BIO

Urodzony 4 września 1925 w Susznie (Tarnopolskie) w rodzinie ziemiańskiej; syn Jana Rostworowskiego i Jadwigi z Wańkowiczów. Naukę w zakresie szkoły podstawowej pobierał w domu. Od 1937 uczęszczał do gimnazjum braci Abrahamowiczów we Lwowie, gdzie ukończył dwie klasy i zdał egzamin do Korpusu Kadetów we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej mieszkał nadal we Lwowie, zajętym przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). W 1939-40 uczęszczał do sowieckiej dziesięciolatki we Lwowie i pracował jako chłopiec stajenny na torze wyścigów konnych na Persenkówce. Następnie przedostał się na teren okupacji niemieckiej i przebywał w Trzebieniu pod Kozienicami, gdzie jego ojciec był administratorem majątku Marii Zamoyskiej. Uczył się tam na tajnych kompletach gimnazjalnych; w marcu 1944 zdał maturę w zakonspirowanym Gimnazjum im. T. Rejtana w Warszawie. W lecie tegoż roku przebywał w Lublinie, gdzie też po wycofaniu się Niemców rozpoczął we wrześniu studia ekonomiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W lutym 1945 wyjechał do Krakowa i podjął studia w zakresie filozofii ścisłej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tymże roku debiutował jako poeta wierszem pt. Noc w przyczółku opublikowanym w „Walce”, dodatku „Dziennika Polskiego” (nr 107), oraz jako publicysta artykułem pt. Światopogląd młodych, zamieszczonym w „Tygodniku Powszechnym” (nr 8). W 1945-46 był członkiem grupy Zespół Literacki Inaczej, utworzonej przez byłych współpracowników „Walki”. W październiku 1946 przeniósł się do Puszczykowa pod Poznaniem. Kontynuował studia ekonomiczne na Uniwersytecie Poznańskim. Jednocześnie pracował zarobkowo jako referent Wydziału Rolnego w Okręgowym Zarządzie Państwowych Nieruchomości Ziemskich Ziemi Lubuskiej. W kwietniu 1947 przeniósł się do Warszawy, gdzie do kwietnia 1948 był zatrudniony w Klubie Poselskim Społeczno-Katolickim, jako sekretarz posła Aleksandra Bocheńskiego, i był sprawozdawcą sejmowym dziennika „Słowo Powszechne”. W tym samym czasie studiował socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie został zatrudniony w Spółce Wydawniczej PAX (potem w Stowarzyszeniu PAX); w 1948-56 pracował w redakcji „Dziś i jutro” kolejno jako redaktor techniczny, kierownik działu, sekretarz redakcji, a od sierpnia 1955 do zaprzestania wydawania tygodnika, redaktor naczelny. W 1950 otrzymał Literacką Nagrodę Młodych im. W. Pietrzaka. Od 1955 należał do Związku Literatów Polskich. W 1956 został członkiem zarządu Stowarzyszenia PAX i od listopada 1956 do marca 1962 był naczelnym redaktorem tygodnika „Kierunki”; z pismem tym współpracował do 1981. W czasie II Soboru Watykańskiego był korespondentem prasy Stowarzyszenia PAX. W 1962 ożenił się z Zofią Kułakowską, muzykologiem. W 1963 otrzymał Nagrodę im. W. Pietrzaka za twórczość publicystyczną. Od tegoż roku pracował w wydziale organizacyjnym Stowarzyszenia PAX; w 1962, 1965, 1968 był wybierany na członka Prezydium. W 1970 został przewodniczącym Rady Programowej powołanej przy Referacie Współpracy z Duchowieństwem Stowarzyszenia PAX. W 1975-77 i 1980-81 przebywał w Rzymie jako stały korespondent „Słowa Powszechnego”. W 1977-79 był kierownikiem redakcji literatury pięknej, przekładowej, a także zastępcą redaktora naczelnego w Instytucie Wydawniczym PAX. Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981, stanął po stronie ówcześnie członka Rady Państwa Ryszarda Reiffa, sprzeciwiającego się tej decyzji, i został zawieszony, a następnie w lipcu 1982 usunięty ze Stowarzyszenia PAX. Sporadycznie współpracował w następnych latach z miesięcznikiem „Królowa Apostołów”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim (1955) i Krzyżem Oficerskim (1957) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 8 listopada 1984 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim .

