BIO

Urodzona 3 maja 1904 w Warszawie; córka Władysława Skibińskiego, artysty malarza, od 1920 urzędnika Ministerstwa Skarbu, i Zofii z Królikowskich, nauczycielki. W 1922 zdała maturę humanistyczną i rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Wyszła za mąż za Stanisława Skibniewskiego, inżyniera elektryka. W 1928 przerwała studia i w związku z pracą męża przebywała do 1930 w Baden w Szwajcarii. W 1930 ukończyła polonistykę na UW. W 1936 wyjechała wraz z mężem do Szwecji. Po powrocie do Warszawy w 1937 rozpoczęła studia romanistyczne przerwane wybuchem II wojny światowej. Ewakuowała się wówczas na Węgry i do Rumunii, ale wkrótce (jeszcze w 1939) powróciła do Polski. W czasie okupacji niemieckiej mieszkała nadal w Warszawie i pracowała jako tkaczka chałupniczka. Po upadku powstania warszawskiego przebywała w Głogoczowie pod Mogilanami. Po wojnie, od maja 1945 była sekretarką, a następnie referentką personalną w Zjednoczeniu Przemysłu Kotlarskiego. W 1946 powróciła do Warszawy i pracowała w zagranicznych nasłuchach Polskiego Radia. W 1947 przeniosła się do Wrocławia, gdzie pracował jej mąż. W tym czasie zaczęła tłumaczyć powieści angielskie dla śląskiego wydawnictwa Awir; debiutowała w 1947 przekładem powieści Jamesa Hiltona Zagubione dni. Po powrocie do Warszawy była krótko samodzielnym referentem w dziedzinie importu w Biurze Łożysk Tocznych „Polimexu”. Od lutego 1950 pracowała w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” jako korektorka stylistyczna, a następnie kierowniczka redakcji literatury romańskiej. Równocześnie kontynuowała twórczość przekładową z języka angielskiego i francuskiego. W 1956 została członkiem Związku Literatów Polskich. W 1971 przeszła na emeryturę. Zmarła 28 października 1984 w Warszawie.

Twórczość

Przekłady

1. J. Hilton: Zagubione dni. Powieść. Katowice: Awir 1947, 336 s.
2. H.G. Wells: Dolores. Powieść. Katowice: Awir 1948, 255 s. Wyd. nast. Warszawa: Czytelnik 1957.
3. M.R. Anand: Kulis. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1950, 356 s. Wyd. 2 tamże 1951.
4. Mao-Tse-Tung: O zadaniach artysty i pisarza. Przeł.: W. Jedlicka, M. Skibniewska. Przemówienie z dnia 2 maja 1942 z angielskiego. Przemówienie z dnia 23 maja 1942 z francuskiego. Warszawa: Czytelnik 1950, 53 s.
5. P. Courtade: Jimmy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1953, 303 s.
6. G. de Maupassant: Mont-Oriol. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1955, 302 s.
7. H.K. Laxness: Niezależni. Saga islandzkiej doliny. Warszawa: Czytelnik 1956, 544 s.
8. G.K. Chesterton: Człowiek, który był Czwartkiem; Koszmar. [Powieści]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1958, 206 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968; wyd. 2 [!] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1973, tamże 1995.
9. B. Marshall: Ale i oni otrzymali po denarze. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1958, 488 s.
10. C. Rice: Róże pani Cherington. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1958, 340 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1989. Polskie Radio 1986.
11. T. Wolfe: Nie ma powrotu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1959, 735 s.
12. G. Greene: Nasz człowiek w Hawanie. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1960, 296 s. Wyd. nast.: wyd 2 tamże 1975; Warszawa: Muza 1996.
13. H. James: Ambasadorowie. [Powieść]. Posłowie: H. Krzeczkowski. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1960, 439 + 366 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.
14. J.R.R. Tolkien: Hobbit, czyli Tam i z powrotem. [Powieść]. Wiersze przeł. W. Lewik. Warszawa: Iskry 1960, 374 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1985, wyd. 3 1988, wyd 4 1991, wyd. 5 [1995, 1996], wyd. 6 [1997], wyd. 7 1997, wyd. 8 [1998], wyd. 9 [1998], wyd. 10 [1999], wyd. 13 [2001], [2002], [2004].
15. J. Genêt: Murzyni. (Błazenada). [Utwór dramatyczny]. Przeł.: M. Skibniewska, J. Lisowski. Dialog 1961 nr 9 s. 77-110. Przedruk w: J. Genêt: Teatr. Warszawa 1970 s. 259-344. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1961.
16. B. Marshall: Paryżowi podzwonne. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1961, 311 s.
17. S. O'Hanlon: Kamień, co się toczy... Życiorys własny nieco ubarwiony. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1961, 253 s.
18. J.D. Salinger: Buszujący w zbożu. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1961, 261 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1967, [wyd. 4] 1988, [wyd. 5] 1993, [wyd. 6] 1996, wyd. 8 [!] 1997, wyd. 9 1998, wyd. 10 Warszawa: Iskry [2004].
19. J.R.R. Tolkien: Władca pierścieni. [Cykl powieściowy]. 1961-1963.

