Print

BIO

Urodzony 29 września 1904 w Krakowie w rodzinie robotniczej; syn Piotra Rusinka i Marii ze Starzyków. Uczęszczał do II Gimnazjum św. Jacka w Krakowie; w 1922 zdał maturę. Następnie do 1926 studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Równocześnie odbywał studia w Wyższym Studium Handlowym i pracował jako urzędnik w urzędzie górniczym. Debiutował w 1925 wierszem pt. Pogrzeb ułanów, opublikowanym w dzienniku „Goniec Krakowski” (nr 265). W tymże roku uczestniczył w zakładaniu Akademickiego Związku Pacyfistów, który wydawał pismo „Zgoda Narodów”. Opowiadania i felietony ogłaszał m.in. w „Kurierze Literacko-Naukowym” (1926-31). W 1929 redagował „Gazetę Literacką”, a w 1930-32 należał do jej zespołu redakcyjnego; zamieszczał tu także artykuły i wywiady (1931-32; m.in. podpisany: M.R., Rumi). W 1926 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich). W 1932 ożenił się z Józefą Krausiewicz. W tymże roku przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w Wydziale Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP). W 1933-39 pełnił też obowiązki dyrektora biura Polskiej Akademii Literatury (PAL) w Warszawie oraz redagował „Roczniki Polskiej Akademii Literatury” (za 1933/36 i 1937/38). W 1935 został odznaczony Srebrnym Wawrzynem PAL. W 1936-39 był organizatorem i dyrektorem Wakacyjnego Instytutu Sztuki dla nauczycieli. W 1939 zrezygnował ze stanowiska w MWRiOP i przeniósł się do Zarządu miasta Warszawy, gdzie został kierownikiem Sekcji Kultury i Sztuki. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, pracując w Zarządzie Miejskim. Brał udział w tajnym nauczaniu jako wykładowca historii i literatury współczesnej w konspiracyjnym Wyższym Studium Handlowym oraz współpracował z prasą konspiracyjną. Po powstaniu warszawskim, jesienią 1944 został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, a następnie do obozów w Melk i Ebensee (styczeń 1945). Po wyzwoleniu obozu, wiosną 1945 powrócił do kraju i zatrzymał się w Krakowie. Kontynuował pracę literacką; prozę publikował m.in. w „Dzienniku Polskim” (1945-47), „Przekroju” (1945-48), w 1948 ogłosił cykl felietonów pt. Troski i pociechy na łamach „Dziennika Literackiego”. Należał do organizatorów, a następnie był prezesem Zjednoczenia Byłych Więźniów Obozów Koncentracyjnych i Obozów Pracy. Był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i członkiem Rady Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa. We wrześniu 1945 przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1947 pełnił obowiązki dyrektora Departamentu Teatru w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W 1947-72 był sekretarzem generalnym Polskiego PEN Clubu. W 1948-49 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Klasycznego. Zainicjował, a następnie kierował pracami Studium Przekładowego PEN Clubu (1950-51). W 1956-59 pełnił funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”, w 1957-59 wiceprezesa Zarządu Głównego ZLP. W 1957 i 1959 podróżował do Brazylii, gdzie wygłosił cykl odczytów o literaturze polskiej, a przede wszystkim o Krzysztofie Arciszewskim w Rio de Janeiro, Sao Paulo i Kurytybie. W 1959 został honorowym członkiem Brazylijskiej Akademii Literatury, w 1960 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Rio de Janeiro. W 1958-64 redagował w Warszawie biuletyn Polskiego PEN Clubu w języku francuskim pt. „PEN. Bulletin du Centre Polonais”, w 1959-65 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Bulletin de Livres Nouveaux et Pièces de Théâtre”. Odbywał liczne podróże, m.in. do Ameryki Północnej (1958) i Japonii (1961). W 1959 został jednym z prezesów International Writers Found PEN. W 1964 był organizatorem i do 1972 naczelnym dyrektorem Agencji Autorskiej; w 1966-74 redagował jej kwartalnik „Polish Literature — Littérature Polonais”, wydawany w języku angielskim, francuskim i rosyjskim. Pełnił obowiązki wiceprezesa (1968-81) i prezesa (od 1981) Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), a także redaktora naczelnego rocznika „Polski SEC” (1982) oraz wiceprezesa Międzynarodowej Federacji SEC (1982-99). W 1976 otrzymał Nagrodę im. W. Pietrzaka. W 1979-81 należał do kolegium redakcyjnego miesięcznego biuletynu Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w języku francuskim i angielskim „Le Théâtre en Pologne”, „The Theatre in Poland”. W 1983 wstąpił do nowego ZLP; od 1985 wchodził do Zarządu Głównego. Był członkiem Narodowej Rady Kultury (1983-89). W 1986 otrzymał nagrodę miasta stołecznego Warszawy, w 1987 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki. Od 1987 wchodził w skład Rady Fundacji Kultury Polskiej, pełnił też funkcję przewodniczącego Rady Programowej Warszawskiej Wszechnicy Literatury. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Kawalerskim (1956), Krzyżem Komandorskim (1959) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1982) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I (1967) i II klasy (1972), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1984), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1997). Zmarł 6 stycznia 2001 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Kapitan „Czerwonego Widma”. [Opowiadania]. Warszawa: Księgarnia „STELLA” w Katowicach [1927], 127 s.

