Mrowcewicz Krzysztof

BIO

Born on 12 May 1956 in Warsaw; son of the civil servant Włodzimierz Mrowcewicz and Kazimiera, née Gros. From 1971 he attended the Bolesław Limanowski Grammar School No. I in Warsaw, completing his advanced secondary education there in 1975. He subsequently studied Polish philology at the University of Warsaw (UW). He graduated with a master's degree in 1979, with his thesis Istnieć wobec Boga. Próba syntezy i analizy „Rytmów” Mikołaja Sępa Szarzyńskiego (Existing in the Presence of God: Towards a synthesis and analysis of Mikołaj Sęp Szaryński's "Rytmy" [Rhytyms]) earning a distinction. It was supervised by Prof. Janusz Pelc. The same year he joined the Intramural Doctoral Programme at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN), while also collaborating with its Department of Renaissance and Baroque Literature, where in 1983 he was employed as an assistant. He made his debut in 1979 with the article Kochanowski o filozofii (Kochanowski on Philosophy), which was published in the edited volume Poeta z Czarnolasu (The Poet from Czarnolas). He was awarded a doctoral degree in 1984 for his dissertation Antynomie wolności w poezji polskiej schyłku XVI wieku. (Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp Szarzyński) (Antinomies of Freedom in late sixteenth-century poetry: Jan Kochanowski and Mikołaj Sęp Szarzyński). It was supervised by Prof. Janusz Pelc. Mrowcewicz was subsequently appointed lecturer. Between 1984 and 1987, and again from 1993 to 1996, he collaborated with the Higher School of Agriculture and Education in Siedlce, where he lectured on Old Polish literature. From 1990 he lectured on contemporary literature at the Department of Theatre Studies at the Aleksander Zelwerowicz National Academy of Dramatic Art (which until 1996 was the State Theatre School – PWST) in Warsaw. He also lectured at the Faculty of Polish Philology (Polish Studies) at UW from 1991 to 2004 and at the Institute of Polish Culture at UW between 2001 and 2003. During this period he published essays and articles in "Pamiętnik Literacki" (1985, 1990 and 1992), "Ricerche Slavistische" (Rome, 1990), "Barok" (1995, 1999-2000, and 2005), "Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza" (2003), and "Notatki Płockie" (2004). He also published literary reviews in the periodicals "Tygodnik Polski" (1987-89) and "Ogród" (1991). In 1991, he was appointed to the Scientific Council of IBL PAN. From 1992 to 2006 he was director general of IBL PAN. In 2000, together with Adam Karpiński he founded the IBL PAN publication series Studia Staropolskie. Seria Nova (Old Polish Studies: Seria Nova) and Biblioteka Pisarzy Staropolskich (The Library of Old Polish Writers). He was also a member of the series' editorial committees. In 2002 he co-founded the Warsaw University of Humanities (which in 2002 was named after Bolesław Prus), serving as vice-rector and then, from 2007, as rector. He was awarded a habilitation degree from IBL PAN in 2005 for his study Trivium poetów polskich epoki baroku: klasycyzm – manieryzm – barok (The Trivium of Polish Baroque Poets: Classicism, Mannerism and the Baroque). In 2006, he was appointed senior lecturer and joined the European Literary Studies Research Team at IBL PAN. That year he was appointed tutor at the College of Inter-area Individual Studies in the Humanities and Social Sciences and the Collegium Invisible Scientific Society in Warsaw. In 2010, he was made associate professor at IBL PAN. In 2011, he became editor-in-chief of the Słownik polszczyzny XVI wieku (Dictionary of the Sixteenth-Century Polish Language). In 2014, he became president of the Akademia Humanistyczna (Humanities Academy) Foundation. He received the Gold Cross of Merit in 2016. He married Ewa Puchalska in 1981 and has two daughters with her: Joanna (b. 1984) and Emilia (b. 1985). He lives in Kanie Helenowskie, near Warsaw.

Twórczość

1. Czemu wolność mamy? Antynomie wolności w poezji Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1987, 294 s. Studia Staropolskie, 53.

Rozprawa doktorska.

See Studies

2. Starożytność – Oświecenie. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Warszawa: Stentor 1996, 366 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 1996, wyd. 3 1997, wyd. 4 1998, wyd. 5 1999, wyd. 6 1999, wyd. 7 2000.

See Studies

3. Starożytność – Oświecenie. Zeszyt ćwiczeń. Warszawa: Stentor 1996, 80 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1998, wyd. 2 dodruk. 1999, wyd. 3 2000.

