BIO
Urodzony 23 października 1912 w Niszczewicach pod Inowrocławiem; syn Jana Rogalskiego, pracownika kolei, i Bronisławy z Michalskich. Uczył się w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy (do 1925) oraz w Gimnazjum im. J. Kasprowicza w Inowrocławiu; w 1931 zdał maturę. Następnie studiował filologię polską i socjologię na Uniwersytecie Poznańskim. Debiutował w 1933 artykułem pt. Boy pod mikroskopem, ogłoszonym w dodatku „Dziennika Kujawskiego” pt. „Piast” (nr 30). Od 1934 publikował artykuły także m.in. w „Głosie Akademickim” (do 1935; tu też pod pseudonimem Remigiusz Ney), „Wiciach Wielkopolskich”, „Kurierze Poznańskim”. Po uzyskaniu magisterium w 1936, pracował do 1939 jako dziennikarz. Publikował artykuły nadal w „Kurierze Poznańskim”, „Kulturze” (od 1936), „Orędowniku” (od 1936; tu m.in. noty pod pseudonimem Aero) oraz w „Tęczy” (od 1938; tu m.in. cykl recenzji pt. Książka miesiąca). Należał w tym czasie do Syndykatu Dziennikarzy Wielkopolskich. Podczas okupacji niemieckiej przebywał do 1942 w Inowrocławiu, gdzie uczestniczył w konspiracyjnej działalności oświatowo-kulturalnej. W 1942 ożenił się z Marią Jackowską. Następnie przeniósł się do Warszawy. Kontynuując konspiracyjną działalność, brał udział w pracach Sekcji Zachodniej Biura Studiów Departamentu Informacji (1942-44). Redagował konspiracyjny miesięcznik „Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej” (1942-43, nr 1-3; dodatek „Rzeczypospolitej Polskiej”). Publikował artykuły w konspiracyjnym tygodniku „Kultura Polska” (1943-44; podpisany Aleksander Kujawski) oraz napisał kilka rozdziałów do pracy zbiorowej Z pierwszej linii frontu (1943). Brał udział w powstaniu warszawskim, a po jego upadku przeszedł przez obóz w Pruszkowie, następnie przebywał kolejno w Opocznie, Radomsku i Częstochowie. W marcu 1945, po wyparciu Niemców, powrócił do Poznania i podjął pracę w Zarządzie Miejskim miasta Poznania. W 1945-47 należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 1945 uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy Elementy filozoficzne w twórczości Stanisława Przybyszewskiego (promotor prof. Roman Pollak). Następnie do 1947 pracował kolejno w Zarządzie Głównym Polskiego Związku Zachodniego, w Zachodniej Agencji Prasowej oraz jako kierownik Studium Niemcoznawczego przy Instytucie Zachodnim w Poznaniu. Eseje, recenzje, rozprawy i artykuły drukował m.in. w „Głosie Katolickim” (1945-49; tu też tłumaczenia z języka francuskiego), „Ilustrowanym Kurierze Polskim” (1945-50), „Przeglądzie Powszechnym” (1946-49), „Przeglądzie Zachodnim” (1946-63, z przerwami; tu w 1950-52 cykl Kronika Niemiec współczesnych. Życie kulturalne), „Kurierze Wielkopolskim” (1947-49, kierownik działu kultury i sztuki), „Dziś i Jutro” (1949-56), „Życiu i Myśli” (1950-71; w 1950-52 sekretarz redakcji, członek redakcji do 1964), „Słowie Powszechnym” (1951-71; podpisany też Zygmunt Wierzycki; tu stała współpraca krytycznoliteracka i publicystyczna). W 1946 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich [ZLP]); w 1949-52 i 1965-66 pełnił funkcję prezesa Oddziału Poznańskiego ZLP. W 1948-49 był redaktorem działu kulturalnego „Kuriera Wielkopolskiego” (tu też w 1947 teksty podpisane Zygmunt Wierzycki). W 1952 otrzymał nagrodę publicystyczną im. W. Pietrzaka. W tymże roku redagował Biuletyn Informacyjny dla prasy wydawany przy Prezydium Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w