BIO

Born on 19 January 1929 in Lachowce (now: Pidhiria, Ukraine) near Stanisławów (now: Ivano-Frankivsk); son of the landowner Antoni Hadaczek and Anastazja, née Nowicka. In 1945, he was subject to population transfer and "repatriated", to use the terminology of the day, to the Opole region. He studied at the specialist humanities Boys' State Secondary and Grammar School in Prudnik, completing his advanced secondary education in 1950. He subsequently studied Polish philology at the Catholic University of Lublin (KUL), graduating with a first-class degree in 1953, with pedagogy as his specialist subject. From that year until 1964 he was employed as a Polish teacher at a secondary school. It was during this period that he wrote his first pieces of literature. In 1957/58 he continued his Polish studies at the Adam Mickiewicz University (UAM) in Poznan and graduated with a master's degree in 1959. He made his debut in 1963 with the short story Wspomnienia (Memories), which was published in "Trybuna Opolska" (no. 242) and won the second prize in the competition Wiele przeszliśmy rzek (We Crossed Many Rivers). From 1964 he taught on a postgraduate teacher training programme (I Studium Nauczycielskie), at the Teacher Training College (Wyższa Szkoła Nauczycielska) and Higher School of Education in Szczecin (WSP; the latter name was adopted in 1974). In 1985, the institution became the University of Szczecin (US). He was awarded the Pomeranian Griffin Honour (Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego) in 1967. His research initially focused on the relationship between literature, on the one hand, and pedagogy and teacher training, on the other. He later turned to questions relating to literary theory, particularly genre studies, while in the late 1980s he also studied the literature of Poland's prewar Eastern Borderlands (Kresy). He made his debut as a literary historian in 1970 with an essay titled O związku pedagogiki z literaturą dla dzieci i młodzieży w Polsce do roku 1939 (The Relationship between Pedagogy and Children's and Youth Literature in Poland before 1989), which was published in "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Szczecinie" (no. 2; the journal was later renamed "Zeszyty Naukowe WSP w Szczecinie"; in vol. 1 of "Prace Wydziału Humanistycznego"). He continued to publish in the journal until 1974. He was awarded a doctorate from the Krakow Higher School of Education (now the Pedagogical University of Krakow) in 1971 for his dissertation Współzależność literatury dla dzieci i młodzieży i pedagogiki w Polsce międzywojennej (The Interdependence of Children's and Youth Literature and Pedagogy in Interwar Poland), which was supervised by Prof. Wincenty Danek. He was subsequently appointed lecturer at Szczecin WSP. Between 1971 and 1988, he was head of the District Commission of the Olympiad in Polish Literature and Language for secondary school pupils. Between 1975 and 1985, he was associate dean of the Faculty of Humanities at Szczecin WSP. He received the Minister of Education Prize, 3rd class, in 1978. He continued to publish works of literary criticism and scholarship, reviews and articles in periodicals including "Spojrzenia" (1971-72, 1974, 1977-78, 1980), "Głos Szczeciński" (1977-78), "Nowe Książki" (1977-78), "Ruch Literacki" (1986-87, 1989), and "Miesięcznik Literacki" (1988-89). He was director of the Postgraduate Programme for Teachers of Polish literature between 1985 and 1987. Between 1986 and 1989, he was deputy director of the Institute of Polish Philology at US, while from 1990 to 2000 he was director of the Department of Twentieth-Century Polish Literature at the same institute. He was awarded a habilitation degree in 1987 from WSP in Krakow for his study Polska powieść rozwojowa w dwudziestoleciu międzywojennym (Polish Bildungsromane in the Interwar Period). He was appointed senior lecturer in 1988. He supervised Polish philology students at the Teacher Training College and State Higher Vocational School (Gorzowskie Kolegium Nauczycielskie and Wyższa Szkoła Zawodowa), both in Gorzów Wielkopolski, between 1991 and 2000. He published essays and articles largely focused on the literature of the Eastern Borderlands in journals including "Ruch Literacki" (1991, 1997-98) and in "Zeszyty Naukowe US” (1991, 1993-2004) and "Kresy" (1992, 1995, 1997, 2001-02, 2004). Between 1993 and 2005, he was scientific editor of the yearbook series on Eastern Borderland literature, "Szczecińskie Prace Polonistyczne – Kresy w literaturze", nos 5-15). In 1990/91, he collaborated with the local Szczecin radio station Szczecińska Rozgłośnia Radiowa (Polish Radio 4), authoring sixteen essays on the subject of the Eastern Borderlands in contemporary Polish literature. He was made state-appointed professor in 1995, while in 1998 he was made full professor at US. He transferred his personal library of works on literary studies to the Main Library of the State Higher Vocational School in Gorzów Wielkopolski, while his collection of works on Eastern Borderlands literature and reviews of these works was donated to the Library of the Institute of the Republic's Borderlands (Instytut Kresów Rzeczypospolitej) in Warsaw. He was awarded the Gold Cross of Merit in 1973, the Medal of the Commission of National Education in 1983 and the Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta in 1984. He married Janina Juszczak in 1963; they had a son Piotr (b. 1968), who became a geneticist at the University of California in San Francisco. Hadaczek died on 17 September 2014 in Szczecin, where he is buried at the Central Cemetery.