Cz. 1. Wyprawa. Wiersze przeł. W. Lewik. Warszawa: Czytelnik 1961, 526 s.

Adaptacje

filmowe

2003, 2004 pt. Drużyna pierścienia.

Cz. 2. Dwie wieże. Wiersze przeł. W. Lewik. Warszawa: Czytelnik 1962, 443 s.

Cz. 3. Powrót króla. Wiersze przeł. A. Nowicki. Warszawa: Czytelnik 1963, 498 s.

Wyd. nast. łącznie cz. 1-3: wyd. 2 tamże 1981; wyd. 3 Warszawa, Poznań: Czytelnik, CiA – Books 1990; Warszawa: Atlantis 1992; Warszawa: Empik, Muza 1996; Warszawa: Atlantis 1997; Warszawa: Porozumienie Wyd.Muza1999, Warszawa: Muza 2003, 2004.

20. F. Winwar: Nawiedzony gród. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 464 s.
21. M. Druon: Potentaci. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 408 s.
22. G. Greene: Dwie opowieści: Tchórz. [Przeł.] M. Skibniewska; Tajny agent. [Przeł.] E. Życieńska. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1962, 463 s.
23. H. James: Madonna przyszłości i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 358 s.
24. B. Marshall: Czerwony kapelusz. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1962, 216 s. Wyd. 2 tamże 1978.
25. J.R.R. Tolkien: Rudy Dżil i jego pies. Aegidii Ahenobarbi Julii Agricole de Hammo Domini de Domito Aule Draconarie Comitis Regni Minimi Regis et Basilei mira facinora et mirabilis exortus czyli w języku pospolitym Wywyższenie i cudowne przygody Rudobrodego Dżila, gospodarza z Ham, Pana owojonego smoka, Króla Małego Królestwa. Warszawa: Iskry 1962, 79 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1965; Warszawa: Amber 1997. Wyd. 3 łącznie z Kowal z Podlesia Większego Warszawa: Iskry 1980, 120 s. Wyd. nast. tamże 1989.

Wyd. łącznie z Kowal z Podlesia Większego [Przeł.] M. Skibniewska; Przygody Toma Bombadila. [Przeł.] A. Kreczmar. Warszawa: Iskry 1994, 182 s.

26. W. Saroyan: Własne życie. [Wspomnienia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1963, 265 s.
Cz. 1; cz. 2 zob. poz. .
27. B. Tarkington: Penrod. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1963, 237 s.
28. N. West: Dzień szarańczy; Miss Lonelyhearts. [Powieści]. Warszawa: Czytelnik 1963, 350 s. Wyd. 2 tamże 1977.

Wyd. osobne powieści Dzień szarańczy Poznań: Itaka 1994, 230 s.

29. E.G. Craig: O sztuce teatru. Wybór: G. Sinko. Wstęp i noty: Z. Hübner. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1964, 213 s. Wyd. 2 tamże 1985.
30. J. Genêt: Parawany. [Utwór dramatyczny w 1 akcie 17 obrazach]. Przeł.: M. Skibniewska, J. Lisowski. Dialog 1964 nr 2 s. 17-97. Przedruk w: J. Genêt: Teatr. Warszawa 1970 s. 345-529. Wystawienie: Warszawa, Teatr Centrum Sztuki Studio 1982.
31. R. Hewitt: Ziemia drży. Warszawa: Iskry 1964, 243 s.
32. A. Sillitoe: Samotność długodystansowca. [Opowiadanie]. Wstęp: W. Sadkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 89 s.

Wyd. nast. w.: A. Sillitoe: Samotność długodystansowca. Opowiadania. Przeł.: J. Milnikiel, M. Skibniewska. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 124 s.

