BIO

Urodzona 18 sierpnia 1910 w Krakowie; córka Franciszka Romanka, zawodowego wojskowego, i Felicji z Kosów. W 1920 wraz z rodziną przeniosła się do Łodzi, gdzie uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego Humanistycznego im. E. Sczanieckiej. Debiutowała w 1926 artykułem pt. O niezawodnym przyjacielu, opublikowanym w piśmie „Młode Iskry” (nr 2). Po zdaniu w 1929 matury, studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Równocześnie pracowała zarobkowo jako referentka w Izbie Skarbowej w Krakowie. W 1935 ukończyła studia, po czym zamieszkała w Łodzi. Pracowała początkowo jako sekretarka, a po uzyskaniu w 1937 dyplomu nauczyciela szkół średnich jako nauczycielka języka polskiego i historii w szkole powszechnej, gimnazjum i liceum Janiny Czapczyńskiej. Pierwszą rozprawę naukową pt. «Ziemia obiecana» Reymonta a rzeczywistość łódzka opublikowała w 1937 na łamach „Prac Polonistycznych”, w których zamieszczała artykuły także w latach następnych; w 1939 została członkiem komitetu redakcyjnego pisma. W 1938 weszła w skład zarządu Towarzystwa Polonistów Rzeczypospolitej Polskiej jako członek Komisji Wydawniczej Łódzkiego Oddziału Towarzystwa oraz redakcji „Dodatku Literackiego” (później „Kolumna Literacka”) „Kuriera Łódzkiego”. Przygotowywała rozprawę doktorską pt. Julian Bartoszewicz, człowiek i pisarz. W 1939 została członkiem zwyczajnym Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Łodzi. Współpracowała z radiem jako autorka felietonów. W czasie okupacji niemieckiej zmuszona do opuszczenia Łodzi zamieszkała w czerwcu 1940 w Krakowie, gdzie pracowała w Szpitalu im. G. Narutowicza, a od września 1941 do września 1944 jako urzędniczka w pocztowej sortowni listów. Równocześnie brała udział w tajnym nauczaniu, współorganizowała konspiracyjną Komisję Historii Literatury Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). Kontynuowała pracę naukową, podjęła badania nad twórczością Elizy Orzeszkowej. Po wycofaniu się Niemców z Krakowa, pracowała od lutego 1945 ponownie jako nauczycielka języka polskiego w krakowskich szkołach, w żeńskim Prywatnym Gimnazjum i Liceum im. H. Kaplińskiej (do 1949), w VII Państwowym Gimnazjum i Liceum im. A. Mickiewicza (do 1947) i w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych (1946-54). W lipcu 1945 uzyskała na UJ doktorat na podstawie zbioru rozpraw poświęconych E. Orzeszkowej (promotor prof. Stanisław Pigoń). W 1946-49 redagowała tomiki serii „Biblioteka Arcydzieł Poezji i Prozy”. W 1946 została powołana na członka nadzwyczajnego, a w 1950 na członka korespondenta Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Brała udział w pracach Komisji Historii Literatury Polskiej PAU (1948-51). W 1949-50 publikowała artykuły w „Tygodniku Powszechnym” (pod pseudonimami: Elżbieta Kwiatkowska, Zofia Elżbieta Kwiatkowska). W 1956 organizowała Komisję Historycznoliteracką Oddziału Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Krakowie; w 1959-60 pełniła funkcję jej sekretarza. Od 1955 kierowała Sekcją Przedmiotów Humanistycznych w Zespole Okręgowym Metodyczno-Programowym Szkolnictwa Artystycznego w Krakowie, w 1956-60 była sekretarzem Rady Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego. Rozprawy i studia drukowała m.in. w „Pracach Polonistycznych”, „Pamiętniku Literackim”, „Roczniku Komisji Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie”. W 1960 habilitowała się na UJ na podstawie edycji listów Narcyzy Żmichowskiej. W 1962 rozpoczęła pracę na stanowisku docenta etatowego w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Krakowie. Od 1963 uczestniczyła w pracach Komisji Nauk Pedagogicznych Oddziału PAN w Krakowie. W 1963-70 pełniła obowiązki kierownika Sekcji Przedmiotów Fakultatywnych, a w 1965-68 prodziekana Wydziału Filologiczno-Historycznego i opiekuna Studium Podyplomowego WSP. Od 1970 działała w Towarzystwie im. M. Konopnickiej. W 1971 została mianowana profesorem nadzwyczajnym WSP w Krakowie, w 1972 profesorem zwyczajnym. W 1979 otrzymała nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1974), tytułem honorowym Zasłużony Nauczyciel PRL (1975). Zmarła 21 kwietnia 1980 w Krakowie.