Twórczość

1. Wychowanie przez literaturę w Polsce międzywojennej. (Związki literatury dla dzieci i młodzieży z pedagogiką). Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973, 123 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie Rozprawy i Studia, 4.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Wstęp. – I. O związku literatury dla dzieci i młodzieży z pedagogiką w Polsce do 1918 roku; II. Współzależność literatury dla dzieci i młodzieży i pedagogiki z okresu międzywojennego w świetle ówczesnej publicystyki; III. W kręgu literatury i pedagogiki obywatelsko-państwowej; IV. W kręgu literatury i pedagogiki demokratyczno-socjalistycznej; V. W kręgu pajdocentryzmu i psychologizmu; VI. W kręgu literatury i pedagogiki religijnej. – Wnioski końcowe.

2. Postać pedagoga w literaturze polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1977, 171 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie. Rozprawy i Studia, 22.

Zawartość

Wyjaśnienia wstępne. – I. W stronę reprezentatywności werystycznej; II. Genotyp postaci pedagoga; III. Komizm postaci; IV. W kategorii wzruszeniowości; V. W kręgu bohaterstwa. – Uwagi końcowe.

3. Polska powieść rozwojowa w dwudziestoleciu międzywojennym. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1985, 174 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie. Rozprawy i Studia, 69.

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda Ministra Edukacji Narodowej III stopnia w 1988.

Zawartość

Wprowadzenie. – I. W sieciach odmian powieści i „izmów”; II. Bohater rozwojowy; III. Przestrzeń i czas; IV. Narracja o rozwoju. – Uwagi końcowe.

4. Kresy w literaturze polskiej XX wieku. Szkice. Szczecin: Ottonianum 1993, 221 s.

Cz. 1 tzw. „tryptyku kresowego”, cz. 2 zob. Praca edytorska poz. , cz. 3 zob. Twórczość poz. .

Zawartość

Od autora. – I. Zarys literatury kresowej. – II: Proza Kresów w dwudziestoleciu międzywojennym (rekonesans); Opowieści wspomnieniowe z Kresów (o latach 1914-1921); Powieść ziemiańska w dwudziestoleciu; O poezji Kresów w dwudziestoleciu; Pejzaż Kresów w poezji międzywojennej. – III: Inspiracje kresowe w twórczości Czesława Miłosza; W wileńskim świecie Tadeusza Konwickiego; Kresowość Zbigniewa Żakiewicza; Demityzacja Kresów Józefa Mackiewicza. – IV: Huculski świat Stanisława Vincenza; W galicyjskim świecie Andrzeja Kuśniewicza; W podolskim świecie Leopolda Buczkowskiego; Metafizyka Kresów Włodzimierza Odojewskiego; O Wielkim Księstwie Bałaku Andrzeja Chciuka; W żydowsko-galicyjskim świecie Juliana Stryjkowskiego; Lwów w eseistyce [J.] Wittlina i [S.] Vincenza; Saga ziemiańsko-galicyjska Andrzeja Stojowskiego. – V: Ekspatriacja z Kresów (o nostalgii); Kresowe retrospekcje Zygmunta Trziszki.

