BIO
Urodzony 11 stycznia 1899 w Monasterzyskach pod Buczaczem; syn Sebastiana Safrina, przemysłowca, publicysty, i Dory z domu Łukaczer. Początkowo uczył się w chederze (pochodził z rodziny rabinackiej), następnie w polskiej szkole ludowej w Stanisławowie. Już jako dziecko poza językiem polskim i żydowskim (jidysz) znał język hebrajski, niemiecki, francuski i ukraiński. W 1909/10 rozpoczął naukę w I Gimnazjum w Stanisławowie. Debiutował w 1912 wierszem pt. Sen, opublikowanym w „Głosie Stanisławowskim”. Następnie ogłaszał wiersze w piśmie młodzieżowym „Jutrzenka” oraz przekłady poetów niemieckich w „Wieku Nowym”. Zaprzyjaźnił się z Józefem Wittlinem. Tworzył także utwory poetyckie w języku niemieckim, hebrajskim i ukraińskim. Podczas I wojny światowej przebywał wraz z rodziną w Wiedniu (od 1916), gdzie kontynuował naukę w polskim gimnazjum; w 1917 zdał maturę. Utwory literackie publikował w pismach „Wiedeński Kurier Polski” (tu m.in. cykl opowiadań o Huculszczyźnie pt. Otawa; teksty podpisywał też Henryk Sawa) oraz „Zdrój”. W 1918 został powołany do austriackiego wojska, ukończył szkołę oficerską w Morawskiej Ostrawie w stopniu chorążego i został wysłany na front włoski. Po zawieszeniu broni powrócił do Wiednia. Następnie studiował aktorstwo w szkole teatralnej Egona Brechera oraz germanistykę i anglistykę na uniwersytecie w Wiedniu. W 1920 powrócił do Stanisławowa i objął kierownictwo artystyczne Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego im. A. Goldfadena (przemianowane później na Studio Dramatyczne im. A. Goldfadena). Reżyserował tu przedstawienia i występował jako aktor. Pisał w jidysz rewie, programy oraz przekładał utwory dramatyczne (m.in.: W. Shakespeare: Kupiec wenecki, M. Gogol: Rewizor, A. Strindberg: Panna Julia, S. Przybyszewski: Śnieg, A. Tołstoj: Potęga ciemnoty, S. Wyspiański: Sędziowie). Pracował jako reporter w tygodniku żydowskim „Stanislawer Glok”. Wiersze i prozę drukował w pismach polskich m.in. „Chwila”, „Nowy Dziennik”, „Nasza Opinia”, i żydowskich, m.in. „Cusztajer”, „Di Woch”. W 1925-26 studiował jako wolny słuchacz polonistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Ożenił się z Bejlą (Bronisławą, nazwisko panieńskie nieznane; rozwiedzeni). W 1926 został członkiem Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich. W 1934 był redaktorem odpowiedzialnym tygodnika „Echo”. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu ziem wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) prowadził nadal Studio Dramatyczne im. A. Goldfadena (w 1940 upaństwowione przez władze radzieckie), a od lutego 1940 pracował jako kierownik Działu Teatralnego Obwodowego Domu Twórczości Ludowej w Stanisławowie. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w czerwcu 1941 ewakuował się ze Lwowa w głąb ZSRR i pracował kolejno jako nauczyciel języków obcych w szkole w chutorze Kumyłga (obwód staliningradzki), kierownik artystyczny Rejonowego Domu Kultury w Osokarowce (Kazachstan), wykładowca literatury w Technikum Górniczym i konsultant teatralny w Wydziale Sztuki Obwodowego Komitetu Wykonawczego w Karagandzie (1944). Po zakończeniu wojny powrócił do Polski i zamieszkał w Łodzi. Był redaktorem w Żydowskiej Agencji Prasowej oraz kierownikiem działu literackiego miesięcznika organizacji Haszomer Hacair „Mosty” (1946-49). Od 1946 należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Publikował utwory satyryczne, recenzje teatralne, artykuły literackie, przekłady z języka jidysz, hebrajskiego, ukraińskiego i niemieckiego w wielu czasopismach, m.in.: „Rózgi” (od 1946), „Opinia” (od 1946), „Szpilki” (od 1948), „Panorama” (od 1949), „Dziennik Łódzki” (od 1950; tu m.in. cykle: Świetliki w 1966, Na peryferiach logiki od 1967, Na tropach człowieczeństwa w 1969), „Głos Robotniczy” (od 1950), „Kronika” (od 1955), „Karuzela” (od 1957), „Odgłosy” (od 1958). Był żonaty z Czesławą Frydman, a następnie Bogusławą Osińską. Brał udział w działalności Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich; w 1949-50 był sekretarzem Związku. W 1950 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP), w 1955-60 wchodził w skład zarządu Oddziału Łódzkiego. W 1955 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od 1956 pełnił funkcję radcy do spraw artystycznych Wydziału Kultury Prezydium Rady Narodowej w Łodzi. Był też stałym współpracownikiem rozgłośni Polskiego Radia w Łodzi (głównie cyklicznej audycji Estradka satyryczna). Kierował pracami zespołów amatorskich przy Klubie Ludowym Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów. Otrzymał trzykrotnie nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1958, 1960, 1964). Po przejściu w 1961 na emeryturę, pracował społecznie w Komisji Kultury przy Komitecie Łódzkim PZPR oraz w Oddziale Łódzkim ZLP. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1961), odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Odznaką Honorową m. Łodzi. Zmarł 22 lipca 1980 w Łodzi.