Warszawie. W 1954-56 był redaktorem „Wrocławskiego Tygodnika Katolików” (tu publikował w 1953-57). Współpracował z tygodnikiem „Kierunki” (1956-71; też pod pseudonimem REN) oraz z „Tygodnikiem Zachodnim” (1956-60). Od 1955 był przewodniczącym Miejskiego Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju (PKOP) w Poznaniu. W 1956-82 należał do Stowarzyszenia „PAX”. W 1959 otrzymał nagrodę literacką miasta Poznania, a w 1963 ponownie nagrodę publicystyczną im. W. Pietrzaka. W 1960-76 był redaktorem w Instytucie Wydawniczym „PAX”, a później członkiem jego Rady Naukowej. W 1965 habilitował się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie rozprawy pt. Most nad przepaścią. Historia współczesnej literatury niemieckiej. Od tegoż roku do 1972 był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Nurt”. Brał aktywny udział w działalności Instytutu Zachodniego, Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Polskiego PEN Clubu (członek od 1968). Kontynuował działalność literacką, publikując artykuły i recenzje w pismach „W Drodze” (1976-84, z przerwami; tu też tłumaczenia z języka niemieckiego), „Życie i Myśl” (1976-86, z przerwami; tu w 1976 cykl artykułów pt. Z notatnika lektury; w 1978 członek Rady Naukowej pisma), „Kierunki” (1982-86). W 1976 został członkiem zarządu Stowarzyszenia „PAX”. W tymże roku na zaproszenie rządu Republiki Federalnej Niemiec odbył podróż po tym kraju. Za twórczość literacką otrzymał w 1980 nagrodę im. J. Kasprowicza, przyznaną przez Urząd Wojewódzki w Poznaniu, w 1982 nagrodę literacką im. W. Pietrzaka, w 1983 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki. Od 1989 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1992 został redaktorem naczelnym poznańskiego pisma kulturalnego „Europa”. Był członkiem Komisji Działaczy i Intelektualistów Katolickich przy PKOP, członkiem Okręgowego Komitetu Frontu Narodowego w Poznaniu oraz członkiem Komisji Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy ogólnopolskim Komitecie Frontu Narodowego w Warszawie. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim (1965), Krzyżem Oficerskim (1973) i Krzyżem Komandorskim (1981) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1972). Zmarł 7 maja 1996 w Poznaniu.
Twórczość
1. Stanisław Przybyszewski. Próba rewizji twórczości. Poznań 1937, 35 s. Przedruk zob. poz. ↑.
2. Tragedia bez końca. Rzecz o Powstaniu Warszawskim. Powst. Radomsko 1944.
3. Elementy filozoficzne w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. Powst. 1945. Druk fragmentów pt. Przybyszewski – filozof – moralista. „Życie Literackie” 1946 nr 3/4 s. 14-18; odbitka. Poznań 1946, 22 s.
4. Akcja kulturalna na Ziemiach Odzyskanych. Podstawy, założenia i plan realizacji. Poznań: Polski Związek Zachodni 1946, 21 s.
5. Miasta niemieckie dzisiaj. [Reportaże]. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1946, 99 s.
6. Niemcy rozgromione? [Autorzy:] A. Rogalski, B. Danielewski, J. Kolipiński. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1946, 326 s.
7. Już nigdy więcej. [Publicystyka polityczna]. Przedmowa: A. Grzymała-Siedlecki. Poznań: Wydawnictwo Zachodnie 1947, 104 s.
8. Katolicyzm w Niemczech po II wojnie światowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1952, 268 s.
9. Kościół katolicki na Śląsku. Studia nad dziejami diecezji wrocławskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1955, 287 s.
