ROSENSTEIN Erna

Urodzona 17 maja 1913 we Lwowie; córka Maksymiliana Rosensteina, sędziego, i Anny ze Schragierów. Około 1918 wraz z rodziną przeniosła się do Krakowa. Uczęszczała do żeńskiego Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Krakowie. W tym okresie rozpoczęła współpracę z podziemnym ruchem komunistycznym. Po zdaniu w 1932 matury wyjechała do Wiednia, gdzie studiowała malarstwo w Wiener Frauer Akademie. Działała w komunistycznej organizacji Wiener Jungarbeiter Verband. W 1934-36 kontynuowała studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni Wojciecha Weissa. Współtworzyła stowarzyszenie artystyczne Grupa Krakowska. Współpracowała z Teatrem Artystów Cricot. Jednocześnie działała w Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (1930-47) i Komunistycznym Związku Młodzieży Polskiej (1935-38). Po wybuchu II wojny światowej, wyjechała do Lwowa zajętego wkrótce przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Podjęła działalność w tamtejszym Związku Plastyków. W 1940 wyszła za mąż za Allana Kosko, literata, tłumacza (rozwód 1943). W czasie okupacji niemieckiej znalazła się wraz z rodziną w getcie, skąd zbiegła i ukrywając się pod różnymi nazwiskami, przetrwała okres okupacji niemieckiej (także powstanie warszawskie) w Warszawie. Po zakończeniu wojny przez pewien czas przebywała w Częstochowie, gdzie pracowała jako nauczycielka i opiekunka dzieci, a następnie zamieszkała w Krakowie. W 1945 została członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). Kontynuowała twórczość malarską. Od 1949 należała do Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). Była członkiem założycielem reaktywowanego po wojnie stowarzyszenia artystycznego II Grupa Krakowska. W 1949 przeniosła się do Warszawy. W 1959 zawarła związek małżeński z Arturem Sandauerem, krytykiem literackim, tłumaczem. Rozwijała twórczość plastyczną w zakresie malarstwa, rysunku i książki artystycznej. Uczestniczyła wielokrotnie w wystawach sztuki nowoczesnej w kraju i za granicą. Debiutowała w 1960, opublikowanym na łamach dwutygodnika „Współczesność” przekładem z języka francuskiego recenzji Artura Sandauera, dotyczącej utworu Le Dernier de Justes André Schwartz-Barta, drukowanej w 1954 w „Lettres Nouvelles”. Równocześnie od lat zajmowała się twórczością poetycką; pierwszy wiersz pt. Nic opublikowała w 1970 w tygodniku „Życie Literackie” (nr 6); zamieszczała tu utwory poetyckie również w następnych latach (do 1990, z przerwami). Wiersze drukowała także m.in. w „Miesięczniku Literackim” (1970-75), „Kulturze” (1973-78, 1980), „Poezji” (1973, 1976, 1986-90) i „Piśmie Literacko-Artystycznym” (1984-85, 1987). W 1984 po rozwiązaniu ZPAP została członkiem Związku Malarzy i Grafików, w 1996 wstąpiła ponownie do ZPAP. Odbyła wiele podróży zagranicznych, m.in. do Republiki Federalnej Niemiec, USA, Austrii, Francji i Wielkiej Brytanii. W 1996 za twórczość malarską otrzymała nagrodę im. J. Cybisa, a w 1999 za całokształt twórczości artystycznej nagrodę literacką kwartalnika „Metafory”. Zmarła 10 listopada 2004 w Warszawie.