SAWCZUK Kajetan

Urodzony w 1892 we wsi Komarno pod Białą Podlaską; syn Romana Sawczuka, rolnika i młynarza. Ukończył cztery klasy rosyjskiej szkoły powszechnej w Komarnie; dalsze wykształcenie zdobywał jako samouk. Na przełomie 1909-10 przebywał na półrocznym kursie rolniczo-oświatowym w Sokołówku. W tym okresie zawarł znajomość z Ireną Kosmowską i Aleksandrem Świętochowskim. Przystąpił do niepodległościowego ruchu chłopskiego. Współpracował ze Związkiem Walki Czynnej. Włączał się do działalności społeczno-oświatowej skupionej wokół redakcji pisma „Zaranie”, uczestniczył w pracach Towarzystwa Kółek Rolniczych im. S. Staszica. Debiutował w 1910 na łamach „Zarania” cyklem wierszy pt. Z kolęd chłopskich (nr 4); utwory poetyckie drukował tu do 1914. Współpracował też z dodatkiem „Zarania” pt. „Świt – Młodzi Idą” (1911-14), którego był również współredaktorem. Po powrocie do Komarna nadal pracował na roli; podejmowane tam przez niego próby założenia spółdzielni mleczarskiej oraz wprowadzenia nowych metod gospodarowania zakończyły się niepowodzeniem. Chory na gruźlicę, dzięki pomocy Ireny Kosmowskiej przebywał w 1912 najpierw w sanatorium w Otwocku, a następnie w sanatorium uczącej się młodzieży Bratnia Pomoc w Zakopanem (do 1913). Po powrocie z kuracji mieszkał w Warszawie. Współpracował z konspiracyjnymi czasopismami „Już Blisko” i „Na Naszej Ziemi”. Po wybuchu I wojny światowej w 1914, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po nasileniu się represji przeciw ruchowi zaraniańskiemu wrócił do Komarna. Tu nauczał dzieci w języku polskim, prowadził kursy dla dorosłych. Nadal pisał wiersze, jednak po zamknięciu „Zarania” utworów nie publikował. W związku z pogorszeniem stanu zdrowia został w 1916 przy pomocy przyjaciół z ruchu ludowego umieszczony w szpitalu praskim w Warszawie. Zmarł 10 lutego 1917 w Warszawie.