Zawartość

Kapitan „Czerwonego Widma”; Król marynarzy; Czarny marynarz; Peryskop nie działa!; Okno „Egipskiej Willi”.

2. Bunt w krainie maszyn. Opowieść. Kraków: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Premiowa” [1928], 113 s.

3. Błękitna defilada. [Wiersze]. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakład 1930, 45 s.

4. Półmężczyzna. [Powieść]. Warszawa, Poznań: Renaissance [1930], 236 s.

Przekłady

czeski

Polomuž. Praha 1931 [informacja: S. Furmanik, J. Sosińska: Bibliografia utworów Michała Rusinka. W: Michał Rusinek. XXXV-lecie pracy twórczej. Warszawa 1959 s. 44].

5. Burza nad brukiem. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 180 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938; wyd. 3 Warszawa: Wiedza 1948; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959.

Cz. 1 cyklu; cz. 2 zob. poz. ↑.
Pierwotny tytuł: Niebieski kowal z dykty.

Nagrody

Nagroda literacka miasta Krakowa w 1933.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Burza nad brukiem; Człowiek z bramy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 314 s. Wyd. nast. tamże 1982.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. Człowiek z bramy. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 215 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Lwów: Książnica-Atlas [1939]; wyd. 3 Warszawa: Wiedza [1948]; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. ↑.

Przekłady

czeski

(informacja autora).

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Burza nad brukiem; Człowiek z bramy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 314 s. Wyd. nast. tamże 1982.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

7. Jubileusz manekina. Komedia. [Współautor:] M. Niżyński. Powst. ok. 1935.

Informacja: „Polska Zbrojna” 1935 nr 104.

8. Pluton z Dzikiej Łąki. Powieść. „Polska Zbrojna” 1936 nr 277-351. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1937, 327 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: E. Kuthan 1947; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Pluton z Dzikiej Łąki; Ziemia miodem płynąca. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 446 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 4 1973, wyd. 5 1980.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Polska zaczyna się od Gdyni. [Reportaże]. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych [1938], 87 s.

10. Ziemia miodem płynąca. Powieść. Lwów: Książnica-Atlas [1938], 311 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: E. Kuthan 1947; wyd. 2 [!] Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Pluton z Dzikiej Łąki; Ziemia miodem płynąca. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 446 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 4 1973, wyd. 5 1980.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

11. Prawo jesieni. Powieść. Pierwodruk pt. Zanim liście opadną. „Dziennik Polski” 1946 nr 96-160. Wyd. osobne pt. Prawo jesieni. Warszawa: Gebethner i Wolff 1947, 292 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957.

Cz. 1 cyklu; cz. 2 zob. poz. ↑.
Według informacji autora (Opowieści niezmyślone. Warszawa 1969 s. 335-336) powieść powstała w czasie okupacji niemieckiej, pierwsza jej wersja zaginęła.