Twórczość

1. Pszczółka Krakowska” (1819-1822). [Kraków:] Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Kraków 1939, 114 s.

2. Na nowych drogach. Studia o Elizie Orzeszkowej. Kraków: M. Kot 1948 [antydatowane 1947], 460 s.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Dwa światy: Ewolucje poglądów Elizy Orzeszkowej od Klementyny z Tańskich do Henryka Tomasza Buckle’a. — O prawa człowieka: Hasła emancypacji kobiet w życiu, teorii i twórczości Elizy Orzeszkowej; Orzeszkowa a Spencer.

3. Lalka” Bolesława Prusa. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960, 104 s. Biblioteka Analiz Literackich.

4. Mickiewicz w życiu i twórczości Narcyzy Żmichowskiej. Łódź: Wydawnictwo Ossolineum 1962, 123 s. Łódzkie Towarzystwo Naukowe, „Prace Wydziału I”, 51.

5. Narcyza Żmichowska. (Gabriella). Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970, 31 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.

6. Eliza Orzeszkowa. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1971, 45 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.

7. Lenartowicz w kręgu Gabrielli i jej środowiska. [Referat z sesji naukowej w 150-lecie urodzin Teofila Lenartowicza]. [Kraków:] Instytut Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Towarzystwo im. M. Konopnickiej 1972, 11 s., powielone.

8. Maria Konopnicka jako krytyk i recenzent. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972, 37 s.

9. Instrukcja z historii literatury polskiej. Kraków: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Kraków, Instytut Filologii Polskiej 1973, 25 s.

10. Sądy współczesnych i potomnych o Władysławie Syrokomli. Warszawa: Towarzystwo im. M. Konopnickiej 1973, 22 s.

11. Źródła natchnień Władysława Syrokomli. Warszawa: Towarzystwo im. M. Konopnickiej 1973, 21 s.