5. Kresy w literaturze polskiej. Studia i szkice. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny 1999, 300 s.

Cz. 3 tzw. „tryptyku kresowego”, cz. 1 zob. Twórczość poz. , cz. 2 zob. Praca edytorska poz. .

Zawartość

Od autora. – I: Polska literatura kresowa: jej dominanty, mity i metodologia; O wyznacznikach literatury kresowej; Sagi kresowe. – II: W kręgu literatury kresowej XX wieku; O depolonizacji Kresów (zarys historyczno-literacki); Kainowe noce i dnie. O Małopolsce Wschodniej 1939-1945 w literaturze polskiej. – III: Podole w poetyce Juliana Wołoszynowskiego; „Stara Ukrajna” Jarosława Iwaszkiewicza; Wizja Ukrainy w poezji Józefa Łobodowskiego [dot.: Złota Hramota; Pieśń o Ukrainie]; W „nadberezyńskim kraju” Floriana Czarnyszewicza; „Bogom nocy równi” (o bohaterach powieści Sergiusza Piaseckiego); Na kresowych tropach [M.] Wańkowicza; „Psie wycie za ziemią karpacką” Kazimierza Wierzyńskiego; „Święta Galilea” Zygmunta Haupta; Lwów w poetyce Mariana Hemara. – E. Tierling: W kręgu badań literaturoznawczych Profesora Bolesława Hadaczka.

6. Małe ojczyzny kresowe w literaturze polskiej XX wieku. Szkice. Szczecin: PoNaD 2003, 299 s.

Zawartość

Od autora. – Na Kresach Północnych...: z poz. : Inspiracje kresowe w twórczości Czesława Miłosza; Demityzacja kresów Józefa Mackiewicza; W wileńskim świecie Tadeusza Konwickiego; Kresowość Zbigniewa Żakiewicza , – z poz. : Na kresowych tropach [M.] Wańkowicza; W „nadberezyńskim kraju” Floriana Czarnyszewicza; „Bogom nocy równi” (o bohaterach powieści Sergiusza Piaseckiego). – Na Kresach Południowych...: z poz. : Saga ziemiańsko-galicyjska Andrzeja Stojowskiego; Huculski świat Stanisława Vincenza; W podolskim świecie Leopolda Buczkowskiego; Metafizyka Kresów Włodzimierza Odojewskiego; O Wielkim Księstwie Bałaku Andrzeja Chciuka; Lwów w eseistyce [J.] Wittlina i [S.] Vincenza; W galicyjskim świecie Andrzeja Kuśniewicza; W żydowsko-galicyjskim świecie Juliana Stryjkowskiego, nadto: Ukrainofilski widnokrąg Jerzego Stempowskiego, – z poz. : Podole w poetyce Juliana Wołoszynowskiego; „Stara Ukrajna” Jarosława Iwaszkiewicza; Wizja Ukrainy w poezji Józefa Łobodowskiego; „Psie wycie za ziemią karpacką” Kazimierza Wierzyńskiego; Lwów w poetyce Mariana Hemara; „Święta Galilea” Zygmunta Haupta, nadto: Polityczna saga rodu Horynieckich [dot. twórczości K.J. Stryjskiego]; Kresowe retrospekcje w prozie Zygmunta Trziszki [poz. ]; Ekspatriacja z Kresów [poz. ]. – Z recenzji „tryptyku kresowego” [fragmenty recenzji].