Przekłady

czeski

Právo podzimu. [Przeł.] Z. Galasová. Praha 1950.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Prawo jesieni; Igraszki nieba. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 375 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 4 1966, wyd. 5 1984.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

12. Z barykady w dolinę głodu. [Obrazki z powstania warszawskiego i obozów niemieckich]. Kraków: Wydawnictwo Przełom 1946, 223 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: E. Kuthan 1946, wyd. 3 tamże 1947; wyd. 4 [Poznań:] Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza 1949; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965. Przedruk zob. poz. ↑.

Nagrody

Nagroda Wydawn. E. Kuthana w 1947.

Zawartość

Wąskie i czerwone Dunaje: Każdy dom będzie zburzony; Czołgi jadą na Pragę; Z dymów Starego Miasta do dymów nad Remizą; Rozkaz do kanału; Stodziesiąty pocisk; Ręce trzeba podnieść do góry. — Trzy obozy: Wieże nad Dunajem; Mitropa; Droga po szronie; Dzieje piwnicy; Gwiazda nie świeci ponad nami; Szukamy na niebie Warszawy; Ten chłopiec nie ma w Polsce pomnika; Ludzie podziemi; Czołgi w Dolinie Głodu. — Między Ameryką a Polską: Polska leży na wschód od jeziora Ebensee; Winne są ociężałe okręty; Kanadyjki i Dżifajf; Biwak z Anglikami; Uciążliwi cudzoziemcy; Koszule i „Grossdeutschland”; Dwaj Amerykanie; Powrót do ziemi obiecanej; Miasta mojego nie ma.

Przekłady

czeski

S barikády do údoli hladu. [Przeł.] A. Balajková-Hečková. Praha 1950.

rosyjski

S barrikady v dolinu goloda. [Przeł.] K. Marciševskaja. Moskva 1948.

serbsko-chorwacki

S barikade u dolinu gladi. [Przeł.] S. Musulin. Zagreb 1948.

słowacki

S barikády do údolia hladu. [Przeł.] Š. Joniak. Bratislava 1949.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

13. Igraszki nieba. Powieść. „Dziennik Polski” 1947 nr 97-174. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1948, 293 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. ↑.

Przekłady

czeski

Hry osudu. [Przeł.] Z. Galasová. Praha 1950.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Prawo jesieni; Igraszki nieba. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 375 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 4 1966, wyd. 5 1984.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

14. Kobieta we mgle. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Klasyczny 1948.

15. Błędne noce. [Powieść]. „Express Krakowski” 1950 nr 85-263; „Express Poznański” 1950 nr 1155-1333; „Express Wieczorny” 1950 nr 84-263.

16. Młody wiatr. Opowiadania. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy [1950], 170 s. Wyd. 2 tamże 1951. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

Zawartość

Od autora; Kolorowy krawat; Historia o szynce i butach; Dom ciotki Anieli; Historia o komecie; Syn nieprawego łoża; Spotkanie w tunelu; Białe gołębie.

Przekłady

niderlandzki

opowiadania Dom ciotki Anieli. W: Meesters der Poolse Vertelkunst. [Wybór i przekł.] W.A. Maijer. Amsterdam 1959, wyd. 2 tamże 1964.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

17. Pawilon pod sosnami. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Bielsko, Teatr Polski 1951. Wyd. Warszawa 1951, 58 s., powielone Warszawa: Czytelnik 1951, 73 s.

18. Prawi dziedzice. Z walk wyzwoleńczych chłopów na Opolszczyźnie. Sztuka w 1 akcie (2 odsłonach). „Praca Świetlicowa” 1952 nr 11 s. 48-63, nr 12 s. 45-57. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1953, 57 s. Przedruk w: Za wspólną sprawę robotników i chłopów. Warszawa 1954.

19. Trylogia historyczna o Krzysztofie Arciszewskim. [Cykl powieściowy]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953.

Tytuł cyklu od 1960.

[Cz. 1]. Wiosna admirała. T. 1/2. 1953, 356 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 poprawione z przypisami i pod red. T. Jodełki 1955, 1957; wyd. 10 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976.

Wyd. bez tytułu cyklu.

Przekłady

niderlandzki

[Przeł.] W. Maijer. 1956.