Twórczość

1. Wiersze. [B.m.:] Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza 1947, 45 s.

2. Czas dojrzewania. [Reportaże z życia parafii; współautor:] Z. Przetakiewicz. Warszawa 1949.

Informacja: Polski słownik biograficzny. T. 32. Cz. 2. (Z. 133). Wrocław 1990 (Z. Lichniak).

3. Smuga lata. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1951, 15 s.

4. Przeciw nocy. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1953, 29 s.

5. Czas niecierpliwych. Artykuły wybrane. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1962, 381 s.

Zawartość

Refleksje i riposty [tu m.in.: O nieudanej próbie dialogu; Chrześcjaństwo i postęp; „Pietrzak1958; Duża buźka; Rzeczpospolita ludzka]. — Szkice ideologiczne. — Reportaże. — Echa lektur: Gajcy; Spotkania z poezją [o J. Tuwimie]; Dzwony Nagasaki [recenzja: P. Nagai: Dzwony Nagasaki]; „Tak szybko i tak przez strumień” [recenzja: B. Brecht: Kaukaskie kredowe koło]; Nad „Patriotyzmem polskim” [B. Piaseckiego]; O czterech niepodobnych [dot. Z. Łączkowskiego, J. Szczawińskiego, J. Chałasińskiego, J.B. Duroselle’a]; Ostrzeżenie przed integryzmem; Błogosławiony skandal [dot. J. Dobraczyńskiego].

6. Znak solidarności. Korespondent soborowy o schemacie XIII. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1965, 146 s.

Przekłady

niemiecki

Im Aufbruch des Konzils. Betrachtungen zum II Vatikanum. [Przeł.] E. Goltzsch. Berlin 1969.

7. Słowo o PAX-ie. 1945-1956. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1968, 158 s. Wyd. 2 tamże 1968.

8. Dziwy prawdziwe. [Wiersze; autorzy:] K. Rostworowska-Morawska, M. Rostworowski. Warszawa: Novum 1984, 44 s. [Wyd. 2] tamże 1985.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1957.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Polski słownik biograficzny. T. 32. Cz. 2. (Z. 133). Wrocław 1990 (Z. Lichniak).
• „Rocznik Literacki 1984” wyd. 1991 (A. Biernacki).

Ogólne

Artykuły

W. Janicki: Nagroda publicystyczna Mikołaja Rostworowskiego. Kierunki 1963 nr 49.
Z. Lichniak: Pożegnanie przyjaciela. Kierunki 1984 nr 48.

Wiersze

M. Kurzyna: Debiut. Dziś i Jutro 1947 nr 45.
R. Sadowski: Wiersze” Nika Rostworowskiego. Słowo Powszechne 1947 nr 232.
S. Czernik. „Odra1948 nr 3.

Smuga lata

[A. Łaszowski] A. Gerard: Wiersze Mikołaja Rostworowskiego. Dziś i Jutro 1952 nr 43.

Przeciw nocy

J. Górski: Moje trzy grosze. Dziś i Jutro 1954 nr 15.
Z. Jastrzębski: Sprawy trudne i bliskie. Tygodnik Powszechny 1954 nr 6.
A. Włodek. „Życie Literackie1954 nr 43.

Czas niecierpliwych

A. Borkowska: Pasja wartościowania. Kierunki 1963 nr 27.
J. Chłopecki: Ślad obecności. Wrocławski Tygodnik Katolików 1963 nr 27.
M. Wrzeszcz: Ułamek dróg przebytych. Słowo Powszechne 1963 nr 187.

Słowo o PAX-ie

J. Pluta: Wokół PAXu. Nadodrze 1968 nr 17.
J. Szczawiński: O Pax-ie słowo prawdziwe. Wrocławski Tygodnik Katolików 1968 nr 27.