BIO

Urodzony 15 czerwca 1935 w Złoczowie (obecnie Ukraina) w rodzinie urzędniczej; syn Stanisława Samsela i Jadwigi z Bzowickich. W czasie okupacji niemieckiej oraz po zakończeniu II wojny światowej mieszkał wraz z rodzicami we wsi Małkinia, a następnie we wsi Glina na Mazowszu, gdzie w 1948 ukończył szkołę podstawową. Następnie uczył się w Liceum Ogólnokształcącym w Ostrowi Mazowieckiej. W 1952 zdał maturę i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Debiutował w 1953 opowiadaniem pt. Nieobecni, opublikowanym w „Głosie Uczelni” (nr 8). W 1955 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1956 uzyskał magisterium. W tymże roku podjął pracę dziennikarską najpierw w toruńskiej, a później w bydgoskiej rozgłośni Polskiego Radia. W 1957 ożenił się z Janiną Ziora, księgową (rozwód 1982). W tymże roku przeniósł się do Katowic, gdzie pracował kolejno w „Trybunie Robotniczej” i w 1959-62 w katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. W 1958 opublikował w „Nowej Kulturze” (nr 1) opowiadania Pamiętnik o miłości, Rozmowa z ojcem o polityce i o sobie, Przykra sprawa w moim życiu, Józek Poreda, Ile trzeba do życia, które uważa za właściwy debiut prozatorski. Opowiadania, artykuły, recenzje publikował we „Współczesności” (1957-70, z przerwami), „Odrze” (1958-63; podpisany też Roman Złoczowski), „Trybunie Robotniczej” (1958-65; tu też pod pseudonimem Roman Złoczowski), „Wiatrakach” (1959-66), „Życiu Literackim” (1959-70). W 1960 otrzymał nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za publicystykę literacką w programie Polskiego Radia. W 1961-63 prowadził dział krytyki literackiej w dwutygodniku „Poglądy”. W 1963 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W grudniu tegoż roku zamieszkał w Warszawie, gdzie w 1964-66 zajmował stanowisko kierownika redakcji publicystyki kulturalnej w Polskim Radiu; wszedł też w skład kolegium Naczelnej Redakcji Programów Polskiego Radia. W 1965 brał czynny udział w pracach ZLP, pełniąc funkcję sekretarza Komisji Młodzieżowej Zarządu Głównego Związku. Za pracę publicystyczno-literacką otrzymał w 1966 nagrodę Prezydium Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. W 1966-67 był zastępcą redaktora naczelnego „Współczesności”. Następnie do 1972 pełnił funkcję redaktora naczelnego Redakcji Programów Artystycznych w Telewizji Polskiej oraz kierownika Redakcji Publicystyki Kulturalnej; przez cztery lata prowadził w Telewizji Polskiej program pt. Panorama Literacka. W 1970 przebywał przez kilka miesięcy w Brazylii na stypendium Ministerstwa Kultury. W 1971 podjął pracę dziennikarską w tygodniku „Kultura” (członek zespołu redakcyjnego); na łamach tego pisma ogłaszał do 1980 liczne reportaże i korespondencje m.in. z Hiszpanii, Grecji, Meksyku, Boliwii, Nikaragui, Portugalii (podpisany też: rs, R.S.). W 1972 wyjechał do Meksyku na stypendium Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego i uczęszczał na seminarium doktoranckie; przygotowywał pracę pt. Powieść wybrzeża Pacyfiku. W 1973 powrócił do Warszawy i ponownie podjął pracę w tygodniku „Kultura”. Reportaże, artykuły, opowiadania publikował też w „Argumentach” (1973-76). W 1977 został zatrudniony w dziale zagranicznym „Trybuny Ludu”, jako korespondent z Ameryki Łacińskiej z siedzibą w Meksyku (w 1977-81 liczne reportaże i artykuły o krajach Ameryki Łacińskiej; podpisany też (R.S.). W tymże roku został członkiem Klubu Dziennikarzy Zagranicznych akredytowanych przy rządzie meksykańskim. Reportaże i artykuły dotyczące literatury kubańskiej zamieszczał nadto w piśmie „Radar” (1978-86). W 1979 jako korespondent wojenny wiele miesięcy spędził w Nikaragui podczas wojny domowej prowadzonej przez Front Wyzwolenia Narodowego im. A.C. Sandino z dyktaturą A. Somozy. W 1981 powrócił do kraju. W 1982 ożenił się z Ewą Tęczą, plastyczką, scenografem. W 1982-84 był pracownikiem Naczelnej Redakcji Programów Literackich i Publicystyki Kulturalnej Polskiego Radia, a następnie komentatorem Programu III. W 1983 został członkiem Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), a w 1986 członkiem honorowym limańskiego towarzystwa Ateneo de Filosofia. W 1985-86 drukował w „Argumentach” cykl felietonów pt. Rozmowy z Małolatem. W 1986 prowadził na wyższych uczelniach w Limie cykl wykładów poświęconych współczesnej literaturze polskiej. W 1988-90 był komentatorem w dzienniku „Rzeczpospolita”, a w 1989 został korespondentem w Polsce meksykańskiego tygodnika „Siempre”. Publikował również w „Przekroju” (po 1990, też pod pseudonimem Mieczysław Bzowicki). Współpracował z miesięcznikiem „Literatura” (1996-99; m.in. cykle: Ale Kanada, Rozmowy z Andrzejem Brychtem, oraz tłumaczenia z języka hiszpańskiego). Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1969). Zmarł 7 maja 2003 w Warszawie; pochowany w Małkini.