[Cz. 2]. Muszkieter z Itamariki. 1955, 312 s. Wyd. 2 z przypisami i pod red. T. Jodełki 1956.

Wydanie bez tytułu cyklu, — Dotyczy K. Arciszewskiego.

Przekłady

niderlandzki

[Przeł.] W. Maijer. 1956.

[Cz. 3]. Królestwo pychy. 1958, 565 s.

Wydanie bez tytułu cyklu.

Przekłady

rosyjski

Korolestvo spesi. [Przeł.] L. Jakovleva. Moskva 1961.

Wyd. łączne cz. 1-2 pt. Trylogia historyczna o Krzysztofie Arciszewskim. Cz. 1. Wiosna admirała. Powieść historyczna; Cz. 2. Muszkieter z Itamariki. Powieść historyczno-kolonialna. T. 1-2. 1960, 392 + 349 s. Wyd. nast. łącznie z Cz. 3. Królestwo pychy. Powieść historyczna tamże: 1965, 417 + 389 + 625 s., 1968, 1972, pt. Wiosna admirała. Trylogia historyczna o Krzysztofie Arciszewskim: 1975, 1980.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

20. Jedna ojczyzna. (Powrót Krzysztofa). Sztuka historyczna w 5 aktach. „Dialog” 1956 nr 8 s. 3-42.

Dotyczy K. Arciszewskiego.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

21. Wódz i wygnaniec. O Krzysztofie Arciszewskim i jego czasach. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957, 297 s.

22. Zielone złoto. Kartki z podróży [po Brazylii]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1960, 237 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

23. Niebieskie ptaki. Opowieść w dwunastu gawędach. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961 [właśc. 1960], 270 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1964; wyd. [poszerzone] pt. Niebieskie ptaki i inne opowiadania. Warszawa: Nasza Księgarnia 1981, 281 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. ↑, — oraz: Podchorążowie profesora Chmary; Próg dojrzałości; Duch Słowackiego; Miłość i bęben; Szaleństwo panny Teresy. — W wyd. z 1981 dodano: Uliczka białych gołębi; Szczur; Jacek; Opowiadanie Jacka; Mercedes; pominięto: Dom ciotki Anieli.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Dwie Ewy. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Grudziądz, Teatr Ziemi Pomorskiej 1962. Wyd. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 103 s.

25. Kolorowe podróże. Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej (1957-1961), do Ameryki Północnej (1958) i do Japonii (1961). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964, 261 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1968, 328 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

26. Malowane życie. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 235 s.

Przekłady

macedoński

Život vo boi. [Przeł.] P. Nakovski. Skopje 1973.

niemiecki

Die Beichte eines Junggesellen. [Przeł.] K. Kelm. Berlin 1970.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

27. Wieliczka. [Album]. Tekst: M. Rusinek. Zdjęcia: M. Rusinek-Kwilecka. Warszawa: Sport i Turystyka 1968, 28 s.

28. Opowieści niezmyślone. Wspomnienia literackie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 526 s. Wyd. 2 t. 1-2 tamże 1975, 365 + 287 s.

Wspomnienia literackie i teatralne z okresu 20-lecia międzywojennego.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

29. Dzika plaża. Opowieść wiarygodna o egzotycznych przygodach pana Jana. [Opowiadania]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 159 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1974, wyd. 4 1978. Przedruk zob. poz. ↑.

Zawartość

Spotkanie nad jeziorem; Dzika plaża; Wenecka północ; Podróż na tamten świat; Japońskie odwiedziny; Czarna dziewczyna.

Przekłady

bułgarski

Pustiât plaž. [Przeł.] O. Todorov. Sofiâ 1972.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

30. Ziemia Kopernika. [Album]. Tekst: M. Rusinek. Zdjęcia: M. Rusinek-Kwilecka. Warszawa: Sport i Turystyka 1972, 233 s.

Przekłady

angielski

Land of Nicholas Copernicus. [Przeł.] A.J. Jordan. New York 1973.
Land of Nicholas Copernicus. [Przeł.] D. Welsh. Warsaw 1973.

bułgarski

Zemâta na Kopernik. [Przeł.] M. Atanasova. Sofiâ 1972.

rumuński

Pe urmele lui Copernic. [Przeł.] N. Mareş. Bucureşti 1973.

szwedzki

Copernicus. Världsalltets upptäckare. [Przeł.] A. Ohlmarks. Stockholm 1973.

węgierski

Kopernikusz. [Przeł.] D. Csaba. Budapest 1973.