10. Kościół katolicki na Warmii i Mazurach. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1956, 401 s.
11. Literatura i cywilizacja. Eseje i studia. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1956, 322 s.
Zawartość
12. Profile i preteksty. [Studia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1958, 414 s.
Zawartość
13. W kręgu Nibelungów. Studia nad problematyką Niemiec współczesnych. [Publicystyka polityczna]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 271 s.
14. Dramat naszego czasu. Szkice o kulturze i cywilizacji. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1959, 307 s.
Zawartość
15. Rosja – Europa. Wzajemne związki, wpływy i zależności kulturalno-literackie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1960, 458 s.
Zawartość
16. Taki był Hitler. [Zarys biograficzny]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1961, 104 s.
17. Niemiecka Republika Federalna. Fakty, konfrontacje, opinie. [Szkice]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1962, 410 s.
Zawartość
18. Most nad przepaścią. O Tomaszu Mannie. [Monografia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1963, 418 s. Wyd. zmienione i rozszerzone Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 446 s.
Nagrody
19. Zbliżenia. Szkice z literatury i kultury. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1963, 191 s.
Zawartość
20. Pasażerowie arki Noego. O niektórych antyhitlerowskich pisarzach niemieckich. [Szkice]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1965, 220 s.
Zawartość
21. Próba konfrontacji. Przeglądy i studia z zakresu literatury rosyjskiej, skandynawskiej, włoskiej i amerykańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1965, 323 s.
Zawartość
22. Za kulisami „Mustergau”. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1965, 110 s.
23. Dobraczyński. Warszawa: Agencja Autorska 1969, 55 s.
Przekłady
angielski
francuski
niemiecki
24. Pod północnym niebem. Sylwetki pisarzy skandynawskich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, 275 s.
Zawartość
25. Szkice amerykańskie. Nurt transcendentny we współczesnej literaturze USA. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1971, 278 s.
Zawartość
26. Nowa konstelacja. [Eseje]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1973, 294 s.
Nagrody
Zawartość
27. NRF, elementy rzeczywistości. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974, 283 s.
28. Twórcy. Dzieła. Postawy. Wybór esejów literackich. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1974, 274 s.
Zawartość
29. Tomasz Mann. Dzieje osobowości twórczej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1975, 422 s.
30. Myśl i wyobraźnia. Szkice do portretów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1977, 210 s.
Zawartość
31. Tryptyk miłosny: Sören Kierkegaard – Regine Olsen; Franz Kafka – Felice Bauer; Emile Verhaeren – Marthe Massin. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 295 s.
32. Annetta i Emilia. Biografia Annetty von Droste-Hülshoff (1797-1848) i Emilii Dickinson (1830-1886). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1980, 259 s.
33. Trzy portrety niemieckie: Fryderyk Hölderlin, Jean Paul, Stefan George. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 271 s.
34. Knut Hamsun. [Monografia]. Warszawa: Czytelnik 1981, 126 s.
35. W kręgu przyjaźni. Sylwetki twórców. [Szkice]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1983, 200 s.
Zawartość
36. Przedziwny świat. Szkice z dziejów literatury niemieckiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1984, 358 s.
Zawartość
37. Ku światłu. Wybór szkiców, studiów, esejów literackich. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1985, 451 s.
Zawartość
38. Wspomnienia i przypomnienia. Z życia kulturalnego Poznania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1987, 214 s.
39. Między fascynacją a krytycyzmem. Z notatnika lektur. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1988, 274 s.
Zawartość
40. Przygoda z medycyną. W ojczyźnie Tomasza Manna. Wspomnienia. Poznań: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich 1992, 59 s.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Prace redakcyjne
[T.] 1. Tęsknota za mieczem. 1946, 77 s.
[T.] 2. Czciciele gwałtu i podstępu. 1946, 52 s.
[T.] 3. Naród na bezdrożu. 1947, 71 s.
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1953, 1965, 1966, 1967, 1978, 1979, 1988.