4. Starożytność – Oświecenie. Książka dla nauczyciela. Warszawa: Stentor 1998, 123 s., Program „Stentor”..

5. Świat Biblii i kultura antyku. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów. [Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych]. Warszawa: Stentor 1998, 55 s., 40 k. tablic. Wyd. nast. tamże 2005.

Tu komentarze K. Mrowcewicza do reprodukcji dzieł sztuki.

6. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski. [Podręcznik; współautorka:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor 1999, 304 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2000, wyd. 3 2004, wyd. 4 2005, wyd. 5 2006, wyd. 6 2007, wyd. 7 2008.

See Studies

7. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski. Przewodnik dla nauczycieli. [Współautorka:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor 1999, 103 s.

8. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 2: język polski. [Podręcznik; współautorka:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor 2000, 288 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2001, wyd. 3 2003, wyd. 2 [właśc. 4] 2004, wyd. 3 [właśc. 5] 2005, wyd. 4 [właśc. 6] 2006, wyd. 5 2006, wyd. 6 [właśc. 7] 2007, wyd. 8 2008.

9. Kultura baroku i klasycyzmu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów. Warszawa: Stentor 2000, 45 s.

10. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 3: język polski. [Współautorka:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor [2001], 67 s. Wyd. nast. tamże [2005].

11. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 3: język polski. [Podręcznik; współautorka:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor 2001, 219 s. Wyd. nast. tamże m.in. wyd. 3 2004, wyd. 4 2005, wyd. 5 2006, wyd. 6 2007, wyd. 7 2008.

12. Przeszłość to dziś. Książka dla nauczyciela. Klasa I. Warszawa: Stentor 2002, 174 s.

13. Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura. I klasa liceum i technikum. [Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych]. Cz. 1-2. Warszawa: Stentor 2002, 174 + 240 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2003, wyd. 3 2004, 2005; wyd. 6 2008, wyd. 7 zmienione i poprawione 2009, wyd. 10 zmienione i poprawione 2011, 2012, 2013.

See Studies

14. Trivium poetów polskich epoki baroku. Klasycyzm, manieryzm, barok. Studia nad poezją XVII stulecia. Warszawa: Pro Cultura Litteraria; Instytut Badań Literackich PAN 2005, 264 s. Studia Staropolskie Series Nova, t. 10 (66).

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

Cz. I. Wprowadzenie: Czas kryzysu; Odwrót klasycyzmu?; Manieryzm; Barok triumfujący; Regiony wielkiej iluzji – literatura i sztuka XVII wieku wobec nowego obrazu świata. – Cz. II. Prądy, nurty, motywy: A: Poezja metafizyczna. 1. Combinations of Confused Magnificence; 2. Non coerceri malimo, contineri tamen a minimo, divinum est…; 3. Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. – B: Canocchiale Sarmatio czyli staropolska konstelacja Marina; 1. Gwiezdny zwiastun; 2. Satelici. – C: Atalanta i Narcyz. Udręka ruchu i pragnienie trwania; Fenomenologia ruchu; 2. Atalanta; 3. Narcyz i złote jabłka. – Cz. III. Manieryzm: A: Palimpsesty Sępowe: 1. Poeta ekwiwokacji; 2. Dwuznaczności biografii; 3. Niepokoje epoki; 4. Palimpsesty stylu; 5. Poeta z głową ptaka. – B: Szarzyński – poeta pokorny. – C: Niebo Sępa. – D: Szarzyński ocenzurowany? – E: Przyjmi z łaską co ci chudy sługa dawa. Poeta, serwitor, sługa czy klient? 1. Stulecie rękopisów; 2. Tajemnica życiorysu Daniela Naborowskiego; 3. Daniel Naborowski jako radziwiłłowski sługa; 4. Daniel Naborowski jako klient magnacki. – F: Poeta z cyrklem; 1. Cyrkiel Galileusza; 2. Koło w pośrzodki koła; 3. Trzy zegary; 4. Wszystko i nic. – G: Skamieniała langusta i suszony kameleon – w manierystycznej kunsztkamerze panegiryku [D. Naborowskiego], – H: Kultura literacka wileńskiego kręgu Daniela Naborowskiego: I. Pod słońcem szaleńców czyli zagadki Kanikuły. – Cz. IV. Klasycyzm: A. Szymon Szymonowic czyli dekadencja klasycyzmu. – B: Klasycyzm końca XVII stulecia. Schyłek czy nowy początek? – Cz. V. Barok: A. Na przełomie: Kaspra Twardowskiego lektura Gofreda; B. Metamorfozy bytu w poezji Zbigniewa Morsztyna: 1. Sen stulecia; 2. „I tyć spisz nieobudzony?”; 3. Proch, popiół, glina i gwiazdy; C: Dziwny świat; D: Poetyckie medytacje polskiego arianina.