31. Raj nie utracony. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 336 s. Wyd. 2 tamże 1981.

Przekłady

rosyjski

Nepoterjannyj raj. [Przeł.:] G. Aksenova, A. Granat. Moskva 1983.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

32. Moja wieża Babel. [Szkice literackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1982, 285 s.

Zawartość

Pierwsze słowo autora. — Cz. I. Dzieje Polskiej Akademii Literatury. — Cz. II. Z historii światowego Pen-Clubu. — Cz. III. Spotkania z duchami. — Cz. IV. Spowiedź Autora. — Cz. V. Polski SEC. — Cz. VI. Na trybunach zagranicznych. — Drugie słowo autora. — Aneks.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

33. Opowiadania zebrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1987, 605 s.

Zawartość

Wstęp, — Z barykady w dolinę głodu [poz. ↑]. — Dzika plaża [poz. ↑]. — Niebieskie ptaki [poz. ↑, ↑ (wyd. 1)]. — Inne opowiadania: z poz. ↑ (wyd. 1981): Uliczka białych gołębi; Szczur; Jacek; Opowiadanie Jacka, — oraz: Dwa listy; Próg kosmosu; Niebezpieczny lot; Grobowiec faraona; Ślubny bukiet.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

34. Klub Pod Czarną Podkową. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1989, 162 s.

Przekłady

1. E. Labiche: Słomkowy kapelusz. Krotochwila w 3 aktach. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr 1947.
2. E. Scribe: Szklanka wody. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczenie: M. Rusinek, [K. Woyciechowski] S. Ostoja. Wystawienie: Olsztyn, Teatr Miejski im. S. Jaracza 1948. Telewizja Polska 1962.

Prace redakcyjne

1. O sztuce tłumaczenia. Praca zbiorowa pod red. M. Rusinka. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, 559 s.
Materiały ze Studium Przekładowego organizowanego przez Polski PEN Club w latach 1950-1953.
2. Littérature polonaise. Red. M. Rusinek. [Warszawa:] Ministère de la Culture et des Beaux-Arts [1972], 56 s.
3. PEN Club Polski. 1925-1975. [Red. M. Rusinek]. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Pen Clubu 1975, 174 s.
Tytuł na okładce: Polski Pen Club. 1925-1975; tekst w języku polskim i angielskim.
4. Polski SEC. Centre Polonais de la Société Européenne de Culture. Red. M. Rusinek. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Société Européenne de Culture 1981-1990.
Tekst w języku polskim i francuskim.

— Trzydziestolecie Société Européenne de Culture. Przeł.: B. Grzegorzewska, J. Lisowski, W. Sieroszewski. 1981, 170 s.

— 1976-1986. Przeł. B. Grzegorzewska. 1986, 144 s.

— 1986-1990. Przeł. B. Grzegorzewska. 1990, 155 s.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1958, 1979, 1988, 1999.

Wywiady

• Michał Rusinek o swoim bohaterze, Piotrze Ożeluchu. Rozm. A. Galis. „Tygodnik Ilustrowany” 1934, przedruk w: A. Galis: Poszukiwacz prawdziwej rozmowy. Warszawa 1977.
• Rozmowa z Michałem Rusinkiem. Rozm. H. Jezierski. „Argumenty” 1970 nr 22.
• W. Wiśniewski: Michał Rusinek: O ludziach przyjaznych. W tegoż: Tego nie dowiecie się w szkole. Warszawa 1983, przedruk w tegoż: Szukam człowieka. Poznań 1986.
• Nie cierpię książek cudacznych. Rozm. S. Atlas. „Tygodnik Kulturalny” 1985 nr 7.

Słowniki i bibliografie

• S. Furmanik, J. Sosińska: Bibliografia utworów Michała Rusinka. W: Michał Rusinek. XXXV-lecie pracy twórczej. Warszawa 1959.
• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (W. Maciąg).