7. Historia literatury kresowej. Szczecin: PoNaD 2008, 420 s. Wyd. 2 uzupełnione Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2011, 451 s.

Podręcznik akademicki.

Zawartość

Słowo wstępne. – Kresy staropolskie: Historiografia i pamiętnikarstwo; Heroicum kresowe; Lamenty, pobudki, dumy; Koloryty lokalne; Narodziny mitów kresowych. – Oświecenie: Dylematy i dramaty kresowe; Ostoja sarmatyzmu i sentymentalizmu; Kresowe związki kulturalno-literackie. – Kresoromantyzm: Szkoły literackie: ukraińska, litewsko-białoruska, wschodniogalicyjska; Historyzm i prezentyzm; Folkloryzm i pejzażyzm kresowy; Typologia bohaterów; Mityzacja Kresów. – Pozytywizm: W obronie polskości kresowej; Współczesna rzeczywistość przedstawiona; Historia Kresów w prozie; Fenomen „Trylogii” [H. Sienkiewicza]. – Młoda Polska: W nurtach idei; Świat północnokresowy; Świat południowokresowy; Świat wschodniogalicyjski; Gdy zagrał „złoty róg” Wernyhory. – Dwudziestolecie: Pożoga Kresów utraconych; Proza ziemiańska; W kręgu pamięcionostalgii; Regionalizm: wileński, wołyński, wschodniomałopolski; Obraz Polski B. – Literatura kresowa po 1939 roku: Dramaty wojenno-okupacyjne; Ekspatriacja i kresonostalgia; Małe ojczyzny kresowe; Wymiary poetyki; Kresowianie symbiotyczni; Beletryzacje wspomnieniowe; Kresy „dzieci pojałtańskich”; Literackie pogranicze kresowe. – Dziedzictwo Kresów.