See Studies

15. Małe folio. Historia jednego wiersza. [Esej]. Warszawa: Pro Cultura Litteraria; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 2011, 192 s.

Dot. wiersza D. Naborowskiego Na oczy królewny angielskiej..

Nagrody

Nagroda „Literatury na Świecie” im. A. Siemka oraz nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia w 2012.

See Studies

16. Rękopis znaleziony na ścianie. [Eseje]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2017, 164 s.

Zawiera eseje dot. J. Kochanowskiego, J. Potockiego i S. Trembeckiego.

Nagrody

W 2018 Nagroda Literacka Gdynia w kategorii eseistyka oraz Nagroda im. Andrzeja Siemka „Literatury na świecie”.

See Studies

17. Przeszłość i dziś 1 Literatura, język, kultura. Liceum i technikum. Cz. 1-2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 2019, 211 s. + 224. Wyd. nast. cz. 2 tamże: wyd. 2 2021, wyd. 2022.

Rozdziały o języku autorstwa J. Łachnika.

Zmieniona wersja poz. ↑ dostosowana do reformy systemu oświaty z 2019.

18. Burza i zwierciadło. [Powieść]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 2022, 221 s.

See Studies

19. Metafizyki. [Wiersze]. Syrakuzy: Wydawnictwo Austeria 2023, 42 s.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• Kochanowski o filozofii. W: Poeta z Czarnolasu. Radom 1983 s. 37-50.

• Proteusz i cztery żywioły. Wątki platońskie i hermetyczne we fraszce „Do gór i lasów” [J. Kochanowskiego]. W: Przełom wieków XVI i XVIII w literaturze i kulturze polskiej. Wrocław 1984 s. 171-181.

• Z dziejów ironii retorycznej – „Satyr” Jana Kochanowskiego. W: Retoryka a literatura. Warszawa 1984 s. 87-106.

• Prerafaelici i Marcel Proust. „Twórczość” 1987 nr 8 s. 63-75.

• Drukarz w wirydarzu, czyli co pisali autorzy staropolskich rękopisów o swoich wierszach. W: Staropolska kultura rękopisu. Warszawa 1990 s. 7-26.

• „Naboroviana”. Nowe materiały do twórczości Daniela Naborowskiego. „Ricerche Slavistische”, Rzym 1990 t. 36 s. 195-216.

• Średniowieczny obraz świata w „Rytmach” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. „Ricerche Slavistische”, Rzym 1991 t. 37 s. 249-264 [dot.: „Rytmy, albo wiersze polskie”].

• „Miłości Bożej rozmyślanie”. O „Emblematach” Zbigniewa Morsztyna. W: Literatura i kultura polska po „potopie”. Warszawa 1992 s. 153-164.

• Potop, trzęsienie ziemi, powietrzna zaraza, wojna, głód. W: Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Warszawa 1993 s. 7-43.

• „Canocchiale sarmatio” czyli staropolska konstelacja Marina. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 1994 s. 19-33.

• Polska poezja medytacyjna XVI stulecia. W: Religijne tradycje literatury polskiej. T. 4. Lublin 1994 s. 333-364.

• Daniela Naborowskiego wiersz o „Tryumfie moskiewskim”. „Barok” 1995 nr 2 s. 205-208.

• Dwie Jerozolimy. Kacpra Twardowskiego lektura „Goffreda”. „Barok” 1995 nr 2 s. 99-108.

• „Konterfekt pysznego świata”, czyli metamorfozy Zbigniewa Morsztyna. „Barok” 1995 nr 1 s. 85-100.

• Nicolaus Semp platonicus. W: Wybór materiałów do ćwiczeń z literatury staropolskiej. Cz. 3. Białystok 1995 s. 221-233.

• Żółw, orzeł i łysa kalwińska głowa. W wileńskim kręgu poezji Daniela Naborowskiego. „Teksty Drugie” 1997 nr 4 s. 17-27.

• Rainer Maria Rilke: O urastanie czyste… W: Zaczynając od Baudelaire’a. Interpretacje. Warszawa 1999.