33. J. Genêt: Ścisły nadzór. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1965 nr 10 s. 33-48. Przedruk w: J. Genêt: Teatr. Warszawa 1970 s. 107-146. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1972. Telewizja Polska 1972.
34. E. O'Connor: Oścień smutku. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1965, 483 s.
35. P. White: Wóz ognisty. [Powieść]. Posłowie: H. Krzeczkowski. Słowniczek wyrazów żydowskich: W. Tyloch. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 297 + 354 s. Wyd. nast. Warszawa: Muza 1998, 700 s.
36. Ch. Achebe: Boża strzała. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1966, 263 s.
37. J. Carleton: Księżycowe kwiaty. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1966, 401 s.
38. W. Faulkner: Miasto. Warszawa: Czytelnik 1966, 558 s. Wyd. 2 tamże 1982.
39. G. Greene: Komedianci. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1966, 374 s.
40. J.D. Salinger: Franny i Zooey. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1966 [właśc. 1965], 241 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1981; Warszawa: Iskry 1997.
41. J.D. Salinger: Wyżej podnieście strop, cieśle; Seymour-introdukcja. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1966, 244 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1981; Warszawa: Iskry 1996.
42. W. Saroyan: Troje w Paryżu. [Wspomnienia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1966, 214 s.
Cz. 2; cz. 1 zob. poz. .
43. P. White: Żywi i umarli. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 450 s.
44. G.B. Shaw: Teatry londyńskie w latach dziewięćdziesiątych. Wybór: F. Sobieniowski. [Przeł.:] M. Skibniewska, Z. Sroczyńska. Posłowie: G. Sinko. Przypisy: S. Kumor. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1967, 403 s.
45. J. Updike: Farma. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 181 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1993, wyd. 3 Toruń: C&T 2002, 119 s.
46. P. White: Węzeł. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 369 s.
47. F. Mallet-Joris: Znaki. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1969, 347 s.
48. B. Moore: Odpowiedź z otchłani. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1969, 267 s. Wyd. 2 tamże 1973.
49. J. Genêt: Balkon. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: M. Skibniewska, J. Lisowski. Druk w: J Genêt: Teatr. Warszawa 1970 s. 147-257. Wystawienie: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1972.
50. W. Golding: Siłą bezwładu. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1970, 211 s. Wyd. nast. pt. Siła bezwładu. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 1996, 224 s.
51. F. Malet-Joris: Kłamstwa. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1970, 251 s.
52. F. O'Connor: Trudno o dobrego człowieka. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 300 s. Przedruk zob. poz. .
53. A. Salacrou: Ruch jednokierunkowy. (Psychodrama). Dialog 1970 nr 1 s. 54-70. Telewizja Polska 1973.
54. J. Shearman: Manieryzm. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 258 s.
55. P. Claudel: Możliwości teatru. Wybór i wstęp: I. Sławińska. Noty: M. Uchańska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1971, 263 s.
56. L.G. Durrell: Justyna. [Powieść]. Wstęp: K. Mętrak. Warszawa: Czytelnik 1971, 296 s. Wyd. nast. [poprawione] z wstępami K. Mętraka i Z. Kubiaka tamże 1995.
Cz. 1 cyklu Kwartet aleksandryjski; cz. 2, 3, 4 zob. poz. , , .
57. J. Majault: Dzień powszedni wikarego. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1971, 237 s.
58. F. Mallet-Joris: Trzy wieki ciemności. Historie czarownic. [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1971, 318 s.
59. B. Moore: Jestem Mary Dunne. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1971, 211 s.
60. F. Selormey: Wąska ścieżka. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1971, 174 s.
61. P. Sichell: Modigliani. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 685 s. Wyd. 2 tamże 1974.
62. J. Copeau: Naga scena. Wybór i noty: Z. Reklewska. Wstęp: Z. Reklewska, K. Puzyna. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1972, 305 s.
63. L.G. Durrell: Balthazar. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1972, 284 s. Wyd. nast. poprawione tamże 1996.
Cz. 2 cyklu Kwartet aleksandryjski; cz. 1, 3-4 zob. poz. , , .
64. J. Ngugi: Ziarno pszeniczne. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1972, 247 s.
65. W.R. Davies: Piąta osoba dramatu. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1973, 293 s. Wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1990.
66. Komuna. Przeł. M. Skibniewska. Piosenki przeł. W. Młynarski. Dialog 1973 nr 6 s. 84-117.
Praca zbiorowa „The Performance Group” pod kierownictwem R. Schechnera.
67. P. White: Wiwisekcja. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 713 s.
68. F. Buechner: Kraina lwów. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 205 s.
69. J. Conrad: Wśród prądów. Konsultacja marynistyczna: J. Miłobędzki. (Dzieła. T. 17). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 226 s.
70. L.G. Durrell: Mountolive. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1974, 390 s. Wyd. nast. poprawione tamże 1996.
Cz. 3 cyklu Kwartet aleksandryjski; cz. 1-2, 4 zob. poz. , , .
71. F. O'Connor: Poczciwi wiejscy ludzie. Opowiadania. Wyd. 2. Warszawa: Książka i Wiedza 1974, 122 s.
Wyd. 1 zob. poz. .
72. M. Rosseels: Obietnica Sabiny. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1974, 297 s.
73. M. Beti: Król cudem ocalony. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1975, 218 s.
74. L.G. Durrell: Clea. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1975, 342 s. Wyd. 2 poprawione tamże 1996.
Cz. 4 cyklu Kwartet aleksandryjski; cz. 1, 2, 3 zob. poz. , , .
75. F. O'Connor: W pierścieniu ognia. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 242 s.
76. C. Stuart: Zatrzymać wiatr. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1975, 334 s.
77. E. Craig: Historia życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 378 s.
78. L.C. Douglas: Szata. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1976, 577 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1987, wyd. 3 1988, wyd. 4 1990; wyd. 5 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, Palabra 1992, wyd. 6 tamże 1993; wyd. 9 [!] Warszawa: Palabra 1994; wyd.10 Warszawa: Palabra, Pelikan 1995; wyd. 11 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, Palabra 1996; wyd. 12 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1998, wyd. 13 tamże: 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006.
79. R. Player: Gdzie się podziały kolczyki Krwawej Mary? Tajemnice dworu królowej. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1976, 266 s.
80. J. Stafford: Zły charakter. [Opowiadania; przeł.:] E. Krasińska, M. Skibniewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 309 s.
W przekł. M. Skibniewskiej: Zły charakter, s. 182-206.
81. P. White: Oko cyklonu. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 731 s.