8. Kresówki. Kresy w literaturze polskiej. Szczecin: Volumina.pl. Daniel Krzanowski 2011, 275 s.

Zawartość

Słowo wstępne. – Kresówki: Kresy literackie; Zdobycie Kijowa; „Batoriada” i „Dymitriada”; [K.] Radziwiłł-Piorun; Bisurmanie; Boje z Kozakami; Lisowczycy; Rycerze kresowi; „Ukochany Herkules” [dot. kasztelana lwowskiego S. Żółkiewskiego] i „Mars Korony” [dot. J.K. Chodkiewicza]; Lew Lechistanu [Jan III Sobieski]; Lamenty; Dumy; Roksolania; Karnawalizacja; Figliki [M.] Reja; Wiersze księdza [J.] Baki; „Nowe Ateny…” księdza [B.] Chmielowskiego; Supermit Sarmacji; Antemurale christianitatis; Mit unijny; Konfederacja barska; [K.] Benisławska; Żydzi kresowi; Sofijówka [S. Trembeckiego]; Mowa polsko-ruska; Kresoromantyzm; Ukrainomania; Gawęda; Kozaczyzna; Barszczanie; Koliszczyzna; Powstanie listopadowe; Chłopi; Bałaguły; Folkloryzm; Zorian [Dołęga-Chodakowski]; „Skazki da prykazki” [J.] Barszczewskiego; Pejzażyzm; „Pieśń o ziemi naszej” [W.] Pola; Lirnicy; Wernyhora; Mohort [rycerz, uczestnk wojen kresowych]; Kresowianki; Mit jasny i ciemny; Mit Bohdana Zaleskiego; W obronie polskości; [T.T.] Jeż; Rawita [F. Rawita-Gawroński]; „Polski lud szlachecki” [E.] Orzeszkowej; „CK Galicja” [J.] Lama; Fenomen „Trylogii” [H. Sienkiewicza]; Folklor w „Trylogii” [H. Sienkiewicza; poz. ]; Pejzaże w „Trylogii” [H. Sienkiewicza]; Unia Horodelska; Unici; [M.] Rodziewiczówna; [J.] Weyssenhoff; Kresowość [T.] Micińskiego; Sarmacki rezerwat [S.] Brzozowskiego; „Wysadzeni z siodła” [A.] Gruszeckiego; Malarstwo kresowe; Liryczne modernistki; Pokucie [J.] Turczyńskiego; Legiony [J.] Piłsudskiego; Wybijanie się na niepodległość; [E. Korwin] Małaczewski; Ku swoim; Pożoga Kresów; Dwór; Ziemianie; Humorystyka [M.] Wańkowicza; Pamięcionostalgia; [B.] Leśmian kresowy; Iłła [K. Iłłakowiczówna]; [L.] Podhorski-Okołów; „Stara Ukrajna” [J.] Iwaszkiewicza [poz. ]; Podole [J.] Wołoszynowskiego; Regionalizmy; Regionalizm wileński [poz. ]; Koloryt białorusko-poleski; Dźwińszczyzna [O.] Dauksztówny; Regionalizm wołyński [poz. ]; Wołyń [Cz.] Janczarskiego; Wizja Huculszczyzny; Drohobycz [B.] Schulza; Wańkowiczowska Polska B; „Podróż po Polsce” [K.] Pruszyńskiego; „Zbuntowane rojsty” [J.] Mackiewicza; Zbójeckie pogranicze [S.] Piaseckiego; 17 Września 1939; Okupacja sowiecka; Istota komunizmu; Zsyłki; Okupacja niemiecka; Pandemonium; Banderowcy; Ukraińcy dobroczynni; Łuny w Bieszczadach; Ekspatriacja; Ekspatrianci; Madonny Kresowe-Ekspatriantki [dot.: T. Kukiz: Madonny kresowe]; Kresonostalgia; Kresonostalgicy; „Psie wycie” [K.] Wierzyńskiego; Nostalgia [M.] Hemara; Pamięciotęsknota [Z.] Haupta; Pamięciotęsknota [A.] Chciuka; Kresotęsknoty [S.] Balińskiego i [Z.] Bohdanowiczowej; Nostalgia [K.] Suchodolskiej; Małe ojczyzny; Nadberezyński kraj [F.] Czarnyszewicza; Lauda [Cz.] Miłosza; Wileńszczyzna [T.] Konwickiego; Ojczyzna [Z.] Żakiewicza; W ojczyźnie [K.] Truchanowskiego; „Wołyński wąwóz” [L.] Gomolickiego; „Wielka szachownica” [J.] Stempowskiego; W Ojczyźnie [J.] Łobodowskiego; „Wielkie Księstwo Wierzyńskie” [dot. K. Wierzyńskiego]; Lwi Gród [M.] Hemara; Lwów [J.] Wittlina; „Wielkie Księstwo Bałaku” [A.] Chciuka; „Święta Galilea” [Z.] Haupta; Dolinoszczęsna [L.] Buczkowskiego; „Trójkąt Wielkich Łąk” [A.] Kuśniewicza; Żydowska ojczyzna [J.] Stryjkowskiego; Mit ziemi; Oniryzm; Z poetyki [T.] Konwickiego; Z poetyki [J.] Łobodowskiego; Z poetyki [A.] Kuśniewicza; Z poetyki [Z.] Haupta; Z poetyki [A.] Chciuka; Mieszańcy; Wielokrwiowcy; [J.] Stempowski w cylindrze; [Z.] Żakiewicz jak „biały karzeł”; Bolesne wspominania; Reportażyści kresowi; Pińszczyzna [R.] Kapuścińskiego; „Dzieci pojałtańskie”; „Śląsk Podolski” [T.] Różyckiego; Łemkowszczyzna [J.] Harasymowicza; „Kartoflania” [M.] Pankowskiego; „Żywy oddech Galicji” [dot.: J. Szubera]; Mazury i Warmia [E.] Kruka; Strofy o upartym trwaniu; Przechrzty; Zacieranie słowa; Zawłaszczanie twórców; Jemioła kolonialna; Dzieci Kresów [dot.: Dzieci Kresów. Oprac.: L. Kulińska]; Atawizm kresowy; Dziedzictwo Kresów. – Wywiady, recenzje [fragm.]. – Moja Kresowiana Wschodniomałopolska.