Ogólne

Książki

• Michał Rusinek. XXXV-lecie pracy twórczej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959, 54 s. [tu artykuły i wspomnienia: A. Olcha: Michał Rusinek, pisarz i działacz; S. Furmanik: Szkic do portretu; W. Natanson: Nowoczesna trylogia historyczna; M. Lepecki: Na marginesie „Muszkietera z Itamariki”; M. Kościelniak: Wspomnienie z obozu; Głosy krytyki o utworach Michała Rusinka].
• W. Sadkowski: Rusinek. Warszawa: Agencja Autorska 1971, 52 s., przekł. francuski: [Przeł.] B. Grzegorzewska. Varsovie 1985.

Artykuły

• S. Papée: Trzy spojrzenia Michała Rusinka. „Dziennik Literacki” 1947 nr 9.
• A. Hamerliński: Michał Rusinek. „Tygodnik Kulturalny” 1966 nr 51.
• M. Gałęzowski: Michał Rusinek. W tegoż: Wierni Polsce. Warszawa 2005.

Burza nad brukiem

• E. Breiter. „Wiadomości Literackie” 1932 nr 22.
• F. Ciepliński. „Droga” 1932 nr 7/8.
• J.E. Płomieński. „Przegląd Humanistyczny” 1932 z. 2/3, przedruk w tegoż: Szukanie współczesności. Warszawa 1934.
• J. Lorentowicz: O powieści Michała Rusinka. „Świat” 1934 nr 13 [dot. też: Człowiek z bramy].
• K.W. Zawodziński: Między Kadenem a Dąbrowską. W tegoż: Blaski i nędze realizmu powieściowego w latach ostatnich. Warszawa 1937 [dot. też: Człowiek z bramy].
• A. Hamerliński: Wznowienie książek Michała Rusinka. „Orka” 1959 nr 24 [dot. też: Człowiek z bramy].
• T. Jodełka: Historyczna powieść współczesna Michała Rusinka. „Nowe Książki” 1959 nr 8.
Go back to position Wróć do pozycji

Człowiek z bramy

• E. Breiter: Dzieje Piotra Ożelucha. „Wiadomości Literackie” 1934 nr 19.
• S. Dzikowski. „Nowa Książka” 1934 z. 4.
• Z. Kowalski: Laur faszystowski i ćwieki. „Lewar” 1934 nr 5.
• J. Lorentowicz: O powieści Michała Rusinka. „Świat” 1934 nr 13 [dot. też: Burza nad brukiem].
• L. Pomirowski: Nowa powieść Michała Rusinka. „Pion” 1934 nr 14.
• J. Szczawiej. Powst. 1934. Druk w tegoż: Laur i cierń. Warszawa 1977.
• K.W. Zawodziński: Między Kadenem a Dąbrowską. W tegoż: Blaski i nędze realizmu powieściowego w latach ostatnich. Warszawa 1937 [dot. też: Burza nad brukiem].
• A. Hamerliński: Wznowienie książek Michała Rusinka. „Orka” 1959 nr 24 [dot. też: Burza nad brukiem].
Go back to position Wróć do pozycji

Pluton z Dzikiej Łąki

• E. Breiter. „Wiadomości Literackie” 1937 nr 12.
• K. Czachowski. „Pion” 1937 nr 10.
• L. Pomirowski. „Tygodnik Ilustrowany” 1937 nr 18.
• K. Czachowski. „Warszawa” 1946 nr 5.
Go back to position Wróć do pozycji

Ziemia miodem płynąca

• E. Breiter: Ziemia urzędnicza. „Wiadomości Literackie” 1939 nr 15.
• M. Dąbrowska. „Wiadomości Literackie” 1939 nr 7.
• A. Jesionowski: Spowiedź porządnego człowieka. „Kultura” 1939 nr 10.
• R. Kołoniecki: Kariera Ignacego Nawrota. „Pion” 1939 nr 10.
• W. Kubacki. „Nowa Książka” 1939 z. 2.
• K. Czachowski. „Nowiny Literackie” 1947 nr 21.
Go back to position Wróć do pozycji