Twórczość

1. Teatr ludzi uczciwych. [Opowiadania]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1961, 122 s.

Zawartość

Erotyki: Dwoje komicznych ludzi; Łatwa dziewczyna; Szpital mojej żony; Rozstanie; Teatr ludzi uczciwych; Przykra sprawa w moim życiu; Nadwrażliwość; Gałęzie w oknach; Kariera; Podróż dookoła świata; Śmieszny; Zwycięstwo Cyryla; Opowieść współczesna. — Opowiadania z przypadku: Rezygnacja; Trzech w wysokich butach; Względność czasu; Gość hotelowy; Michał Dawid; Pokój z okiennicą; Kobieta za ścianą; Wielka zabawa; Poligon; Próba wody; Taki sam R. Samsel. — O rodzicach i dzieciństwie: Gliniasta góra; Poszukiwanie ojca; Nie mam do was żalu; Ostry wiatr; Koniec dnia.

2. Coraz bliżej nadziei... [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1962, 137 s.

3. Pytania kłopotliwe. [Opowiadania]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1963, 129 s.

Zawartość

Jego więzienie; Jak miód słodkie; Wziąłbyś po nich?; Wasze zdrowie; Jadwiga wróciła na żniwa; Spokojnie Rukat!; Ze złości ...; Pytania kłopotliwe; Próba pamięci; Zdrada; Kaligula w wojskowym szpitalu; Męska fryzjerka; Wesele; Niespełniona miłość.

4. Odwracanie słońca. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1964, 162 s.

5. Tęsknota dorosłych. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1966, 157 s.

Zawartość

Hakenkreuz; List do ojca jezuity; Proszę pozdrowić dyrektora Madeya; Tylko ogień huty; Jedząc arbuzy w Rabis; Anna Maślonka; Wyłącznie na wróble i szpaki; Maria Teresa; Ruskie pierogi; Tęsknota dorosłych.

6. Trzy Marie i Patricia. [Reportaże z Kuby]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1968, 164 s.

7. Gorące morze. Opowiadania kubańskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1971, 200 s.

Zawartość

Gorące Morze Karaibskie; Opowieść porucznika; Opowiadania Norberta Fuentesa: l. La Chanzoneta. II. Nocą; Che; Rówieśnicy; Korespondencja własna; Rozmowa z Haydée; Na „Santa Bárbara”; Maria Luiza; Metyska; Marsz do Rio Grande.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Metyska: Radio. 1972.

8. Zobaczyć Samarkandę. [Wrażenia z podróży do ZSRR]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1971, 147 s.

9. Śmierć w Rio de Janeiro. [Reportaże z Brazylii]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1972, 246 s.

10. Kto się boi rewolucji. Portugalia 1974-1975. [Reportaże; współautor:] Z. Broniarek]. Warszawa: Książka i Wiedza 1975, 225 s.

