SCHROEDER Artur

Urodzony 13 czerwca 1881 w Przemyślu; syn Edwarda Schroedera, urzędnika kolei, i Katarzyny z domu Stańko. Uczęszczał w 1892/93 do gimnazjum w Tarnowie, następnie prawdopodobnie do gimnazjum w Podgórzu wówczas pod Krakowem, a maturę zdał w 1902 w gimnazjum w Rzeszowie. W latach szkolnych zaczął pisać wiersze, występował w teatrzyku szkolnym. Działał wśród młodzieży skupionej wokół związanego z Ligą Narodową lwowskiego miesięcznika „Teka”. W 1902-04 studiował polonistykę, germanistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Debiutował w 1903 wierszem pt. Wiatrak, opublikowanym w „Biesiadzie Literackiej” (nr 13; podpisany Artur Natalian). W 1904 współredagował krakowski miesięcznik społeczno-literacki „Myśl Polska”. Następnie kontynuował studia z zakresu filozofii i estetyki na uniwersytecie w Berlinie. W tym czasie należał do organizacji niepodległościowych tamtejszej Polonii. Studiował też historię sztuki w Dreźnie, Lipsku i Monachium. Podróżował po Włoszech. W 1906-08 był stałym współpracownikiem pisma „Nasz Kraj”, w którym publikował wiersze, artykuły i recenzje (też w dziale Z nowości wydawniczych). Po powrocie do kraju i otrzymaniu dyplomu nauczycielskiego, uczył od 1907 języka polskiego i niemieckiego jako zastępca nauczyciela w filii VII Gimnazjum, a w 1908-10 w IV Gimnazjum we Lwowie. Zrezygnowawszy z pracy pedagogicznej, prowadził przez krótki czas dział teatralny w redakcji „Gazety Narodowej”. Następnie w 1910-21 pracował jako redaktor działu kulturalnego i artystycznego w „Gazecie Lwowskiej” (tu w 1918-21 cykl recenzji teatralnych pt. Z teatru). Równocześnie został redaktorem w lwowskiej filii warszawskiego „Tygodnika Ilustrowanego”. Artykuły i prozę publikował także w „Kronice Powszechnej” (1911-12). Był żonaty z Marią Wincentą Daisenberg, nauczycielką (rozwiedzeni). W czasie I wojny światowej nie został powołany do służby wojskowej z powodu choroby serca. Ewakuowany przed zajęciem Lwowa przez armię rosyjską we wrześniu 1914 wraz z redakcją „Gazety Narodowej” do Bielska, powrócił do miasta w drugiej połowie 1915. Od tegoż roku należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Ogłaszał utwory związane z tematyką patriotyczno-wojenną. W 1918 jako ochotnik szeregowiec wziął udział w walkach z Ukraińcami o Lwów. Równocześnie założył i współredagował pismo „Pobudka”, do którego pisał artykuły i utwory patriotyczne. Publikował także wiersze w wychodzącym w Krakowie czasopiśmie „Maski”; w 1919 pełnił funkcję zastępcy redaktora tego pisma na Lwów. W 1919-20 był redaktorem na Małopolskę tygodnika „Rewia”, wydawanego w Warszawie. W 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej zaciągnął się do 2. szwadronu 3. dywizjonu małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej, został ciężko ranny w bitwie pod Zadwórzem. Był czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Zawarł związek małżeński z Janiną Łada Walicką, dziennikarką, uczestniczką walk na terenie Lwowa w 1919 (rozwiedzeni). Po zakończeniu wojny brał udział w organizowaniu życia artystycznego we Lwowie. W 1920 został wybrany do Zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1921-27 był redaktorem naczelnym lwowskiego tygodnika „Życie Teatralne”, w 1922-23 współpracował ze „Sceną Polską”. W 1922-25 był kierownikiem literackim i sekretarzem generalnym Teatrów Miejskich we Lwowie. Współpracował w 1925-27 z „Kurierem Lwowskim”, po czym był referentem sztuk plastycznych w „Gazecie Porannej”. Należał do dyrekcji lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i brał udział w pracach jego komisji artystycznej. W 1927 przeniósł się do Krakowa, gdzie został sekretarzem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP). Równocześnie od 1928 współpracował stale z dziennikiem „Czas”, pisał także do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” (1927-31) i jego dodatku „Kuriera Literacko-Naukowego” oraz do miesięczników „Sztuki Piękne” i „Tęcza”. Ożenił się z Zofią Zarzycką. W 1932 wszedł do komitetu redakcyjnego miesięcznika „Głos Plastyków”. Współpracował z rozgłośnią Polskiego Radia w Krakowie. Prowadził dział lalek w krakowskim Muzeum Przemysłowym i wykładał kostiumologię w żeńskiej szkole przemysłowej. W 1933 został wybrany na honorowego prezesa krakowskiego koła Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej. Był członkiem Rady Miejskiej miasta Krakowa, a także Komisji Teatralnej i jury nagrody literackiej Krakowa. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem Zasługi. Oskarżony niesłusznie o nadużycia finansowe w TPSP (sprawa pozostała nie do końca wyjaśniona), popełnił samobójstwo 16 kwietnia 1934 w Krakowie; pochowany w Luborzycy pod Proszowicami.