Prace edytorskie

1. Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku. Wybór tekstów, wstęp i objaśnienia: B. Hadaczek. Szczecin: Ottonianum 1995, 548 s.
Cz. 2 tzw. „tryptyku kresowego”, cz. 1, 3 zob. Twórczość poz. , .

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 2009, 2011, 2012.

Wywiady

Pomiędzy słońcem a wieczorną zorzą…. Rozm. B. Jedynak. „Rota2000 nr 1/2.
Przyciągają go Kresy. Rozm. P. Słomkowski. „Głos Szczeciński2006 nr 267.
Lekcja literatury i literaturoznawstwa kresowego. W kręgu „Historii literatury kresowej” Bolesława Hadaczka. Rozm. B. Jedynak. „nasza Rota2010 nr 1, przedruk w: B. Hadaczek: Kresówki. Szczecin 2011.
Supermit o Sarmatach. Rozm. P. Kościński. „Rzeczpospolita2010 nr 35 dod. „Księga Kresów Wschodnich”, przedruk w: B. Hadaczek: Kresówki. Szczecin 2011.
Wokół „Historii literatury kresowej” Bolesława Hadaczka. Rozm. E. Tierling-Śledź. [Powst. 2009]. W: B. Hadaczek: Kresówki. Szczecin 2011.

Słowniki i bibliografie

• Współcześni Uczeni Polscy (t. 2).
Bibliografia prac Bolesława Hadaczka. 1963-1998. Oprac.: P. Krupiński. „Szczecińskie Prace Polonistyczne. Kresy w Literaturze” Szczec. 1999 nr 10.
E. BĄCZKOWSKA: Bolesław Hadaczek. Powst. 2015. W: Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [on-line]. Dostępny w Internecie: Link wygasł [dostęp 2 grudnia 2016].
T. BIAŁECKI: Bolesław Hadaczek. W: Encyklopedia Szczecina. Wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina. Szczecin 2015.

Ogólne

Artykuły

H. KAPANOWSKA: Od powieści rozwojowej do Kresów w literaturze. „Głos Szczeciński1996 nr 294.
P. FRANKÓW: Literatura kresowa w pracach naukowych prof. dra hab. Boleslawa Hadaczka.Gazeta Lwowska1998 nr 11.
E. TIERLING: W kręgu badań literaturoznawczych Profesora Bolesława Hadaczka. „Szczecińskie Prace Polonistyczne1998 nr 10, przedr. w: B. Hadaczek: Kresy w literaturze polskiej. Gorzów Wielkopolski 1999.
P. KRUPIŃSKI. „Przegląd Wschodni1999 z. 3 [dot. głównie: Kresy w literaturze polskiej; Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku].
Z. JARZĘBOWSKI: Kresowy świat literatury. O „trylogii kresowej” Bolesława Hadaczka. „Pogranicza2000 nr 4, przedruk [bez tytułu] „Pamiętnik Literacki” 2002 z. 2 [dot.: Kresy w literaturze polskiej XX wieku; Kresy w literaturze polskiej; Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku].
K.R. ŁOZOWSKA, E. TIERLING: Profesor Bolesław Hadaczek. W: Literackie Kresy i bezkresy. Księga ofiarowana Profesorowi Bolesławowi Hadaczkowi. Szczec. 2000.
J.M. PILECKI: Kresy – literatura polska XX wieku. „Ziemia Drohobycka2000 nr 13.
E. TIERLING-ŚLEDŹ: Bolesław Hadaczek. W: Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Szczecin 2003.
W. KRUPOWIES: Tetralogia” kresowa. „Przegląd Humanistyczny2004 nr 3 [dot.: Kresy w literaturze polskiej XX wieku; Kresy w literaturze polskiej; Małe ojczyzny kresowe w literaturze polskiej XX wieku; Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku].
T. KUKIZ: Bolesław Hadaczek. „Cracovia Leopolis2004 nr 3.