11. Na wróble i szpaki. Wybór opowiadań. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1975, 272 s.

Zawartość

Zawiera z poz. : Jak miód słodkie; Wasze zdrowie; Jadwiga wróciła na żniwa; Spokojnie, Rukat!; Pytania kłopotliwe; Niespełniona miłość, — z poz. : List do ojca jezuity; Proszę pozdrowić dyrektora Madeya; Jedząc arbuzy w Rabis; Anna Maślonka; Na wróble i szpaki; Maria Teresa; Ruskie pierogi, — Metyska [poz. ], — Śmierć w Rio de Janeiro [poz. ], — oraz: Krytyczny moment zagrożenia.

12. List gończy. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1977, 132 s.

Zawartość

Zgodnie z horoskopem; Przygoda w Madrycie; Don Antonio; Strażnik więzienny; Pożółkła zazdrość i ...; Gerda: Obyczaje indiańskie na wyżynach Chiapas; Wycieczka do Warszawy; Paryż; List gończy; Zapytaj o Bena.

13. Bunt i gwałt. Warszawa: Czytelnik 1978, 297 s.

Szkice, reportaże i wywiady dotyczące kultury, literatury i polityki.

Zawartość

Wyobraźnia i tradycja; W niedzielę świętej Anny; Wyrazić niepokój [dot.: A. Augier, R. Luis]; Rozbić fabułę opowieści; Spalić czerwone książki. (Wywiad z Alejo Carpentierem); Poetom nie wolno odpoczywać. (Rozmowa z Pablo Nerudą); „Bliższy krwi niż atramentowi” [dot. P. Nerudy]; Resztę zostawiam waszej wyobraźni; Sygnały z obcej planety; „Jakie szczęście być Meksykaninem”; Odkrywanie rzeczywistości magicznej [dot. J. Rulfo]; Literatura zabawą magiczną. (Wywiad z Octavio Pazem); „Była błyskawicą i promieniem” [dot. F. Kahlo]; „Nie ma innej drogi niż nasza”. (Wywiad z Davidem Alfaro Siqueirosem); Czy muralizm umiera?; Obrazy, które nie pasują do mebli; „Być świadkiem swojej epoki”. (Wywiad z José Luisem Cuevas. Rozm.: E. Dzikowska, R. Samsel); Guevara jako Bóg. (Wywiad z Profesorem Alfonso Millán. Rozm.: K. Rodowska i R. Samsel); Cywilizacja mieszańców. (Rozmowa z Carlosem Fuentesem); Prototyp Cayo Bermudeza. (Rozmowa z Mario Vargas Llosą); Bunt i gwałt; César Vieira — brazylijski Brecht; Gra z Cortazarem. [Wypowiedzi J. Cortazara]; „Wenezuela jest syntezą kontynentu”. (Rozmowa z prof. José Luisem Salcedo Bastardo); Hiszpańska farsa; Prawo budzenia niepokoju. (Rozmowa z Miguelem Delibesem); „Żeby przeszłość nas nie zatruła”. (Rozmowa z Antonio Buero Vallejo); „Głos zwyciężonych”. (Rozmowa z Angelem Mariá de Lera); Moje przyjaźnie portugalskie; Przychodzimy w tej samej sprawie; José Cardoso Pires. (Wywiad, rozm.: A. Wolnicka, R. Samsel); „Nikogo nie mordowano publicznie”. (Wywiad z Marią Velho da Costa).

14. Hiszpania bez dyktatora. [Reportaże; współautor:] W. Źrałek. Warszawa: Książka i Wiedza 1978, 224 s.

15. Dotrzeć do bunkra Somozy. Przeł. z hiszpańskiego i oprac. J. Mazur. Warszawa: Książka i Wiedza 1980, 243 s.

Zawartość

Zawiera m.in. wywiady z T. Borge, H. Ortegą, E. Pastorą, A. Ramirezem.

16. Stan wyjątkowy. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1980, 151 s.

Zawartość

Gwiaździsty świat Ameryki; Z powodu pamięci ...; Dialektyka nieporozumień i pomyłek; Nie denerwuj mnie, jestem dzieckiem (i coś jeszcze, co ukryte); Cumulonimbus; Stan wyjątkowy. (Piszę o sobie, a zatem o kimś innym).

17. Ślad człowieka, ślad węża. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1984, 233 s.