Twórczość
1. Czas przypomnieć ojców dzieje. [Utwór dramatyczny w 3 odsłonach o E. Plater]. Prapremiera: Stanisławów, Teatr Szkolny Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego 1913. Druk w: H. Safrin: Poezje. Stanisławów 1913 s. 63-87 [poz. ↑].
2. Poezje. Przedmowa: S. Rossowski. Stanisławów: Nakład autora 1913, 98 s.
Zawartość
3. Baśń o iluzji. [Wiersze]. Lwów: Drukarnia Jakubowskiego i Spółki 1918, 126 s.
4. Fun Got und fun menszen. [O Bogu i ludziach; wiersze w języku jidysz]. Warszawa: B. Klecki 1926, 58 s.
5. Szpigl. [Zwierciadło; wiersze w języku jidysz]. Lwów[?] 1928.
6. Flemelech. [Świetliki; zbiór aforyzmów w języku jidysz]. Lwów: Wydawnictwo Maksymilian Borek 1930.
7. Majn chassene. [Moje małżeństwo; zbiór humoresek w języku jidysz]. Lwów: Wydawnictwo Maksymilian Borek 1930.
8. Ojf di szpurn fun der jidiszer neszume. [Szlakami duszy żydowskiej, w języku jidysz]. Lwów 1937.
9. Słowem i śpiewem. Współautor: J. Zonszejn. Prapremiera: Łódź, Teatr Żydowski 1952.
10. Cu zingn un cu zogn. [By śpiewać i mówić; rewia w języku jidysz]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Żydowski 1954.
11. Ośla szczęka. [Zbiór bajek i fraszek]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1957, 30 s.
Zawartość
12. Mucha na cokole. [Humoreski]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1959, 158 s.
13. Głupcy z Głupska. [Satyry]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1962, 53 s.
14. Kain i Hewel. [Wiersze i przekłady]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1963, 54 s.
Zawartość
15. Przy szabasowych świecach. Humor żydowski. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1963, 288 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 uzupełnione 1966, wyd. 3 1967, wyd. 4 1976, wyd. 5 1986, wyd. 6 1988; wyd. 7 Warszawa: Omega 1989; [wyd. 8] Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 2003.
Przekłady
węgierski
16. Ojfn berdyczewer mark. [Na rynku berdyczowskim; zbiór wierszy i anegdot w języku jidysz]. Idish Buch 1966, 61 s.
17. Ucieszne i osobliwe historie mego życia. [Wspomnienia z dwudziestolecia międzywojennego]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1970, 239 s.
18. Bez figowego listka. [Satyry]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1972, 91 s.
Zawartość
19. W arce Noego. Bajki oraz facecje żydowskie. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1979, 109 s.
Zawartość
20. Przy szabasowych świecach. Wieczór drugi. Anegdoty i przysłowia żydowskie. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981, 191 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1988; wyd. 3 Warszawa: Omega 1990; [wyd. 4] Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 2004.
Wybory utworów literackich w przekładach
niemiecki
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966.
