczył przez pewien czas w życiu Polonii wenezuelskiej; działał w Stowarzyszeniu Polaków (Union Polacca) w Wenezueli, reprezentował Polonię w Centralnym Komitecie Uchodźców (El Central Comité de los Refugiados en Venezuela), redagował miesięcznik „Polak w Wenezueli”. Zmarł 2 marca 1956 w Caracas.