BIO
Urodzony 4 listopada 1932 we Lwowie; syn Franciszka Roszki, oficera (zginął w 1939), i Anny z Tatarzyńskich. W okresie II wojny światowej początkowo nadal przebywał we Lwowie, a następnie w Muszynie (Nowosądeckie). W 1945 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie. W tym okresie drukował swoje pierwsze utwory w czasopiśmie „Młoda Rzeczpospolita” i „Świat Przygód”. Po zdaniu w 1949 matury studiował polonistykę, a następnie dziennikarstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ); w 1954 uzyskał magisterium. Równocześnie od 1951 pracował jako dziennikarz: najpierw był zatrudniony w „Dzienniku Polskim” w Krakowie, w 1952 w redakcji pisma Związku Młodzieży Polskiej „Pokolenie” w Warszawie, a w 1953-68 ponownie w „Dzienniku Polskim”, na którego łamach drukował artykuły i reportaże. W 1952-56 był członkiem Koła Młodych przy Związku Literatów Polskich (ZLP) w Krakowie. W 1954 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W 1955 zawarł związek małżeński z Bronisławą Janicką, dziennikarką (rozwód 1965). Został wyróżniony w 1957 i 1962 za twórczość reportażową nagrodą im. J. Bruna, przyznawaną przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich (SDP). W 1959-80 (od 1970 jako członek redakcji) współpracował z tygodnikiem „Przekrój”, w którym drukował m.in. reportaże. W 1960 za działalność społeczną i kulturalną otrzymał Złotą Odznakę miasta Krakowa. W 1966 został członkiem ZLP. W 1967 zawarł związek małżeński z Anną Kopczyńską, inżynier rolnictwa. W 1967-68 pracował w Ośrodku Krakowskim Telewizji Polskiej. Artykuły, reportaże, felietony i recenzje drukował w tym czasie m.in. na łamach pisma „Życie Literackie” (1970, 1975, 1977, 1980-87), „Gazeta Krakowska” (1974-85, z przerwami, w 1975-80 pt. „Gazeta Południowa”; w 1972-81 cykl felietonów pt. Moje trzy grosze) i „Kontrasty” (Białystok, 1978, 1981, 1985-89; tu m.in. opowieści historyczne). W 1972-84 był starszym wykładowcą w Dziennikarskim Studium Podyplomowym przy Instytucie Filologii Polskiej UJ, a w 1974-76 także w Instytucie Nauk Politycznych UJ. W 1973-81 był prezesem Klubu Reportażu przy Zarządzie Głównym SDP. W 1974 zamieszkał w odrestaurowanym przez siebie dworku w Bolechowicach pod Krakowem (w 1985 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki dla użytkowników obiektów zabytkowych). W 1976 otrzymał nagrodę im. B. Prusa, w 1979 nagrodę miasta Krakowa w dziedzinie upowszechniania kultury. W 1982-83 wchodził w skład kolegium redakcyjnego pisma „Przegląd Tygodniowy” (drukował tu także artykuły, felietony, m.in. w 1982-83 cykl pt. Moje trzy grosze, a w 1986 pt. Listy spod Wawelu). W 1983 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury. Odbył wiele podróży zagranicznych, m.in. kilkakrotnie do Wiednia (1983-84), Paryża (1985), pod Samosierrę w Hiszpanii (1988). W 1983-86 pełnił funkcję wiceprezesa nowego ZLP, a następnie do 1989 prezesa Klubu Literatury Faktu przy Związku. W 1986 był członkiem Komisji Kultury Komitetu Centralnego PZPR. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim (1978) i Krzyżem Oficerskim (1986) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 18 lutego 1995 w Bolechowicach; pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Twórczość
1. Ilość, jakość, oszczędność. Metoda Stefana Lorenca. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 37 s.
2. Nasze Podhale. [Reportaże; autorzy:] Z. Dudzik, B. Rajca, J. Roszko. Kraków: Wojewódzki Komitet Frontu Narodowego 1954, 97 s.
3. Po ziemi krakowskiej szlakiem sześciolatki. Reportaże. Zdjęcia: H. Makarewicz, W. Piotrowski. Kraków: Wojewódzki Komitet Frontu Narodowego 1954, 110 s.
4. [Piętnaście] XV lat spółdzielczości pracy ziemi krakowskiej (1945-1960). [Autorzy:] L. Marcinik, J. Roszko. W. Wierzewski. Warszawa: CRS [Centralna Rolnicza Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”] 1960, 360 s.
5. Zaułek sześciu wieków. [Opowiadania; współautor:] S. Bratkowski. Warszawa: Iskry 1963, 291 s.
Zawartość
6. Nie będzie balu dla weteranów. [Reportaże; współautor:] S. Bratkowski. Warszawa: Iskry 1964, 174 s.
7. Bez korony. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1965, 259 s.
Nagrody
8. Ostatki staropolskie. [Reportażowa monografia Jędrzejowa; autorzy:] J. Roszko, S. Bratkowski. Warszawa: Czytelnik 1966, 193 s.
9. Palenie Judaszów. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1966, 216 s.
10. Brzegami Popradu. [Album; tekst] J. Roszko. Zdjęcia: H. Hermanowicz. Warszawa: Sport i Turystyka 1967, 118 s. Wyd. 2 tamże 1973.
12. Milowy krok. [Reportaże]. Warszawa: Książka i Wiedza 1970, 184 s.
13. Pogański książę silny wielce. Warszawa: Iskry 1970, 388 s.
14. Romantyczni. [Powieść]. Powst. 1970. Druk fragmentów „Życie Literackie” 1970 nr 46.
Nagrody
15. Jak na Zawiszy. Reportaże z Sądecczyzny. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 209 s.
16. Stary Sącz. Średniowieczna perła Beskidu. Kraków: Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Starym Sączu 1971, 61 s.
17. Zawał. Warszawa: Czytelnik 1972, 132 s.
18. Kraków. [Album]. Ilustracje: H. Hermanowicz. Tekst: J. Roszko. Warszawa: Sport i Turystyka 1973, 27 s. + [42] k. ilustracji.
19. Kolebka Siemowita. Warszawa: Iskry 1974, 424 s.
20. Od deski do deski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 214 s. Wyd. nast. Warszawa: Stowarzyszenie Księgarzy Polskich 1986.
21. Prawda o górniku Pstrowskim. Warszawa: Iskry 1975, 101 s.
22. Huta im. Lenina. 25 lat największego polskiego kombinatu metaluricznego. Tekst: J. Roszko, J. Choma. [Nowa Huta:] Ośrodek Informacji i Propagandy Huty im. Lenina. 1976, [86] k.
23. Trzynaście portretów. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1976, 220 s.
24. Romantyka małych portów. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 241 s.
25. Wierzynek i jego sąsiedzi. [Opowieść historyczna]. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980, 95 s.
26. Piołun z hymnu. (Tematy polskie). Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 179 s.
27. Collegium Maius i jego lokatorzy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 149 s.
28. Ostatni rycerz Europy. Katowice: Śląsk 1984, 465 s.
29. Awanturnik nieśmiertelny. Maurycy Beniowski. [Biografia]. Katowice: Śląsk 1989, 309 s.
30. Westerplatte broni się jeszcze. [Powieść dokumentalna]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 260 s.
Nagrody
Przekłady
Prace redakcyjne
T. 1. Niezadowoleni i entuzjaści. 1931-1939. Wstęp J. Roszko. Komentarz: D. Kołodziejczyk. 1990, 695 s.
T. 2. Powrót do Soplicowa. 1940-1948. Komentarz: D. Kołodziejczyk. 1990, 455 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN ok. 1970, 1988.