• Kanikuła szaleńców. W: Czytanie Jana Andrzeja Morsztyna. Wrocław 2000 s. 87-96.

• Klasycyzm w literaturze polskiej pod koniec XVII stulecia. „Bajki” Krzysztofa Niemirycza. „Barok” 2000 nr 2 s. 87-94.

• Europeans and Sarmatians. Polish Baroque. W: Ten centuries of Polish literature. [Przeł.] D. Sax. Warszawa 2004 s. 67-93.

• Sęp palimpsestowy. Kilka uwag o stylu Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. „Teksty Drugie” 2004 nr 3 s. 24-31.

• Z Mazowsza na Parnas, czyli perypetie dworskiego poety. „Notatki Płockie” 2004 nr 3 s. 14-19.

• Europäer und Sarmaten. [Przeł.] B. Sekulski. W: Zehn Jahrhunderte polnischer Literatur. Warszawa 2007 s. 75-104.

• Na oczy kochanki, na oczy królewny – kilka uwag o mistrzowskiej wariacji poetyckiej. W: Stolice i prowincje kultury. Warszawa 2012 s. 517-523 [dot.: D. Naborowski: Na oczy królowej angielskiej].

• Skarga na Skargę. Z okazji okrągłego jubileuszu. „Nauka” 2012 nr 4 s. 37-51.

• Dyskretny urok szkła, czyli martwa natura z kieliszkiem. „Teksty Drugie” 2014 nr 2 s. 203-217.

• Czarna Muza z Czarnolasu. „Nauka” 2015 nr 1 s. 53-70.

• Lekcja anatomii doktora Benjamina. „Literatura na Świecie” 2015 nr 1/2 s. 317-331 [dot. W. Benjamin: Źródło dramatu żałobnego w Niemczech].

• Zoologia i anatomia fantastyczna oraz uciążliwe owady. „Twórczość” 2015 nr 12 s. 50-59 [dot. twórczości M. Sępa-Szarzyńskiego].

• „Lodoiska”. W: Dzieła dramatyczne Wojciecha Bogusławskiego. Warszawa 2016 s. 265-279.

• Cervantes i Szekspir. Poeci z wysp śpiewających. „Nauka” 2017 nr 1 s. 103-111.

• Poeta, który liczy. „Twórczość” 2018 nr 2 s. 43-54 [dot. S. Trembeckiego].

• „Burza” i trzy podróże. William Shakespeare i Daniel Naborowski. „Nauka” 2019 nr 4 s. 57-67.

• Godność poezji. Borowy staropolski. W: Wacław Borowy – po latach. Warszawa 2019 s. 73-85.

• Człowiek z Porlock. „Literatura na Świecie” 2020 nr 11/12 s. 351-365.

• Powidoki Norwida – „Pierścień Wielkiej Damy”. „Nauka” 2021 nr 4 s. 141-158.

Prace redakcyjne

1. G. Marino: Adon. Przeł. Anonim. Z rękopisów wyd. L. Marinelli, K. Mrowcewicz. T. 1-2. Roma: Tor Vergata – La Fenice; Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 1993, 484 + 257 s.

T. 2 zawiera Komentarze.

See Studies

2. Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku. Od Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Oprac. i wstępem poprzedził K. Mrowcewicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 1993, 280 s. Wyd. 2 zmienione i poprawione tamże 2010.

See Studies

3. K. Twardowski: Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych. Wyd. K. Mrowcewicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN; Pro Cultura Litteraria 1995, 92 s., Biblioteka Pisarzy Staropolskich, 2.

See Studies

4. S. Grabowiecki: Rymy duchowne. Wyd. K. Mrowcewicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN; Pro Cultura Litteraria 1996, 245 s. Biblioteka Pisarzy Staropolskich, 5.

5. A.T. Lacki: Pobożne pragnienia. Wyd. K. Mrowcewicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN; Pro Cultura Litteraria 1997, 230 s. Biblioteka Pisarzy Staropolskich, 9.

See Studies

6. Barok w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Drogi przemian i osmozy kultur. Materiały konferencji naukowej „Barok w krajach Europy Środkowej i Wschodniej” (Warszawa, 23-25 marca 1999 r.). Pod red. J. Pelca, K. Mrowcewicza, M. Prejsa. Warszawa: [Uniwersytet Warszawski] Wydział Polonistyki. Instytut Literatury Polskiej 2000, 416 s.