12. Władysław Syrokomla. Życie i twórczość. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975, 33 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Ziemia obiecana” Reymonta a rzeczywistość łódzka. Prace Polonistyczne Seria 1: 1937 s. 85-108.
Ze wstępnych badań nad psychologicznym podłożem twórczości Gabrieli Zapolskiej. Prace Polonistyczne Seria 2: 1938 s. 119-171.
Poglądy Gabrieli Zapolskiej na teatr (w świetle teorii Emila Zoli). Prace Polonistyczne Seria 3: 1939 s. 161-189.
Antoni Karśnicki, zapomniany pisarz dramatyczny. Pamiętnik Literacki R. 40: 1952 s. 32-70.
Inedita Narcyzy Żmichowskiej w Bibliotece Jagiellońskiej. Prace Polonistyczne Seria 10: 1952 s. 123-153.
Sprawa Entuzjastek. Pamiętnik Literacki 1957 z. 2 s. 516-537.
Nowe szczegóły metryki i biografii Bolesława Prusa. Pamiętnik Literacki 1959 z. 1 s. 209-227.
Pamiętniki [M.J. i I.] Baranowskich. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie 1963 s. 123-141 [dot. N. Żmichowskiej].
Rola stylizacyjna obcojęzycznych składników w trzech nowelach Henryka Sienkiewicza. Rocznik Komisji Historycznoliterackiej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie 1965 s. 135-163.
Kilka cech twórczości Estei [J. Kisielnickiej]. W: Księga pamiątkowa ku czci Konrada Górskiego. Toruń 1967 s. 319-333.
Boy — edytor i interpretator twórczości Gabrielli [N. Żmichowskiej]. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie. Prace Historycznoliterackie 1968 z. 33 s. 119-132.
Moralistyka Antoniny Krechowieckiej. Profile 1968 nr 3 s. 23-40.
Praca literacka i pedagogiczna Zofii Kaplińskiej. Rocznik Komisji Naukowo Pedagogicznej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie 1969 s. 186-206.
Wspomnienia z okresu studiów i lat okupacji. W: Stanisław Pigoń. Człowiek i dzieło. Kraków 1972 s. 340-377.
Szkolnictwo w świetle propozycji Narcyzy Żmichowskiej. Rocznik Komisji Naukowo Pedagogicznej Polskiej Akademii Nauk. Historia Oświaty 1975 s. 141-168.
Dygasiński a Orzeszkowa. W: O Adolfie Dygasińskim. Kielce 1979 s. 290-322.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. K. Brodziński: Wiesław. Sielanka krakowska. Oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1946, 26 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1947, wyd. 3 1948, wyd. 4 1949.
2. A. Fredro: Zemsta. Komedia w 4 aktach wierszem. Tekst przygotowała i oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1946, 119 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1947, wyd. 3 1948, wyd. 4 1949.
3. J. Słowacki: Anhelli. Tekst przygotowała i objaśniła M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1946, 47 s. Wyd. 2 tamże 1947.
4. A. Fredro: Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca. Komedia w 5 aktach wierszem. Oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1947, 158 s.
5. E. Orzeszkowa: A...B...C... Oprac. M. Romankówna. [B.m.:] Czytelnik 1947, 42 s.
6. W. Syrokomla: Urodzony Jan Dęboróg. Dzieje jego rodu, głowy i serca przez niego samego opowiadane. Wybór liryk. Oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1947, 111 s.
7. A. Fredro: Dożywocie. Komedia w 3 aktach wierszem. Oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1949, 112 s.
Oprac. autorka podpisała: M. Romankówna.
8. W. Pol: Pieśni Janusza i poezje wybrane. Oprac. M. Romankówna. Kraków: M. Kot 1949, 119 s.
9. N. Żmichowska: Listy. Pod red. S. Pigonia. Do druku przygotowała, [wstępem] i komentarzem opatrzyła M. Romankówna. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1957-1967.

T. 1. W kręgu najbliższych. 1957, 774 s.

T. 2. Rozdroża. 1960, 723 s.

T. 3. Miodogórze. 1967, 779 s.

10. N. Żmichowska, J. Baranowska: Ścieżki przez życie. Wspomnienia. Oprac. M. Romankówna. Wstęp: Z. Kossak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 333 s. [Wyd. 2] Wrocław; Warszawa: Wydawnictwo Ossolineum we współpracy z De Agostini Polska 2006, 528 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1957, 1958, 1979.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Polski słownik biograficzny. T. 31. Wrocław 1988 (J. Wróbel).

Ogólne

Artykuły

B. Faron: Mieczysława Romankówna: rzetelność i trwałość. Życie Literackie 1980 nr 24, przedruk w tegoż: Spotkania i powroty. Warszawa, Kraków 1995.
A. Jopek: Pamięci Mieczysławy Romankówna. Ruch Literacki 1980 nr 6.
A. Jopek: Mieczysława Romankówna (18 sierpnia 1910-21 kwietnia 1980). Pamiętnik Literacki 1981 z. 1.

Na nowych drogach

K. Czachowski: Nad Prusem i koło Orzeszkowej. Dziennik Literacki 1948 nr 9.
H. Krajewska: Studium o Elizie Orzeszkowej. Dziennik Literacki 1948 nr 34.
T. Ulewicz: Mówimy o Orzeszkowej. Odra 1948 nr 12/13.
Cz. Zgorzelski: Orzeszkowa wczoraj i dziś. Tygodnik Powszechny 1948 nr 25.
H. Markiewicz: Prace o pozytywizmie 1946-1949. Pamiętnik Literacki 1950 z. 1.

N. Żmichowska: Listy

J.W. Gomulicki: Cierpliwe pióro Gabrieli. Nowe Książki 1957 nr 6.
J. Rudnicka. Twórczość 1957 z. 7.