Zawartość

Dżoker czerwienny; Burza piaskowa; Panie Konsulu Generalny; Śmierć w Amazonce; Ślad człowieka, ślad węża.

Przekłady

hiszpański

Huellas de hombre, huellas de serpiente. Habana 1988.

Adaptacje

radiowe

opowiadań: Dżoker czerwienny. Adaptacja: H. Szof. Polskie Radio 1983.
opowiadań: Ślad człowieka, ślad węża. Adaptacja: P. Białek. Polskie Radio 1983.

18. Samotność dalekich podróży. [Opowiadania]. Wybór i posłowie: J. Mazur. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1985, 366 s.

Zawartość

Zawiera z poz. : Wasze zdrowie; Jak miód słodkie; Spokojnie, Rukat!, — z poz. : Jedząc arbuzy w Rabis; Wyłącznie na wróble i szpaki; Maria Teresa; Proszę pozdrowić dyrektora Madeya; List do ojca jezuity, — Śmierć w Rio de Janeiro [poz. ], — z poz. : Zapytaj o Bena; Paryż; Don Antonio; Przygoda w Madrycie; List gończy; Strażnik więzienny, — z poz. : Gwiaździsty świat Ameryki; Nie denerwuj mnie, jestem dzieckiem (i coś jeszcze, co ukryte); Cumulonimbus; Stan wyjątkowy. (Piszę o sobie, a zatem o kimś innym), — oraz: Piętro 47 albo „Teorema”. (Półżart tropikalny).

19. Cyklon nad Nikaraguą. [Reportaże]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1986, 172 s.

20. Burza piaskowa. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987, 208 s.

Zawartość

List gończy [poz. ], — z poz. : Nie denerwuj mnie, jestem dzieckiem (i coś jeszcze, co ukryte); Cumulonimbus; Stan wyjątkowy. (Piszę o sobie, a zatem o kimś innym), — Burza piaskowa [poz. ], — Piętro 47 albo „Teorema”. (Półżart tropików) [poz. ].

21. Rozmowy z Małolatem. [Felietony]. Warszawa: Czytelnik 1987, 237 s.

Drukowane wcześniej w „Argumentach” w 1985-1986.

22. Święte psy. Warszawa: Officina, Nakład autora [S. Tymińskiego] 1990, 259 s.

Praca z dziedziny ekonomii i polityki napisana przez R. Samsela dla S. Tymińskiego, który figuruje jako autor.

23. Wszystko o Stanie Tymińskim. [Wywiad rzeka]. Rozm. M. Waloch. Toruń: Comer 1991, 126 s.

24. Dałem się ukrzyżować Stanowi Tymińskiemu. Warszawa: Książka i Prasa 1992, 173 s.

Zawartość

Próba trądu; Próba ayahuaski; Lot przeznaczenia; Policja myśli; Oczyszczenie albo kara krzyża.

25. Biała niewolnica. Relację Magdy Tunzvi przedstawia R. Samsel. Warszawa: Polski Dom Wydawniczy 1994, 151 s.

Dotyczy Magdy Tunzvi, która wyjechała w 1991 wraz z mężem Hitlerem Mosesem, lekarzem i dyplomatą, do Zimbabwe.

26. Miłość w tropikach. [Powieść]. Warszawa: Migo 1995, 233 s.

27. Szóste cudzołóż! [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo „Jaworski 1997, 196 s.

28. Pałac gubernatora. Nowele amerykańskie. Warszawa: Dom Książki; Wydawnictwo A. Wiśniewski 1999, 262 s.

Zawartość

Nowele amerykańskie: Zapytaj o Bena; Stan wyjątkowy; Księżniczka Yoruba; Pałac gubernatora; Trzy przygody: List do ojca jezuity; Don Antonio; Niespodziewana wizyta Portugalki; Opowiadania sensacyjne: Śmierć w Amazonce; Złota Arka; Szachy; Nocny gość; Żółta rękawiczka; Już była jego; Seledynowy miś; Śmierć na tacy; Biała dalia.