Prawo jesieni

• A. Braun. „Kuźnica” 1947 nr 41.
• H. Markiewicz: Prawo jesieni i prawo historii. „Odrodzenie” 1947 nr 51/52.
• S. Papée: Dobry romans Rusinka. „Dziennik Literacki” 1947 nr 19.
• M. Piechal. „Robotnik” 1947 nr 181.
• W. Żukrowski: Powieść o pustym gnieździe. „Tygodnik Powszechny” 1949 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Z barykady w dolinę głodu

• K. Czachowski: Nowa książka Michała Rusinka. „Rzeczpospolita” 1946 nr 76.
• J. Frühling: Dokument wstrząsająco-prawdziwy. „Dziennik Polski” 1946 nr 90.
• W. Mach: Z doliny głodu w dzień dzisiejszy. „Odrodzenie” 1946 nr 13, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Warszawa 1971.
• H. Vogler: Dwa dokumenty. „Twórczość” 1946 nr 11.
• J. Szczawiej: Kto powie inaczej: skłamie; Wiosna admirała. W tegoż: Owoc dobrego i złego. Warszawa 1959 [dot. także: Wiosna admirała].
Go back to position Wróć do pozycji

Igraszki nieba

• Z. Lichniak. „Przegląd Powszechny” 1948 nr 10.
• J. Pytlakowski: Niedokończone dzieje ludzkie. „Nowiny Literackie” 1948 nr 42.
Go back to position Wróć do pozycji

Młody wiatr

• J. Maciejewski. „Nowa Kultura” 1951 nr 26.
Go back to position Wróć do pozycji

Trylogia historyczna o Krzysztofie Arciszewskim

• J.N. Kłosowski: Szaraki i karmazyny. „Kultura i Życie” 1953 nr 45 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• K. Budzyk, W. Natanson: Dwugłos o Rusinku. „Twórczość” 1954 z. 12, przedruk w: W. Natanson: Moje przygody literackie. Poznań 1972 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• B. Dudziński: Powieść o Krzysztofie Arciszewskim. „Nowa Kultura” 1954 nr 16 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• Z. Pędziński: Czy prawdziwe zwycięstwo? „Tygodnik Powszechny” 1954 nr 18 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• S. Zaliwski: Opowieść o Krzysztofie Arciszewskim. „Tygodnik Demokratyczny” 1954 nr 5 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• J. Dworzaczkowa: Zbyt beztroski stosunek do prawdy historycznej. „Problemy” 1955 nr 10, polemika: T. Jodełka: O „Wiośnie admirała”. „Problemy” 1956 nr 1, J. Topolski: Historyk ma także prawo oceniać powieści historyczne. „Problemy” 1956 nr 2 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała].
• M. Grabowska: Powieść historyczna Rusinka. „Nowa Kultura” 1955 nr 33 [dot. Cz. 2. Muszkieter z Itamariki].
• W. Natanson. „Twórczość” 1955 nr 10, przedruk w tegoż: Moje przygody literackie. Poznań 1972 [dot. Cz. 2. Muszkieter z Itamariki].
• J. Skórnicki. „Życie Literackie” 1955 nr 40 [dot. Cz. 2. Muszkieter z Itamariki].
• J. Malińska: Królestwo banału, czyli o powieści historycznej. „Nowa Kultura” 1958 nr 26 [dot. Cz. 3. Królestwo pychy].
• W. Natanson: Tureckie plany króla Władysława. „Twórczość” 1958 nr 10, przedruk w tegoż: Moje przygody literackie. Poznań 1972 [dot. Cz. 3. Królestwo pychy].
• M. Ruszczyc: Mit i prawda o Rzeczypospolitej kozackich wojen. „Orka” 1958 nr 30 [dot. Cz. 3. Królestwo pychy].
• S. Sapało: Prawda historyczna i „pokrzepienie serc”. „Tygodnik Demokratyczny” 1958 nr 28 [dot. Cz. 3. Królestwo pychy].
• [Z. Żabicki] (z.ż.): Romans profesorski. „Życie Literackie” 1958 nr 40 [dot. Cz. 3. Królestwo pychy].
• J. Szczawiej: Kto powie inaczej: skłamie; Wiosna admirała. W tegoż: Owoc dobrego i złego. Warszawa 1959 [dot. Cz. 1. Wiosna admirała; także: Z barykady w dolinę głodu].
• Z. Pędziński: W szkole Kraszewskiego. „Tygodnik Kulturalny” 1965 nr 43.
• W. Natanson: O Krzysztofie Arciszewskim. W tegoż: Moje przygody literackie. Poznań 1972.
Go back to position Wróć do pozycji