Nagrody

Nagroda „Literatura na Świecie” za najlepszy przekład w 1976.
82. M. Craven: Słyszałem wołanie sowy. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1977, 148 s.
83. H. James: Portret damy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1977, 804 s. Wyd. nast.: Warszawa: EM 1994.; Warszawa: Prószyński i Ska 1997; [wyd. 4] Warszawa: Libros 2002; Warszawa: Świat Książki 2003.
84. D. Edgar: Przeznaczenie. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1978 nr 9 s. 27-78.
85. J. Updike: Muzea i kobiety oraz inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978 [właśc. 1979], 217 s.
86. G. Avery: Echo dawnych lat. Wspomnienia z młodości w okresie regencji i panowania królowej Wiktorii. Warszawa: Nasza Księgarnia 1979, 277 s.
87. J.G. Farrell: Oblężenia Krisznapuru. [Powieść]. Posłowie: B. Grabowska. Warszawa: Czytelnik 1979, 403 s.
88. G. Gelinas: Sami porządni ludzie. [Utwór dramatyczny w 4 aktach; przeł.:] M. Skibniewska, J. Lisowski. Dialog 1979 nr 2 s. 30-68. Wystawienie: Warszawa, Teatr Współczesny 1992.
89. H. Lampo: Powrót Joachima Stillera. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1979, 152 s.
90. P. White: Voss. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 457 s. Wyd. nast. Warszawa: Muza 1993.
91. F. Mallet-Jones: Papierowy dom. [Powieść]. Posłowie: M. Kurzyna. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1980, 206 s.
92. P. White: Przepaska z liści. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 388 s. Wyd. nast. Warszawa: Muza 1995.
93. J. Héritier: Katarzyna Medycejska. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 510 s.
94. C.O. Skinner: Madame Sarah. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 309 s.
95. Legendy Indian kanadyjskich. [Opowiadania]. Oprac.: E.E. Clark. Warszawa: Nasza Księgarnia 1982, 261 s.
96. J. Loew, J. Faizant: Przypowieści i obrazki. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1982, 119 s. Wyd. nast. Poznań: W Drodze 1995.
97. M. Pastoureau: Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII-XIII wiek). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 164 s.
98. J.R.R. Tolkien: Simarillion. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1985, 431 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1990; Warszawa: Amber 1996, wyd. 2 [!] tamże 1998; Warszawa: Atlantis-Rubicon 1998, wyd. 3 [właśc. 5] Warszawa: Amber 2003, tamże: wyd. 4-12 2004, 2006.
99. P. White: Drzewo człowiecze. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 570 s.
100. W.R. Davies: Mantykora. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 293 s.
101. W. R. Davies: Świat czarów. Przeł.: M. Skibniewska, Z. Zinserling. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 327 s. Wyd. 2 tamże 1990.
102. E. Terry: Historia mojego życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 390 s.
103. G.K. Chesterton: Kula i krzyż. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1992, 250 s.
104. F. O'Connor: Sztuczny Murzyn. Opowiadania. Warszawa: Vadium 1992, 71 s.
105. J.R.R. Tolkien: Kowal z Podlesia Większego. [Opowiadanie]. Warszawa: Amber 1997, 60 s. Wyd. inne zob. poz. .

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1984 (A. Biernacki).