29. Sen zbrodniarza. Nowele kryminalne. Warszawa: Matrix 2000, 177 s.

30. Noc na planecie wściekłych krów. Testament Brychta. [Szkice]. Kielce: Ston 2 2002, 200 s.

31. Pokuta. Stan Tymiński — patriota czy blagier? Staszów, Warszawa: Staszowskie Towarzystwo Kulturalne 2002, 97 s.

32. Więźniarka islamu. Opowieść I.N. Raszid i jej starszej córki Zahry. Relację przedstawiają R. Samsel, W. Trzcińska. Kielce: Ston 2 2002, 208 s.

Wybory tekstów w przekładach

hiszpański

Orden de aprehensión. [Przeł.] R. Murúa. Xalapa, México 1980.
Estado de emergencia: Cuentos. [Przeł.:] R. Murúa, A. Bugajski, E. Porceli, C. Salvador. Lima 1987.

Przekłady

1. A.R. Pozas: Juan Pérez Jolote. [Szkic biograficzny]. Przeł.: R. Samsel, R. Cárdenas. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 83 s.
2. P. Berroeta: Salamandra. [Powieść]. Przeł.: W. Tinajero, R. Samsel. Warszawa: Czytelnik 1983, 257 s.
3. M. Vargas Llosa: Panienka z Tacny. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: M. Mierżyńska, R. Samsel. Dialog 1984 nr 5 s. 47-78. Prapremiera: Warszawa, Teatr na Woli 2000.
4. M. Vargas Llosa: Jakby farsa. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: M. Mierżyńska, R. Samsel. Prapremiera: Opole, Teatr im. J. Kochanowskiego 1987.
5. M. Vargas Llosa: Chunga. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: M. Mierżyńska, R. Samsel. Prapremiera: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1991.

Nadto wg informacji autora przekłady drobnych książeczek dla dzieci w cyklu Bajki latynoamerykańskie i inne. Wydane w Warszawie przez oficynę Le Marco w 1995-1997.

Prace redakcyjne

1. W. Wedecki: Bielsze od czerni. Obrazy. Do druku przygotował i przedmową opatrzył R. Samsel. [Powieść]. Warszawa: Ypsylon 1996, 206 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1974, 1979, 1980, 1981, 2000.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (B. Winklowa).
E. Ciborska: Leksykon polskiego dziennikarstwa. Warszawa 2000.

Ogólne

Artykuły

J. Miodek: Moje widzenie Samsela. Agora 1966 nr 9 [dot. twórczości R. Samsela].

Teatr ludzi uczciwych

K. Meloch: Teatr bez aktorów. Współczesność 1961 nr 17.
M. Misiorny: Konwencje w teatrze ludzkim. Pomorze 1961 nr 19.
W. Mach. „Nowa Kultura1962 nr 17, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Warszawa 1971.

Coraz bliżej nadziei...

J. Katz: Próba sił. Życie Literackie 1963 nr 18.
J. Lenart: Niezgoda na małość. Współczesność 1963 nr 8.
W. Mach. „Nowa Kultura1963 nr 13.
S. Pestka: Tropem nadziei i rozczarowań. Pomorze 1963 nr 4.

Pytania kłopotliwe

K. Rosner-Graff: Trzeci debiut Romana Samsela. Nowe Książki 1963 nr 21.
Z. Pędziński: Chłopiec z zapałkami. Współczesność 1964 nr 7.

Odwracanie słońca

J. Bajdor: Szkic do portretu pokolenia. Odra 1965 nr 7/8.
B. Lubosz: Pogoń za cieniem słońca. Poglądy 1965 nr 6.
K. Meloch: Czy odwrócimy słońce?Wiatraki1965 nr 9.
S. Pestka: Pogoń za słońcem. Pomorze 1965 nr 24.
K. Rosner: Kiedy bohater dorasta. Nowe Książki 1965 nr 4.
Z. Pędziński: Splątane ludzkie sprawy. Kamena 1966 nr 3.

Tęsknota dorosłych

D. Cirlić-Straszyńska. „Nowe Książki1966 nr 13.
W. Nawrocki: Do czego tęsknią dorośli. Życie Literackie 1966 nr 42.
K. Nowicki: Niepokoje dorosłych. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 36.
M. Orski: Z perspektywy małego realizmu. Odra 1966 nr 11, przedruk w tegoż: Zmowa obojętnych i inne szkice. Wrocław 1973.
Z. Pędziński: Tęsknoty do spełnienia. Współczesność 1966 nr 17, przedruk w tegoż: Z notatnika szeregowego recenzenta. Poznań 1971.
J. Preger: Nie bohaterowie. Twórczość 1966 nr 12.