Jedna ojczyzna

• W. Natanson. „Teatr” 1956 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Zielone złoto

• W. Billip: Dla młodzieży? „Nowe Książki” 1960 nr 22.
Go back to position Wróć do pozycji

Niebieskie ptaki

• W. Natanson: „Życie Literackie” 1961 nr 33.
• W. Natanson: Opowieść narastająca. „Nowa Kultura” 1961 nr 9.
• Z. Skierski: Książka, w której bije serce. „Słowo Powszechne” 1961 nr 59.
• J. Maruszewski: Opowiadania dalekie i bliższe. „Nowe Książki” 1981 nr 14 [dot. wyd. poszerzonego pt. Niebieskie ptaki i inne opowiadania].
Go back to position Wróć do pozycji

Kolorowe podróże

• W. Sadkowski: Rusinka notatnik podróżny. „Nowe Książki” 1968 nr 23.
Go back to position Wróć do pozycji

Malowane życie

• L.M. Bartelski. „Kultura” 1965 nr 37.
• A. Chruszczyński: W jakim kolorze? „Tygodnik Kulturalny” 1965 nr 46.
• K. Dąbrowska: Malowane od niechcenia. „Twórczość” 1965 z. 10.
• H. Zaworska: Proza bezpretensjonalna. „Nowe Książki” 1965 nr 17, przedruk w: Proza, poezja 1965. Warszawa 1966.
Go back to position Wróć do pozycji

Opowieści niezmyślone

• M. Kaflik: Czas ocalony. „Kierunki” 1969 nr 50.
• Z. Kwiatkowski: Pisarz i urzędnik doskonały. „Życie Literackie” 1969 nr 44.
• L.M. Bartelski: Warszawa literacka. „Widnokręgi” 1970 nr 1.
• W. Natanson: Obóz, Kraków, podróże. „Twórczość” 1970 nr 4.
• W. Sadkowski: Wspomnienia literackie Rusinka. „Nowe Książki” 1970 nr 5.
• J. Termer: Życiorys pisarza. „Kultura” 1970 nr 46.
• J. Koprowski: Wspomnienia Rusinka. „Literatura” 1975 nr 41.
• W. Natanson: Beletrysta pamiętnikarzem. „Nowe Książki” 1975 nr 24.
Go back to position Wróć do pozycji

Dzika plaża

• A. Hamerliński: Skromny plon wielkich wojażów. „Tygodnik Kulturalny” 1971 nr 6.
• W. Natanson: Akcenty psychologiczne. „Kultura” 1971 nr 8.
Go back to position Wróć do pozycji

Raj nie utracony

• T. Błażejewski: Romans heroiczno-miłosny. „Życie Literackie” 1980 nr 17, przedruk w tegoż: Literatura jak literatura. Łódź 1987.
• J. Koprowski: Romans na cztery fajerki. „Nowe Książki” 1980 nr 6.
Go back to position Wróć do pozycji

Moja wieża Babel

• W. Smaszcz: Spotkania w czasie. „Kierunki” 1983 nr 21.
• W. Szturc: Michała Rusinka świadectwa z przeszłości PAL i PEN-Clubu. „Nowe Książki” 1984 nr 3.
Go back to position Wróć do pozycji

Opowiadania zebrane

• M. Jentys: Nie zamknięty rachunek. „Nowe Książki” 1987 nr 10.
• J. Koprowski: Nad tekstami Rusinka. „Perspektywy” 1987 nr 33.
• T.J. Żółciński: Opowieści wiarygodne. „Słowo Powszechne” 1987 nr 187.
• T. Olszewski: Wierność tradycji. „Życie Literackie” 1988 nr 7.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO