SIMONIDES Dorota

Urodzona 19 listopada 1928 w Janowie pod Katowicami; córka Alberta Badury, górnika, i Rozalii z domu Wróbel. W czasie II wojny światowej przebywała w Janowie, włączonym do Rzeszy. W 1947 uczęszczała przez rok do Seminarium dla Wychowawczyń Przedszkoli w Opolu, następnie do Liceum Repolonizacyjnego w Opolu. Po zdaniu w 1951 matury, studiowała do 1953 filologię polską oraz etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a następnie do 1955 filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.). W 1954 wyszła za mąż za Jerzego Simonidesa, inżyniera chemika. Debiutowała w 1955 artykułem pt. Materiały do kultu Mickiewicza na Śląsku w drugiej połowie XIX wieku, opublikowanym na łamach „Kwartalnika Opolskiego” (nr 1; podpisana Dorota Badura). W 1955 uzyskała magisterium i podjęła pracę jako nauczycielka języka polskiego w szkole podstawowej w Kędzierzynie-Koźlu. W 1957 została zatrudniona na stanowisku asystenta Katedry Literatury Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Opolu. Rozprawy i studia na temat literatury ludowej, a szczególnie folkloru śląskiego, ogłaszała m.in. na łamach „Literatury Ludowej” (1960, 1972-77; od 1970 członek redakcji), „Ludu” (1960, 1970-77, 1995; w 1970-80 członek redakcji), „Zarania Śląskiego” (1960, 1965-67, 1973, 1984-89, 1994; w 1984-89 członek redakcji), „Kwartalnika Opolskiego” (1962-72, z przerwami; w 1962-64 sekretarz redakcji), „Zeszytów Naukowych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu” (1963, 1966, 1969, 1971, 1973-75, 1977, 1990). W 1961 została członkiem Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1962 obroniła na UWr. pracę doktorską pt. Śląskie bajkoznawstwo (promotor profesor Stanisław Kolbuszewski). W tymże roku została członkiem Stronnictwa Demokratycznego (SD; w 1968-71 członek władz centralnych). W 1966 została członkiem międzynarodowych towarzystw naukowych: International Society for Folk-Narrative Research oraz International Society for Etnology and Folklore (w 1984-95 wiceprezes). Od 1967 zajmowała się również edytorstwem słownego folkloru śląskiego. W 1970 habilitowała się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu na podstawie pracy Współczesna śląska proza ludowa. W 1970-72 kierowała Zakładem Literatury dla Dzieci i Młodzieży Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP). Przeprowadziła się na stałe do Opola. W 1970-80 była członkiem Komisji Historycznoliterackiej Oddziału Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Katowicach (w 1978-80 wiceprzewodnicząca). Została członkiem rad naukowych Instytutu Śląskiego w Opolu (od 1970) i Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach (od 1981). W 1971-73 prowadziła wykłady zlecone w Katedrze Etnografii UAM, od 1973 kierowała Zakładem Folklorystyki i Piśmiennictwa Śląskiego. W 1973-74 kierowała Katedrą Etnografii UWr. W 1971 otrzymała nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego oraz nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, a w 1973 nagrodę redakcji czasopisma „Opole” Została członkiem honorowym towarzystwa Schweizerische Gesellschaft für Volkskunde w Zurychu (1974) oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (1974-78 zastępca sekretarza generalnego, 1974-82 wiceprezes zarządu głównego, od 1978 przewodnicząca Sekcji Folkloru, od 1999 prezes zarządu głównego). W 1974-80 pełniła obowiązki dyrektora Instytutu Filologii Polskiej WSP w Opolu. W 1976 została przewodniczącą Sekcji Folklorystyki Międzynarodowej Komisji do Badania Kultury Ludowej Karpat i Bałkanów. W 1977 otrzymała nominację na profesora nadzwyczajnego. W 1978 została członkiem Komitetu Nauk Etnologicznych (1978-99 członek Prezydium, z przerwami). Za działalność społeczno-kulturalną otrzymała m.in. nagrodę wydawnictwa Epoka (1979) i nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (1981) oraz nagrodę Antenki przyznaną przez rozgłośnię Polskiego Radia w Opolu. W 1980 wstąpiła do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego (NSZZ) „Solidarność”. W 1980-85 z ramienia SD była posłanką na Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (członek sejmowej Komisji Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki). W 1982, z powodu głosowania przeciw likwidacji NSZZ „Solidarność”, została wykluczona z SD. Od 1982 wchodziła w skład Komitetu Słowianoznawstwa PAN. W 1984 została profesorem zwyczajnym. W 1985-91 prowadziła wykłady w Katedrze Etnografii UWr. Wykładała też w tym czasie za granicą, m.in. w Getyndze, Fryburgu, Tybindze, Kilonii, Zurychu i Bazylei. W 1986-88 ogłosiła w czasopiśmie „Tak i nie Śląsk” cykl felietonów pt. Spory z folklorem, za który otrzymała w 1987 nagrodę im. K. Miarki. W 1988 została kierowniczką Katedry Folklorystyki WSP w Opolu (od 1994 Uniwersytetu Opolskiego). W tymże roku otrzymała nagrodę im. G. Morcinka. W 1990-2005 zasiadała w Senacie Rzeczpospolitej Polskiej (w 1990-93 przewodnicząca Komisji do Spraw Emigracji i Polaków za Granicą oraz członkini Komisji Spraw Zagranicznych). W 1992-99 pełniła obowiązki wiceprezydenta Komitetu Praw Człowieka, Mniejszości i Demokracji Zgromadzenia Parlamentarnego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej (OBWE). W 1998 otrzymała europejską nagrodę i stypendium Herdera wręczane na uniwersytecie w Wiedniu. Wyróżniona m.in. odznakami „Za Zasługi dla miasta Opola”, „Zasłużonemu Opolszczyźnie” oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1980), Krzyżem Kawalerskim (1979) i Krzyżem Oficerskim (1990) Orderu Odrodzenia Polski, Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za pracę nad współżyciem polskiej większości i niemieckiej mniejszości w Polsce (2001). Mieszka w Opolu.