RUDNICKI Lucjan

Urodzony 2 stycznia 1882 w Sulejowie pod Piotrkowem Trybunalskim; syn Wojciecha Rudnickiego, czeladnika młynarskiego, i Klementyny z Okrasińskich. Uczęszczał do czteroklasowej szkoły ludowej w Sulejowie (1890-95), następnie uzupełniał wykształcenie jako samouk. Po ukończeniu szkoły był pomocnikiem murarskim i terminował u stolarza. W 1898 przeniósł się do Łodzi, gdzie pracował jako robotnik w Widzewskiej Manufakturze Heinzla i Kunitzera. W maju 1898 został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Debiutował w tymże roku jako współautor korespondencji z Widzewa, opublikowanej w nielegalnym „Robotniku” (nr 29, w dziale Łódź). Od 1900 pracował w fabryce Silbersteina, skąd w 1902 został usunięty. Zajął się zawodową działalnością rewolucyjną (pod pseudonimami: Pytel, Mały, Ludwik). Oddelegowany do Sosnowca w Zagłębiu Dąbrowskim, pracował jako stróż w kopalni, wkrótce zwolniony z pracy, przedostał się do Krakowa, gdzie został aresztowany za nielegalne przekroczenie granicy. Po zwolnieniu pracował krótko w Białej, po czym powrócił do Sulejowa, gdzie zaczął pracować jako stolarz. Aresztowany w kwietniu 1903 za działalność agitatorską i kolportowanie nielegalnych wydawnictw, był przez półtora roku więziony w Piotrkowie Trybunalskim i Sieradzu, a następnie zesłany na trzy lata do guberni archangielskiej i osiedlony we wsi Kopaczewo. Po kilku tygodniach zbiegł i pod przybranym nazwiskiem kontynuował pracę konspiracyjną kolejno w Radomiu, Częstochowie (tu zainicjował wydawanie organu Częstochowskiego Komitetu Robotniczego PPS „Świt”, maj 1905), Kielcach, Białymstoku i Sosnowcu. Aresztowany ponownie w sierpniu 1905, podczas próby nielegalnego przedostania się na Górny Śląsk, do października przebywał w więzieniach w Piotrkowie, później w Kaliszu. Po wypuszczeniu na wolność, w 1907 wstąpił do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). W tymże roku ożenił się z Marią Szukiewicz, działaczką PPS, i wyjechał wraz z żoną do Bremy, gdzie pracował jako robotnik. Był sekretarzem Stowarzyszenia Socjalistów Polskich w Bremie. Pisywał okazjonalnie korespondencje do „Gazety Robotniczej”, katowickiego organu PPS. Po powrocie do kraju, w 1908 podjął pracę konspiracyjną w Sosnowcu; zagrożony aresztowaniem wyjechał do Kijowa, gdzie m.in. był nauczycielem w nielegalnej polskiej szkole bezwyznaniowej. Około 1910 został powołany do armii rosyjskiej i wcielony do 20. Halickiego Pułku Piechoty. W 1912, po krótkim pobycie w Łodzi, osiedlił się na stałe w Warszawie i zaczął pracować jako brukarz w Zarządzie Miejskim. Powrócił do działalności politycznej z ramienia Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Uczestniczył w pracach stowarzyszeń kulturalno-oświatowych, Towarzystwa Abstynentów „Przyszłość” i Towarzystwa Szerzenia Wiedzy Handlowej i Przemysłowej (był członkiem zarządu). Od grudnia 1913 do stycznia 1914 redagował legalny tygodnik społeczny i literacki „Nowy Głos”. W 1916 współpracował z wydawanym przez SDKPiL legalnym czasopismem „Nasza Sprawa”, w którym (pod pseudonimami: L.Rud., L.R., Alojzy Krawczyński, A.K., Kr.) publikował artykuły społeczne i zawodowe. W listopadzie tegoż roku, za wystąpienia przeciw Niemcom, został aresztowany i osadzony w obozie w Szczypiornie, potem w Havelbergu. Po zwolnieniu powrócił do działalności politycznej, za co został ponownie aresztowany i od listopada 1917 do listopada 1918 był więziony w obozie w Modlinie. Po zwolnieniu pracował w Zarządzie Miejskim Warszawy, najpierw jako pracownik biurowy, potem starszy referent Wydziału Budowy Dróg i Mostów. Po zjednoczeniu SDKPiL i PPS-Lewicy w grudniu 1918 w Komunistyczną Partię Robotniczą Polski (od 1925 Komunistyczna Partia Polski) był jej członkiem (do rozwiązania partii w 1938). Nabyta w więzieniach i obozach wada słuchu uniemożliwiła mu dalszą aktywność polityczną. Zajął się twórczością literacką i publicystyczną; w 1924-25 należał do redakcji pisma „Głos Niezależnego Chłopa”; w piśmie tym zamieszczał liczne felietony. W 1920 wydał powieść Odrodzenie, będącą debiutem literackim. W 1925-26 współpracował z pismami Niezależnej Partii Chłopskiej „Walka Ludu”, „Walka Chłopska”, „Walka Wsi”, „Walka Pracy”, „Niezależny Chłop”, „Niezależny Oracz”, publikując artykuły publicystyczne (podpisane: F. Krawczyk, A. Darecki, Kazimierz Lubiński, K. Lubieński, K.L.). Następnie uczestniczył w redagowaniu i wydawaniu nielegalnych i legalnych publikacji lewicowych. Dorywczo pracował jako kontroler podatkowy warszawskich kin. W 1933 przeszedł na wcześniejszą emeryturę i osiadł w Sulejowie. W czasie okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Sulejowie. Od stycznia 1940 do jesieni 1943 ukrywał się, pracując jako robotnik rolny w Klarysewie pod Warszawą. Następnie był woźnym w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych (PZUW) w Warszawie. Od stycznia 1942 należał do Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i współdziałał z Gwardią Ludową i Związkiem Walki Młodych. Od stycznia do maja 1945 zajmował stanowisko burmistrza Sulejowa i sekretarza zorganizowanego przez siebie Komitetu Miejskiego PPR. Przeniesiony służbowo do Katowic, od czerwca do grudnia 1946 pełnił funkcję kierownika biura propagandy Centralnego Zarządu Przemysłu Hutniczego, po czym był referentem propagandy PZUW w Warszawie. Powrócił do pracy literackiej. Od 1948 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich), w następnych latach wchodził w skład zarządu Oddziału Warszawskiego. W 1952-56 był posłem na Sejm. W 1957 został współzałożycielem, a następnie członkiem Zarządu Głównego (potem członkiem honorowym) Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli. Pracował nad kontynuacją wspomnieniowej powieści Stare i nowe. Za twórczość literacką otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia (1966). Odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1948) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1952). Zmarł 8 czerwca 1968 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.