7. M. Sęp Szarzyński: Poezje zebrane. Wyd.: R. Grześkowiak, A. Karpiński przy współpracy K. Mrowcewicza. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich; Pro Cultura Litteraria 2001, 252 s., Biblioteka Pisarzy Staropolskich, 23.

8. Corona scientiarum. Studia z historii literatury i kultury nowożytnej ofiarowane Profesorowi Januszowi Pelcowi. Praca zbiorowa pod red. naukową J.A. Chróścickiego. Red. tomu: J. Głażewski, M. Prejs, K. Mrowcewicz. Warszawa: Neriton 2004, 459 s.

9. Przeszłość to dziś. Średniowiecze i renesans. Materiały multimedialne dla I klasy liceum i technikum. Cz. 1. [Oprac. K. Mrowcewicz przy współpracy A. Grudzińskiej, J. Inglota. Red.: A. Krzyżanowska, Sz. Sztyk]. Wyd. jako dokument ellektroniczny: Warszawa: Stentor 2006, 1 dysk optyczny CD-ROM.

10. Wiedza w świecie teatru. Publikacja jubileuszowa przygotowana na 40‒lecie Wydziału Wiedzy o Teatrze. Komitet red.: A. Kruczyński, K. Mrowcewicz, L. Śliwonik. Warszawa: Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza 2015, 367 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

• Autor podręcznika do polskiego: To klon tego, co powstało przed 20 laty. Przykręcono mi śruby. Rozm. W. Szot. „Gazeta Wyborcza” 2023 nr z 18 X 2023 [dot. Przeszłość to dziś].

Czemu wolność mamy?

• W. KOT. „Pamiętnik Literacki” 1988 z. 4.

• G. BROGI BERCOFF. „Ricerche Slavistiche”, Rzym 1989 t. 32/35.

Go back to position

Starożytność – Oświecenie

• M. DĄBROWSKA: Podręcznik jak „bestseller”. „Polonista i Szkoła” 1996 nr 2.

• G. LESZCZYŃSKI: Trzy syntezy historycznoliterackie. „Nowe Książki” 1996 nr 9 [dot. też: A. Kowalczykowa: Romantyzm; J. Bachórz: Pozytywizm].

• W. RAJCA: Przesłanie studziennych stuleci. „Język Polski w Szkole Średniej” 1997 z. 4.

• J. TARNACKI: Podręcznik edytorsko atrakcyjny. „Polonistyka” 1997 nr 1.

Go back to position

Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski

• W. WANTUCH: Kto błądzi? „Polonistyka” 2000 nr 5.

Go back to position

Przeszłość to dziś

• Zob. Wywiady.

• M. KWIATKOWSKA-RATAJCZAK: Dawna kultura i nowe media. „Polonistyka” 2007 nr 6.

Go back to position

Trivium poetów polskich epoki baroku

• S. GŁOWACKI. „Pamiętnik Literacki” 2008 z. 3.

Go back to position

Małe folio

• J. MAJCHEREK: Coś kusi niewyraźnym sensem. „Zeszyty Literackie” 2012 nr 3.

• A. PAPIESKA: Dwadzieścia cztery hieroglify świata. „Nowe Książki” 2012 nr 8.

• A. BIELIK-ROBSON: Lepsze nic niż coś. „Literatura na Świecie” 2013 nr 3/4.

• M. JARCZYKOWA: Dokąd może zaprowadzić jeden wiersz barokowego poety? „Śląskie Studia Polonistycznne” 2013 nr 2.

Go back to position

Rękopis znaleziony na ścianie

• P. KIEŻUN: Jesteśmy w Polsce, jesteśmy w Europie. Na marginesie książki Krzysztofa Mrowcewicza „Rękopis znaleziony na ścianie”. „Kultura Liberalna” [on-line] 2018 nr 488. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 25 marca 2024].

• K. LUBCZYŃSKI: Eseje czarne jak atrament. „Dziennik Trybuna” 2018 nr 203.

Go back to position

Burza i zwierciadło

• A. NAWARECKI: Nieznany poeta poznaje Szekspira i ratuje polską koronę. Ta książka to uczta dla zmysłów. „Gazeta Wyborcza” [on-line] 19 XII 2022. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 25 marca 2024].

• W. MAZUREK: Nic, nic, nic w 354/XI/34. „Twórczość” 2023 nr 3.

• Z. MIKOŁEJKO: Świat niedokonany. O książce „Burza i zwierciadło” Krzysztofa Mrowcewicza. „Kultura Liberalna” [on-line] 2023 nr 753. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 25 marca 2024].

Go back to position