Wychowanie przez literaturę w Polsce międzywojennej

M. CZAJKO: Literatura i pedagogika. „Spojrzenia1974 nr 5.
S. FRYCIE: Współczesna nauka o literaturze dla dzieci i młodzieży i jej przedstawiciele. Piotrków Trybunalski 1996.

Postać pedagoga w literaturze polskiej

A. CHRUSZCZYŃSKI: Figura semantyczna. „Tygodnik Kulturalny1978 nr 34.
M. CZAJKO: Nauczyciel jako postać literacka. „Głos Szczeciński1978 nr 96.
B. GĘBSKI: Figura semantyczna. „Orka1978 nr 37, polemika: J. SMAGOWSKI. „Nowa Szkoła” 1978 nr 7/8.
Z. PRZYBYŁA. „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy1978 nr 3.
S. RACINOWSKI. „Kwartalnik Pedagogiczny1979 nr 1.

Polska powieść rozwojowa w dwudziestoleciu międzywojennym

S. KRYŃSKI. „Ruch Literacki1987 nr 3.
J. SMULSKI. „Pamiętnik Literacki1988 z. 3.

Kresy w literaturze polskiej XX wieku

L. SZARUGA: Scalanie literatury kresowej. „Kultura”, Paryż 1993 nr 10.
V. MIKITÛK: Do Ukraini z lûbovû…Dzvin”, Lwów 1994 nr 4.
Ł. OLESKI. „Szkice Legnickie1994 t. XV.
S. ULIASZ: Powrót Kresów w literaturze. „Akcent1994 nr 2.

Kresy w literaturze polskiej

W. PYCZEK: Ocalić Kresy. „Nowe Książki2000 nr 1.

Małe ojczyzny kresowe w literaturze polskiej XX wieku

K. POLECHOŃSKI: Mała panorama pisarzy kresowych. „Nowe Książki2003 nr 12.
K. POLECHOŃSKI.Opus Linguarum2004 vol. 25.
E. GRACZ-CHMURA. „Ruch Literacki2005 z. 3.

Historia literatury kresowej

E. KUBERA: [A.] Mickiewicz i [A.] Zagajewski. „Kurier Szczeciński2009 nr 13.
M. INGLOT. W: B. Hadaczek: Kresówki. Szczecin 2011.
M. KLECEL: Czy zapomnieć o Kresach?Twórczość2011 nr 4.
W. KRUPOWIES: Pierwsza synteza literatury kresowej. „Przegląd Humanistyczny2011 nr 4.
T. CZERSKA: Kresowe opus magnum. „Pogranicza2012 nr 1 [dot. też: Kresówki].

Zob. też Wywiady.

Kresówki

B. TWARDOCHLEB: Jak pisać o Kresach?Kurier Szczeciński2011 nr 192.
T. CZERSKA: Kresowe opus magnum. „Pogranicza2012 nr 1 [dot. też: Historia literatury kresowej].

Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku

K. DYBCIAK: Panorama Kresów. „Rzeczpospolita1995 nr 203.
A. SKRENDO: Kresy w literaturze. „Głos Szczeciński1995 nr 142.
L. SZARUGA: Antologia literatury kresowej. „Kultura”, Paryż 1995 nr 12.
H. GOSK: Kresy w antologii. „Przegląd Humanistyczny1996 nr 1.
W. KRUPOWIES: Literatura Kresów. „Magazyn Wileński1996 nr 3.