Trzy Marie i Patricia

A. Drawicz. „Sztandar Młodych1968 nr 243.
J. Kaczyński: Fidel — pięć liter, jedno imię. Współczesność 1968 nr 22.
K. Mętrak: Wyspa jak Wulkan. Kultura 1968 nr 45.
W. Nawrocki: Me gusta Cuba!Poglądy1968 nr 22.
J. Makowski: Spotkania kubańskie. Pomorze 1969 nr 9.

Gorące morze

A. Drawicz: Jak zrozumieć Kubę?Sztandar Młodych1971 nr 150.
J. Gondowicz: Kubańskie impresje. Kultura 1971 nr 46.
A. Krzepkowski: Extranjero i Kuba. Nowe Książki 1971 nr 13.
K. Nowicki: Lekcja podróży. Tygodnik Kulturalny 1971 nr 31.
M. Sprusiński: Kubańskie wtajemniczenia. Życie Literackie 1971 nr 35.
Z. Polsakiewicz: Z ciekawości poznania. Fakty i Myśli 1972 nr 1.
S. Melkowski: Jak wulkan. Miesięcznik Literacki 1973 nr 3.

Zobaczyć Samarkandę

J. Jaruzelski: Zobaczyć Samarkandę łatwo .... Nowe Książki 1972 nr 24.

Śmierć w Rio de Janeiro

J. Drohojowski: Frapująca Brazylia. Nowe Książki 1972 nr 19.
[M. Horoszewicz] M.H.: Pomnik na stulecie. Argumenty 1972 nr 46.

Na wróble i szpaki

K. Nowicki: Na siebie samego. Fakty 1975 nr 29.
T.J. Żółciński: Powroty do miejsca odejścia. Argumenty 1976 nr 26.

List gończy

J. Termer: Reporterskie przygody beletrysty. Trybuna Ludu 1977 nr 248.
T.J. Żółciński: Opowiadania przywiezione z zagranicznych wojaży. Argumenty 1977 nr 41.
A. Baszkowski: Tropienie samego siebie. Fakty 1978 nr 41.

Bunt i gwałt

R. Dobrzyński: Sztuka walcząca. Kontynenty 1978 nr 12.
M. Popiel: Być świadkiem swej epoki. Życie Literackie 1979 nr 2.

Dotrzeć do bunkra Somozy

J. Mazur: Pytanie o los rewolucji. Kontynenty 1980 nr 11.
J. Klechta: Rewolucja i poezja. Perspektywy 1981 nr 14 [dot. też Stan wyjątkowy].

Stan wyjątkowy

A. Komorowski: Roman Samsel opowiada. Nowe Książki 1980 nr 22.
J. Kaczyński: Moralistyka wojażera. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 9.
J. Klechta: Rewolucja i poezja. Perspektywy 1981 nr 14 [dot.też: Dotrzeć do bunkra Somozy].

Ślad człowieka, ślad węża

F. Netz: Miłość i polityka. Tak i Nie 1984 nr 51.
M. Sołtysik: Nie ma ucieczki. Życie Literackie 1984 nr 49.
J. Waloch: Mit Przybysza. Fakty 1984 nr 49.
T.J. Żółciński: Pod latynoamerykańskim niebem. Radar 1984 nr 41.
L. Żuliński: Ślad człowieka. Tu i Teraz 1984 nr 49.

Samotność dalekich podróży

E. Starosta: Podróżnik. Fakty 1985 nr 46.
N. Kapłan: Przyspieszony kurs samotności. Życie Literackie 1986 nr 19.
J. Karkoszka: Podróże dalekie i bliskie. Trybuna Robotnicza 1986 nr 195.
M. Lalak: Wszystko jest w nas. Nowe Książki 1986 nr 5.
T.J. Żółciński: Opowiadania pisane w podróży. Argumenty 1986 nr 27.

Rozmowy z Małolatem

J. Domański: Inteligentny małolat. Życie Literackie 1988 nr 7.
K. Niedźwiecki: Małolat u obieżyświata. Kultura 1988 nr 12.

Szóste cudzołóż!

K. Koźniewski: Cudzołóstwo. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 28.