SANDLER Samuel

Urodzony 25 października 1925 w Łodzi; syn Markusa Goldmana, szewca, i Chany z Sandlerów. W 1939 rozpoczął naukę w gimnazjum w Łodzi. Podczas okupacji niemieckiej, przebywał od 1940 w getcie łódzkim; przez rok uczęszczał do istniejącego tam gimnazjum, działał w ugrupowaniu Organizacja Antyfaszystowska, a w 1942-44 pracował w warsztatach elektrotechnicznych. Po likwidacji getta w 1944, przebywał w obozie pracy. Po wyzwoleniu był zatrudniony od lutego do czerwca 1945 w urzędach cenzury wojennej podlegających Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego. Następnie pracował w fabryce Elektrobudowa w Łodzi. Równocześnie uczęszczał na kurs wstępny na Uniwersytecie Łódzkim (UŁ) i jeszcze w 1945 podjął studia socjologiczne. W 1946-47 studiował też w prywatnej Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W 1945-50 działał w Akademickim Związku Walki Młodych Życie, w Związku Młodzieży Polskiej i w Związku Akademickim Młodzieży Polskiej. W 1946 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1949 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; wystąpił w 1968), pełnił wielokrotnie funkcję członka egzekutywy podstawowej organizacji partyjnej na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.) i następnie w Instytucie Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1948 ożenił się z Bellą Blaucwirn, pedagogiem. W tymże roku przeniósł się do Wrocławia, gdzie kontynuował pracę i studia, również w zakresie polonistyki. W 1949-50 był stypendystą Ministerstwa Oświaty. W 1950 zaczął publikować recenzje w tygodniku „Wieś”; tu też ogłosił fragmenty rozprawy o Aleksandrze Świętochowskim Okres burzy i naporu i Wobec socjalizmu (nr 33, 43). W tymże roku uzyskał magisterium z socjologii i podjął pracę asystenta na UWr. (do 1951). W 1951 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Wokół «Trylogii» (promotor prof. Tadeusz Mikulski). W tymże roku zamieszkał w Warszawie i został zatrudniony w IBL. W 1952-55 pełnił tam funkcję sekretarza naukowego, a w 1954-57 kierownika Pracowni Pozytywistycznej. Równocześnie w 1950-69 był współredaktorem serii Biblioteka Narodowa oraz w 1950-54 członkiem kolegium redakcyjnego „Pamiętnika Literackiego”. Artykuły i recenzje publikował m.in. w „Zeszytach Wrocławskich” (1950-52), „Nowej Kulturze” (1952-57), „Pamiętniku Literackim” (1953-56), „Życiu Literackim” (1953-58), „Nowych Książkach” (1960-65, z przerwami). W 1954 został docentem i rozpoczął pracę na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1957 przeniósł się na Wydział Filologiczny UŁ (jako pracownik IBL wykładał tam od 1954). W 1958/59 przebywał w Paryżu jako stypendysta rządu francuskiego. Po przerwie (w 1957-62) podjął w 1962 ponownie pracę w IBL PAN, pełnił m.in. funkcję kierownika Pracowni Literatury Polskiej Drugiej Połowy XIX w. W 1969 wyjechał do Izraela. Na uniwersytecie w Tel Awiwie został mianowany profesorem nadzwyczajnym literatury porównawczej. Następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie początkowo pracował na University of Illinois,od 1970 był profesorem nadzwyczajnym na wydziale slawistycznym University of Chicago, a od 1972 do przejścia na emeryturę w 1995 zajmował stanowisko profesora zwyczajnego. Artykuły publikował w „Wiadomościach” (Londyn, 1971-77, z przerwami; tu w 1974-75 cykl pt. Tematy amerykańskie). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1954). Mieszkał w Chevy Chase (USA). Zmarł 2 sierpnia 2020 w Potomac, MD; pochowany w Judean Memorial Gardens in Olney, MD..